Anda di halaman 1dari 42

PELATIHAN KOPERASI SYARIAH BAGI

GURU SMA/MA/SMK DAN SEDERAJAT


MATERI PELATIHAN
Prinsip dan Karakteristik Koperasi Syariah

Dadan Hamdani. SE., MM. (+628122300699)


dadanhati1924@gmail.com
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
BAGAIMANA MENUNTUT ILMU

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


Pendahuluan

KOPERASI SYARIAH

KONVENSIONAL

istilah fikih disebut


KOPERSI SYIRKAH/SYARIKAH

LABEL SYARIAH

KARENA ITU UNTUK MENGANALISIS KOPERASI ITU


TERLEBIH DAHULU KITA HARUS MENGETAHUI
HUKUM-HUKUM TENTANG SYIRKAH
KEMUDIAN KITA GUNAKAN UNTUK MENGANALISIS
KOPERASI

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
Dalam hal ijab-qabul, maka di dalamnya harus ada ungkapan
baik lisan maupun tertulis yang bisa dipahami bahwa salah satu
pihak mengajak pihak lain untuk berserikat untuk melakukan
aktivitas bisnis, dan harus ada penerimaan atau ada persetujun
pihak lain terhadap ajakan itu. Karena itu sekedar kesepakatan
untuk berserikat tidak bisa disebut akad syirkah. Akan tetapi
untuk akad itu harus mengandung pengertian berserikat untuk
melakukan suatu aktivitas bisnis.

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


HUKUM SYIRKAH

 Hukumnya jâ’iz (mubah).


 Dalilnya As-Sunnah, a.l.
(1) Nabi SAW men-taqrir muamalah syirkah.
(2) Nabi SAW bersabda :

‫ﺎﺣﺑَﻪُ ﻓَ ِﺈ َﺫﺍ‬
ِ ‫ﺻ‬َ ‫ﺙ ﺍﻟﺷ ِﱠﺭﻳ َﻛ ْﻳ ِﻥ َﻣﺎ ﻟَ ْﻡ ﻳَ ُﺧ ْﻥ ﺃ َ َﺣ ُﺩ ُﻫ َﻣﺎ‬ ُ ‫ﷲ ﻳَﻘُﻭ ُﻝ ﺃَﻧَﺎ ﺛَﺎ ِﻟ‬َ ‫ِﺇ ﱠﻥ‬
‫َﺧﺎﻧَﻪُ َﺧ َﺭ ْﺟﺕُ ِﻣ ْﻥ ﺑَ ْﻳ ِﻧ ِﻬ َﻣﺎ‬
Allah telah berfirman: Aku adalah Pihak Ketiga dari dua pihak yang ber-
syirkah selama salah satunya tidak mengkhianati yang lainnya. Kalau salah
satunya berkhianat, Aku keluar dari keduanya (HR Abu Dawud, al-Baihaqi,
dan ad-Daruquthni).

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


 Hukum Syarikah:
Sepakat Melakukan
Syarikah

Sepakat Memberikan Belum Sah


Akad Syar’i:
Ijab dan Qabul Modal

Sepakat Melakukan
Hukum Syarikah Orang yang Boleh Syarikah dalam Urusan Sah
dalam Islam Melakukan Tertentu
Tasharruf

Obyek Akad:
Barang
Sesuatu yang Bisa
Diakadkan Sah
Jasa

Syarikah adalah akad antara dua orang atau lebih, yang keduanya sepakat untuk
melakukan kerjasama dalam bentuk kekayaan dengan tujuan untuk mencari
keuntungan.
Syarikah Amlak: Pembubaran
Zat Barang Syarikah

Syarikah Abdan:
Badan+Badan(-)Harta
Bentuk
Syarikah dalam Syarikah ‘Inan:
Islam Badan- Gila
Badan(+)Harta

Mudharabah: Mati
Syarikah Uqud: Badan(+)Harta
Mahju
Pengembangan Syarikah Wujuh: r
Harta Badan-Badan(+)Harta
(terhalang
Orang Lain Badan- Dibubar
)
Badan(+)Harta Pembelian
Semua Kerugian kan
Berdua Sepihak
Dikembalikan kepada
Harta dan Pemiliknya,
Sementara Mufawadhah:
Keuntungan Milik Gabungan
Kedua Belah Pihak. Syarikah
Matrik Syarikah

M P M+P
M x M M

P M A M

M+P M M I

• X : Bathil
• M : Mudharabah
• A : Abdan
• I : Inan (musyarokah)
• Wujuh : Mudharabah + ABDAN
• Mufawadhah : Campuran

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


Prinsip dan Karakteristik Koperasi Syariah

Artinya, definisi ekonomi syariah menekankan


karakteristik komprehensif tentang subjek dan
didasarkan atas nilai moral ekonomi syariah yang
bertujuan mengaji kesejahteraan manusia, yang dicapai
melalui pengorganisasian sumber-sumber alam
berdasarkan kooperasi dan partisipasi.

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


Prinsip Koperasi Syariah
1. Sumber daya merupakan pemberian atau titipan dari Allah SWT sehingga
manusia tidak boleh semena-mena.
2. Tidak ada kepemilikan mutlak.
3. Berjamaah agar saling menggerakan ekonomi.
4. Pemerataan kekayaan, sehingga tidak ada disparitas.
5. Ekonomi syariah menjamin pemilikan masyarakat dan penggunaannya
direncanakan untuk kepentingan orang banyak.
6. Seseorang yang memiliki kekayaan tertentu wajib membayar zakat. (Nisab adalah
batasan minimal harta yang wajib dikenakan zakat (85 gram emas dan perak adalah 200 dirham
setara 672 gram perak), Haul adalah batasan waktu satu tahun hijriyah atau 12 bulan qomariyah)
7. Prinsip ekonomi syariah adalah melarang riba dalam bentuk apapun.

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University
Karakteristik Koperasi Syariah

Karakteristik ekonomi syariah adalah: Sebuah sistem Islam yang bersifat universal.
Kegiatan perekonomian bersifat pengabdian. Kegiatan ekonomi syariah memiliki cita-cita yang
luhur.

Koperasi syariah memiliki karakteristik yang berbeda dengan koperasi pada umumnya.
(1) mengakui hak milik anggota terhadap modal;
(2) Tidak menetapka riba dalam setiap transaksi;
(3) Berfungsinya instituisi ziswaf; M
(4) engakui mekanisme pasar yang ada;
(5) Mengakui motif mencari keuntungan yang halal.

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


BAGAIMANA CARANYA AGAR HIDUP KITA
TERIKAT DENGAN ATURAN ALLAH, KAITANNYA
DENGAN PRINSIP DAN KARAKTER KOPERASI
SYARIAH?

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University


TERIMA KASIH

eksyar.ikopin.ac.id Program Studi Ekonomi Syariah Ikopin University

Anda mungkin juga menyukai