Diterjemahkan dari bahasa Inggris ke bahasa Indonesia - www.onlinedoctranslator.

com

NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

Faktor yang Memprediksi Aktivitas o Kehidupan Sehari-

hari di antara Pasien Stroke*

Nuntabhorn Tongtem, RN, MNS1, Wimolrat Puwarawuttipanit, RN, PhD1, Sarunya Koositamongkol, RN, PhD1

Abstrak
Tujuan:Mempelajari faktor-faktor prediktor yang meliputi model pelayanan rehabilitasi, dukungan manajemen

diri, pendapatan dan status gizi terhadap kinerja aktivitas kehidupan sehari-hari pada pasien stroke.

Rancangan:Penelitian prediktif.

Metode:Partisipan terdiri dari 126 pasien stroke iskemik yang datang untuk tindak lanjut setelah keluar dari

rumah sakit di klinik neurologi, departemen rawat jalan dari dua rumah sakit. Data dikumpulkan dengan

menggunakan kuesioner demografi, Indeks Barthel untuk Aktivitas Hidup Sehari-hari, Kuesioner Dukungan

Manajemen Diri dan Formulir Status Gizi. Regresi linier berganda diterapkan pada analisis data.

Temuan utama:Hasil penelitian menunjukkan bahwa aktivitas keseharian peserta cukup tinggi ( =
81,59, SD = 21,81) Setelah keluar dari unit stroke, model pelayanan rehabilitasi yang paling banyak dilakukan
peserta adalah pelayanan rehabilitasi rawat jalan (38,1%). Secara keseluruhan, dukungan manajemen diri
berada pada tingkat sedang ( = 3,13, SD = 0,73); dan status gizi terindikasi gizi buruk sedang ( = 9,24, SD =
3,30). Semua faktor studi bersama-sama dapat menjelaskan 64% varians dalam aktivitas kehidupan sehari-
hari (R2= 0,64); namun, hanya 3 faktor termasuk model layanan rehabilitasi, dukungan manajemen diri, dan
status gizi yang merupakan prediktor signifikan.
Kesimpulan dan rekomendasi:Tim kesehatan harus mempromosikan rehabilitasi berkelanjutan dari setiap

model layanan sampai pasien stroke kembali ke rumah. Selain itu, manajemen diri harus didukung dengan fokus

pada keterlibatan pasien dalam pengobatan dengan tim kesehatan. Status gizi mereka juga harus dinilai dan

dipantau untuk memungkinkan pasien stroke meningkatkan kinerja mereka dalam aktivitas hidup sehari-hari.

Kata kunci:aktivitas hidup sehari-hari, status gizi, rehabilitasi, manajemen diri, stroke

Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand. 2022;40(3):76-89

Penulis Koresponden: Associate Professor Wimolrat Puwarawuttipanit, Fakultas Keperawatan, Universitas Mahidol,
Bangkok 10700, Thailand; email: wimolrat.puw@mahidol.ac.th
* Skripsi, Program Magister Ilmu Keperawatan Keperawatan Dewasa dan Gerontologi, Fakultas Keperawatan,
Universitas Mahidol; dan penelitian ini didukung sebagian oleh Fakultas Studi Pascasarjana dan Studi Pascasarjana
Ikatan Alumni Universitas Mahidol
1 Fakultas Keperawatan, Universitas Mahidol, Bangkok, Thailand

Diterima: 3 Februari 2021 / Direvisi: 24 April 2021 / Diterima: 17 Mei 2021

76 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

ร ทํา กจิวตัร ประจํา วนั

*
, ..1, ..1, ..1
บท คดัย อ่

:์เพือ่ ศกึษา อานาจ การ ทา นาย ของรปู แบบ บรกิาร การ ฟืน้ฟ การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง ราย ได และ ภาวะ
โภชนาการ ตอ่ ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง
:การ วจิยัเชงิทา นาย
:กล มุ่ตวั อยา่ง จานวน126 ประสาท แผนก ผปู้ ว่ย นอก ของ โรง พยาบาล สอง แหง่ เกบ็
รวบรวม ขอ้มลู โดย ใช แ้บบ สอบถาม ขอ้ม ลูส ว่นบ คุคล แบบ ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประ
จาว นั แบบ สอบถาม สอบถาม สอบถาม การ สนบัสนุน การ จ ดัการ ตน เอง และ แบบ ประเมนิภาวะ
โภชนาการ วเิคราะหข์ อ้มลู โดย สถติถดถอยเชงิ เสน้พหคุณู
:( =81,59, SD = 21,81) (รอ้ยละ 38.1) ( = 3.13, SD = 0.73) ( = 9,24, SD =
3,30) 64 (R2= 0,64)

:รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง และ ภาวะ โภชนาการ สามารถ ทานาย ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร

ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง ได ดงันั น้ท มี ภาพ ควรมกีาร สง่ เสร มิ มิ ผู้ ป้ ป้ ย ไดร้ บัรปู บัรปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟแูตล่ะ

รปู แบบ อยา่ง ตอ่เนอ่ืง จน กระทัง่กล บับา้น รว่ม กบั ให ก้าร สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง โดย เนน้ ให้ ผู ป้ ว่ยม สี ว่น รว่ม ใน การ รกัษา ก บัท

มี สขุภาพ และ สง่ เสรมิภาวะ โภชนาการ โดย การ คดัก รอง และ ประเมนิ ผู ป้ ว่ย แตร่ แตร่ ร ร กัษา และ ตดิ ตาม ผลอยา่ง ตอ่เนือ่ง เพือ่ สง่

เสร มิ ให ผู้ ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง ม คีวาม สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว เพิม่ เพิม่ น้ น้

:ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ภาวะ โภชนาการ การ ฟน้ืฟสูภาพ การ จ ดัการ ตน เอง โรค หลอด เล อืด สมอง

Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand. 2022;40(3):76-89

:่ , 10700, email: wimolrat.puw@mahidol.ac.th

* นี ไ้ด ร้ บัทนุสนบัสนนุการ ทาว จิยับาง สว่น จาก บณัฑ ติวทิยาล ยั และ สมาคมศษิยเ์กา่
บณัฑ ติวทิยาล ยั มหาว ทิยาล ยัม หดิล

1คณะ พยาบาลศาสตร มหาว ทิยาล ยัมหดิล

: 3 2564 / : 24 2564 / : 17 2564

77 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

ความ สาค ญั ของ ปญัหา 50 83,88

(penyakit serebrovaskular/
stroke)180 50 น คน2(stroke iskemik)
80-87 อืด สมอง ทง้ัหมด3สถานการณโ์รค
หลอด เล อืด สมอง ใน ประเทศ ไทย จาก การ ทบทวน วรรณกรรม พบ วา่ ปจัจ ยัทีเ่กี ย่ว ขอ้ง

เปน็ปญัหา สาค ญัท ส่ ี ง่ ผล ทง้ั ทาง ดา้น กบั ความ สามารถ ใน การ ปฎบิตักิจวิ ตัร ประจาว นั ใน ผู ป้ ว่ ย โรค

สาธารณส ขุ และ ดา้น เศรษฐกจิ ของ หลอด เล สมอง มหีลายป มหีลายป จัจ ยั ทง้ัดา้น ระบบ บรกิารสขุ

ประเทศ ซง่ึพบอตัรา เสยี ช ช 1 50.000 ภาพ และ ตวั ผู ป้ ว่ย เชน่ รปู แบบ บรกิาร การ ฟืนฟ
้ การ สนบัสนนุ

250.0004ี การ จ ดัการ ตน เอง ราย ได ภาวะ โภชนาการ โภชนาการ6 , 9 -10

Andersen11ซึง่ แนว คดิพฤต กิรรมการ ใช้ บรกิารสขุภาพ

ประกอบ ดว้ย ปจัจ ยัทาง สง่ิแวดลอ้ม ปจัจ ยัส ว่นบ คุคล ที

ส่ง่ ผล ภาวะ สขุภาพ ของ ผู ป้ ว่ย โดย ร ปู แบบ บรกิาร

การ ฟืนฟ
้ การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง และ ราย ไดเ้

65.75ทง้ัน ค้ี วาม พกิาร ทห่ี ลงเหล อือยู่ จะ ปน็ปจัจ ยัส ว่นบ คุคล ดา้น สนบัสนนุ และ ภาวะ เป เป

สง่ ผล ให ค้วาม สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร น็ปจัจ ยัดา้น ความ ตอ้งการ ทาง สขุภาพ ที ส่ง่ ผล ต อ่กบั

ประจาว นัลด ลง สง่ ผล ต อ่คา่ ใช จ้า่ย ความ สามารถ ใน การ ปฎบิตักิจวิ ตัร ประจาว นั ใน ผู ป้ ว่ย

ระบบ บรกิารสขุภาพ บรกิารสขุภาพ โรค หลอด เล สมอง สมอง

530.770.877.006ี จาก การ ทบทวน วรรณกรรม พบ วา่

ดา้นรปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ พบ วา่ม แี
เ ป้า ห ม า ย ห ลัก ที่ ส า คัญ ข อ ง ก นว ปฏ บิตัทิเ่ีป น็ แนว ทาง เดยีวกนัค อื ให
า ร ดูแ ล ผู้ ป่ว ย โรค หลอด เล อืด สมอง ผ้ ปู้ ว่ย ไดร้ บัการ ดู ดู า้ 3 กิาร การ ฟน้ืฟ
ระยะ ฟื น้ฟ ทูั ว่ โลก อื การ การ เพิม่ ความ ใน แบบ ผปู้ ว่ย ใน แบบ ผู ป้ ว่ย นอก และ
การ การ (Aktivitas Kehidupan Sehari- แบบ เยี ย่ม บา้น6,124 24 3 กิาร อยา่งมนี
hari, ADL) ได ด้ ขีึน้1 ยัสาคญั ทาง สถติ6ิแตอ่ยา่ง ไรก ต็าม เปน็
จาก การ ทบทวน วรรณกรรม ใน ตา่ง ประเทศ พบ วา่ การ ศกึษา ภาพ รวม ของ ผู ว่ย ว่ย
ผปู้ ว่ยหลงัจา หนา่ย ออก จาก โรง พยาบาลยงัคง ม คี
วาม พกิาร หลงเหล อือย ระดบัปาน กลาง จน ถงึรนุ
และ จา จา 68-74 ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ได ล้ด
ลง7สอด คล อ้ง กบั ประเทศ ไทย ที พ่บวา่ ผู ป้ ว่ยหลงั
จา หนา่ย ออก จาก โรง พยาบาลยงัคง มี

78 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

4 จิวตัร ประจาว นั ได ด้ ทีีส่ ดุ วตัถปุระสงคข์ อง การ วจิยั

เพือ่ ศกึษา อา นาจ ทานาย ของ ปจัจ ยัดา้นรปู แบบ บรกิาร

การ ฟืนฟ
้ การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง ราย ได และ ภาวะ

โรคหลอดเลอืดสมอง (dukungan manajemen โภชนาการ ตอ่ ความ สามารถ ใน ทาก ทาก จิว ตัร ประจาว นั ของ ผู

diri) ก์ บั ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั10-11 ป้ ว่ย โรค หลอด เล สมอง สมอง

สาหรบั ประเทศ ไทย พบ วา่ ยงั ไมม่ กีาร ศกึษา เพอ่ห

ื า

ความ สมัพนัธเ์ ชงิทา นาย ของ การ สนบัสนนุ การ จ ดัการ สมมตุฐิาน การ วจิยั

ตน เอง ตอ่ ความ สามารถ ใน ทาก จิวตัร จิวตัร ประจาว นั รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน

ดา้น ราย ได ผล การ ศกึษา ที ผ่าน

่ มา พบ วา่ มกีาร ศกึษา เอง ราย ได และ ภาวะ โภชนาการ สามารถ ร ว่ม กนัทานาย ความ

พบ วา่ ราย ไดม้ คีวาม สมัพนัธก์ บั ความ สามารถ ใน การ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว ของ ของ ว่ย ว่ย หลอด เล

ทาก ประจาว ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด อืด สมอง ได

สมอง ระยะ ฟื น้ฟสูภาพ และ สามารถ ทานาย ความ

สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร นั นั10 วธิดีาเนนิการ วจิยั

(p < .01)10และ เป น็ปจัจ ยัทา นาย ความ (studi prediktif korelasional)

สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั โดย พบ
วา่ ภาวะ ท พุโภชนาการ ทา ใหร้ะด บัการ พึง่พา ประชากร และ กลุ ม่ตวั อยา่ง

ของ ผู ป้ ว่ย มาก มาก น้ น้10อยา่ง ไรก ต็าม การ 18 การ ตดิ ตาม การ รกัษา หลงัจา
ศกึษา เพือ่หา ความ สมัพนัธเ์ ชงิทา นาย ของ หนา่ย ออก จาก โรง พยาบาล ที ค่ลนิ กิ
ราย ได้ และ ภาวะ โภชนาการ ตอ่ ความ สามารถ อาย รุกรรม ระบบ ประสาท แผนก ผู ป้ ก
ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ใน ประเทศ ยงัม โรง พยาบาล สระ บรุแีละ โรง พยาบาล พระ
ยงัม อี ยู จ่าก ดั พทุธ บาท บาท บาท กล มุ่ตวั อยา ่งค อื ผปู้
การ ศกึษา ครัง้ นี ผูว้ จิ ยัจงึสนใจ ที จ่ะ ศกึษา ปจัจ ยั ทานาย ว่ย ที ไ่ด ร้ บัการ วนิจิฉ ยัวา่เป น็ โรค หลอด
ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง ชนดิต บี หร อือ ดุตนัครง้ั
อืด อืด ประกอบด ประกอบด ว้ย รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ การ สน แรก แล ว้อยา่ง ว้อยา่ง 1 1) 2) 60 ดา้น
บัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง ราย ได และ ภาวะ โภชนาการ ผล การ ความรคูว้ ามเขา้ใจในการจาแนกความบกพร
ศกึษา ว จิยัที ไ่ดจ้ะ เปน็ขอ้มลู พื ฐาน เพือ่นา เพือ่นา ไป สู่ การ อ่งการทาหนา้ที่ mini-roda TM- Versi
พฒันาการ จดับ รกิารสขุภาพ ภาย ใต ก้าร คาน งึถงึ ความ แตกตา่ง PS 3-5คะแนน
ของ ผู ป้ ว่ย ที เ่ป น็ปจัเจกบ คุคล เพือ่ ให ผู้ ป้ โ ร ร ค ห ล อ ด เ ล G*power versi 3.1.9.4
อื ด ส ม อ ง ม คี ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ท า ประจาว นั เพิม่ ขึ (kekuatan uji) .80 (tingkat
น้ตอ่ ไป signifikansi)

79 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

.05 (ukuran efek) r = .30 R2= .09 (จากเวชระเบยีน) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11)

Polit Beck13f2= .10 4 126 63 12) 13)

14) (เปน็จานวนวนั) masuk

2.
Mahoney Barthel14แปลเป น็ ฉบบั
เครือ่ง ม อื การ วจิยั ภาษา ไทย โดย สถาบ นัประสาทวทิยา1510
2 1 60 2 4 57 10 1) 2) 3)

1เคร อ่ืงทใ่ีชใ้น การ คดัก รอง คอื 4) 5) 6)

แบบ ประเมนิ ความ รู้ (gigi mini) 2 3 7) 8) 9)
11.10 . 0-5 2 0-2 3-5 คะแนน หมาย ถ งึ 10) 0-15 100 5 0-20 100
ไมม่ คีวาม บกพรอ่ง ทาง การ รู ดิ ดิ

2เครือ่งมอื ที ใ่ชใ้น การ วจิยั

1 . แบบ สอบถาม ข อ้ มลู ส ว่ นบ คุ คล ของ ผูป้ ว่ ย

13 1) 2) 3) (จากเวชระเบยีน) 4) (Skala 3.
Stroke Institut Kesehatan Nasional, Penilaian Pasien Perawatan
NIHSS) Penyakit Kronis, PACIC+) นวคดิ มา
จากร ปู แบบ การด แูล โรค เรือ้รงั16
Zeugfang16ผูว้ จิยัข ออนญุาต

80 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

10 26 1) [ขอ้ 1-3] 2) [ขอ้ 4-6] 3) [ขอ้ 30 .92, .83 (keandalan antar-

7-11] 4) [ขอ้ 12-15] 5) [ขอ้ 16-20] penilai) 10 .99

วธิ เีก บ็รวบรวม ขอ้มลู

8.00-12.00 . 60
6) [ขอ้ 1, 15, 20, 21] 7) [ขอ้ 4, 6, 9,
19, 24] 8) [ 2, 3, 7, 8, 25] 9) [ขอ้ 10,
12, 13, 14, 26]
10) [ขอ้ 16, 17, 18, 22, 23] 5 3
1.00-2.33 3.67 -5.00 นนุการ จ ดัการ
ตน เอง ระดบั มาก

4. (formulir peringatan nutrisi)

,1์7penilaian global subjektif 8 3 เกดิ
ภาวะ ท พุโภชนาการ พบ ภาวะ ท พุ
โภชนาการ ปาน กลาง และ มภีาวะ ท พุ
โภชนาการ รนุ แรง

การ ตรวจสอบคณุภาพ เครือง ่ ม อื

(Indeks Validitas Isi, CVI) 5 CVI
1 (keandalan) ทดลอง ใช ก้ บั ผู ป้ ว่ย
โรค หลอด เล สมอง สมอง

การวเิคราะหข์ อ้มลู

SPSS/PC

81 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

1) 5 84.9, 61.1, 32.5, 8.7 7.9

รอ้ย ละ คา่ เฉลีย่ คา่ เบีย่ง เบน มาตรฐาน

2)
และภาวะโภชนาการ โดยใชส้ถติสิมัประ ( = 62,94, SD = 23,59) 42.1 40.5
สทิธส์ิหสมัพนัธ์ (koefisien korelasi (0-2 ) 100
momen produk Pearson) วา่ง ราย
ไดแ้ละ ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร
ประจาว นั ของ ผูป้ ว่ ย หลอด เล อืด สมอง
โดย ใช ประสทิธิส์หสมัพนัธแ์บบ สเปยี สเปยี
(Koefisien korelasi rank spearman)
satu arah ANOVA ( = 81,59, SD = 21,81) 42,8 33.3
3) 1
วเิคราะ หอ์านาจ การ ทานาย ความ สามารถ ใน การ ทาก
จิวตัร ประจาว นั ของ ตวั แปรรปู แบบ บรกิาร การ สน
บัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง ราย ได ภาวะ โภชนาการ
ความ ความ (analisis regresi linier berganda) รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟหูลงัจา หนา่
ย ออก จาก หอ ผปู้ ว่ย โรค หลอด เล อืด
ผล การ วจิยั สมอง พบ วา่ กล มุ่ตวั อยา่ง ไดร้บั แบบ ผ
55.6 ปู้ ว่ย นอก มาก ส่ ส่ 38,1 31,7 30,2 1
57,66 (SD = 11,74) 41-60 49,2 53,2
74,6 90,5 69 5.000 39,7 1.000-5.000 ( = 3,13, SD = 0,73) 57,1 24.6
36,5 1.000 23,8 57,9 27 28.6 100 18,3 1

( = 9,24, SD = 3,30) 73 27 1

82 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

1(N = 126)

จาก การวเิคราะหค์ า่ สมัประสทิธส์ิห (r = - .65, p < .01) ความ สามารถ ใน การ

สมัพนัธเ์พยีรส์ นัพ บ วา่ การ สนบัสนนุการ จ ทาก จิวตัร ประจาว นั ของ ผปู้ ว่ย หลอด เล
ดัการ ตน เอง ม คีวาม สมัพนัธท์าง บวก (r = อืด สมอง พบ วา่ ราย ไดม้ คีวาม สมัพนัธ์ บวก
0,55, p < 0,01) ลบ กบั ความ สามารถ ใน กบั ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว
การ ทาก จิวตัร ประจาว นัอยา่งมนียัสาคญั นั ของ ของ (r = .41, p < .01) 2

2(r)
(N = 126)

83 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

สว่น การวเิคราะ หห์า ความ สมัพนัธร์ะ (p < .01) (p < .01) (p < 0,01)
หวา่งตวั แปร รปู แบบ บรกิาร การ ฟื น้
ฟกูบั ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประ
จาว นั กลุ กลุ ANOVA satu arah า่ แ ร ร 4 64 (R2= 0,64) (รปูแบบบร
ฟื บั (F(2,123)= 48.12, p < .01) (=96,46, กิารผูป้ว่ยนอก) (รปูแบบบรกิารผปู้ว่ยใน ) (
SD = 5,36) (=83,42, SD = 14,57) (= β = .49, - .43, .27, .14, p < .01) 3
62.00, SD = 24.88) 3 .05

3คา่ สมัประสทิธก์ิาร ทา นาย ของรปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง ราย ได และ ภาวะ โภชนาการ
(N = 126)

84 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand


การ อภปิราย ผล
( = 81,59, SD = 21,81) ความ สามารถ ใน
การ ทาก จิวตัร ประจาว นัที เ่พิม่ ขึ น้ อาจ เนอ่ืง จาก
สมอง มกีาร ฟน้ืตวัตาม ธรรมชาต หิลงั จาก ท อ
ยา่ง ไดร้บั ไดร้บั การ รกัษา อยา่ง ถกู ตอ้ง และ
เหมาะสม สมองยบุ บวม ลง ความดนั ใน กะโหลก
ศรีษะ ลด ลง18รว่ม ก บัการ ฟน้ืตวั ของ สมอง ทีเ่
กดิ จาก กลุ ม่ตวั อยา่ง ไดร้ บัการ ฟืนฟ
้ ใูนรปู แบบ
บรกิาร การ ฟื น้ฟตูา่ง ๆ จาก ท ส ส ขุภาพ ตัง้ แต
ผ่าน
่ พน้ ภาวะ วกิฤต ใน หอ ผปู้ ว่ย โรค หลอด เล
อืด สมอง และ ตอ่เนอ่ืง จน กระทง่ักล บับา้น จาก
ผล การ ศกึษา พบ กล มุ่ตวัอ มุ่ตวัอ ยา่ง ทกุราย
ไดร้ บัรปู แบบ บรกิาร การ ฟืน้ฟ ใูนรปู แบบ ตา่ง ๆ
อยา่ง ตอ่เนือ่ง หลงัจา หนา่ย ออก จาก หอ ผู ป้ ว่ย
โรค หลอด เล อืด สมอง และ กล มุ่ตวั อยา่ง เจ
บ็ปว่ย ดว้ ย โ รค หลอด เ ล อืด สมอง ตัง้ แต ว่ นั
ทีร่ บั ร กัษ า ใน โรง พยาบาล จน ถ งึวนัที เ่กบ็ เ่กบ็
เ่กบ็ 108,13 SD = 54,07 3 6 ว่ย ไดร้ บัการ
ฟน้ืฟใูน ชว่ง นี้ จะ ชว่ยสง่ เสรมิ ความ สามารถ ใน
การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ได1้8
รปู แบบ บรกิาร การ ฟืนฟ ้ จาก ผล
การ วจิยันี พ้ บว า่ 3 (p < .01) ติ จะ เหน็
ไดว้า่ จาก การ ศกึษา ที ผ่า่น มา สนบัสนนุ
วา่ ทกุรปู แบบ บรกิาร การ ฟืน้ฟ ทัง้ แบบ
ผู ป้ ว่ย ใน ผู ป้ ว่ย นอก การ เยีย่ม เยีย่ม
บา้นนัน้ สง่ ผล ใหร้ะดบั ความ สามารถ ใน
การ ทา กจิวตัร ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค
หลอด เล อืด สมอง เพิม่ ขึ น้ อยา่งมนี
ยัสาค ทาง สถ สถ (p < 0,05)12,19-20ใน
ขณะ เดยีวก นั
85 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand
NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022
จาก การ ศกึษา ครง้ัน ย้ีงัพบ วา่ รปู แบบ
การ ฟน้ืฟ แูบบผปู้ ว่ย นอก สามารถ รว่ม
ทานาย ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร
ประจาว นั ของ กลุม่ 2 กบัรปู แบบ การ ฟืน้
ฟ แูบบเยี ย่ม บา้น สอด คล อ้ง กบัการ
ศกึษา ของ อรทยั เขยีวเจรญิ และ คณะ6ที
พ่บ วา่รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ แูบบผปู้
ว่ย นอก สง่ ผล ใหค้ะแนน ความ สามารถ
ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั เพม่ิ ขึ น้ มาก
ทส่ี แต แต López-Liria21ที ศ่ กึษา เปรยีบ
เทยี บ ระหวา่ง รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ
แูบบผปู้ ว่ย นอก กบั แบบ เยย่ีม บา้น พบ
วา่ ระดบั ความ สามารถ ใน ทาก ทาก 2 (p
= 0,21) 2 2-3 ไดว้า่ แนว ทาง หร อื ความ
ถี ใ่น การ ฟืนฟ
้ ขู อง แต ล่ะ รปู แบบ บร
กิาร การ ฟื น้ฟ ทูี ตกตา่ง กนั ใน แต ล่ะ ล่ะ
อาจสง่ ผล ผล ระดบั ความ สามารถ
สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ของ
ผู ป้ ว่ย และ อาจ เนือ่ง มา จาก กลุ ม่ตวั อ
ยา่งมรีะดบั ความ สามารถ ใน การ ทาก จิ
วตัร ประจาว อ่น จาห จาห นา่ย ออก จาก
หอ ผูป้ ว่ ย โรค หลอด เล อืด สมอง ที แ่
ตกตา่ง กนั ซึง่ กลุ ม่ตวั อยา่ง ที ม่าร บั รปู
แบบ บรกิาร การ แูบบ แูบบ ป้ ป้ 64,6 50
42.5 ยา่ง ที ไ่ด ร้ บับ รกิารรปู แบบ อืน่
จาก ผล การ ศกึษา ใน ครัง้ นี ที้ พ่บวา่ กลุ
ม่ตวั อยา่ง หลงั จาก ไดร้ บับ รกิาร ฟืน้ ฟืน้
60,4 การ ศกึษา

ที พ่บวา่ คะแนน ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประ
จาว นั ทป่ีระเมนิครง้ั แรก สามารถ ทานาย ความ
สามารถ ใน การ ปฏ บิติั กจิวตัร ประจาว นั ของ ป้ ว่ย
ว่ย (ATAU = 9,67, 95%CI = 1,58, 59,34)8
การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เองใน
การ ศกึษา ครัง้ นี้ พบ วา่ การ สนบัสนนุการ
จ ดัการ ตน เอง ม คีวาม สมัพนัธท์าง บวก
กบั ความ สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประ
จาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด อืด อืด อ
ยา่ง อยา่ง (r = 0,55 p < 0,05) (β = .14,
p < .05) (โดยรวม) น้ืฟสูภาพ ขอ้ทม่รี ีะดบั
คะแนน ราย ขอ้ สงู คอื การ ไดร้ บัการ
ฟน้ืฟจูากบ คุลากร เฉพาะ ทาง ดา้นอน่ื นอก
จาก แพทย เชน่ น กักายภาพ นกัส นกัส
งัคมสงเคราะ ห น กัจติวทิยา ท มี ฟื น้ฟมูา
ชว่ยดแูลร กัษา ส ขุภาพ การ ทากายภาพ
บาบดั กจิกรรม บาบดั โภชนาการ มคีะแน
นอย ใู่น ระดบั มาก ซง่ึ สอด คล อ้ง กบังาน
วจิยัท ผ่ีา่น มา พบ วา่ การ สนบัสนนุ ให เ้
กดิ การ จ ดัการ ตน ใน ผู ป้ ว่ย โรค หลอด
เล อืด สมอง ให ผ้ลล ผ้ลล พัธท์ี ด่ ใีนท กุ
ดา้น โดย เฉพาะ ดา้น การ ฟน้ืฟสูภาพ เปน็
มติทิป่ีระสบ ความ สาเรจ็ทส่ี ดุ สง่ ผล ใหก้ลุ
ม่ตวั อยา่งมรีะดบั ความ (p < 0,05)9
และ สอด คล อ้ง กบัการ ศกึษา ใน ผปู้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง ทพ่ีบ
วา่ ผู ป้ ว่ยกลุม่ ที ไ่ด ร้ บัการ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง การ การ
ตง้ั เปา้ หมาย ใน การ รกัษา ดว้ย ตน เอง สง่ ผล ตอ่ ระดบั ความ
สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นัทเ่ี พม่ิ ขน้ึ อยา่งมนียัสาค ญั ทาง
สถติ (ATAU = 4,56; 95%CI = 2,73, 7,64, p < 0,05)22จะ เหน็ ไดว้า่
การ สนบัสนนุการ จ ดัการ ตน เอง โดย การ ตัง้ เปา้ หมาย รว่ม กนั
86 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand
NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022
และ มกีาร วาง แผน การ ใน ร กัษา ร ว่ม กบัท
มีบ คุลากร ทาง สขุภาพ จะ สง่ ผล ต อ่ ความ ใน
การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ของ ผปู้ ว่ย โรค หล
อดเล หลอดเล อืด สมอง ที เ่พิม่ ขึ น้ แต ผ่ล
การ ศกึษา ครังน
้ ี พ้บวา่ กล มุ่ตวั อยา่ง มกีาร
ประเมนิการ ไดร้ บัการ สนบัสนนุการ จ ดัการ
ตน ดา้ ดา้ 2.90 2,99 (SD = 0,70, SD = 0,78)
การ ตน เอง ใน ดา้น การ ชว่ย เหล อื และ การ
วาง เปา้ หมาย รว่ม กนั
ราย ไดมคีวาม สมัพนัธท์าง บวก กบั
ความ สามารถ (r = .24, p < .05) (p >
.05) Pei10
ทท่ีา การ ศกึษา เกย่วี กบั ราย ได ใ้น มติ ขิอง ความ พอ เพ
ยีง ของ ราย ได้ ใน ผปู้ ว่ย โรค หลอด เล สมอง พบ วา่ ผู ป้
ป้ ที ม่ ม่ ได พ้อ เพยี เพยี ง มคีวาม สมัพนัธแ์ ละ สามารถ
ทานาย ความ สามารถ ใน การ ทา กจิวตัร ประจาว นั ของ ผู
ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง ไดอ้ยา่ ง มนียัสาค ทาง สถ
สถ (p < .05) ทังน
้ ี อ้าจ เปน็ เพราะ วา่ บรบิท ที อ่า จม คี
วาม แตกตา่ง จะ เหน็ ไดว้าส
่ ทิธทิีใ่ ช้ ใน การ จา่ยคา่ร กัษา
พยาบาล ของ กลุ ม่ตวั สว่ สว่ 69 ขุภาพ มาก ขึ น้ รวม ถ งึ
สงัคม ไทย เปน็สงัคม ขยาย ผปู้ ว่ยทเ่ีป น็ ผสู้ งู อาย จุะเป
น็ว ยัท ม่ค
ี ี ณุคา่ เปน็ทีย่ ดึ เหนี ย่วจ ติใจ และ ได ร้ บัการด
แูล จา ก บตุร หลาน ดงัน น้ั ราย ได ส้ ว่น ใหญ ข่อง กล
มุ่ตวั อยา่ง อาจพง่ึพา ราย ไดจ้าก ครอบครวั เหน็วา่ เหน็วา่
ถงึ แมต้น เอง จะ มรีาย ได น้อ้ย แตก่ย็งัมคี รอบครวั ชว่ย
เหล อื เกอ้ื กลู อา นวย ความ สะดวก ทา ใหร้าย ได ท้ม่ี นี
น้ัพ อ เพยีง23
 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

ภาวะ โภชนาการจาก การ ศกึษา ครง 2)

้ัน พ้ีบวา่ มคีวาม สมัพนัธ์ (r = - .65, p < โดย เฉพาะ ดา้น การ ฟน้ืฟสูภาพ เพอ่ื ลด ภาวะ พง่พ
ึ า ลง โดย เนน้ ให้ ผปู้ ว่ย

.01 ) (β = - .43, p < .05) 73 รประจาว และ ญาตมิ สี ว่น รว่ม ใน การ รกัษา การ วาง เปา้ หมาย กนั กนั ระ หวา่ง ท มี

นัลด ลง24สอด คล อ้ง กบั การ ศกึษา ผา่น สขุ ภาพ เพม่ิ ขน้ึ อยา่ง ตอ่เนอ่ง
ื ตง้ั แตอ่ย ใู่ น โรง พยาบาล จน กระทัง่กล

มาท พ่ีบวา่ ภาวะ ท พุโภชนาการม คีวาม บับา้น

สมัพนัธ์ ทาง ลบ และ สามารถ ทานาย ความ 3)

สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร นั อยา่ง อยา่ง จ ดั กา ร ความ เสีย่ งตอ่ ภาว ะทพุ โ ภชนาการ ใน ผูป้ ว่ ย โรค

(p < 0,01)10และ การ ศกึษา ของ ตรธี นัว หลอด เล อืด สมอง ทกุราย ตัง้ แตร่ บัการ รกัษา และ ตาม ผลอยา่ง

ศรวีเชิ ยีร25ทศ ่ีกึษา ความ สมัพนัธร์ะ หวา่ง ตอ่ ผลอยา่งตอ่ เนือ่ง เพือ่ สง่ เสรมิ การ ฟื น้ หาย และ ความ

ภาวะ ท พุโภชนาการ กบัสมรรถ ภาพ ทาง สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั เพิม่ ขึ น้

กาย ใน ผู ส้งู อาย ทุีม่ โีรค ประจาต วั เรือ้ ดา้น การ วจิยั

รงั พบ วา่ ภาวะ โภชนาการม คีวาม (p < 1)

0,01) บรกิาร การ ฟน้ืฟแูตล่ะ รปู แบบ วา่ม คีวาม เหมาะสมก บับรบิท และ ล กัษณะ

ความ เจบ็ปว่ย ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง เพอ่ืส เพอ่ืส ง่ เสร มิ

ให ผ้ ปู้ ว่ย โรค หลอด เล อืด สมอง เขา ้ถงึรปู แบบ บรกิาร ทเ่ี หมาะสม และ

สง่ ผล ค้วาม สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั เพิม่ ขึ น้ น้

2) 6
สรปุ และ ขอ้ เสนอ แนะ เพอ่ื ประเมนิอานาจ การ ทา นาย ของ ปจัจ ยัท เ่ีกย่ีว ขอ้ง ตอ่ ความ สามารถ ใน

จาก ผล การ วจิยัพบ วา่ รปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟ การ สนบัสนนุ การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค หลอด อืด สมอง สมอง

การ จ ดัการ ตน เอง และ ภาวะ โภชนาการ สามารถ ว่ม กนั ทานาย ความ

สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว ประจาว ประจาว นั ของ ผู ป้ ว่ย โรค Referensi
หลอด เล อืด สมอง ได และ มขี อ้ เสนอ แนะดงันี 1. Johnson CO, Nguyen M, Roth GA, Nichols E,

ดา้น การ ปฏ บิตักาิ ร พยาบาล Alam T, Abate D, dkk. Beban global, regional,

1) dan nasional stroke, 1 9 9 0 -2 0 1 6 : analisis

หลอด เล อืด สมอง ไดร้ บัการ ฟน้ืฟใูนรปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟตูา่ง ๆ sistematis untuk Global Burden of Disease

และ ควร ปร บัการ จดับ รกิารสขุภาพ ของรปู แบบ บรกิาร การ ฟน้ืฟู เยี Study 2016. Lancet Neurol. 201(5):439-58. doi:

เยี ย่ม บา้น ใหม้ กีจิกรรมการ ฟื น้ฟสูภาพ รา่ง กาย เพิม่ ขึ น้ และ สง่ 10.1016/S1474-4422(19)30034-1.

เสร มิ ผู ป้ ว่ย ใหม้ คีวาม สามารถ ใน การ ทาก จิวตัร ประจาว นั ขึ ขึ น้ 2. Organisasi Stroke Dunia. Naik lagi setelah stroke

[Internet]. Jenewa: Organisasi Stroke Dunia; 2018

87 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

[dikutip 4 Mei 2019]. Tersedia dari: http: 8. Tuida K, Kerdmongkol P, Amnatsatsue K, Rawiworrakul T.

worldstroke organization.Blogspot.com/2018/09/ Faktor-faktor yang memprediksi aktivitas hidup sehari-hari

up-againafter-stroke.html. di antara pasien stroke di metropolitan Bangkok. Jurnal

3. Barthels D, Das H. Kemajuan terkini dalam Keperawatan Kesehatan Masyarakat. 2017;31 Spesial:10-6.

penelitian dan terapi stroke iskemik. Biochim (dalam bahasa Thailand).

Biophys Acta Mol Dasar Dis. 2020;1866(4):165260. 9. Parke HL, Epiphaniou E, Pearce G, Taylor SJC,

doi: 10.1016/j.bbadis.2018.09.012. Sheikh A, Griffiths CJ, dkk. Intervensi dukungan

4. Royal College of Physicians of Thailand. Royal College of manajemen diri untuk penderita stroke:

Physicians telah mengungkapkan bahwa stroke adalah tinjauan meta sistematis. PLoS Satu. 2015;10(7):

penyebab utama kematian pertama di antara orang e0 1 3 1 4 4 8 . doi: 1 0 . 1 3 7 1 / jurnal.pone.

Thailand [Internet]. Bangkok: Royal College of Physicians 0131448.

of Thailand; 2019 [dikutip 20 Agustus 2020]. Tersedia dari: 10. Pei L, Zang XY, Wang Y, Chai QW, Wang JY, Sun CY,

https://www.registration-master.net/rcptpeople/content/ dkk. Faktor yang berhubungan dengan aktivitas

4. (dalam bahasa Thailand). hidup sehari-hari di antara orang tua penyandang

5. Yingkijsathavorn A, Harnphadungkit K. Kualitas cacat dengan stroke. Int J Afr Nurs Sci. 2016;3(1):

hidup pada pasien stroke di klinik rehabilitasi 29-34. doi: 10.1016/j.ijnss.2016.01.002.

rawat jalan, Rumah Sakit Siriraj. Jurnal 11. Anderson RM. Meninjau kembali model perilaku dan

Kedokteran Rehabilitasi ASEAN. 2020;30(3):123-8. akses ke perawatan medis: apakah itu penting?

6. Khiaocharoen O, Pannarunothai S, Riewpaiboon W, J Kesehatan Soc Perilaku. 1995;36(1)1-10.

Zungsont iporn C. Pengembangan layanan 12. Rasmussen RS, Ostergaard A, Kjaer P, Skerris A,

rehabilitasi untuk pasien sub-akut dan non-akut di Skou C, Christoffersen J, dkk. Rehabilitasi stroke

bawah skema cakupan universal di Thailand. Jurnal di rumah sebelum dan sesudah pulang

Ilmu Kesehatan. 2015;24(3): 493-509. (dalam bahasa mengurangi kecacatan dan meningkatkan

Thailand). kualitas hidup: uji coba terkontrol secara acak.

7. Hesamzadeh A, Dalvandi A, Maddah SB, Khoshknab MF, Klinik Rehabilitasi. 2016;30(3):225-36. doi:

Ahmadi F, Arfa NM. Pengalaman pengasuh keluarga 10.1177/0269215515575165.

tentang aktivitas penanganan kehidupan sehari-hari 13. Polit DF, Beck CT. Penelitian keperawatan: menghasilkan

pada orang dewasa yang lebih tua dengan stroke: dan menilai bukti untuk praktik keperawatan.

penelitian kualitatif dalam konteks Iran. Scand J Caring 1 0thed. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer;

Sci. 2017;31(3):515-26. doi: 10.1111/scs.12365. 2017. 814 hal.

88 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand

 NURS SCI J THAILJil. 40 No.3 Juli - September 2022

14. Mahoney FI, Barthel DW. Evaluasi fungsional: 21. López-Liria R, Vega-Ramírez FA, Rocamora-Pérez P,

Indeks Barthel. Md State Med J. 1965;14:61-5. Aguilar-Parra JM, Padilla-Góngora D.

15. Lembaga Saraf Prasat. Pedoman praktek Perbandingan dua program rehabilitasi pasca

klinis untuk rehabilitasi stroke. Bangkok: stroke: studi lanjutan antara perawatan kesehatan

Departemen Layanan Medis; 2007. 76 hal. primer versus khusus. PLoS Satu. 2016;11(11):

(dalam bahasa Thailand). e0166242. doi: 10.1371/journal.pone.0166242.

16. Zeugfang D, Wisetborisut A, Angkurawaranon 22. Penggorengan CE, Lukar JA, McDonnell MN, Hillier

C, Aramrattana A, Wensing M, Szecsenyi J, SL. Program manajemen diri untuk kualitas hidup

dkk. Terjemahan dan validasi kuesioner pada penderita stroke. Sistem Database Cochrane

PACIC+: versi Thailand. Praktek Keluarga Rev. 2 0 1 6 ; 2 0 1 6 ( 8 ) : CD0 1 0 4 4 2 . doi:

BMC. 2018;19(1):123. doi: 10.1186/s12875- 10.1002/14651858.CD010442.pub2.

018-0801-y. 23. Ubonwan K, Poungkaew A, Sanghuachang W, Kunpinit

17. Komindr S, Tangsermwong T, Janepanish P. Alat K. Faktor-faktor yang memprediksi kebahagiaan

malnutrisi sederhana untuk pasien Thailand. lansia yang tinggal di komunitas dengan penyakit

Asia Pac J Clin Nutr. 2013;22(4):516-21. doi: kronis. Jurnal Kesehatan Masyarakat.

10.6133/apjcn.2013.22.4.06. 2018;48(2):244-55. (dalam bahasa Thailand).

18. Cramer SC. Perawatan untuk mempromosikan 24. Leszczak J, Czenczek-Lewandowska E, Przysada

perbaikan saraf setelah stroke. J Stroke. G, Wyszynska J, Weres A, Baran J, dkk. Diet

2018;20(1):57-70. doi: 10.5853/jos.2017.02796. setelah stroke dan dampaknya terhadap

19. Pattanasuwanna P. Hasil rehabilitasi rawat inap komponen massa tubuh dan kebugaran

pasca stroke fase menengah di rumah sakit fungsional-a pengamatan 4 bulan. Nutrisi.

umum. Jurnal Kedokteran Rehabilitasi ASEAN. 2019;11(6):1227. doi: 10.3390/nu11061227.

2019;29(1):8-13. (dalam bahasa Thailand). 25. Sriwichian T. Kajian tentang status gizi dan faktor-

20. Beras D, Janzen S, McIntyre A, Vermeer J, Britt E, faktor yang berhubungan dengan status gizi

Menggoda ll R . Program rehabilitasi rawat jalan buruk pada lansia yang mendapat pelayanan

yang komprehensif: rehabilitasi rawat jalan stroke kesehatan dari Puskesmas Pompet. Jurnal

berbasis rumah sakit. J Stroke Cerebrovasc Dis. Asosiasi Pengobatan Pencegahan Thailand.

2016 ; 25( 5 ) : 1158 -64 . doi: 10 . 1016 / 2016;6(2):119-30. (dalam bahasa Thailand).

j.jstrokecerebrovasdis. 2016.02.007.

89 Jurnal Ilmu Keperawatan Thailand