BAB 2 : RETORIK
Seni penggunaan bahasa, sama ada dalam bentuk lisan atau tulisan, yang memperlihatkan penggunaan aspek
tatabahasa yang betul, diksi yang tepat dan persembahan yang baik untuk menyampaikan idea
(1) RETORIK PEMERIAN
- retorik yang mengandungi pemerihalan tentang sesuatu
secara objektif, tepat dan jelas
- utk memerihalkan benda, tempat, org, suasana
i. Pemerian yg bersifat objektif atau faktual
ii. Pemerian yg bersifat imaginatif atau abstrak
-Bahasa tersusun, tepat dan jelas
-Mementingkan ketepatan dan keperincian
-Tiada penilaian, pandangan atau ulasan peribadi
-Memberikan gambaran yang realistik yang dapat dirasa
pancaindera
-Bersifat deskriptif dan informatif
Cth: Rakan saya, Annie, berusia 20 tahun, mempunyai
paras seperti seorang bintang filem Korea. Kulitnya
putih, tingginya 1.7 meter, dan beratnya 68 kilogram.
Rambutnya ikal, sentiasa disikat dengan rapi mengikut
fesyen rambut terkini.
(3) RETORIK PEMUJUKAN
-retorik yang digunakan untuk mempengaruhi atau
mendorong audiens (pembaca atau pendengar) untuk
melakukan tindakan seperti yang disarankan oleh penulis
dan penutur.
-digunakan dalam kempen, iklan, rayuan
i. Pemujukan rasional - guna hujah logik, tepat
ii. Pemujukan tak rasional - guna emosi
-Bertujuan utk mempengaruhi dan mengubah
pendirian khalayak
-Mempengaruhi khalayak supaya bertindak mengikut
usul
-Mempunyai hujah dan cadangan tindakan
-Mementingkan penggunaan bahasa yg berkesan
-Memanfaatkan unsur emosi dan psikologi
Cth: Inilah satu-satunya peluang anda untuk memiliki
Perodua Alza dengan potongan harga yang paling
menarik. Segeralah rebut peluang ini, sementara stok
masih ada. (boleh digunakan sebagai cth laras iklan)
***Persamaan dan perbezaan retorik pemujukan dan retorik penghujahan
Persamaan Kedua-duanya bertujuan untuk mempengaruhi pemikiran khalayak.
Retorik pemujukan mengandungi cadangan tindakan, manakala retorik penghujahan tidak
Perbezaan
mengandungi cadangan tindakan.
(2) RETORIK PENCERITAAN
-atau naratif ialah suatu bentuk penyampaian melalui
cerita sama ada dlm bentuk tulisan atau lisan
-digunakan dlm penulisan prosa seperti cerpen, novel,
autobiografi, hikayat, drama, lipur lara
-Mengandungi mesej tertentu
-Bersifat kreatif dan imaginatif
-Kurang menitikberatkan ketepatan aspek tatabahasa
-Menggunakan gaya bahasa yang menarik dan indah
Cth: Peristiwa ngeri melanda hidupnya, umpama
malaikat maut yang melambai-lambai dirinya. Meskipun
dia masih lagi boleh menjamah nikmat dunia, namun
nyawanya sendiri sudah hampir di penghujung jalan.
Menunggu ketikanya sahaja untuk meninggalkan tubuh
badan. (boleh digunakan sebagai cth laras sastera)
(4) RETORIK PENGHUJAHAN
ialah seni pemakaian bahasa dalam penulisan atau
pengucapan yang mengandungi usul, gagasan, saranan,
atau cadangan yang disokong oleh hujah yang kuat
-digunakan dalam perbincangan, perbahasan dan
penyelesaian masalah
-Memerlukan khalayak bersetuju dan yakin akan
pendapat yang dikemukakan
-Disampaikan dengan jelas, berkesan, dan meyakinkan
-Teknik penyampaian adalah secara deduksi, induksi atau
analog
-Usul yg dikemukakan jelas dan disokong hujah yg
bernas
Cth: Semua rakyat Malaysia perlu bersatu padu (usul).
Perpaduan merupakan elemen yang penting untuk
kesejahteraan dan keamanan sesebuah negara. Sekiranya
rakyat tidak bersatu padu, negara ini akan mudah dijajah
oleh kuasa asing.
 (5) RETORIK PENDEDAHAN

- satu kaedah yg digunakan untuk menghuraikan maklumat atau mesej secara objektif melalui pentakrifan dan
pencerakinan

-Bertujuan untuk memberikan maklumat -Menggunakan teknik pentakrifan dan analisis

-Digunakan untuk menjelaskan konsep atau istilah -Memindahkan maklumat daripada seseorang kepada audiens
-Maklumat berdasarkan fakta sebenar

Cth: Fotosintesis merujuk kepada proses penukaran tenaga cahaya daripada tenaga matahari kepada tenaga
biokimia. Tenaga kimia ini digunakan untuk pengikatan karbon. Proses ini dibantu oleh klorofil untuk menguraikan
air kepada oksigen dan hidrogen. (boleh digunakan sebagai cth laras sains)

TEKNIK PENYAMPAIAN IDEA

(1) TEKNIK DEDUKSI (2) TEKNIK INDUKSI

PU PK PK PU

merupakan penulisan yang dimulai dengan sesuatu merupakan penulisan yang dimulai dengan sesuatu
pernyataan umum (PU) dan kemudian diikuti oleh pernyataan khusus (PK) dan kemudian diakhiri oleh
pernyataan khusus (PK) pernyataan umum (PU)

(PU) Kes ponteng sekolah berlaku disebabkan sikap
negatif ibu bapa. (PK) Ibu bapa tidak pernah
menghubungi pihak sekolah untuk bertanyakan sama ada
anak mereka hadir ke sekolah atau tidak. (PK) Mereka
menyerahkan tanggungjawab untuk mengatasi masalah
ini sepenuhnya kepada pihak sekolah.
(PK) Ibu bapa menyerahkan tanggungjawab mengatasi
masalah ponteng sekolah kepada pihak sekolah. (PK)
Mereka juga tidak pernah menghubungi pihak sekolah
untuk bertanyakan sama ada anak mereka hadir ke
sekolah atau tidak. (PU) Oleh itu, kes ponteng sekolah
yang berlaku berpunca daripada sikap negatif ibu bapa.

3) TEKNIK EKLEKTIK

PU PK PU

Merupakan gabungan antara teknik induksi dengan teknik deduksi.

Teknik ini mengemukakan pernyataan umum dahulu (PU), diikuti maklumat yang berupa huraian atau pernyataan
khusus (PK) dan diakhiri dengan kesimpulan atau pernyataan umum (PU).

(PU) Kes ponteng sekolah berlaku disebabkan sikap negatif ibu bapa. (PK) Ibu bapa tidak pernah menghubungi
pihak sekolah untuk bertanyakan sama ada anak mereka hadir ke sekolah atau tidak. (PK) Mereka menyerahkan
tanggungjawab untuk mengatasi masalah ini sepenuhnya kepada pihak sekolah. (PU) Tegasnya, kita tidak dapat
menafikan bahawa sikap sambil lewa ibu bapa terhadap masalah ini menyebabkan masalah ponteng sekolah semakin
berleluasa.

(4) TEKNIK ANALOGI

Merupakan satu cara mengusulkan sesuatu gagasan dengan memberikan bandingnya dengan suatu perkara lain yang
mempunyai kaitan yang erat.
Bandingan itu dapat mengukuhkan usul itu agar diyakini oleh khalayak.

(BANDINGAN) Thailand merupakan sebuah negara yang telah berjaya menarik kemasukan ramai pelancong asing.
Rahsia kejayaan negara itu ialah keupayaannya mengekalkan dan mempopularkan keindahan pantai serta alam
semula jadinya. (IDEA) Malaysia juga boleh berjaya dalam usaha untuk memajukan industri pelancongan jika
negara kita dapat melaksanakan langkah yang sama. (HUJAH) Negara ini mempunyai keindahan pantai dan alam
semula jadi yang boleh dimajukan dan dipopularkan dalam kalangan pelancong.