SG Tingkatan 3

KANDUNGAN
PRAKTIS FORMATIF
BAB 1 Rangsangan dan Gerak Balas 1–5
BAB 2 Respirasi 6 – 11
BAB 3 Pengangkutan 12 – 18
BAB 4 Kereaktifan Logam 19 – 24
BAB 5 Termokimia 25 – 27
BAB 6 Elektrik dan Kemagnetan 28 – 31
BAB 7 Tenaga dan Kuasa 32 – 34
BAB 8 Keradioaktifan 35 – 38
BAB 9 Cuaca Angkasa Lepas 39 – 41
BAB 10 Penerokaan Angkasa Lepas 42 – 45
JAWAPAN 47 – 50
JAWAPAN DAN ULASAN PRAKTIS UASA
BAB 1 Rangsangan dan Gerak Balas 51

BAB 2 Respirasi 52
BAB 3 Pengangkutan 53
BAB 4 Kereaktifan Logam 54
BAB 5 Termokimia 55
BAB 6 Elektrik dan Kemagnetan 56
BAB 7 Tenaga dan Kuasa 57
BAB 8 Keradioaktifan 58
BAB 9 Cuaca Angkasa Lepas 59
BAB 10 Penerokaan Angkasa Lepas 60
(iii)
© Sasbadi Sdn. Bhd.
00 SPS 2023 SAINS TG3 (SG) KANDUNGAN-FLan F.indd iii 11/2/22 4:05 PM
Praktis Formatif
BAB 1
Rangsangan dan Gerak Balas
Stimuli and Responses
Bahagian A/Section A Versi Digital
1 Rajah di bawah menunjukkan satu keratan Apakah jenis kecacatan mata yang diwakili
membujur mata yang mengalami kecacatan oleh X dan Y?
penglihatan. What types of eye defects are represented by X
The diagram below shows a longitudinal section and Y?
of an eye with a defective vision.
X Y
A Rabun jauh Rabun dekat
Short sightedness Long-sightedness
B Astigmatisme Rabun dekat

Astigmatism Long-sightedness
Apakah yang menyebabkan kecacatan C Rabun dekat Rabun jauh

penglihatan itu? Long-sightedness Short-sightedness
What causes the defective vision? D Rabun jauh Astigmatisme
A Bola mata terlalu pendek Short-sightedness Astigmatism
The eyeball is too short
B Bola mata terlalu panjang 3 Rajah di bawah menunjukkan medan
The eyeball is too long
penglihatan seekor haiwan.
C Kanta mata terlalu nipis The diagram below shows the visual field of an
The eye lens is too thin animal.
D Saiz pupil terlalu kecil
The size of the pupil is too small
2 Rajah di bawah menunjukkan dua jenis

kecacatan mata.
The diagram below shows two types of eye
defects.
Pernyataan yang manakah betul tentang
medan penglihatan ini?
Which statements are correct about this visual
field?
A Menghasilkan imej tiga dimensi
X Produces a three-dimensional image
B Medan penglihatan ini adalah sempit
The visual field is narrow
C Helang mempunyai medan penglihatan ini
An eagle has this type of vision
D Haiwan ini mempunyai penglihatan
monokular
Y This animal has monocular vision
1
01 SPS 2023 SAINS TG3 (SG) FORMATIF B01-05-FLan F.indd 1 11/17/22 5:09 PM
4 Antara organ deria berikut, yang manakah Antara yang berikut, yang manakah
dapat mengesan bahan kimia? rangsangan itu?
Which of the following sensory organs can detect Which of the following is the response?
chemical substances? A Fototropisme B Geotropisme
A Mata dan hidung Phototropism Geotropism
Eye and nose C Tigmotropisme D Hidrotropisme
B Lidah dan kulit Thigmotropism Hydrotropism
Tongue and skin
C Hidung dan lidah 7 Rajah di bawah menunjukkan struktur kulit
Nose and tongue manusia.
D Hidung dan telinga The diagram below shows the structure of the
Nose and ear human skin.
5 Maklumat di bawah ini menunjukkan fungsi

struktur X dan Y bagi telinga manusia.
The information below shows the functions of
structures X and Y of the human ear. A C
B
X: Menguatkan getaran bunyi
Amplifies sound vibrations D
Y: Menghantar impuls ke otak
Sends impulses to the brain
Antara bahagian A, B, C dan D, yang
Apakah yang diwakili oleh struktur X dan Y?
manakah reseptor tekanan?
What are represented by structures X and Y?
Which of the parts labelled A, B, C or D is the
X Y pressure receptor?
A Gegendang telinga Saraf auditori

Eardrum Auditory nerve 8 Rajah di bawah menunjukkan laluan bau.
The diagram below shows the smell pathway.
B Osikel Koklea
Ossicles Cochlea Chemical vapour Impulse
Wap kimia
X Impuls
C Salur auditori Osikel
Auditory canal Ossicles
D Osikel Saraf auditori Type of smell
Ossicles Auditory nerve Jenis bau
Y
6 Maklumat di bawah ini menunjukkan sejenis X Y

gerak balas tumbuhan terhadap rangsangan A Otak Reseptor bau
tertentu. Brain Smell receptor
The information below describes a type of
response of a plant due to a particular stimulus. B Reseptor bau Otak
Smell receptor Brain
• Pucuk tumbuh ke arah rangsangan itu
Shoots grow towards the stimulus C Reseptor rasa Otak
Taste receptor Brain
• Membolehkan tumbuhan memperoleh
cahaya matahari D Reseptor rasa Reseptor bau
Enable the plant to obtain sunlight Taste receptor Smell receptor
2
9 Rajah di bawah menunjukkan kawasan- A Ikan masin B Madu
kawasan rasa pada lidah manusia. Salted fish Honey
The diagram below shows the taste areas on C Cuka D Peria
human tongue. Vinegar Bitter gourd
10 Antara bahagian tumbuhan berikut, yang

manakah menunjukkan geotropisme positif?
Which part of the plant shows positive
X geotropism?
A Daun B Root
Antara makanan berikut, yang manakah Leaf Akar
boleh dikesan dengan mudah di X? C Pucuk D Bunga
Which of the following food can be easily detected Shoot Flower
at X?
Bahagian B/Section B
1 Tandakan ( ✓ ) pada pernyataan yang betul di bawah.
Mark ( ✓ ) the correct statement below.
(a) Pucuk tumbuhan yang tumbuh ke arah cahaya menunjukkan fototropisme positif.
The shoot of plants that grows towards light shows positive tropism.
✓
(b) Tigmotropisme adalah gerak balas tumbuhan terhadap graviti.
Thigmotropism is the response of plants towards gravity.
(c) Akar tumbuhan akan tumbuh ke arah kawasan lembap dan berair secara semula jadi.
The roots of plants will grow towards moist or watery area naturally.
✓
[2 markah/2 marks]
2 Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul.

Complete the table below with the correct answers.
Fototropisme/Phototropism Hidrotropisme/Hydrotropism Geotropisme/Geotropism
Pemerhatian/Observation Jenis tropisme/Type of tropism

(a)
Fototropisme
Phototropism
(b)
Geotropisme
Geotropism
[2 markah/2 marks]
3
Bahagian C/Section C
3 Iris mengawal saiz pupil untuk membenarkan kuantiti cahaya yang tertentu memasuki mata.
Perhatikan saiz pupil dalam keadaan yang berbeza sebagai satu tindakan luar kawal dan berikan
penjelasan.
Iris controls the size of pupil in order to allow certain amount of light entering the eyes. Observe the size
of the pupils in different situations as an involuntary action and state an explanation.
Pupil dalam keadaan normal

Pupil in a normal situation
(a) Apabila murid itu bergerak dari tempat (b) Apabila murid itu bergerak dari tempat
yang terang ke tempat yang gelap. yang gelap ke tempat yang terang.
When the student moves from a bright When the student moves from a dark
place into a dark place. place into a bright place.
Penjelasan/Explanation: Penjelasan/Explanation:
Pupil membesar untuk membenarkan Pupil mengecil untuk menghalang
lebih banyak cahaya memasuki mata. cahaya yang berlebihan daripada
The pupil enlarges to allow more light memasuki mata.
to enter the eye. The pupil constricts to prevent excessive
light from entering the eye.
[2 markah/2 marks]
4 (a) Seorang murid mencambahkan tiga biji kacang hijau dalam kapas basah seperti yang
ditunjukkan dalam rajah di bawah. Murid itu ingin mengkaji dan mengenal pasti rangsangan
yang dikesan oleh tumbuhan.
A student germinated three green bean seeds in wet cotton wool as shown in the diagram below. The
student wanted to investigate and identify the stimuli detected by the plant.
Anak benih
Seedling
Piring Petri
Petri dish
Kapas basah
Wet cotton wool
Plastisin
Plasticine
4
(i) Lukis pada rajah berikut untuk menunjukkan pertumbuhan pucuk dan akar selepas satu
minggu.
Draw in the following diagram to show the growth of the shoots and the roots after one week.
[2 markah/2 marks]
(ii) Beri satu sebab bagi jawapan anda di 4(a)(i).
Give one reason for your answer in 4(a)(i).
Akar tumbuh ke arah graviti tetapi pucuk tumbuh menjauhi graviti.
The roots grow towards gravity but the shoots grow away from gravity.
[1 markah/1 mark]
(iii) Nyatakan jenis tropisme yang ditunjukkan oleh pucuk dan akar.
State the type of tropism shown by the shoots and the roots.
Pucuk/Shoots Geotropisme negatif/Negative geotropism

Akar/Roots Geotropisme positif/Positive geotropism
[2 markah/2 marks]
(iv) Nyatakan satu kepentingan tropisme yang ditunjukkan oleh akar di 2(a)(iii) kepada
tumbuhan.
State one importance of the tropisms shown by the roots in 2(a)(iii) to plants.
Membolehkan tumbuhan memperoleh sokongan dengan mencengkam tanah dengan kuat.
Enables the plant to obtain support by clinging onto the ground firmly.
[1 markah/1 mark]
(b) Murid itu kemudian menjalankan satu lagi eksperimen. Rajah di bawah menunjukkan
pertumbuhan anak benih dalam mangkuk penyejat.
The student then carried out another experiment. The diagram below shows the growth of seedlings
in an evaporating dish.
Kotak hitam
Black box
Anak benih
Seedling
Mangkuk penyejat
Evaporating dish
Mengapakah pucuk tumbuh ke arah yang ditunjukkan pada rajah?

Why do the shoots grow towards the direction as shown in the diagram?
Untuk mendapatkan cahaya matahari untuk menjalankan fotosintesis.
To obtain sunlight to carry out photosynthesis.
[1 markah/1 mark]
5
BAB 2
Respirasi
Respiration
1 Rajah di bawah menunjukkan sistem respirasi 2 Pernyataan berikut adalah berkaitan dengan
manusia. pengangkutan oksigen dalam darah.
The diagram below shows the human respiratory The following statements are about the
system. transportation of oxygen in the blood.
P: Oksigen bergabung dengan hemoglobin

untuk membentuk oksihemoglobin.
Oxygen combines with haemoglobin to
K form oxyhaemoglobin.
L Q: Oksihemoglobin terurai untuk
M
membebaskan oksigen.
Oxyhaemoglobin decomposes to release
oxygen.
Apakah yang diwakili oleh struktur K, L dan R: Oksihemoglobin sampai ke tisu badan.
M? Oxyhaemoglobin reaches the body tissues.
What do structures K, L and M represent? S: Oksigen meresap melalui alveolus ke
dalam kapilari darah.
K L M Oxygen diffuses through the alveoli into
A Bronkiol Bronkus Trakea the blood capillaries.
Bronchiole Bronchus Trachea
B Trakea Bronkus Bronkiol Antara yang berikut, yang manakah urutan
Trachea Bronchus Bronchiole yang betul bagi pengangkutan oksigen dalam
darah?
C Bronkus Trakea Bronkiol
Which of the following is the correct sequence of
Bronchus Trachea Bronchiole
the transportation of oxygen in blood?
D Trakea Bronkiol Bronkus A P, S, Q, R B Q, R, P, S
Trachea Bronchiole Bronchus C S, P, Q, R D S, P, R, Q
3 Rajah di bawah menunjukkan laluan udara melalui sistem respirasi manusia ketika tarikan nafas.
The diagram below shows the path of air through the human respiratory system during inhalation.
Nose/Hidung P Q R Alveolus/Alveolus
Antara yang berikut, yang manakah mewakili P, Q dan R?

Which of the following represents P, Q and R?
P Q R
A Bronkiol/Bronchiole Bronkus/Bronchus Trakea/Trachea
B Trakea/Trachea Bronkiol/Bronchiole Bronkus/Bronchus
C Bronkus/Bronchus Trakea/Trachea Bronkiol/Bronchiole
D Trakea/Trachea Bronkus/Bronchus Bronkiol/Bronchiole
6
4 Antara ciri alveolus berikut, yang manakah B Isi padu rongga toraks berkurang
memudahkan proses pertukaran gas? The volume of the thoracic cavity decreases
Which of the following characteristics of alveolus C Diafragma menjadi rata
that facilitates the process of gases exchange? The diaphragm becomes flat
A Luas permukaan yang kecil D Tekanan udara dalam rongga toraks lebih
Small surface area tinggi daripada tekanan atmosfera
B Permukaan yang lembap The air pressure in the thoracic cavity is
Moist surface higher than the atmospheric pressure
C Lapisan yang setebal beberapa sel
Layer that is several cells thick 7 Di manakah pertukaran gas berlaku?
D Jaringan kapilari darah yang sedikit Where does gaseous exchange occur?
Small network of blood capillaries A Bronkus B Alveolus
Bronchus Alveolus
5 Rajah di bawah menunjukkan sebahagian C Trakea D Bronkiol

Trachea Bronchiole
daripada sistem respirasi manusia.
The diagram below shows part of the human
respiratory system. 8 Mengapakah dinding alveolus sangat nipis?
Why is the wall of alveolus very thin?
A Memudahkan pertukaran gas
Easier for gaseous exchange
B Memudahkan pemindahan darah
Easier for blood transfusions
C Memudahkan resapan darah
Easier for blood diffusion
D Memudahkan penyerapan oksihemoglobin
P
Easier for oxyhaemoglobin absorption
Antara keadaan berikut, yang manakah
berlaku apabila struktur P menjadi rata? 9 Antara bahan berikut, yang manakah
Which of the following condition happens when menyebabkan kapas putih bertukar kepada
structure P becomes flat? kuning tua apabila asap rokok melaluinya?
A Isi padu rongga toraks bertambah. Which of the following substances causes white
Volume of the thoracic cavity increases. cotton wool to turn darkish-yellow when cigarette
B Udara di dalam peparu dipaksa keluar. smoke passes through it?
Air in the lungs is forced out. A Gas berasid B Tar rokok
C Tekanan udara di dalam rongga toraks Acidic gases Cigarette tar
bertambah. C Nikotin D Karsinogen
Air pressure in the thoracic cavity increases. Nicotine Carcinogen
D Sangkar tulang rusuk turun dan bergerak
ke dalam. 10 Apakah proses yang membolehkan air
The rib cage descends and goes inwards.
meresap ke dalam sel daun?
What is the process that allows water to diffuse
6 Antara yang berikut, yang manakah berlaku into leaf cells?
semasa kita menarik nafas? A Transpirasi B Respirasi
Which of the following happens when we inhale? Transpiration Respiration
A Dada bergerak ke bawah C Osmosis D Fotosintesis
Our chest moves down Osmosis Photosynthesis
7
1 Padankan penyakit respirasi yang berikut dengan penerangan dan simptom yang tepat.
Match the following respiratory diseases with the correct descriptions and symptoms.
Penyakit respirasi Penerangan Simptom

Respiratory disease Description Symptom
(a) Asma (i) Radang bronkus disebabkan Batuk yang
Asthma oleh bahan perengsa seperti berterusan,
asap rokok. tercungap-cungap,
Inflammation of the bronchus tidak dapat tidur
caused by irritants like Continuous coughing,
cigarette smoke. breathless, insomnia
(b) Bronkitis (ii) Disebabkan karsinogen Batuk berterusan,
Bronchitis (bahan kimia penyebab kahak berdarah,
kanser) dalam bahan sakit dada
pencemar seperti asap rokok. Continuous coughing,
Caused by carcinogens (cancer- bloody sputum, chest
causing chemicals) in pollutants pain
such as cigarette smoke.
(c) Emfisema (iii) Radang salur pernafasan, Sesak nafas, batuk,
Emphysema menyempit apabila dirangsang nafas berbunyi
oleh bahan perengsa. Difficulty in
The inflamed breathing breathing, cough,
channel, becomes narrow when wheezing.
stimulated by irritants.
(d) Kanser peparu (iv) Kerosakan alveolus Sesak nafas, sakit
Lung cancer disebabkan oleh bahan dada, letih
perengsa dalam asap rokok. Breathing difficulty,
The damage of the alveolus chest pain, tiredness
due to the irritants in cigarette
smoke
[4 markah/4 marks]
2 Rajah di bawah menunjukkan proses yang berlaku dalam mekanisme pernafasan manusia.
The diagram below shows a process that takes place in the human breathing mechanism.
X: Trakea/Trachea
Y: Tulang rusuk/Rib
Z: Diafragma/Diaphragm
8
(a) Namakan bahagian yang berlabel X, Y dan Z pada rajah di atas.
Name the parts labelled X, Y and Z in the above diagram.
[3 markah/3 marks]
(b) Apakah proses yang berlaku dalam rajah di atas? Terangkan jawapan anda.
What is the process that occurs in the above diagram? Explain your answer.
Menarik nafas. Udara disedut ke dalam peparu./Inhalation. Air is sucked into the lungs.
[2 markah/2 marks]
(c) Apakah yang berlaku kepada isi padu rongga toraks semasa proses ini berlaku?
What happens to the volume of the thoracic cavity during the process?
Bertambah/Increases
[1 markah/1 mark]
(d) Apakah yang berlaku kepada tekanan udara dalam rongga toraks semasa proses ini berlaku?
What happens to the air pressure in the thoracic cavity during the process?
Berkurang/Decreases
[1 markah/1 mark]
(e) Apakah yang berlaku kepada udara di luar peparu?
What happens to the air outside the lungs?
Bergerak masuk ke dalam peparu/Moves into the lungs
[1 markah/1 mark]
3 Selama bertahun-tahun Malaysia dan Singapura telah terjejas oleh pencemaran udara yang dikenali
sebagai jerebu disebabkan oleh pembakaran hutan terbuka. Dalam tahun-tahun kebelakangan ini
jerebu telah menjadi fenomena tahunan semasa bulan kering.
For many years Malaysia and Singapore has been affected by air pollution which is haze, caused by the
open burning of forests. In recent years haze has become an annual phenomenon in the drier months.
(a) Apakah kesan-kesan bahan pencemar seperti debu, asap dan jerebu terhadap alam sekitar?
What are the effects of pollutants such as dust, smoke and haze on the environment?
Bahan pencemar mengurangkan proses fotosintesis, mengotori bangunan, menyebabkan
kesesakan nafas dan mengaburi pandangan./Menyebabkan penyakit respirasi seperti bronkitis
dan asma.
Pollutants reduce the process of photosynthesis, dirty buildings, cause breathing difficulties and
blurred vision/Cause respiratory diseases such as bronchitis and asthma.
[4 markah/4 marks]
(b) Jika anda ialah seorang pihak berkuasa dalam Jabatan Alam Sekitar Malaysia, bagaimanakah
anda dapat menasihatkan penduduk Malaysia untuk mengatasi masalah jerebu?
If you are an authority in the Department of Environment of Malaysia, how can you advise Malaysian
to overcome the haze problem?
Elakkan pembakaran terbuka, kurangkan aktiviti luar, pakai penutup hidung semasa berada
di luar rumah dan tutup semua pintu dan tingkap di rumah.
Avoid open burning, reduce outdoor activities, wear a mask when you are outdoors and keep all doors
and windows shut.
[4 markah/4 marks]
9
4 Gambar foto di bawah menunjukkan keadaan jerebu yang kini lazim dihadapi oleh kita dalam
kehidupan harian.
The photo below shows the haze that is commonly faced by us in daily life.
(a) Pada pendapat anda, bagaimanakah keadaan kehidupan tanpa udara yang bersih?
In your opinion, how will life be without clean air?
Kita akan menghadapi masalah kesihatan, kekaburan pandangan, pengurangan hasil pertanian
dan kesan rumah hijau yang menyebabkan pemanasan global/kejadian hujan asid.
We will face health problems, blurred vision, a reduction in agricultural yields and the greenhouse
effect that leads to global warming/the occurrence of acid rain.
[4 markah/4 marks]
(b) Cadangkan cara-cara yang boleh dilakukan oleh anda untuk mengekalkan kebersihan udara.
Suggest ways that can be taken by you to keep the air clean.
Berkongsi kereta, menggunakan pengangkutan awam seperti LRT, bas atau komuter, elakkan
daripada melakukan pembakaran terbuka dan menanam lebih banyak pokok di persekitaran
anda.
Join a carpool, use public transport such as LRT, buses or commuter, avoid open burning and plant
more trees in the surroundings.
[4 markah/4 marks]
5 (a) Baca petikan di bawah tentang merokok.

Read the passage below on smoking.
Merokok merupakan ketagihan fizikal dan tabiat psikologi.

Nikotina daripada rokok memberikan kegembiraan sementara.
Disebabkan kesan ‘rasa baik’ nikotina pada otak, seseorang
mungkin akan menjadi biasa diri kepada merokok sebagai cara
untuk melawan tekanan, kemurungan, kegelisahan atau kebosanan.
Smoking is a physical addiction and a psychological habit. The nicotine
from cigarettes provides a temporary high. Because of the ‘feel good’
effect of nicotine on the brain, a person may also become accustomed
to smoking as a way of coping with stress, depression, anxiety or even
boredom.
10
(i) Nyatakan dua kandungan rokok atau asap rokok yang merosakkan kesihatan.
State two contents of cigarettes or cigarette smoke that are harmful to health.
Nikotina dan tar rokok/gas-gas berasid/karsinogen
Nicotine and cigarette tar/acidic gases/carcinogens
[2 markah/2 marks]
(ii) Sebagai seorang ayah, Encik Lim ingin menghentikan tabiat merokoknya demi kesihatan
anak-anak dan isterinya supaya tidak menjadi perokok pasif. Cadangkan cara-cara bagi
Encik Lim untuk berhenti merokok.
As a father, Mr Lim wants to stop his smoking habit for the health of his children and wife so
that they will not become passive smokers. Suggest ways for Mr Lim to quit smoking.
Bergaul dengan rakan yang tidak merokok, berfikiran positif dan yakin bahawa anda
ingin berhenti merokok. Buatkan mulut sibuk seperti mengunyah gula-gula getah yang
tidak bergula.
Make non-smoking friends, think positively and be confident that you’re really going to do it this
time. Keep the mouth busy such as by chewing on sugarfree gum.
[3 markah/3 marks]
(b) Jika seorang lelaki menyedut terlalu banyak karbon monoksida, apakah kesannya terhadap
pengangkutan oksigen oleh sel darah merah? Jelaskan mengapa.
If a man inhales too much carbon monoxide, what is the effect of that on the transport of oxygen by
the red blood cells? Explain why.
Karbon monoksida lebih mudah bergabung dengan sel darah merah berbanding oksigen.
Kesannya, oksigen tidak sampai ke sel-sel badan terutamanya sel-sel otak. Lelaki itu akan
mati.
Carbon monoxide has a better ability to combine with the red blood cells compared to oxygen. As a
result, oxygen is unable to reach the body cells especially the brain cells. The man will die.
[3 markah/3 marks]
(c) Nyatakan kesan-kesan merokok pada alveolus.
State the effects of smoking on the alveoli.
Tar rokok akan termendap pada dinding alveolus dan mengurangkan keberkesanan penukaran
gas. Gas berasid akan mengakis alveolus.
Cigarette tar will be deposited on the walls of the alveoli and reduce the efficiency of gaseous
exchange. The acidic gas will corrode the alveoli.
[2 markah/2 marks]
11
BAB 3
Pengangkutan
Transportation
1 Apakah perbezaan antara aorta dengan arteri
X Y
pulmonari?
What is the difference between the aorta and the A Darah Darah
pulmonary artery? beroksigen terdeoksigen
A Aorta mempunyai injap Oxygenated Deoxygenated
Aorta has a valve blood blood
B Aorta mempunyai dinding setebal satu
sel B Darah Darah
Aorta has a one-cell thick wall terdeoksigen beroksigen
Deoxygenated Oxygenated
C Aorta membawa darah beroksigen
blood blood
Aorta carries oxygenated blood
D Aorta membawa darah di bawah tekanan C Darah Darah
tinggi terdeoksigen terdeoksigen
Aorta carries blood under high pressure Deoxygenated Deoxygenated
blood blood
2 Apakah fungsi jantung?
What is the function of the heart? D Darah Darah
A Pertukaran gas beroksigen beroksigen
Exchange of gases Oxygenated Oxygenated
blood blood
B Perkumuhan karbon dioksida
Excretes carbon dioxide
C Mencernakan makanan
Digests food
4 Antara pernyataan yang berikut, yang
D Mengepam darah ke seluruh badan manakah benar tentang sistem peredaran
Pumps blood throughout the body darah manusia?
Which of the following statements is true about
3 Rajah di bawah menunjukkan keratan the human blood circulatory system?
membujur jantung manusia. A Darah beroksigen diangkut dalam arteri
The diagram below shows a longitudinal section pulmonari.
of a human heart. Oxygenated blood is carried in the pulmonary
artery.
Y
B Peredaran pulmonari hanya mengangkut
X
darah terdeoksigen sahaja.
Pulmonary circulation transports only
deoxygenated blood.
C Darah terdeoksigen dipamkan ke seluruh
badan melalui peredaran sistemik.
Deoxygenated blood is pumped to the whole
body through the systemic circulation.
Apakah jenis darah yang dibawa dalam salur D Vena kava mengangkut darah terdeoksigen
darah X dan Y? dari semua bahagian badan ke jantung.
What types of blood are carried in blood vessels Vena cava carries deoxygenated blood from
X and Y? all parts of the body to the heart.
12
5 Rajah di bawah menunjukkan sejenis salur 7 Apakah jenis antibodi yang hadir dalam
darah. plasma darah seorang individu berdarah O
The diagram below shows a type of blood yang menyebabkannya tidak dapat menerima
vessel. sebarang jenis darah?
What is the type of antibodies present in blood
plasma of an individual with blood type O that
cause him/her to be unable to accept any other
blood type?
A Antibodi Anti-A
Anti-A antibody
B Antibodi Anti-B
Anti-B antibody
Mengapakah dinding salur darah ini sangat
C Antibodi Anti-A dan antibodi Anti-B
nipis? Anti-A antibody and anti-B antibody
Why the wall of this blood vessel is very thin?
D Tiada
A Membolehkan peresapan bahan berlaku None
melaluinya
Enables the diffusion of substances to take
place through it
B Menahan darah bertekanan tinggi yang 8 Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas
mengalir melaluinya batang suatu pokok keembung.
The diagram below shows the cross-section of the
Withstands high pressure of blood that flows
stem of a balsam plant.
through it
C Memastikan pengaliran darah dalam satu X
arah sahaja Y
Ensures the blood flow only in one
direction
D Membolehkan salur darah ini mengangkut
satu campuran darah beroksigen dan
terdeoksigen
Enables the vessel to transport a mixture of
oxygenated and deoxygenated blood
Apakah struktur X dan Y?

What are structures X and Y?
6 Apakah jenis kumpulan darah yang dapat
diterima oleh seseorang yang mempunyai X Y
kumpulan darah O?
A Floem Kambium
What type of blood can a person with blood type
Phloem Cambium
O receive?
A O sahaja. B Xilem Floem
O only. Xylem Phloem
B AB sahaja.
AB only. C Floem Xilem
C O dan AB sahaja. Phloem Xylem
O and AB only.
D Kambium Xilem
D O, A, B dan AB. Cambium Xylem
O, A, B and AB.
13
9 Rajah di bawah menunjukkan batang suatu C Air dan garam mineral tidak dapat
tumbuhan yang kulitnya telah dibuang. diangkut ke atas
The diagram below shows a plant with a ring of Water and minerals cannot be transported up
bark removed. D Bahagian kulit di X kehilangan air
The bark at part X loses water
Bahagian kulit yang digelang
Bark that has been ringed
10 Antara yang berikut, yang manakah benar
tentang xilem?
Which of the following is true about xylem?
Stem
Batang X A Ia mengangkut garam mineral
It transports mineral salts
B Ia mengangkut makanan dari daun ke
akar
Apakah yang menyebabkan bahagian X It transports food from the leaves to the roots
bengkak selepas seminggu? C Ia ditempatkan pada bahagian luar kulit
What makes part X swell after one week? batang
A Makanan terkumpul di bahagian X It is located at the outer part of the bark in
Food accumulates at part X the stem
B Air terkumpul di bahagian X D Ia tidak terdapat dalam batang
Water accumulates at part X It is not found in the stem
1 Baca petikan di bawah.
Read the passage below.
Kumpulan darah penderma dan penerima mestilah serasi sebelum pemindahan darah dapat
dilakukan. Jika tidak, darah akan tergumpal. Situasi ini boleh membahayakan penerima.
The blood groups of donors and the recipients must be compatible before blood transfusion can be
performed. Otherwise, the blood will clump. This situation can bring harm to the recipient.
Tandakan ( ✓ ) kumpulan darah penerima yang serasi dengan penderma dan ( ✗ ) kumpulan darah
penerima yang tidak serasi dengan penderma.
Tick ( ✓ ) the blood groups of recipients which are compatible with donors and ( ✗ ) the blood groups of
recipients which are not compatible with donors.
Kumpulan darah Kumpulan darah penerima

penderma Blood group of recipient
Blood group of donor A B AB O
A ✓ ✗ ✓ ✗
B ✗ ✓ ✓ ✗
AB ✗ ✗ ✓ ✗
O ✓ ✓ ✓ ✓
[4 markah/4 marks]
14
2 Rajah di bawah menunjukkan dua jenis salur darah.
The diagram below shows two types of blood vessels.
X Y
(a) Namakan dua contoh bagi setiap salur darah X dan Y yang terdapat dalam jantung.
Name two examples each of blood vessels X and Y that are found in the heart.
(i) X: Vena kava dan vena pulmonari/Vena cava and pulmonary vein
(ii) Y: Aorta dan arteri pulmonari/Aorta and pulmonary artery
[2 markah/2 marks]
(b) Apakah perbezaan ciri-ciri bagi salur darah X dan Y?
What are the differences in characteristic of blood vessels X and Y?
(i) Ketebalan dinding/Wall thickness
Dinding salur darah Y lebih tebal daripada salur darah X
The wall of blood vessel Y is thicker than the blood vessel X
(ii) Saiz lumen/Lumen size

Saiz lumen salur darah Y lebih kecil daripada salur darah X
The size of the lumen of blood vessel Y is smaller than the blood vessel X
(iii) Kewujudan injap/Existence of valve

Salur darah X mempunyai injap manakala salur darah Y tidak mempunyai injap
Blood vessel X has valves whereas blood vessel Y does not have valves
[3 markah/3 marks]
(c) Seorang murid menghidap selesema yang disebabkan oleh virus. Namakan sel darah yang
akan bergerak balas terhadap keadaannya.
A pupil catches the flu that is caused by a virus. Name the blood cells that will respond to his
condition.
Sel darah putih
White blood cells
[1 markah/1 mark]
(d) Jelaskan bagaimana sel darah di 2(c) bertindak.
Explain how the blood cells in 2(c) act.
Sel darah putih membunuh virus yang memasuki badan. Sel darah putih menghasilkan antibodi
yang memusnahkan virus.
White blood cells kill viruses that enter the body
. They produce antibodies that destroy the viruses.
[2 markah/2 marks]
15
3 Tumbuhan hijau yang ditunjukkan dalam rajah di bawah telah layu dan mati selepas tiga minggu.
The green plant shown in the diagram below wilted and died after three weeks.
Matahari
Sun
Bahagian kulit kayu X

yang disingkirkan Y
Section of the bark
that is removed
Tanah
Soil
(a) Mengapakah tumbuhan hijau ini mati?

Why did the green plant die?
Makanan tidak boleh diangkut ke akar./Food could not be transported to the roots.
[1 markah/1 mark]
(b) Apakah yang dapat diperhatikan selepas satu minggu?
What could be observed after one week?
Bahagian X menjadi bengkak. Bahagian Y mengecut dan layu.
Part X becomes swollen. Part Y contracted and wilted.
[2 markah/2 marks]
(c) Terangkan jawapan anda di 3(b).
Explain your answer in 3(b).
Makanan terkumpul di bahagian X. Tisu tumbuhan di bahagian Y tidak mendapat sebarang
bekalan makanan.
Food gathered at part X. The plant tissue at part Y did not receive any food supply.
[2 markah/2 marks]
(d) (i) Apakah yang akan berlaku kepada tumbuhan jika terlalu banyak air tersejat daripada
tumbuhan melalui transpirasi pada cuaca yang sangat panas?
What will happen to a plant if too much water is lost from the plant through transpiration on a
very hot day?
Sel-sel tumbuhan akan kehilangan tekanan segah dan layu. Jika keadaan ini berterusan,
tumbuhan itu akan mati.
The cells of the plant will lose turgor pressure and wilt. If this condition persists, the plant will die.
[2 markah/2 marks]
(ii) Bagaimanakah tumbuhan mengekalkan kandungan air ketika cuaca panas?
How do plants maintain the water content during hot weather?
Tumbuhan menutup stoma daunnya pada cuaca panas untuk mengurangkan kehilangan
air melalui transpirasi.
Plants close the stomata in their leaves on a hot day to reduce the loss of water through
transpiration.
[1 markah/1 mark]
16
4 (a) Guru memberi Azwan rajah berikut yang menunjukkan kandungan darah manusia. Gurunya
menyatakan bahawa darah ialah bendalir badan manusia dan haiwan lain yang menghantar
bahan-bahan keperluan seperti nutrien dan oksigen ke sel-sel dan mengangkut hasil
perkumuhan daripada sel yang sama.
The teacher gave Azwan the following diagram showing the constituents of the human blood. His
teacher said that blood is a body fluid in humans and other animals that delivers necessary substances
such as nutrients and oxygen to the cells and transports waste products away from those same
cells.
Salur darah
Blood vessel Q
P
R
(i) Kenal pasti sel-sel darah berikut.

Identify the following blood cells.
P: Sel darah merah/Red blood cell
R: Platlet/Platelet
[2 markah/2 marks]
(ii) Nyatakan ciri-ciri sel darah Q.
State the characteristics of blood cell Q.
Sel darah Q tidak mempunyai bentuk yang tetap/Sel darah Q mempunyai nukleus.
Blood cell Q does not have a fixed shape/Blood cell Q has a nucleus.
[1 markah/1 mark]
(iii) Sel darah R berfungsi untuk membekukan darah. Apakah kepentingan pembekuan darah?
Blood cell R plays a role in the clotting of blood. What is the importance of blood clotting?
Untuk mencegah kehilangan darah berlebihan daripada badan.
To prevent excessive blood loss from the body.
[1 markah/1 mark]
(b) Rajah di bawah menunjukkan seorang budak lelaki sedang berlari dengan laju di padang sekolah.
The diagram below shows a boy who is running fast in the school field.
X Y
17
Kedua-dua organ X and Y pada budak lelaki itu bekerja dengan lebih kuat. Terangkan mengapa.
Both organs X and Y of the boy work harder. Explain why.
Semasa aktiviti cergas, kadar respirasi bertambah. Lebih banyak oksigen dimasukkan ke
dalam badan untuk respirasi sel bagi menghasilkan lebih banyak tenaga. Kadar denyutan
jantung bertambah. Jantung mengepam lebih banyak darah untuk membekalkan lebih banyak
oksigen kepada sel-sel badan.
During vigorous activity, the rate of respiration increases. More oxygen is taken into the body for
cellular respiration to produce more energy. The rate of heartbeat increases. The heart pumps more
blood to supply more oxygen to the body cells.
[4 markah/4 marks]
5 Rajah di bawah menunjukkan struktur jantung manusia. Jantung ialah organ berotot yang
mengepam darah melalui salur darah. Dalam badan manusia, jantung terletak di antara peparu di
bahagian tengah dada.
The diagram below shows the structure of the human heart. The heart is a muscular organ which pumps
blood through the blood vessels. In humans body, the heart is located between the lungs in the middle
part of the chest.
(a) Lengkapkan peta alir untuk menunjukkan laluan darah beroksigen dari peparu ke aorta.
Complete the flow map to show the path of oxygenated blood from the lungs to the aorta.
Peparu (i) Vena pulmonari Atrium kiri Injap bikuspid

Lungs Pulmonary vein Left atrium Bicuspid valve
(ii) Ventrikel kiri Injap sabit Aorta

Left ventricle Semilunar valve Aorta
[2 markah/2 marks]
(b) Nyatakan dua perbezaan antara ruang jantung P dengan ruang jantung Q.
State two differences between heart chambers P and Q.
Ruang jantung P mempunyai dinding yang lebih nipis berbanding ruang jantung Q. Ruang
jantung Q menghasilkan tekanan yang lebih tinggi berbanding ruang jantung P.
Heart chamber P has thinner walls compared to heart chamber Q. Heart chamber Q produces a
higher pressure compared to heart chamber P.
[2 markah/2 marks]
18
BAB 4
Kereaktifan Logam
Reactivity of Metals
1 Rajah di bawah menunjukkan susunan radas 3 Di manakah kedudukan karbon dalam siri
untuk mengkaji tindak balas antara zink kereaktifan logam?
oksida dengan bahan X. What is the position of carbon in the reactivity
The diagram below shows the arrangement of series of metals?
the apparatus to study the reaction between zinc A Antara plumbum dengan kuprum
oxide and substance X. Between lead and copper
B Antara zink dengan besi
Mangkuk pijar
Campuran
Crucible Between zinc and iron
zink oksida
dan bahan X C Antara magnesium dengan aluminium
Mixture of Between magnesium and aluminium
zinc oxide
and substance X Panaskan D Antara aluminium dengan zink
Heat
Between aluminium and zinc
4 Antara logam berikut, yang manakah dapat

Apakah bahan X jika bahan campuran dalam diekstrak apabila bijihnya dipanaskan
mangkuk pijar membara? bersama-sama karbon?
What is substance X if the mixture in the crucible Which of the following metals can be extracted
glows? when its ore is heated together with carbon?
A Plumbum B Kuprum A Magnesium B Natrium
Lead Copper Magnesium Sodium
C Karbon D Argentum C Plumbum D Aluminium
Carbon Silver Lead Aluminium
5 Maklumat di bawah menunjukkan suatu

2 Antara persamaan berikut, yang manakah persamaan kimia.
mewakili tindak balas yang berlaku di dalam The information below shows a chemical equation.
relau bagas semasa pengekstrakan bijih
timah menggunakan karbon? Karbonat dipanaskan oksida logam + gas X
Which of the following equations represents the logam
reaction that takes place in the blast furnace Metal carbonate
heated
metal oxide + gas X
during the extraction of tin ore using carbon?
A Timah + karbon dioksida → timah oksida Antara bahan berikut, yang manakah boleh
+ karbon digunakan untuk menguji gas X?
Tin + carbon dioxide → tin oxide + carbon Which of the following substances can be used
B Timah oksida + karbon → timah + karbon to test gas X?
dioksida A Air kapur
Tin oxide + carbon → tin + carbon dioxide Lime water
C Timah karbonat → timah oksida + karbon B Kayu uji berbara
dioksida A glowing wooden splinter
Tin carbonate → tin oxide + carbon dioxide C Larutan kalium manganat(VII) berasid
D Timah + karbon → timah + karbon Acidified potassium manganate(VII) solution
dioksida D Larutan kalium dikromat(VI) berasid
Tin + carbon → tin + carbon dioxide Acidified potassium dichromate(VI) solution
19
6 Antara yang berikut, yang manakah B Natrium hidroksida
membentuk magnesium oksida? Sodium hydroxide
Which of the following forms magnesium oxide? C Natrium klorida
A Magnesium dan hidrogen Sodium chloride
Magnesium and hydrogen D Air suling
B Magnesium dan sulfur dioksida Distilled water
Magnesium and sulphur dioxide
C Magnesium dan oksigen 9 Rajah di bawah menunjukkan susunan radas
Magnesium and oxygen untuk mengkaji kereaktifan logam.
D Magnesium dan kalium oksida The diagram below shows the apparatus set-up
Magnesium and potassium oxide to study the reactivity of metal.
7 Jadual di bawah menunjukkan darjah Hablur kalium manganat(VII)

Potassium manganate(VII)
kereaktifan bagi logam X, Y dan Z dengan crystals
oksigen. Serbuk logam
Wul kaca X Metal ﬁllings
Table below shows the degree of reactivity of
Glass wool X
metals X, Y and Z with oxygen.
Wul kaca
Logam Darjah kereaktifan Glass wool
Metal Degree of reactivity
Kurang cergas Kaki retort
X Panaskan Panaskan
Less vigorous Heat Heat
Retort stand
Sangat cergas
Y
Very vigorous Apakah fungsi wul kaca X?
Cergas What is the function of glass wool X?
Z
Vigorous A Mencepatkan tindak balas
To speed up the reaction
Antara yang berikut, yang manakah mewakili
logam X, Y dan Z? B Meningkatkan suhu dalam tabung uji
Which of the following represent metals X, Y and Z? To increase the temperature in the test tube
C Membolehkan serbuk logam menyerap
X Y Z lebih banyak haba
A Zink Besi Magnesium To enable the metal fillings to absorb more
Zinc Iron Magnesium heat
B Besi Zink Timah D Mencegah serbuk logam daripada

Iron Zinc Tin bercampur dengan hablur kalium
manganat(VII)
C Magnesium Kuprum Aluminium To prevent the metal fillings from mixing with
Magnesium Copper Aluminium the potassium manganate(VII) crystals
D Kuprum Magnesium Zink
Copper Magnesium Zinc 10 Antara logam yang berikut, yang manakah
akan bertindak balas dengan oksigen dengan
8 Antara yang berikut, yang manakah akan sangat perlahan?
menyebabkan pembebasan karbon dioksida Which of the following metals will react very
apabila dititiskan pada batu kapur? slowly with oxygen?
Which of the following will cause the release of A Kuprum B Zink
carbon dioxide when it is dripped onto limestone? Copper Zinc
A Asid hidroklorik C Aluminium D Magnesium
Hydrochloric acid Aluminium Magnesium
20
1 Berdasarkan faktor penghubung yang diberi, lengkapkan peta titi tentang bijih yang dapat diekstrak
untuk memperoleh logam tertentu.
Based on the given relating factor, complete the bridge map on the ores which can be extracted to obtain
certain metals.
Kasiterit Bauksit Hematit Galena
Cassiterite Bauxite Hematite Galena
diperoleh daripada Aluminium Timah Plumbum Besi

is obtained from Aluminium Tin Lead Iron
Faktor penghubung
Relating factor Bauksit Kasiterit Galena Hematit
Bauxite Cassiterite Galena Hematite
[4 markah/4 marks]
2 Rajah di bawah menunjukkan satu aktiviti yang dijalankan oleh Ramli untuk mengkaji kesan haba
terhadap batu kapur (kalsium karbonat).
The diagram below shows an activity carried out by Ramli to study the effect of heat on limestone (calcium
carbonate).
Batu kapur
Limestone
Panaskan
Heat
Air kapur
Limewater
(a) Apakah yang dapat diperhatikan pada air kapur pada akhir aktiviti?
What can be observed at the limewater at the end of the activity?
Menjadi keruh
Becomes cloudy
[1 markah/1 mark]
(b) Apakah gas yang terbebas dalam aktiviti ini?
What is the gas released in this activity?
Karbon dioksida
Carbon dioxide
[1 markah/1 mark]
(c) Tulis satu persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas pemanasan batu kapur.
Write a word equation to represent the heating of limestone.
Kalsium karbonat panaskan kalsium oksida karbon dioksida

+
Calcium carbonate heat calcium oxide carbon dioxide
[2 markah/2 marks]
21
(d) Apakah yang dapat diperhatikan jika pemanasan dihentikan dan Ramli menuang asid
hidroklorik ke dalam tabung didih dan gas yang dihasilkan disalurkan ke dalam air kapur?
What can be observed if the heating is stopped and Ramli pour some hydrochloric acid into the boiling
tube and the gas released is channeled into the lime water?
Air kapur menjadi keruh
The lime water becomes cloudy
[2 markah/2 marks]
(e) Tulis satu persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas antara batu kapur dan asid
hidroklorik cair.
Write a word equation to represent the reaction between limestone and hydrochloric acid.
Kalsium asid hidroklorik

karbonat cair kalsium klorida karbon dioksida air
+ + +
Calcium hydrochloric calcium chloride carbon dioxide water
carbonate acid
[2 markah/2 marks]
3 Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen yang dijalankan untuk mengkaji tindak balas antara
logam dengan oksigen.
The diagram below shows an experiment carried out to study the reaction between metals and oxygen.
Serbuk zink
Zinc powder
Serbuk kuprum
Copper powder
Wul kaca
Glass wool
Wul kaca
Glass wool
Hablur kalium
manganat(VII) Kertas asbestos
Potassium Asbestos paper
manganate(VII)
Kaki retort
crystals Panaskan Panaskan
Retort stand
Heat Heat
Jadual di bawah menunjukkan pemerhatian bagi setiap logam dalam eksperimen ini.
The table below shows the observation for each metal in the experiment.
Logam Pemerhatian
Metal Observation
Zink Terbakar dengan nyalaan terang yang merebak dengan perlahan
Zinc Burns with a bright flame that spreads slowly
Kuprum Menghasilkan baraan malap
Copper Produces a dim glow
(a) Beri sebab bagi pemerhatian di atas.

Give reasons for the observation above.
1. Zink dan kuprum bertindak balas dengan oksigen
Zinc and copper react with oxygen
2. Zink lebih reaktif daripada kuprum

Zinc is more reactive than copper
[2 markah/2 marks]
22
(b) Tulis satu persamaan dalam bentuk perkataan bagi setiap tindak balas.
Write an equation in word form for each reaction.
(i) Zink + oksigen zink oksida/Zinc + oxygen zinc oxide
(ii) Kuprum + oksigen kuprum oksida/Copper + oxygen copper oxide

[2 markah/2 marks]
(c) Jika magnesium terbakar dengan nyalaan putih cerah dalam oksigen, susun kereaktifan tindak
balas antara magnesium, zink dan kuprum dengan oksigen dalam urutan menaik.
If magnesium burns with a bright white flame in oxygen, arrange the reactivity of reactions between
magnesium, zinc and copper with oxygen in ascending order.
Kuprum Zink Magnesium

Copper Zinc Magnesium
Kereaktifan meningkat
Reactivity increases
[2 markah/2 marks]
4 Rajah di bawah menunjukkan susunan radas yang digunakan untuk memerhatikan kereaktifan
logam dengan oksigen.
The diagram below shows the arrangement of apparatus used to observe the reactivity of metals with
oxygen.
Serbuk zink
Zinc powder
Serbuk kuprum
Serbuk aluminium Copper powder
Wul kaca Aluminium powder
Glass wool
Wul kaca
Glass wool
Hablur kalium
manganat(VII) Kertas asbestos
Potassium Asbestos paper
manganate(VII)
crystals Kaki retort
Panaskan Panaskan
Heat Retort stand
Heat
Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam jadual di bawah.

The results of the experiment are shown in the table below.
Jenis logam Kereaktifan logam dengan oksigen

Type of metal Reactivity of metal with oxygen
Aluminium Terbakar dengan nyalaan terang yang merebak dengan cepat

Aluminium Burns with a bright flame that spreads quickly
Zink Terbakar dengan nyalaan terang yang merebak dengan perlahan

Zinc Burns with a bright flame that spreads slowly
Kuprum Membara dengan malap

Copper Glows dimly
23
(a) Jelaskan pemerhatian bagi kuprum.
Explain the observations of copper.
Kuprum bertindak balas kurang cergas dengan oksigen.
Copper reacts less vigorously with oxygen.
[1 markah/1 mark]
(b) Nyatakan pemboleh ubah dalam eksperimen ini.
State the variables in this experiment.
(i) Pemboleh ubah yang dimalarkan:
Variable that is kept constant:
Kuantiti logam/Quantity of metal
(ii) Pemboleh ubah yang dimanipulasikan:

Variable that is manipulated:
Jenis logam/Type of metal
(iii) Pemboleh ubah yang bergerak balas:
Variable that responds:
Kereaktifan logam dengan oksigen/Reactivity of metal with oxygen
[3 markah/3 marks]
(c) Apakah fungsi hablur kalium manganat(VII)?
What is the function of potassium manganate(VII) crystals?
Membekalkan oksigen
Supplies oxygen
[1 markah/1 mark]
(d) Terangkan langkah bagi prosedur pemanasan yang betul dalam aktiviti ini.
Explain the correct steps for the heating procedures in this activity.
Panaskan serbuk logam sehingga berbara sebelum memanaskan hablur kalium manganat(VII).
Heat metal filings until they glow before heating up the potassium manganate(VII) cyrstals.
[1 markah/1 mark]
(e) Apakah tujuan eksperimen ini?
What is the purpose of this experiment?
Membandingkan kereaktifan logam terhadap oksigen
To compare the reactivity of metals towards oxygen
[1 markah/1 mark]
(f) Berdasarkan pemerhatian anda, susun kereaktifan ketiga-tiga logam mengikut tertib menurun.
Based on your observation, arrange the reactivity of the three metals in descending order.
Aluminium, zink, kuprum
Aluminium, zinc, copper
[1 markah/1 mark]
24
BAB 5
Termokimia
Thermochemistry
1 Suatu eksperimen dijalankan dengan P (°C) Q (°C)
mencampurkan dua bahan. Keputusan
eksperimen ditunjukkan di bawah. A 20 45
An experiment is carried out by mixing two B 27 35
substances. The experiment results are shown
below. C 35 20
D 50 50
Suhu awal larutan = 28°C
Initial temperature of the solution
Suhu akhir larutan = 23°C 3 Apabila dua larutan dicampurkan, haba
Final temperature of the solution
terbebas ke sekeliling. Apakah dua larutan
itu?
Antara yang berikut, yang manakah When two solutions are mixed, the heat released
merupakan bahan-bahan yang dicampurkan? to the surroundings. What are the two solutions?
Which of the following are the substances mixed? A Air dan ammonium klorida
A Air dan kalium nitrat Water and ammonium chloride
Water and potassium nitrate B Air dan cuka
B Zink dan asid nitrik Water and vinegar
Zinc and nitric acid C Air dan natrium klorida
C Air dan asid sulfurik pekat Water and sodium chloride
Water and concentrated sulphuric acid D Air dan asid sulfurik pekat
D Asid hidroklorik dan larutan natrium Water and concentrated sulphuric acid
hidroksida
Hydrochloric acid and sodium hydroxide 4 Apakah yang berlaku apabila natrium
solution hidroksida dan asid hidroklorik dicampurkan?
What is happening when sodium hydroxide and
2 Suhu larutan dalam kedua-dua tabung uji hydrochloric acid mixed?
yang ditunjukkan dalam rajah di bawah A Haba diserap
disukat pada suhu bilik. Heat is absorbed
The temperatures of the solutions in the two test B Heat terbebas
tubes shown in the diagram below are taken at Heat is released
the room temperature.
C Bekas menjadi sejuk
P Q Container becomes cold
D Isi padu campuran bertambah
Volume of mixture increases
Pepejal
Pepejal natrium
ammonium hidroksida
nitrat Sodium
5 Antara yang berikut, yang manakah berkaitan
Air
Ammonium Water hydroxide dengan tindak balas endotermik?
nitrate solids solids Which of the following is related to the
endothermic reaction?
Antara yang berikut, yang manakah paling
mungkin dicatat oleh termometer P dan Q A Fotosintesis B Respirasi
selepas lima minit? Photosynthesis Respiration
Which of the following are most likely thermometer C Pembekuan D Letupan bom
readings recorded in P and Q after five minutes? Freezing Bomb explosion
25
1 Tuliskan contoh-contoh bahan yang membebaskan haba (tindak balas eksotermik) dan menyerap
haba (tindak balas endotermik) apabila dilarutkan dalam air, dalam peta pokok di bawah ini.
Write examples of substances which release heat (undergo exothermic reactions) and absorb heat (undergo
endothermic reactions) when they are dissolved in water, in the tree map below.
Asid sulfurik pekat Ammonium sulfat

Concentrated sulphuric acid Ammonium sulphate
Ammonium nitrat Natrium hidroksida
Ammonium nitrate Sodium hydroxide
Bahan yang larut dalam air

Substances that dissolve in water
Membebaskan haba Menyerap haba

Release heat Absorb heat
Natrium hidroksida Ammonium nitrat

Sodium hydroxide Ammonium nitrate
Asid sulfurik pekat Ammonium sulfat

Concentrated sulphuric acid Ammonium sulphate
[4 markah/4 marks]
2 Gambar foto di bawah menunjukkan tindak balas termit, iaitu pemanasan aluminium bersama
ferum(III) oksida.
The photograph below shows thermite reaction that is the heating of aluminium together with iron(III) oxide.
(a) Adakah tindak balas termit merupakan tindak balas eksotermik atau tindak balas endotermik?
Terangkan jawapan anda.
Is the thermal reaction an exothermic reaction or action endothermic reaction? Explain your answer.
Tindak balas eksotermik. Tindak balas ini membebaskan haba ke persekitaran.
Exothermic reaction. This reaction releases heat to the environment.
[2 markah/2 marks]
26
(b) Gambar foto di bawah menunjukkan satu aplikasi tindak balas termit untuk membaiki rel besi
kereta api yang retak atau terputus.
The photograph below shows an application of thermite reaction to repair cracked or broken rails.
Huraikan aplikasi tindak balas termit tersebut.

Describe the application of the thermal reaction.
Dalam tindak balas termit, pemanasan ferum(III) oksida dan aluminium menghasilkan ferum.
Tindak balas eksotermik yang berlaku membebaskan banyak haba dan meleburkan ferum
(besi). Leburan ferum ini digunakan untuk memperbaiki bahagian retak atau menyambung
kembali rel besi kereta api yang terputus.
In the thermal reaction, the heating of iron(III) oxide and aluminum produces iron. The exothermic
reaction that takes place releases a lot of heat and melts the iron. This molten iron is used to repair
the cracked part or reconnect the iron rails.
[3 markah/3 marks]
27
BAB 6
Elektrik dan Kemagnetan
Electricity and Magnetism
1 Apakah yang digunakan sebagai dawai 5 Sebuah penyaman udara yang berlabel
dalam fius? 240 V, 3 000 W digunakan selama 6 jam.
What is used as the wire in a fuse? Hitung kos tenaga elektrik yang digunakan
A Dawai yang kuat dan keras jika kos per unit adalah 30 sen.
A strong and hard wire An air conditioner labelled 240 V, 3 000 W is used
for 6 hours. Calculate the cost of the electrical
B Dawai kuprum halus
energy used if the cost per unit is 30 sen.
A fine copper wire
C Dawai nikrom nipis A RM0.54 B RM2.40
A thin nichrome wire C RM3.25 D RM5.40
D Dawai tungsten tebal
A thick tungsten wire 6 Antara yang berikut, yang manakah
menghasilkan arus elektrik?
Which of the following produces electric current?
2 Mengapakah fius adalah penting?
A Garis daya magnet dipotong oleh
Why is a fuse important?
gegelung dawai
A Mengelakkan kebakaran yang disebabkan Magnetic lines of force are cut by the wire coil
oleh litar pintas
B Arus mengalir melalui gegelung
To prevent fire caused by a short circuit
Current is flowing through the coil
B Membawa arus berlebihan keluar
C Magnet dibiarkan pegun dalam gegelung
To carry excess current away
The magnet is left stationary in the coil
C Mengelakkan pengaliran elektrik daripada
D Magnet yang lebih kuat digunakan
terputus A stronger magnet is used
To avoid electricity from being disconnected
D Menyerap haba dalam palam
To absorb heat in the plug 7 Rajah di bawah menunjukkan transformer
injak naik.
The diagram below shows a step-up transformer.
3 Sebuah seterika elektrik berlabel 2 kW dan
240 V. Antara fius berikut, yang manakah P R
sesuai bagi seterika itu? Terangkan.
An electric iron is labelled 2 kW and 240 V.
10 lilitan 30 lilitan
Which of the following fuses is suitable for the 10 coils 30 coils
iron? Explain.
A 4A B 6A Q S
C 8A D 10 A Gegelung primer Gegelung sekunder
Primary coil Secondary coil
4 Jika suatu alat elektrik menggunakan 600 J Antara terminal yang berikut, yang manakah
tenaga dalam masa 2 saat, berapakah kuasa membawa output yang dihasilkan?
alat elektrik itu? Which of the following terminals carry the output
If an electrical appliance uses 600 J energy in produced?
2 seconds, what is the power of that electrical A R dan S B P dan Q
appliance? R and S P and Q
A 300 W B 600 W C Q dan R D S dan P
C 1 200 W D 2 400 W Q and R S and P
28
02 SPS 2023 SAINS TG3 (SG) FORMATIF B06-10-FLan F.indd 28 11/21/22 10:53 AM
8 Apakah fungsi transformer injak turun? 10 Rajah di bawah menunjukkan sebuah
What is the function of a step-down transformer? transformer.
A Menurunkan voltan bagi arus ulang alik The diagram below shows a transfomer.
Lowers the voltage of the alternating current
B Menaikkan voltan bagi arus ulang alik
Raises the voltage of the alternating current a.u.
C Menaikkan voltan arus terus a.c.
Raises the voltage of direct current
D Menaikkan arus yang mengalir dalam
sebuah litar 20 lilitan 10 lilitan
Raises the current that flows in a circuit 20 turns 10 turns
9 Antara yang berikut, yang manakah If the a.c. supply is 240 V, what is the
disambungkan kepada fius? voltage generated at the secondary coil of
Which of the following is connected to a fuse? the transformer?
Jika bekalan a.u. ialah 240 V, berapakah voltan
A Dawai bumi
yang dijanakan pada gegelung sekunder bagi
Earth wire
transformer itu?
B Dawai neutral
A 240 V
Neutral wire
B 120 V
C Dawai hidup C 60 V
Live wire D 30 V
D Suis
Switch
1 Tandakan ( ✓ ) pernyataan yang betul dan ( ✗ ) pernyataan yang salah tentang penjanaan elektrik
di stesen kuasa.
Mark ( ✓ ) the correct statements and ( ✗ ) the wrong statement about the generation of electricity at
power stations.
(a) Arus elektrik yang dihasilkan di stesen kuasa adalah arus ulang-alik.
✓
The electric current produced in a power station is alternating current.
(b) Penjana elektrik terma menggunakan bahan radioaktif.

✗
A thermal generator uses radioactive substances.
(c) Penjana elektrik hidro hanya sesuai digunakan di kawasan yang menerima hujan
sepanjang tahun. ✓
A hydroelectric generator is only suitable for use in areas that receive rain throughout
the year.
(d) Tenaga nuklear dihasilkan dalam reaktor nuklear secara pembelahan nukleus.
✓
Nuclear energy is produced in a nuclear reactor by nuclear fission.
[4 markah/4 marks]
29
2 Rajah di bawah menunjukkan empat jenis penjana tenaga elektrik.
The diagram below shows four types of generator of electrical energy.
Stim
Steam
Turbin Air panas
Dandang Turbine Hot water
Boiler
Menara
Air
elektrik
Water
Electric
Penjana tower
Metana Generator
Methane
Biojisim Reaktor
Biomass nuklear
Nuclear reactor
K: Penjana biojisim/Biomass generator L: Penjana nuklear/Nuclear generator

Air/Water Dandang
Boiler Turbin
Empangan Turbine
Dam
Generator
Generator
Air panas
Hot water
Turbin
Turbine
Bahan api
Fuel
M: Penjana hidroelektrik/Hydroelectric generator N: Penjana terma/Thermal generator
(a) Pada rajah di atas, nyatakan jenis penjana tenaga elektrik K, L, M dan N, dengan menggunakan
perkataan-perkataan yang diberi di bawah.
On the above diagram, state the types of generators of electrical energy, K, L, M and N, by using the
words given below.
Penjana terma Penjana nuklear Penjana hidroelektrik Penjana biojisim

Thermal generator Nuclear generator Hydroelectric generator Biomass generator
[4 markah/4 marks]
(b) Lengkapkan peta alir di bawah untuk menunjukkan perubahan tenaga yang berlaku semasa
penjanaan tenaga elektrik oleh penjana K dan M.
Complete the flow map below to show the energy changes that take place during the generation of
electrical energy for generators K and M.
Penjana K/Generator K:
Tenaga kimia Tenaga haba Tenaga kinetik Tenaga elektrik
Chemical energy Heat energy Kinetic energy Electrical energy
Penjana M/Generator M:
Tenaga keupayaan Tenaga kinetik Tenaga elektrik
Potential energy Kinetic energy Electrical energy
[4 markah/4 marks]
30
3 Rajah di bawah menunjukkan penghantaran dan pengagihan elektrik dari stesen jana kuasa ke
pengguna.
The diagram below shows the transmission and distribution of electricity from the power station to the
consumers.
V Rangkaian Grid
Stesen jana
Nasional
kuasa X Y
National Grid
Power station
W Network
Bekalan ke Bekalan ke Bekalan ke

rumah sekolah kawasan
Supply to Supply to perindustrian
house school Supply to
Industri area
(a) Namakan dawai yang berlabel V dan W.

Name the wires labelled V and W.
(i) V: Dawai hidup/Live wire
(ii) W: Dawai neutral/Neutral wire
[2 markah/2 marks]
(b) Namakan X dan Y.
Name X and Y.
(i) X: Tranformer injak naik/Step-up transformer
(ii) Y: Transformer injak turun/Step-down transformer
[2 markah/3 marks]
(c) (i) Namakan sejenis suis pada Y.
Name a type of switch at Y.
Lapangan suis
Switch zone
[1 markah/1 mark]
(ii) Apakah fungsi suis itu?
What is the function of the switch?
Menyambung atau memutuskan litar
To connect or disconnect circuits
[1 markah/1 mark]
(d) Mengapakah voltan yang dihasilkan selepas X harus lebih tinggi?
Why must the voltage produced be higher after X?
Supaya kehilangan tenaga diminimumkan apabila arus dikurangkan.
So that energy loss is kept to a minimum when the current is reduced.
[2 markah/2 marks]
31
BAB 7
Tenaga dan Kuasa
Energy and Power
Soalan 1 dan 2 adalah berdasarkan pernyataan 3 Antara yang berikut, yang manakah kerja
di bawah. dilakukan?
Questions 1 and 2 are based on the statement below. Which of the following is work done?
A Sebiji guli kekal pegun.
Sebuah lif dinaiki oleh tiga orang, dengan A marble stays stationary.
berat masing-masing adalah 55 kg, 60 kg dan
B Seorang pekerja memunggah barang dari
75 kg, bergerak dari tingkat bawah ke tingkat
satu tempat ke tempat yang lain.
atas.
A worker unloads things from one place to
A lift is taken by three persons, each weighing 55
another.
kg, 60 kg and 75 kg, moving from ground floor to
the top floor. C Seorang kanak-kanak cuba menolak
kotak logam yang berat tetapi kotak tidak
1 Lif bergerak 10 m ke atas. Kira kerja yang bergerak.
dilakukan oleh lif itu. A child tries to push a heavy metal box but
The lift moves up 10 m. Calculate the work done the box does not move.
by the lift. D Sebuah bas berhenti untuk mengambil
(g = 10 N kg–1) penumpang
A 190 J A bus stopped to pick up passengers
B 700 J
4 Jika jarak mampatan suatu spring ialah
C 1 900 J
0.04 m dan daya yang dikenakan untuk
D 19 000 J
memampatkannya ialah 50 N, hitung tenaga
keupayaan kenyal yang dimiliki oleh spring
2 Jika lif mengambil masa 4 saat untuk sampai yang termampat itu.
ke tingkat atas, kira kuasa yang dijanakan If the compression distance of a string is 0.04
oleh lif itu. m and the force exerted to compress it is 50 N,
If the lift takes 4 seconds to reach the top floor, calculate the elastic potential energy possessed
calculate the power generated by the lift. by the compressed spring.
A 950 W A 1J
B 9 500 W B 2J
C 475 W C 5J
D 4 750 W D 20 J
32
1 (a) Namakan tiga faktor yang mempengaruhi kuasa yang dijana dalam peta bulatan di bawah.
Name three factors that affect the power generated, in the circle map below.
Daya
Force
Faktor
Factors
Jarak
Distance
[3 markah/3 marks]
(b) Lengkapkan pernyataan di bawah.
Complete the statement below.
Prinsip keabadian tenaga menyatakan bahawa tenaga tidak boleh dicipta atau
dimusnah tetapi hanya boleh berubah-ubah bentuknya.
Principle of conservation of energy states that energy cannot be created or destroyed but
can only change its form.
[1 markah/1 mark]
2 Rajah di bawah menunjukkan seorang pemanah wanita, menarik tali busur dengan daya maksimum
300 N sejauh 0.3 m.
The diagram below shows a female archer, pulls a bow with a maximum force of 300 N at a distance of
0.3 m.
33
(a) Hitung daya purata yang digunakan untuk menarik tali busur ini.
Calculate the average force used to pull the bow.
Daya purata/Average force
daya maksimum/maximum force
=
2
300
=
2
= 150 N
[2 markah/2 marks]
(b) Berapakah tenaga keupayaan kenyal yang dimiliki oleh busur yang teregang itu?
What is the elastic potential energy possessed by the stretch bow?
Tenaga keupayaan kenyal/Elastic potential energy
= kerja yang dilakukan/work done
= daya purata/average force × sesaran/displacement
= 150 × 0.3
= 45 J
[2 markah/2 marks]
(c) Terangkan mengapa bukan semua kerja yang dilakukan untuk menarik tali busur ini diubah
kepada tenaga keupayaan kenyal.
Explain why not all the work done to pull this bow is changed to elastic power.
Sebahagian kerja dilakukan untuk mengubah bentuk busur semasa menarik busur.
Part of the work done to change the shape of the bow while pulling the bow.
[1 markah/1 mark]
(d) Jika anak panah berjisim 200 g dan bergerak dengan halaju (laju) 90 m s-1. Hitung tenaga
kinetik anak panah itu.
If the archery has a mass of 200 g and moves at a velocity (speed) of 90 m s-1. Calculate the kinetic
energy of the arrow.
1
Tenaga kinetik/Kinetic energy = mv2
2
1 200
= × × 902
2 1 000
= 810 J
[2 markah/2 marks]
34
BAB 8
Keradioaktifan
Radioactivity
1 Tiga jenis sinaran radioaktif ditunjukkan di 3 Jadual di bawah menunjukkan tiga jenis
bawah. sinar radioaktif dan penerangan ringkasnya.
The three types of radioactive radiations are The table below shows the three types of
shown below. radioactive radiations and their brief descriptions.
• Sinar alfa Sinaran

Alpha rays radioaktif Penerangan ringkas
Radioactive Brief description
• Sinar beta
radiation
Beta rays
• Sinar gama P Terdiri daripada zarah-
Gamma rays zarah bercas negatif
Consists of negatively
charged particles
Antara yang berikut, yang manakah akan
memancarkan sinaran seperti di atas? Q Merupakan gelombang
Which of the following will emit the above elektromagnet
radiations? Made up of electromagnetic
I Uranium-238 waves
Uranium-238 R Terdiri daripada zarah-
II Radium-226 zarah yang bercas positif
Radium-226 Consists of positively charged
III Oksigen-16 particles
Oxygen-16
Antara yang berikut, yang manakah mewakili
A I sahaja sinaran radioaktif P, Q, dan R?
I only Which of thze following radioactive radiations do
B I dan II sahaja P, Q and R represents?
I and II only
C II dan III sahaja P Q R
II and III only A Sinar alfa Sinar beta Sinar
D I, II dan III Alpha ray Beta ray gama
I, II and III Gamma
ray
2 Antara yang berikut, yang manakah benar B Sinar alfa Sinar Sinar beta
Alpha ray gama Beta ray
tentang bahan radioaktif?
Which of the following about radioactive Gamma
substances is correct? ray
A Mengandungi nukleus yang tidak stabil C Sinar beta Sinar Sinar alfa
Contain unstable nuclei Beta ray gama Alpha ray
B Hanya membebaskan sinar gama Gamma
Only emit gamma rays ray
C Bertindak balas cergas dengan air D Sinar Sinar alfa Sinar beta
React actively with water gama Alpha ray Beta ray
D Mengalami pemejalwapan Gamma
Undergo sublimation ray
35
4 Antara yang berikut, yang manakah benar 7 Mengapakan sinar alfa tidak sesuai
tentang kedua-dua isotop karbon-12 dan digunakan untuk mengawal ketebalan bahan?
radioisotop karbon-14?/Which of the following Why are alpha rays unsuitable to be used for
is true about both the carbon-12 isotope and the controlling the thickness of a material?
carbon-14 radioisotope? A Kuasa penembusannya rendah
A Menyinarkan sinaran radioaktif Their penetrating power is low
Emit radioactive radiations
B Mudah merosakkan bahan itu
B Mempunyai bilangan neutron yang sama They can easily damage the material
Have the same number of neutrons
C Mudah diserap oleh udara
C Mempunyai nombor proton yang sama They are easily absorbed by air
Have the same proton number
D Mudah bertindak balas dengan bahan itu
D Mempunyai bilangan elektron yang They easily react with the material
berlainan
Have different numbers of electrons
8 Bagaimanakah sinar gama dapat digunakan
5 Antara yang berikut, yang manakah untuk mengawet makanan?
menunjukkan susunan kuasa penembusan How are gamma rays used for preserving food?
sinar alfa, sinar beta, dan sinar gama mengikut A Mengubah komposisi kimia makanan
tertib menurun?/Which of the following shows Change the chemical composition of the food
the arrangement of the penetrating power of B Membunuh mikroorganisma dalam
alpha, beta dan gamma rays in descending order?
makanan
A Sinar gama, sinar alfa, sinar beta Kill the microorganisms in the food
Gamma ray, alpha ray, beta ray
C Mengurangkan suhu makanan
B Sinar beta, sinar gama, sinar alfa Reduce the temperature of the food
Beta ray, gamma ray, alpha ray
D Menguraikan bahan kimia dalam makanan
C Sinar alfa, sinar beta, sinar gama Decompose the chemical substances in the
Alpha ray, beta ray, gamma ray food
D Sinar gama, sinar beta, sinar alfa
Gamma ray, beta ray, alpha ray
9 Apakah kegunaan utama tenaga nuklear?
6 Mengapakah bahan radioaktif disimpan di What is the main use of nuclear energy?
dalam bekas plumbum tebal yang dikelilingi A Penulenan logam
konkrit tebal? Purification of metals
Why are radioactive substances kept in thick lead B Menjanakan tenaga elektrik
containers surrounded by thick concrete? Generating electrical energy
A Menghasilkan pembelahan nukleus C Mengekstrak logam daripada bijihnya
To produce nuclear fission Extracting metal from ore
B Membolehkan bahan radioaktif D Menentukan usia artifak purba
mengeluarkan sinaran Determining the age of ancient artefact
To enable radioactive substances to emit
radiation
C Menghalang sinaran daripada terbebas ke 10 Bahan yang manakah digunakan untuk
persekitaran mengesan kerosakan kelenjar tiroid?
To prevent the radiation from being released Which substance is used to detect damage to the
to the surroundings thyroid gland?
D Menghasilkan tenaga nuklear untuk A Fosforus-32 B Karbon-14
penjanaan elektrik Phosphorus-32 Carbon-14
To produce nuclear energy for the generation C Iodin-131 D Kobalt-60
of electricity Iodine-131 Cobalt-60
36
1 Lengkapkan peta pokok di bawah tentang jenis sinaran.
Complete the tree map below about the types of radiation.
Sinaran ultraungu Gelombang mikro Inframerah Sinar kosmik

Ultraviolet ray Microwaves Infrared Cosmic ray
Jenis sinaran/Types of radiation
Sinaran mengion Sinaran tidak mengion

Ionising radiation Non-ionising radiation
Sinaran ultraungu Inframerah

Ultraviolet ray Infrared
Sinar kosmik Gelombang mikro

Cosmic ray Microwaves
[4 markah/4 marks]
2 Rajah di bawah menunjukkan pemesongan sinaran radioaktif dalam medan elektrik.
The diagram below shows the deflection of radioactive radiation in an electrical field.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –– – – – – – – – –
Sinaran P
Bahan radioaktif Radiation P
Radioactive substance
Sinaran Q
Radiation Q
Sinaran R
Radiation R
++++++++++++++++++++++++++++++++++
(a) Apakah sinaran P, Q dan R?

What are radiation P, Q and R?
P: Sinar alfa
Alpha ray
Q: Sinar gama
Gamma ray
R: Sinar beta
Beta ray
[3 markah/3 marks]
37
(b) Apakah cas bagi sinaran P?
What is the charge of radiation P?
Positif
Positive
[1 markah/1 mark]
(c) Mengapakah sinaran Q tidak terpesong?
Why is radiation Q not deflected?
Sinaran Q tidak bercas.
Radiation Q has no charge.
[1 markah/1 mark]
(d) (i) Sinaran yang manakah paling berbahaya?
Which radiation is the most dangerous?
Sinaran Q
Radiation Q
[1 markah/1 mark]
(ii) Terangkan jawapan anda.
Explain your answer.
Kuasa penembusannya amat tinggi.
It has very high penetration power.
[1 markah/1 mark]
38
BAB 9
Cuaca Angkasa Lepas
Space Weather
1 Rajah di bawah menunjukkan tindak balas 3 Antara yang berikut, yang manakah bukan
nukleus yang berlaku dalam teras Matahari. merupakan fenomena di atas permukaan
The diagram below shows the nuclear reaction Matahari?
that takes place in the core of the Sun. Which of the following is not a phenomenon on
the surface of the Sun?
Tindak balas nukleus A Nyalaan suria
Nuclear reaction
Hasil Solar flares
Product
B Aurora
Aurora
Atom hidrogen
Hydrogen atoms C Prominen
Prominences
Apakah hasil tindak balas ini? D Tompok Matahari
What are the products of the reaction? Sunspots
A Gas helium B Gas neon
Helium gas Neon gas 4 Antara yang berikut, yang manakah bukan
C Gas nitrogen D Karbon dioksida merupakan kesan atau akibat bagi angin
Nitrogen gas Carbon dioxide suria?
Which of the following is not an effect or result
of solar wind?
2 Rajah di bawah menunjukkan tiga bahagian
atmosfera Matahari. A Mengganggu sistem komunikasi radio
The diagram below shows three parts of the Disturbs radio communication system
Sun’s atmosphere. B Mengganggu sistem telefon
Disturbs telephone system
Atmosfera Matahari C Menyebabkan aurora pada kutub-kutub
Sun’s atmosphere Bumi
Causes aurora at the poles of the Earth
D Menyebabkan letupan gunung berapi dan
Kromosfera X Korona gempa bumi
Chromosphere Corona Causes volcanic eruptions and earthquakes
Antara pernyataan berikut, yang manakah 5 Antara lapisan atmosfera Matahari berikut,
padan dengan huraian bagi struktur X? yang manakah dapat dilihat semasa gerhana
Which of the following statements matches the Matahari?
description of structure X? Which of the following atmospheric layer of Sun,
A Menghasilkan tompok matahari can be seen during the Sun eclipse?
It produces sunspots A Korona sahaja
B Merupakan lapisan yang paling panas Corona only
It is the hottest layer B Kromosfera sahaja
C Hanya boleh kelihatan semasa gerhana Chromosphere only
Matahari C Korona dan kromosfera
It can only be seen during the eclipse of the Sun Corona and chromosphere
D Tindak balas nuklear berlaku D Korona, kromosfera dan fotosfera
Nuclear reaction takes place Corona, chromosphere and photosphere
39
1 (a) Tulis bahagian-bahagian Matahari berdasarkan warnanya dalam peta titi di bawah.
Write the parts of the Sun according to its colour in the bridge map below.
adalah bahagian Kuning Merah Putih kebiruan

is the part of Yellow Reddish Bluish white
Faktor
Fotosfera Kromosfera Korona
penghubung Chromosphere Corona
Photosphere
Relating factor
(b) Gariskan jawapan yang betul.

Underline the correct answers.
Corak garisan medan magnet bagi magnetosfera Bumi berubah (sedikit, banyak).
The magnetic field line pattern of Earth’s magnetosphere changes (a little, a lot).
[4 markah/4 marks]
2 Rajah di bawah menunjukkan struktur Matahari.
The diagram below shows the structure of the Sun.
K: L:
M: N:
(a) Pada rajah di atas, namakan bahagian yang berlabel K, L, M dan N.

On the above diagram, name the parts labelled K, L, M and N.
[4 markah/4 marks]
(b) Lapisan yang manakah atmosfera Matahari kelihatan bersinar dengan nyalaan kuning dari
Bumi?
Which layer of the atmosphere of the Sun can be seen to be shining with yellow light from the Earth?
L
[1 markah/1 mark]
(c) Apakah kepentingan Matahari kepada hidupan di Bumi?
What is the importance of the Sun to life on the Earth?
Matahari membekalkan tenaga cahaya kepada tumbuhan hijau untuk membuat makanan.
Matahari membekalkan tenaga cahaya yang membolehkan manusia dan haiwan melihat.
Matahari membekalkan tenaga haba untuk memanaskan Bumi dan menyediakan suhu yang
sesuai untuk hidupan.
The Sun supplies light energy to green plants to make food. The Sun supplies light energy that enables
[3 markah/3 marks]
40
3 Rajah di bawah menunjukkan pelepasan zarah-zarah bercas dari Matahari yang mempengaruhi
cuaca angkasa lepas.
The diagram below shows the release of charged particles from the Sun that affects the space weather.
(a) Nyatakan dua fenomena yang berlaku pada Matahari yang mempengaruhi cuaca angkasa lepas.
State two phenomena occurring in the Sun that affect the space weather.
Lentingan jisim korona dan nyalaan suria/Coronal mass ejection and solar flares
[2 markah/2 marks]
(b) Nyatakan dua zarah bercas yang dibebaskan dari Matahari ke Bumi yang mempengaruhi
State two charged particles released from the Sun to the Earth that influence the space weather.
Proton dan elektron/Proton and electron
[2 markah/2 marks]
(c) Penduduk di suatu kawasan di Bumi tiba-tiba terputus hubungan dengan orang di luar. Telefon
bimbit dan Internet tidak boleh digunakan. Menurut berita yang diumumkan, kejadian tersebut
adalah disebabkan oleh cuaca angkasa lepas. Apakah yang mungkin berlaku kepada telefon
bimbit dan Internet di kawasan itu semasa berlakunya cuaca angkasa lepas?
Residents in an area on Earth suddenly lost contact with people outside. Mobile phones and the Internet
cannot be used. According to a news announced, the incident was caused by the space weather. What
might happen to cell phones and the Internet in the area during the space weather?
Penerimaan dan penghantaran isyarat telefon bimbit dan internet terganggu disebabkan oleh
zarah-zarah bercas yang dilepaskan oleh Matahari.
The signal reception and transmission of cell phone are disrupted by charged particles released by
the Sun.
[1 markah/1 mark]
(d) Apakah hubung kait antara bilangan tompok Matahari dengan peningkatan aktiviti lentingan
jisim korona dan angin suria?
What is the relationship between the sunspots and the increase in the activities of coronal mass ejection
and solar wind?
Apabila bilangan tompok Matahari bertambah, aktiviti lentingan jisim korona dan angin suria
turut bertambah.
As the number of the sunspots increases, the activities of coronal mass ejection and solar wind increase.
[1 markah/1 mark]
41
BAB 10
Penerokaan Angkasa Lepas
Space Exploration
1 Antara yang berikut, yang manakah 4 Apakah fungsi stesen angkasa lepas, Skylab?
merupakan keperluan meneruskan What is the function of the space station, Skylab?
penerokaan angkasa lepas? A Menjalankan penyelidikan di angkasa
Which of the following explains the need to lepas
continue space exploration? Carry out research in outer space
A Untuk membongkar rahsia planet dan B Melancar prob angkasa lepas dan satelit
objek angkasa lepas lain Launches space probes and satellites
To expose the secrets of other planets and
space objects
C Meramal keadaan cuaca di Bumi
Forecasts weather conditions on Earth
B Untuk menghentikan fenomena semula
D Memerhati galaksi dan aktiviti tompok
jadi dan kesannya terhadap Bumi
To stop the natural phenomena and their
Matahari
Observe the galaxies and sunspot activities
effects on Earth
on Sun
C Untuk membolehkan manusia menakluk
alam semesta
To enable humans to conquer the Universe
D Untuk mencari penempatan baharu bagi 5 Maklumat yang berikut adalah tentang satu
manusia di galaksi lain alat yang digunakan di angkasa lepas.
To search for new settlements for humans in The following information is about a device used
other galaxies in outer space.
2 Alat yang manakah digunakan untuk • Pengesanan penipisan lapisan ozon di

menerima isyarat elektrik dari angkasa suatu tempat
lepas? Detecting the depletion of the ozone layer
Which equipment is used to receive electrical in certain regions
signals from outer space? • Pemberitahuan amaran awal tentang
A Rockets kejadian bencana alam seperti ribut
Roket taufan dan kejadian musim kemarau di
B Radio telescopes suatu tempat
Teleskop radio Giving early warning on the occurrence of
natural disasters like typhoons and drought
C Defence satellites in certain regions
Satelit pertahanan
D Space shuttles
Kapal angkasa ulang-alik Which of the following is this device?
Antara yang berikut, yang manakah alat itu?
A Satelit
3 Sumber tenaga yang manakah digunakan Satellites
oleh satelit? B Stesen angkasa lepas
Which energy source is used by satellites? Space station
A Sel merkuri B Petrol C Teleskop pantulan
Mercury cells Petrol Reflecting telescope
C Kerosin D Sel suria D Kapal angkasa ulang-alik
Kerosene Solar cells Space shuttle
42
1 (a) Namakan ahli-ahli astronomi berdasarkan sumbangannya dalam peta titi di bawah.
Name the astronomers based on their contributions in the bridge map below.
Bumi ialah pusat Matahari ialah Mengubah suai

Sistem Suria pusat Sistem Suria model heliosentrik
dinyatakan oleh The Earth is the centre The Sun is the centre Modify the
was stated by of the Solar System the Solar System heliocentric model
Faktor Nicholas
Claudius Johannes
penghubung Copernicus
Ptolemy Kepler
Relating factor
(b) Lengkapkan pernyataan di bawah.

Complete the statement below.
Kepler menyatakan semua planet beredar mengelilingi Matahari dalam orbit berbentuk
elips .
Kepler stated that all planets are orbiting the Sun in elliptical -shape orbits.
[4 markah/4 marks]
2 Gambar foto di bawah menunjukkan sebuah alat teknologi yang digunakan untuk meneroka
angkasa lepas.
The photo below shows technology tools used to explore space.
(a) Apakah alat teknologi yang berlabel X dan Y?

What the technology tools labelled X dan Y?
(i) X: Kapal angkasa ulang-alik/Space shuttle
(ii) Y: Roket/Rocket
[2 markah/2 marks]
43
(b) Apakah yang boleh dilakukan oleh alat teknologi X?
What can be done by technology tool X?
Membawa angkasawan dan alat penyelidikan ke angkasa lepas, melancarkan prob dan satelit/
Membawa balik atau membaiki satelit yang tidak berfungsi dengan sempurna di angkasa lepas.
Carries astronauts and research equipment to outer space, launches probes and satellites/Carries back
or repairs satellites that have malfunctioned in space.
[3 markah/3 marks]
(c) Apakah kegunaan alat teknologi Y?
What is the use of technology tool Y?
Untuk menghantar kapal angkasa ulang-alik X ke angkasa lepas.
To launch space shuttle X to outer space.
[1 markah/1 mark]
(d) Apakah kelebihan kapal angkasa jenis ini berbanding roket?
What is the advantage of this type of spacecraft compared to a rocket?
Kapal angkasa ulang-alik boleh digunakan berulang kali tetapi roket hanya boleh digunakan
sekali.
A space shuttle can be reused many times but a rocket can only be used once.
[2 markah/2 marks]
(e) Tandakan ( ✓ ) sumbangan penerokaan anagkasa lepas.
Tick ( ✓ ) the contributions of space exploration.
Menakluki planet-planet lain

To conquer other planets
✓ Mengetahui lebih lanjut tentang fenomena semula jadi seperti sinar suria
To learn more about natural phenomena such as solar radiation
✓ Mencari planet untuk penempatan manusia pada masa hadapan

To search for planets for future human settlement
[2 markah/2 marks]
3 Baca petikan di bawah.

Read the passage below.
44
Satelit kaji cuaca membantu kita meramal keadaan cuaca dengan tepat. Satelit jenis ini dapat
mengesan perubahan suhu, angin dan tekanan di atmosfera. Maklumat yang diterima daripada
satelit ini dapat membantu kita meramal tempat dan masa berlakunya ribut taufan, banjir, siklon dan
pasang-surut air laut. Satelit ini dapat mengambil gambar foto seperti awan, litupan ais, serta salji
dan menghantarnya melalui isyarat ke stesen-stesen kaji cuaca di muka Bumi. Dengan kemudahan
ini, amaran awal dapat diberi dan langkah-langkah dapat diambil untuk mengatasi atau mengelakkan
bencana alam yang mungkin berlaku.
A meteorological (weather) satellite helps us to forecast weather accurately. This type of satellite can
detect changes in temperature, wind and pressure in the atmosphere. The information received from this
satellite can help us in forecasting the place and time of the occurrance of typhoons, floods, cyclones
as well as high and low tides. This satellite is able to take photographs such as clouds, ice and snow
and send them through signals to meteorological stations on Earth. With this facility, an early warning
can be given and steps can be taken to overcome or avoid possible disasters.
(a) Jika anda adalah seorang jurutera pembinaan, bincangkan kepentingan ramalan cuaca.
If you were an construction engineer, discuss the importance of weather forecast.
Ramalan cuaca yang tepat membolehkan jurutera menjadualkan masa yang terbaik untuk
menjalankan projek yang besar seperti pembinaan jambatan, lebuh raya dan empangan.
Accurate weather forecasts enable engineers to plan the best time to carry out big projects such as
building bridges, highways and dams.
[2 markah/2 marks]
(b) Selain kapal angkasa ulang-alik, cadangkan satu alat yang boleh digunakan untuk menghantar
satelit ke orbit Bumi. Nyatakan satu kekurangan alat itu.
Beside space shuttle, suggest one instrument that can be used to launch satellites into the Earth’s orbit.
State one disadvantage of the instrument.
Roket. Roket boleh diguna sekali sahaja.
The rocket. The rocket can only be used once.
[2 markah/2 marks]
(c) Wajarkan keperluan meneruskan penerokaan angkasa lepas.
Justify the need to continue space exploration.
Untuk membongkar rahsia Bumi, planet-planet dan objek angkasa lepas lain, mencari
penempatan baharu bagi manusia di Bulan, planet lain atau di angkasa lepas, memperoleh
mineral seperti aluminium, kalium, magnesium dan ferum yang terdapat di Bulan, planet
lain atau asteroid/mengetahui lebih lanjut tentang fenomena semula jadi seperti sinar suria
To expose the secrets of the Earth, planets and other space objects, to search for new settlements
for humans on the Moon, other planets or in space, to obtain minerals such as aluminium,
potassium, magnesium and iron found on the Moon, other planets or asteroids/to learn more about
natural phenomena such as solar radiation
[4 markah/4 marks]
45
JAWAPAN
BAB 1 Rangsangan dan Gerak Balas Bahagian B/Section B

Stimuli and Responses 1 (a) – (iii)
(b) – (i)
Bahagian A/Section A
(c) – (iv)
1 B 2 A 3 D 4 C 5 D
(d) – (ii)
6 A 7 D 8 B 9 A 10 B
Bahagian B/Section B Bahagian C/Section C

1 (a) ✓ 2 (a) X: Trakea
(c) ✓ Trachea
2 (a) Fototropisme Y: Tulang rusuk
Phototropism Rib
(b) Geotropisme Z: Diafragma
Geotropism Diaphragm
(b) Menarik nafas. Udara disedut ke dalam peparu.
Bahagian C/Section C Inhalation. Air is sucked into the lungs.
3 (a) Penjelasan: (c) Bertambah
Explanation: Increases
Pupil membesar untuk membenarkan lebih banyak (d) Berkurang
cahaya memasuki mata. Decreases
The pupil enlarges to allow more light to enter the eye. (e) Bergerak masuk ke dalam peparu
(b) Penjelasan: Moves into the lungs
Explanation: 3 (a) Bahan pencemar mengurangkan proses fotosintesis,
Pupil mengecil untuk menghalang cahaya yang mengotori bangunan, menyebabkan kesesakan nafas
berlebihan daripada memasuki mata. dan mengaburi pandangan./Menyebabkan penyakit
The pupil constricts to prevent excessive light from respirasi seperti bronkitis dan asma.
entering the eye. Pollutants reduce the process of photosynthesis, dirty
4 (a) (i) buildings, cause breathing difficulties and blurred
vision./Cause respiratory diseases such as bronchitis
and asthma.
(b) Elakkan pembakaran terbuka, kurangkan aktiviti luar,
pakai penutup hidung semasa berada di luar rumah dan
tutup semua pintu dan tingkap di rumah.
Avoid open burning, reduce outdoor activities, wear a
mask when you are outdoors and keep all doors and
windows shut.
(ii) Akar tumbuh ke arah graviti tetapi pucuk tumbuh 4 (a) Kita akan menghadapi masalah kesihatan, kekaburan
menjauhi graviti. pandangan, pengurangan hasil pertanian dan kesan
The roots grow towards gravity but the shoots grow rumah hijau yang menyebabkan pemanasan global.
away from gravity. We will face health problems, blurred vision, a reduction
in agricultural yields and the greenhouse effect that leads
(iii) Pucuk Geotropisme negatif to global warming.
Shoots Negative geotropism (b) Berkongsi kereta, menggunakan pengangkutan awam
Akar Geotropisme positif seperti LRT, bas atau komuter, elakkan daripada
Roots Positive geotropism melakukan pembakaran terbuka dan menanam lebih
banyak pokok di persekitaran anda.
(iv) Membolehkan tumbuhan memperoleh sokongan Join a carpool, use public transport such as LRT, buses
dengan mencengkam tanah dengan kuat. or commuter, avoid open burning and plant more trees
Enables the plant to obtain support by clinging onto in the surroundings.
the ground firmly. 5 (a) (i) Nikotina dan tar rokok/gas-gas berasid karsinogen
(b) Untuk mendapatkan cahaya matahari untuk Nicotine and cigarette tar/acidic gases/carcinogens
menjalankan fotosintesis (ii) Bergaul dengan rakan yang tidak merokok,
To obtain sunlight to carry out photosynthesis berfikiran positif dan yakin bahawa anda
ingin berhenti merokok. Buatkan mulut sibuk
seperti mengunyah gula-gula getah yang tidak
BAB 2 Respirasi bergula.
Respiration Make non-smoking friends, think positively and
Bahagian A/Section A be confident that you’re really going to do it this
1 B 2 D 3 D 4 B 5 A time. Keep the mouth busy such as by chewing on
6 C 7 B 8 A 9 B 10 C sugarfree gum.
47 © Sasbadi Sdn. Bhd.
03 SPS 2023 SAINS TG3 (SG) JAWAPAN-FLan F.indd 47 11/17/22 4:09 PM

(b) Karbon monoksida lebih mudah bergabung dengan sel (d) (i) Sel-sel tumbuhan akan kehilangan tekanan segah
darah merah berbanding oksigen. Kesannya, oksigen dan layu. Jika keadaan ini berterusan, tumbuhan
tidak sampai ke sel-sel badan terutamanya sel-sel otak. itu akan mati.
Lelaki itu akan mati. The cells of the plant will lose turgor pressure and
Carbon monoxide has a better ability to combine with the wilt. If this condition persists, the plant will die.
red blood cells compared to oxygen. As a result, oxygen is (ii) Tumbuhan menutup stoma daunnya pada cuaca
unable to reach the body cells especially the brain cells. panas untuk mengurangkan kehilangan air
The man will die. melalui transpirasi.
(c) Tar rokok akan termendap pada dinding alveolus Plants close the stomata in their leaves on a hot day
dan mengurangkan keberkesanan penukaran gas. Gas to reduce the loss of water through transpiration.
berasid akan mengakis alveolus. 4 (a) (i) P: Sel darah merah/Red blood cell
Cigarette tar will be deposited on the walls of the alveoli R: Platlet/Platelet
and reduce the efficiency of gaseous exchange. The acidic (ii) Sel darah Q tidak mempunyai bentuk yang tetap/
gas will corrode the alveoli. Sel darah Q mempunyai nukleus.
Blood cell Q does not have a fixed shape/Blood cell
Q has a nucleus.
BAB 3 Pengangkutan (iii) Untuk mencegah kehilangan darah berlebihan
Transportation daripada badan.
Bahagian A/Section A To prevent excessive blood loss from the body.
1 C 2 D 3 B 4 D 5 A (b) Semasa aktiviti cergas, kadar respirasi bertambah.
6 A 7 C 8 C 9 A 10 A Lebih banyak oksigen dimasukkan ke dalam badan
untuk respirasi sel bagi menghasilkan lebih banyak
Bahagian B/Section B tenaga. Kadar denyutan jantung bertambah. Jantung
1 Kumpulan darah Kumpulan darah penerima mengepam lebih banyak darah untuk membekalkan
penderma Blood group of recipient lebih banyak oksigen kepada sel-sel badan.
Blood group of donor During vigorous activity, the rate of respiration increases.
A B AB O More oxygen is taken into the body for cellular respiration
A ✓ ✗ ✓ ✗ to produce more energy. The rate of heartbeat increases.
The heart pumps more blood to supply more oxygen to
B ✗ ✓ ✓ ✗ the body cells.
AB ✗ ✗ ✓ ✗ 5 (a) (i) Vena pulmonary/Pulmonary vein
(ii) Ventrikel kiri/Left ventricle
O ✓ ✓ ✓ ✓
(b) Ruang jantung P mempunyai dinding yang lebih
nipis berbanding ruang jantung Q. Ruang jantung Q
menghasilkan tekanan yang lebih tinggi berbanding
2 (a) (i) X: Vena kava dan vena pulmonari
Vena cava and pulmonary vein ruang jantung P.
Heart chamber P has thinner walls compared to heart
(ii) Y: Aorta dan arteri pulmonari
chamber Q. Heart chamber Q produces a higher pressure
Aorta and pulmonary artery
compared to heart chamber P.
(b) (i) Dinding salur darah Y lebih tebal daripada salur
darah X.
The wall of blood vessel Y is thicker than the blood BAB 4 Kereaktifan Logam
vessel X.
Reactivity of Metals
(ii) Saiz lumen salur darah Y lebih kecil daripada
salur darah X. Bahagian A/Section A
The size of the lumen of blood vessel Y is smaller 1 C 2 B 3 D 4 C 5 A
than the blood vessel X. 6 C 7 D 8 A 9 D 10 A
(iii) Salur darah X mempunyai injap manakala salur Bahagian B/Section B
darah Y tidak mempunyai injap. 1 Bauksit, Kasiterit, Galena, Hematit
Blood vessel X has valves whereas blood vessel Y
Bauxite, Cassiterite, Galena, Hematite
does not have valves.
(c) Sel darah putih/White blood cells Bahagian C/Section C
(d) Sel darah putih membunuh virus yang memasuki 2 (a) Menjadi keruh
badan. Sel darah putih menghasilkan antibodi yang Becomes cloudy
memusnahkan virus. (b) Karbon dioksida
White blood cells kill viruses that enter the body. They Carbon dioxide
produce antibodies that destroy the viruses. (c) kalsium oksida, karbon dioksida
3 (a) Makanan tidak boleh diangkut ke akar. calcium oxide, carbon dioxide
Food could not be transported to the roots. (d) Air kapur menjadi keruh.
(b) Bahagian X menjadi bengkak. Bahagian Y mengecut The lime water becomes cloudy.
dan layu. (e) kalsium klorida, karbon dioksida, air
Part X becomes swollen. Part Y contracted and wilted. calcium chloride, carbon dioxide, water
(c) Makanan terkumpul di bahagian X. Tisu tumbuhan di 3 (a) 1. Zink dan kuprum bertindak balas dengan oksigen.
bahagian Y tidak mendapat sebarang bekalan makanan. Zinc and copper react with oxygen.
Food gathered at part X. The plant tissue at part Y did 2. Zink lebih reaktif daripada kuprum.
not receive any food supply. Zinc is more reactive than copper.

(b) (i) Zink + oksigen → zink oksida Bahagian B/Section B
Zinc + oxygen → zinc oxide 1 (a) ✓ (c) ✓
(ii) Kuprum + oksigen → kuprum oksida (b) ✗ (d) ✓
Copper + oxygen → copper oxide
(c) Kuprum, Zink, Magnesium Bahagian C/Section C
Copper, Zinc, Magnesium 2 (a) K: Penjana biojisim
4 (a) Kuprum bertindak balas kurang cergas dengan oksigen. Biomass generator
Copper reacts less vigorously with oxygen. L: Penjana nuklear
(b) (i) Kuantiti logam Nuclear generator
Quantity of metal M: Penjana hidroelektrik
(ii) Jenis logam Hydroelectric generator
Type of metal N: Penjana terma
(iii) Kereaktifan logam dengan oksigen. Thermal generator
Reactivity of metal with oxygen. (b) Penjana K/Generator K:
(c) Membekalkan oksigen Tenaga kimia → Tenaga haba → Tenaga kinetik →
Supplies oxygen Tenaga elektrik
(d) Panaskan serbuk logam sehingga berbara sebelum Chemical energy → Heat energy → Kinetic energy →
memanaskan hablur kalium manganat(VII). Electrical energy
Heat metal filings until they glow before heating up the Penjana M/Generator M:
potassium manganate(VII) cyrstals. Tenaga keupayaan → Tenaga kinetik → Tenaga elektrik
(e) Membandingkan kereaktifan logam terhadap oksigen Potential energy → Kinetic energy → Electrical energy
To compare the reactivity of metals towards oxygen 3 (a) (i) V: Dawai hidup
(f) Aluminium, zink, kuprum Live wire
Aluminium, zinc, copper (ii) W: Dawai neutral
Neutral wire
(b) (i) X: Tranformer injak naik
BAB 5 Termokimia Step-up transformer
Thermochemistry (ii) Y: Transformer injak turun
Bahagian A/Section A Step-down transformer
1 A 2 A 3 D 4 B 5 A (c) (i) Lapangan suis
Switch zone
Bahagian B/Section B (ii) Menyambung atau memutuskan litar
1 To connect or disconnect circuits
Membebaskan haba Menyerap haba (d) Supaya kehilangan tenaga diminimumkan apabila arus
Release heat Absorb heat dikurangkan.
So that energy loss is kept to a minimum when the current
Natrium hidroksida Ammonium nitrat is reduced.
Sodium hydroxide Ammonium nitrate
Asid sulfurik pekat Ammonium sulfat BAB 7 Tenaga dan Kuasa

Concentrated sulphuric acid Ammonium sulphate Energy and Power
Bahagian C/Section C 1 D 2 D 3 B 4 A
2 (a) Tindak balas eksotermik. Tindak balas ini Bahagian B/Section B
membebaskan haba ke persekitaran. 1 (a) Daya, Jarak, Masa
Exothermic reaction. This reaction releases heat to the
Force, Distance, Time
surroundings.
(b) dicipta, dimusnah
(b) Dalam tindak balas termit, pemanasan ferum(III) created, destroyed
oksida dan aluminium menghasilkan ferum. Tindak
balas eksotermik yang berlaku membebaskan banyak Bahagian C/Section C
haba dan meleburkan ferum (besi). Leburan ferum ini 2 (a) Daya purata/Average force
digunakan untuk memperbaiki bahagian retak atau daya maksimum/maximum force
menyambung kembali rel besi kereta api yang terputus. =
2
In the thermal reaction, the heating of iron(III) oxide and 300
=
aluminum produces iron. The exothermic reaction that 2
takes place releases a lot of heat and melts the iron. = 150 N
This molten iron is used to repair the cracked part or (b) Tenaga keupayaan kenyal/Elastic potential energy
reconnect the iron rails. = kerja yang dilakukan/work done
= daya purata/average force × sesaran/displacement
= 150 × 0.3
BAB 6 Elektrik dan Kemagnetan = 45 J
Electricity and Magnetism (c) Sebahagian kerja dilakukan untuk mengubah bentuk
Bahagian A/Section A busur semasa menarik tali busur.
1 B 2 A 3 D 4 A 5 D Part of the work done to change the shape of the bow
6 A 7 A 8 A 9 C 10 B while pulling the bow.

1 (c) Penerimaan dan penghantaran isyarat telefon bimbit
(d) Tenaga kinetik/Kinetic energy = mv2
2 dan internet terganggu disebabkan oleh zarah-zarah
1 200 bercas yang dilepaskan oleh Matahari.
= × × 902
2 1 000 The signal reception and transmission of cell phone are
= 810 J disrupted by charged particles released by the Sun.
(d) Apabila bilangan tompok Matahari bertambah, aktiviti
lentingan jisim korona dan angin suria turut bertambah.
BAB 8 Keradioaktifan As the number of the sunspots increases, the activities of
Radioactivity coronal mass ejection and solar wind increase.
1 B 2 A 3 C 4 C 5 D
6 C 7 A 8 B 9 B 10 C BAB 10 Penerokaan Angkasa Lepas
Space Exploration
Bahagian B/Section B Bahagian A/Section A
1 Sinaran mengion Sinaran tidak mengion 1 A 2 B 3 D 4 A 5 A
Ionising radiation Non-ionising radiation
Sinaran ultraungu Inframerah 1 (a) Claudius Ptolemy, Nicholas Copernicus, Johannes Kepler
Ultraviolet ray Infrared (b) elips/elliptical
Sinar kosmik Gelombang mikro Bahagian C/Section C
Cosmic ray Microwaves 2 (a) (i) X: Kapal angkasa ulang-alik/Space shuttle
(ii) Y: Roket/Rocket
Bahagian C/Section C (b) Membawa angkasawan dan alat penyelidikan ke
2 (a) P: Sinar alfa/Alpha ray angkasa lepas, melancarkan prob dan satelit/Membawa
Q: Sinar gama/Gamma ray balik atau membaiki satelit yang tidak berfungsi
R: Sinar beta/Beta ray dengan sempurna di angkasa lepas.
(b) Positif/Positive Carries astronauts and research equipment to outer
(c) Sinaran Q tidak bercas. space, launches probes and satellites/Carries back or
Radiation Q has no charge. repairs satellites that have malfunctioned in space.
(d) (i) Sinaran Q/Radiation Q (c) Untuk menghantar kapal angkasa ulang-alik X ke
(ii) Kuasa penembusannya amat tinggi. angkasa lepas.
It has a very high penetration power. To launch space shuttle X to outer space.
(d) Kapal angkasa ulang-alik boleh digunakan berulang
kali tetapi roket hanya boleh digunakan sekali.
BAB 9 Cuaca Angkasa Lepas A space shuttle can be reused many times but a rocket
Space Weather can only be used once.
(e) Mengetahui lebih lanjut tentang fenomena
Bahagian A/Section A 9
1 A 2 A 3 B 4 D 5 C semula jadi seperti sinar suria
To learn more about natural phenomena such as
Bahagian B/Section B solar radiation
1 (a) Fotosfera, Kromosfera, Korona 9 Mencari planet untuk penempatan manusia
Photosphere, Chromosphere, Corona pada masa hadapan
(b) banyak/a lot To search for planets for future human settlement
3 (a) Ramalan cuaca yang tepat membolehkan jurutera
Bahagian C/Section C menjadualkan masa yang terbaik untuk menjalankan
2 (a) K: Korona/Corona projek yang besar seperti pembinaan jambatan, lebuh
L: Fotosfera/Photosphere raya dan empangan.
M: Kromosfera/Chromosphere Accurate weather forecasts enable engineers to plan
N: Teras/Core the best time to carry out big projects such as building
(b) L bridges, highways and dams.
(c) Matahari membekalkan tenaga cahaya kepada (b) Roket. Roket boleh diguna sekali sahaja.
tumbuhan hijau untuk membuat makanan. Matahari The rocket. The rocket can only be used once.
membekalkan tenaga cahaya yang membolehkan (c) Untuk membongkar rahsia Bumi, planet-planet dan
manusia dan haiwan melihat. Matahari membekalkan objek angkasa lepas lain, mencari penempatan baharu
tenaga haba untuk memanaskan Bumi dan menyediakan bagi manusia di Bulan, planet lain atau di angkasa
suhu yang sesuai untuk hidupan. lepas, memperoleh mineral seperti aluminium, kalium,
The Sun supplies light energy to green plants to make magnesium dan ferum yang terdapat di Bulan, planet
food. The Sun supplies light energy that enables humans lain atau asteroid/mengetahui lebih lanjut tentang
and animals to see. The Sun supplies heat energy to warm fenomena semula jadi seperti sinar suria
the Earth and provide a suitable temperature for living To expose the secrets of the Earth, planets and other
things. space objects, to search for new settlements for humans
3 (a) Lentingan jisim korona dan nyalaan suria on the Moon, other planets or in space, to obtain minerals
Coronal mass ejection and solar flares such as aluminium, potassium, magnesium and iron found
(b) Proton dan elektron on the Moon, other planets or asteroids/to learn more
Proton and electron about natural phenomena such as solar radiation

Jawapan dan Ulasan Praktis UASA
BAB 1
Rangsangan dan Gerak Balas
Stimuli and Responses Buku Utama: m.s. 25 – 26
Bahagian/Section A Bahagian/Section B
Soalan/Question 1 Soalan/Question 1(a)
Jawapan/Answer: C Bahan kimia perlu melarut dalam air liur untuk
Cuping telinga mengumpul dan menghantar gelombang merangsang reseptor bau bagi menghasilkan impuls.
bunyi ke dalam salur telinga. Gegendang telinga bergetar Chemical substances need to dissolve in saliva to stimulate
apabila gelombang bunyi mengenainya. smell receptors to produce impulses.
The pinna collects and sends sound waves into the ear
canal. The eardrum vibrates when it is hit by sound waves.
Soalan/Question 1(b)
Bahagian X ialah akar tumbuhan yang menunjukkan
Soalan/Question 2
hidrotropisme dan geotropisme positif tetapi
Jawapan/Answer: C
fototropisme negatif.
Kecacatan mata ini ialah rabun jauh. Imej jatuh di
Part X is the plant root which shows positive hydrotropism
hadapan retina.
and geotropism but negative phototropism.
This eye defect is short-sightedness. The image falls in
front of the retina.
Soalan/Question 3
Jawapan/Answer: C Bahagian/Section C
Astigmatisme biasanya disebabkan oleh permukaan Soalan/Question 2(b)
kornea atau kanta yang tidak sekata. Semua sinar Bahagian Z ialah retina yang mengandungi fotoreseptor
cahaya dari suatu objek tidak bertemu pada satu titik yang mengesan cahaya dan menghasilkan impuls saraf.
di retina. Sebaliknya sesetengah sinar cahaya terfokus Part Z is the retina containing photoreceptors that detect
pada retina dan yang lain terfokus di hadapan atau di light and produce nerve impulses.
belakang retina. Dalam kebanyakan kes, astigmatisme
menyebabkan penglihatan yang kabur sama ada bagi
Soalan/Question 2(c)
objek dekat atau jauh.
Astigmatisme berlaku disebabkan oleh permukaan kornea
Astigmatism is caused by the irregular surface of the
yang tidak rata. Geseran kesan daripada menggosok mata
cornea or the lens. All the light rays from an object do not
dengan kuat menyebabkan permukaan kornea tidak rata.
meet at a point on the retina. On the other hand, some
Astigmatism is caused by the uneven surface of the
light rays are focused either in front of or behind the
cornea. Friction as a result of rubbing will cause the
retina. In many cases, astigmatism causes blurred vision
corneal surface to be uneven.
for either near or distant objects.
Soalan/Question 4 Soalan/Question 2(e)

Jawapan/Answer: A Mata yang tertumpu pada satu titik yang dekat jaraknya
Kebanyakan haiwan pemangsa seperti helang memiliki untuk jangka masa yang panjang seperti melihat
penglihatan stereoskopik. Arnab, rusa dan tikus adalah skrin telefon atau komputer menjadi faktor utama
haiwan mangsa yang memiliki penglihatan monokular. menyebabkan rabun jauh dalam kalangan remaja.
The majority of predators, including eagles, have Eyes that focus on a point over a long period of time
stereoscopic vision. Rabbits, deer, and rats are examples such as looking at the screen of a phone or a computer is
of prey animals with monocular vision. a major factor causing short-sightedness in adolescents.
04 SPS 2023 SAINS TG3 (SG) ULASAN&JAW-FLan F.indd 51 11/2/22 4:03 PM

BAB 2
Respirasi
Respiration Buku Utama: m.s. 39 – 41
Bahagian/Section A the thoracic cavity decreases, the air pressure in the

Soalan/Question 1 thoracic cavity increases and air is forced out from the
Jawapan/Answer: A lungs.
Laluan udara melalui sistem respirasi manusia semasa
hembusan nafas:
Alveolus → Bronkiol → Bronkus → Trakea → rongga
Semasa tarikan nafas, otot interkosta mengecut.
hidung → lubang hidung → udara dihembus
Pada masa yang sama, otot diafragma mengecut dan
Air passage through the human respiratory system during
menyebabkan diafragma menjadi rata.
exhalation:
During inhalation, the intercostal muscles contract. At the
Alveolus → Bronchiole → Bronchus → Trachea → nasal
same time, the diaphragm muscles contract and cause the
cavity → nostrils → air exhaled
diaphragm to become flat.
Soalan/Question 2
Jawapan/Answer: A
Dinding alveolus adalah setebal satu sel sahaja (sangat Bahagian/Section C
nipis). Ciri ini dapat meningkatkan keberkesanan dalam Soalan/Question 2(a)(ii)
pertukaran gas-gas. Organ Z ialah diafragma yang mengubah isi padu dan
The wall of the alveoli is only one cell thick (very thin). tekanan udara dalam rongga toraks.
This feature can increase the efficiency in the exchange Organ Z is the diaphragm which changes the volume and
of gases. the air pressure in the thoracic cavity.
Soalan/Question 3 Soalan/Question 2(b)(i)

Jawapan/Answer: C Semasa hembusan nafas, diafragma melengkung ke
Semasa tarikan nafas, sangkar rusuk bergerak ke atas atas dan sangkar rusuk bergerak turun ke bawah dan ke
dan ke luar. Otot diafragma mengecut dan bergerak ke dalam. Keadaan ini akan mengurangkan isi padu rongga
bawah. Isi padu rongga toraks bertambah menyebabkan toraks dan meningkatkan tekanan dalam rongga toraks
tekanan menjadi rendah. untuk memaksa udara keluar dari peparu.
During inhalation, the rib cage moves upwards and During exhalation, the diaphragm curves upwards and the
outwards. The diaphragm muscle contracts and moves rib cage moves downwards and inwards. This condition
down. The volume of the thoracic cavity increases causing will reduce the volume of the thoracic cavity and increase
the pressure to decrease. the pressure inside the thoracic cavity to force the air out
of the lungs.
Soalan/Question 4
Jawapan/Answer: D Soalan/Question 2(b)(ii)
Alveolus (I) diadaptasikan setebal satu sel untuk Gaya hidup yang sihat dan persekitaran yang baik
pertukaran gas di peparu. Kapilari darah (IV) amat penting untuk membantu seorang perokok untuk
diadaptasikan setebal satu sel untuk pertukaran gas dan berhenti merokok. Oleh itu, dia perlu bergaul dengan
nutrien di sel-sel badan. rakan yang tidak merokok, sentiasa berfikiran positif dan
The alveoli (I) are adapted as thick as one cell for yakin bahawa dia mampu untuk berhenti merokok.
gas exchange in the lungs. Blood capillaries (IV) are A healthy lifestyle and a good environment is very
adapted as thick as one cell for the exchange of gases and important to help a smoker to quit smoking. Therefore,
nutrients in body cells. he must mix with friends who do not smoke, always be
positive and must be confident that he can quit smoking.
Bahagian/Section B Soalan/Question 2(c)

Soalan/Question 1(a) Debunga, jerebu dan debu merupakan zarah pepejal
Semasa hembusan nafas, diafragma melengkung ke atas, yang sangat halus, ringan dan terampai dalam udara
sangkar rusuk bergerak ke bawah dan ke dalam, isi padu yang boleh merengsa sistem respirasi dan menyebabkan
rongga toraks berkurang, tekanan udara dalam rongga penyakit respiratori seperti asma.
toraks bertambah dan udara dipaksa keluar daripada Pollen, haze and dust are solid particles which are fine,
peparu. light and suspended in the air which can irritate the
During exhalation, the diaphragm curves upwards, the respiratory system and cause respiratory diseases such as
rib cage moves downwards and inwards, the volume of asthma.

BAB 3
Pengangkutan
Transportation Buku Utama: m.s. 61 – 63
Bahagian/Section A Soalan/Question 8
Soalan/Question 1 Jawapan/Answer: A
Jawapan/Answer: C X ialah floem yang mengangkut makanan.
Ventrikel kiri dan aorta berisi darah beroksigen. X is a phloem that transports food.
The left ventricle and aorta contain oxygenated blood.
Soalan/Question 9
Soalan/Question 2 Jawapan/Answer: C
Jawapan/Answer: B Menggelang batang membuang kulit yang mengandungi
Apabila otot atrium mengendur, isi padu atrium floem. Floem mengangkut makanan. Makanan hasil
bertambah dan dapat mengisi lebih banyak darah. fotosintesis tidak dapat dibawa turun menyebabkan
When the atrium muscles relax, the volume of the atrium bahagian itu bengkak.
increases and can fill up more blood. Ringing the stem removes the bark containing phloem.
The phloem transports food. Foods from photosynthesis
Soalan/Question 3 cannot be transported down causing the part to be
Jawapan/Answer: D swollen.
Septum adalah dinding berotot yang memisahkan
antara ruang jantung kanan dengan ruang jantung kiri. Bahagian/Section C
Septum berfungsi menghalang darah beroksigen daripada Soalan/Question 2(b)
bercampur dengan darah terdeoksigen. Dinding ventrikel kanan lebih tebal daripada atrium kanan
The septum is a muscular wall that separates the right supaya dapat menghasilkan tekanan yang lebih tinggi
and left heart chambers. The septum's function is to keep apabila mengecut. Hal ini memaksa darah terdeoksigen
oxygenated blood from mixing with deoxygenated blood. mengalirkan keluar ke dalam arteri pulmonari untuk
diangkut ke peparu.
Soalan/Question 4 The right ventricular wall is thicker than the right atrial
Jawapan/Answer: C wall in order to produce more pressure when contracting.
– Platlet membantu pembekuan darah. This forces deoxygenated blood into the pulmonary
Platelets aid in blood clotting. arteries, where it is transported to the lungs.
– Plasma darah mengangkut bahan terlarut dan haba ke
seluruh badan. Soalan/Question 2(c)
Blood plasma transports dissolved substances and heat Serangan jantung boleh berlaku apabila pengaliran
throughout the body. darah ke jantung terhalang disebabkan oleh lemak atau
– Sel darah putih melawan jangkitan dengan kolesterol yang terkumpul, atau darah beku. Pengaliran
memusnahkan mikroorganisma. darah yang terganggu ini boleh memusnahkan
White blood cells fight infection by killing microorganisms. sebahagian otot jantung. Kegagalan otot jantung
– Sel darah merah mengangkut oksigen dalam mengganggu fungsi jantung dan akhirnya mengurangkan
hemoglobin. bekalan oksigen ke sel-sel badan.
Red blood cells transport oxygen in haemoglobin. Heart attack may happen when the blood flow to the heart
is blocked due to the accumulation of fats or cholesterol,
Soalan/Question 5 or a blood clot. The interrupted blood flow may damage
Jawapan/Answer: A part of the heart muscle. Dysfunctional heart muscle will
Komponen X ialah plasma yang mengandungi nutrien, disturb the function of the heart and consequently reduce
hormon, enzim dan karbon dioksida terlarut. the oxygen supply to body cells.
Component X is plasma containing nutrients, hormones,
enzymes and dissolved carbon dioxide. Soalan/Question 2(d)
Peningkatan kadar denyutan jantung membolehkan lebih
Soalan/Question 6 banyak oksigen dan glukosa dibekalkan ke sel-sel badan
Jawapan/Answer: D dengan lebih cepat. Hal ini akan membantu badan untuk
Individu yang mempunyai darah O merupakan penderma menghasilkan tenaga dan otak akan lebih bersedia
universal kerana dia boleh menderma darahnya kepada menghadapi situasi cemas.
pesakit yang memiliki darah A, B, AB dan O. Increase in the rate of heartbeat enables more oxygen
A person with O blood is a universal donor because he or and glucose to be supplied faster to the body cells. This
she can donate blood to patients with A, B, AB, and O will help the body to produce energy and the brain will be
blood. more alert to face alarming situations.

BAB 4
Kereaktifan Logam
Reactivity of Metals Buku Utama: m.s. 76 – 77
Bahagian/Section A Bahagian/Section C
Jawapan/Answer: C (i) Kuantiti logam yang tetap perlu digunakan
Bauksit mengandungi aluminium oksida. Gabungan A fixed quantity of metal should be used
aluminium dan oksigen membentuk aluminium oksida. (ii) Pelbagai jenis logam digunakan
Bauxite contains aluminium oxide. Combination of Various types of metals are used
aluminium and oxygen forms aluminium oxide. (iii) Logam yang berlainan bertindak balas dengan
kereaktifan yang berlainan dengan oksigen
Soalan/Question 2 Different metals react with different reactivity with
Jawapan/Answer: D oxygen
Apabila suatu logam bertindak balas dengan oksigen,
oksida logam akan terhasil. Soalan/Question 2(b)
When a metal reacts with oxygen, a metal oxide will be Magnesium lebih reaktif daripada zink.
formed. Magnesium is more reactive than zinc.
Soalan/Question 3 Soalan/Question 2(d)

Jawapan/Answer: A Penguraian hablur kalium manganat(VII) oleh haba
Timah dan plumbum diekstrakkan melalui tindak balas menghasilkan oksigen.
antara oksida logam dengan karbon (penurunan). Decomposition of potassium manganate(VII) crystals by
Kuprum diekstrakkan melalui pemanasan terus sebatian heat produces oxygen.
logam tersebut.
Tin and lead are extracted through the reaction of metal Soalan/Question 2(e)
oxides and carbon (reduction). Copper is extracted by (i) Plumbum membara dengan terang. Oleh itu,
directly heating the metallic compounds. plumbum terletak di atas kuprum dan di bawah
zink.
Lead glows brightly. Therefore, lead is located above
Bahagian/Section B copper and below zinc.
Soalan/Question 1(a) (ii) Kuprum kurang reaktif daripada plumbum. Plumbum
Susunan logam mengikut kereaktifan menurun: Natrium, kurang reaktif daripada zink.
kalsium, magnesium, aluminium, zink, ferum Copper is less reactive than lead. Lead is less reactive
The arrangement of metals in descending order of reactivity: than zinc.
Sodium, calcium, magnesium, aluminium, zinc, iron
Logam-logam yang dapat diekstrak dengan memanaskan
bijih bersama karbon adalah logam yang kurang reaktif
daripada karbon. Logam-logam ini termasuklah zink,
ferum, timah dan plumbum.
Metals that can be extracted by heating ore with carbon
are the metals that are less reactive than carbon. These
metals include zinc, iron, tin and lead.

BAB 5
Termokimia
Thermochemistry Buku Utama: m.s. 81 – 82
Bahagian/Section A Soalan/Question 1(b)

Soalan/Question 1 Ciri-ciri tindak balas eksotermik:
Jawapan/Answer: D Characteristics of an exothermic reaction:
Apabila natrium hidroksida dilarutkan dalam air, tindak (a) Tindak balas yang membebaskan tenaga haba.
balas eksotermik berlaku. Haba dibebaskan ke sekeliling The reaction that releases heat energy.
menyebabkan suhu meningkat. (b) Jumlah kandungan tenaga hasil tindak balas
When sodium hydroxide is dissolved in water, an exothermic adalah kurang daripada jumlah kandungan tenaga
reaction occurs. Heat is released into the surroundings, bahan tindak balas kerana haba telah terbebas ke
causing the temperature to increase. sekeliling.
The total energy of the product is less than the total
Soalan/Question 2 energy of the reactant because heat is released into
Jawapan/Answer: D the surroundings.
Pendidihan air (A) dan fotosintesis (B) adalah tindak
balas endotermik yang menyerap tenaga dari sekeliling.
Boiling water (A) and photosynthesis (B) are endothermic Bahagian/Section C
reactions that absorb energy from the surroundings. Soalan/Question 2(c)
Tindak balas antara asid hidroklorik dengan natrium
Soalan/Question 3 hidrogen karbonat merupakan tindak balas endotermik
Jawapan/Answer: D The reaction between hydrochloric acid and sodium
Semasa tindak balas eksotermik, haba dibebaskan ke hydrogen carbonate is an endothermic reaction.
sekeliling. Contohnya apabila asid sulfurik dicampurkan
dengan air.
During an exothermic reaction, heat is released into the Soalan/Question 2(d)
surroudings. For instance, when sulphuric acid is mixed Kuprum(II) karbonat terurai apabila dipanaskan untuk
with water. membentuk kuprum(II) oksida dan karbon dioksida.
Pemecahan ikatan kimia yang berlaku menyerap haba
dari sekeliling. Jadi, tindak balas yang berlaku adalah
Bahagian/Section B tindak balas endotermik.
Soalan/Question 1(a) Copper(II) carbonate decomposes when heated to form
(i) Tindak balas endotermik copper(II) oxide and carbon dioxide. Breaking of chemical
Endothermic reaction bonds which happens absorb heat from the surroundings.
(ii) Tindak balas eksotermik Hence, the reaction that happens is an endothermic
Exothermic reaction reaction.

BAB 6
Elektrik dan Kemagnetan
Electricity and Magnetism Buku Utama: m.s. 101 – 102
Bahagian/Section A Soalan/Question 7
Soalan/Question 1 Jawapan/Answer: B
Jawapan/Answer: A Arus elektrik dihasilkan apabila terdapat:
Air yang berada di empangan memiliki tenaga keupayaan Electric current is generated when there is:
graviti. Air yang menjunam turun memiliki tenaga • gerakan dawai yang menyebabkan garis medan magnet
kinetik. dipotong.
The water at the dam has a gravitational potential energy. the movement of the wire that causes the magnetic
Water falling down has a kinetic energy. field line to be cut.
• gerakan magnet yang menyebabkan garis medan
Soalan/Question 2 magnet dipotong oleh dawai.
Jawapan/Answer: B the movement of the magnet that causes the magnetic
Ombak yang bergerak memiliki tenaga kinetik. field line to be cut by the wire.
Moving waves possess kinetic energy.
Soalan/Question 3
Jawapan/Answer: C Bahagian/Section B
Transformer adalah alat yang digunakan untuk menaikkan Soalan/Soalan 1(b)
atau menurunkan voltan arus ulang-alik. (ii) Gegelung dawai yang disambung kepada beban
A transformer is a device that raises or lowers the voltage disebut gegelung sekunder.
of an alternating current. The wire coil that is connected to a load is called the
secondary coil.
Soalan/Question 4
Jawapan/Answer: A
Dawai bumi mempunyai warna berbelang kuning-hijau.
B ialah dawai neutral. C ialah fius. D ialah dawai hidup.
The earth wire is striped in yellow and green. B is the Bahagian/Section C
neutral wire. C is the fuse. D is the live wire. Soalan/Soalan 2(a)
Dawai hidup membawa arus elektrik ke peralatan
Soalan/Question 5 elektrik. Dawai neutral membawa arus elektrik kembali
Jawapan/Answer: B ke sumbernya. Dawai bumi membawa arus elektrik
Jumlah tenaga elektrik yang digunakan terbocor ke Bumi.
The amount of electricity used Live wire carries electric current to the electrical
= 4852.8 − 3120.4 applience. Neutral wire carries electric current back to
= 1732.4 the source. Earth wire carries leaked electric current to
Kos/Cost = 1732.4 × RM0.23 the Earth.
= RM398.45

BAB 7
Tenaga dan Kuasa
Energy and Power Buku Utama: m.s. 110 – 112
Bahagian/Section A Bahagian/Section C
Jawapan/Answer: D Jumlahkan jisim pemberat kanan dan jisim pemberat kiri
Kerja (W) = Daya (F) × Sesaran (s) = 20 kg + 20 kg = 40 kg. Kemudian gunakan rumus, mgh.
Work (W) = Force (F) × Displacement (s) Add up the right weight's and the left weight's masses
= (55 kg + 60 kg + 75 kg) × 10 m together = 20 kg + 20 kg = 40 kg. Then use the formula,
= 190 kg × 10 m mgh.
= 1 900 N × 10 m
= 19 000 J Soalan/Question 2(b)
1
Gunakan rumus, mv2
Soalan/Question 2 2
Jumlahkan jisim pemberat kanan, jisim pembert kiri,
Jawapan/Answer: C
dan jisim pengangkat berat.
Kerja dilakukan sekiranya melibatkan daya dan sesaran.
1
Jika tiada satu daripadanya, maka tiada kerja dilakukan. Use the formula, mv2
2
Menarik sepohon pokok kelapa dan bersandar pada dinding
Add up the mass of the right weight, the mass of the left
tidak melibatkan sesaran, maka kerja tidak dilakukan.
weight, and the mass of the weightlifter together.
Work is done when it involves the application of force
and displacement. If none of them exist, then no work is
done. Pulling a coconut tree and leaning against a wall Soalan/Question 2(c)
does not involve displacement, so the work is not done. Jentolak bergerak perlahan tetapi mempunyai tenaga
1
kinetik yang tinggi. Mengikut rumus mv2, apabila
2
Soalan/Question 3 nilai jisim jentolak, m adalah besar, hal ini akan
Jawapan/Answer: B menyebabkan tenaga kinetik tinggi walaupun nilai
Kuasa yang dijanakan/Power generated halaju, v adalah kecil.
150 The bulldozer moves slowly but has a high kinetic energy.
=
5 1
According to the formula mv2, when the mass, m, of
= 30 W 2
the bulldozer is large, this will cause the kinetic energy
to be high although the value of the velocity, v is small.
Bahagian/Section B Soalan/Question 2(d)

Soalan/Question 1(a) Lebih banyak orang diperlukan untuk menolak sebuah
Rumus bagi tenaga keupayaan graviti ialah mgh manakala lori berbanding dengan sebuah van. Hal ini demikian
1 kerana jisim lori adalah lebih besar daripada jirim
rumus bagi tenaga kinetik ialah mv2. van. Oleh itu, daya yang lebih besar diperlukan untuk
2
The formula for the gravitational potential energy is mgh menolak lori itu.
1 More people are required to push a lorry than to push a van.
while the formula for kinetic energy is mv2. This is because the mass of a lorry is greater than the mass
2
of a van. Thus, a larger force is required to push the lorry.
(i) Spring yang dimampat atau diregang mempunyai Soalan/Question 2(e)
tenaga keupayaan kenyal. Tenaga kinetik ialah tenaga yang dimiliki oleh suatu
A spring which is compressed or stretched possesses objek yang bergerak. Sebiji buah yang tergantung di atas
elastic potential energy. pokok dikatakan tidak mempunyai tenaga kinetik. Hal ini
(ii) Objek yang telah diangkat ke suatu ketinggian dari demikian kerana buah itu berada dalam keadaan pegun.
permukaan Bumi mempunyai tenaga keupayaan graviti. Kinetic energy is the energy possessed by a moving object.
An object which is lifted to a height from the Earth’s A fruit hanging on a tree is said to have no kinetic energy
surface possesses gravitational potential energy. because the fruit is in a stationary situation.

BAB 8
Keradioaktifan
Radioactivity Buku Utama: m.s. 123 – 124
Bahagian/Section A Bahagian/Section B
Jawapan/Answer: B – Sinar alfa ialah nukleus helium yang bercas positif (+).
Sinar alfa merupakan nukleus helium yang bercas positif Alpha ray is a positively charged helium nucleus (+).
yang terpesong ke plat negatif elektrik. – Sinar gama adalah neutral dari segi cas elektrik.
Alpha rays are positively charged helium nuclei that Gamma ray is neutral in terms of electrical charges.
deflect to an electrically negative plate. – Sinar beta adalah elektron bertenaga tinggi yang
bercas negatif (–).
Beta ray is a negatively charged high energy electrons (–).
Soalan/Question 2
Jawapan/Answer: D Soalan/Question 1(b)
Kobalt-60 ialah bahan radioaktif yang memancarkan sinar Radio dan inframerah adalah sinaran tidak mengion.
gama yang dapat membunuh sel-sel kanser. Radio and infrared are non-ionising radiations.
Cobalt-60 is a radioactive substance that emits gamma
rays that can kill cancer cells.
Bahagian/Section C
Soalan/Question 2(a)(iv)
Soalan/Question 3 Sinaran gama yang disinarkan dari kobalt-60 membunuh
Jawapan/Answer: A sel-sel kanser.
(3+) – (2–) = 1+ Gamma radiation irradiated from cobalt-60 kills cancer cells.
Zarah ini bercas positif. Oleh itu, zarah tersebut
merupakan kation. Soalan/Question 2(b)
This particle is positively charged. Therefore, it is a cation. Bahan radioaktif boleh digunakan untuk mengesan
kebocoran paip air bawah tanah. Masukkan sedikit bahan
radioaktif ke dalam air. Pergerakan bahan radioaktif
Soalan/Question 4 kemudian dikesan dengan menggunakan pembilang
Jawapan/Answer: D Geiger-Muller.
Sinaran ultraungu dan sinaran kosmik ialah sinaran Radioactive substance can be used to detect a leak in an
mengion. underground water pipe. Put a little radioactive substance
The ultraviolet rays and cosmic rays are ionising into the water. The movement of the radioactive substance
radiation. is then traced by using the Geiger-Muller counter.

BAB 9
Cuaca Angkasa Lepas
Space Weather Buku Utama: m.s. 135 – 137
Bahagian/Section A Soalan/Question 2(b)

Soalan/Question 1 Plasma Matahari terdiri daripada zarah-zarah bercas
Jawapan/Answer: B seperti elektron, proton, zarah alfa dan tenaga haba.
Untuk pernyataan pilihan D, suhu tompok Matahari lebih The Sun’s plasma is made up of charged particles such as
rendah daripada kawasan di sekitarnya. electrons, protons, alpha particles and heat energy.
For otpion D, the temperature of sunspots is lower than
the surrounding area. Soalan/Question 2(c)
Nyalaan suria menghasilkan sinar-X yang kuat yang
Soalan/Question 2 mengganggu gelombang radio berfrekuensi tinggi. Ribut
Jawapan/Answer: C geomagnet boleh mengurangkan kepersisan sistem
Tindak balas nuklear yang berlaku di teras Matahari navigasi radio. Ribut pancaran suria mempunyai proton
membebaskan tenaga haba dan cahaya. berhalaju tinggi. Proton berhalaju tinggi ini berlanggar
The nuclear reaction that occurs at the Sun’s core releases dengan atom dan molekul pada ionosfera untuk
heat energy and light energy. menghasilkan elektron bebas yang menyerap gelombang
radio.
Soalan/Question 3 Solar flares produce strong X-rays that disrupt the high-
Jawapan/Answer: D frequency radio waves used for radio communication.
Dalam teras Matahari tenaga haba dihasilkan melalui Geomagnetic storms can reduce the accuracy of the radio
gabungan dua gas, iaitu hidrogen dan helium. Gas helium navigation system. Solar radiation storms have high
terbentuk daripada gabungan dua atom hidrogen. -speed protons. These high-speed protons collide with
Heat energy is produced in the core of the Sun by atoms and molecules in the ionosphere to produce free
combining two gases, i.e. hydrogen and helium. Helium electrons that absorb radio waves.
gas is formed from the fusion of two hydrogen atoms.
Soalan/Question 2(e)
Soalan/Question 4 Magnetosfera melindungi hidupan Bumi daripada
Jawapan/Answer: A fenomena angin suria dari Matahari.
• Pilihan (III), membentuk gelungan yang besar The magnetosphere protects the life on Earth from the
merupakan ciri prominen. phenomenon of the solar wind from the Sun.
Option (III), form a large loop is a characteristic of
prominences.
• Pilihan (IV), kawasan gelap pada permukaan fotosfera
merupakan ciri tompok matahari.
Option (IV), dark areas on the surface of the
photosphere are characteristic of sunspots.
Bahagian/Section C
Soalan/Question 2(a)
Lentingan jisim korona dan nyalaan suria membawa
zarah-zarah bercas yang bergerak dengan laju di angkasa
lepas. Zarah-zarah bercas ini memberi kesan kepada
Coronal mass ejections and solar flares carry charged
particles that move rapidly through space. These charged
particles affect space weather.

BAB 10
Penerokaan Angkasa Lepas
Space Exploration Buku Utama: m.s. 148 – 150
Bahagian/Section A – Kuar angkasa tidak mengorbit Bumi seperti satelit

Soalan/Question 1 tetapi bergerak jauh dari Bumi dan di luar Sistem
Jawapan/Answer: C Suria.
Johannes Kepler merupakan ahli astronomi, matematik The space probe does not orbit around the Earth like
dan astrologi Jerman. Beliau mengemaskinikan model a satellite but moves further away from the Earth and
heliosentrik dengan menyatakan bahawa Matahari outside the Solar System.
berkeadaan pegun dan semua objek yang lain seperti
planet mengorbit Matahari dalam bentuk elips.
Johannes Kepler was a German astronomer, mathematician
and astrology. He updated the heliocentric model by Bahagian/Section C
stating that the Sun is stationary and all other objects Soalan/Question 2(a)
such as planets orbiting the Sun in an elliptical shape. Selain untuk tujuan perancangan kerja-kerja pembinaan,
ramalan cuaca membantu manusia mengenal pasti bahaya
Soalan/Question 2 yang berpunca daripada cuaca tersebut. Contohnya
Jawapan/Answer: B jalan licin dan risiko tanah runtuh serta menyediakan
Satelit ialah objek yang beredar mengelilingi objek lain. kelengkapan yang secukupnya untuk menghadapi cuaca
Satelit boleh digunakan untuk memantau permukaan tersebut.
Bumi dan mengumpulkan maklumat melalui penderiaan Besides planning for construction works, weather forecast
jauh. helps people to identify hazards that may result from
Satellite is an object that circulates around another the weather. Examples are slippery road and risk of soil
object. It can be used to monitor the surface of the Earth erosion and prepare adequate equipment to face the
and collects information through remote sensing. weather.
Soalan/Question 3 Soalan/Question 2(b)

Jawapan/Answer: D Selain kapal angkasa ulang-alik, roket boleh digunakan
Penderiaan jauh ialah kaedah mengumpul dan untuk menghantar satelit ke orbit Bumi. Namun, roket
merekodkan maklumat dari jarak jauh. Peranan ini boleh diguna sekali sahaja.
dimainkan oleh satelit dalam bidang pertanian untuk Besides space shuttle, rockets can be used to launch
mengesan kawasan pembangunan pertanian yang satellites into the Earth’s orbit. However, the rocket can
bersesuaian, bidang geologi untuk mengesan lokasi only be used once.
sumber mineral, susutan jisim dan susutan darat, bidang
pengurusan bencana untuk mengenal pasti pencemaran Soalan/Question 2(c)
dan pembakaran hutan serta bidang pertahanan untuk Penerokaan angkasa lepas adalah perlu diteruskan
mengesan pencerobohan kapal, pesawat udara dan untuk membongkar rahsia Bumi, planet-planet dan
kenderaan musuh. objek angkasa lepas lain, mencari penempatan baharu
Remote sensing is the method of collecting and recording bagi manusia di Bulan, planet lain atau di angkasa
information remotely. This role is played by satellites in lepas, memperoleh mineral seperti aluminium, kalium,
agriculture to track appropriate agricultural development magnesium dan ferum yang terdapat di Bulan, planet
areas, geological fields to track locations of mineral lain atau asteroid dan mengetahui lebih lanjut tentang
resources, mass and land depletion, disaster management fenomena semula jadi seperti sinar suria.
areas to identify pollution and forest fires as well as The space exploration needs to continue to expose the
defense areas to detect the invasion of ships, aircraft and secrets of the Earth, planets and other space objects,
enemy vehicles. to search for new settlements for humans on the Moon,
other planets or in space, to obtain minerals such as
aluminium, potassium, magnesium and iron found on the
Bahagian/Section B Moon, other planets or asteroids and to learn more about
Soalan/Question 1(a) natural phenomena such as solar radiation.
– Sekstan astronomi digunakan untuk mengukur altitud
bintang. Alat ini digunakan oleh pelayar untuk
mengetahui kedudukan di Bumi.
The astronomical sextant is used to measure the
altitude of stars. The tool is used by a navigator to
find his position on the Earth.
– Kuar angkasa tidak membawa angkasawan.
The space probe does not carry astronaut.

SG Tingkatan 3

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

SG Tingkatan 3

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

KANDUNGAN

JAWAPAN DAN ULASAN PRAKTIS UASA

BAB 1 Rangsangan dan Gerak Balas 51

B Astigmatisme Rabun dekat

Apakah yang menyebabkan kecacatan C Rabun dekat Rabun jauh

2 Rajah di bawah menunjukkan dua jenis

5 Maklumat di bawah ini menunjukkan fungsi

A Gegendang telinga Saraf auditori

6 Maklumat di bawah ini menunjukkan sejenis X Y

10 Antara bahagian tumbuhan berikut, yang

2 Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul.

Fototropisme/Phototropism Hidrotropisme/Hydrotropism Geotropisme/Geotropism

Pemerhatian/Observation Jenis tropisme/Type of tropism

Pupil dalam keadaan normal

Pucuk/Shoots Geotropisme negatif/Negative geotropism

Mengapakah pucuk tumbuh ke arah yang ditunjukkan pada rajah?

P: Oksigen bergabung dengan hemoglobin

Antara yang berikut, yang manakah mewakili P, Q dan R?

B Trakea/Trachea Bronkiol/Bronchiole Bronkus/Bronchus

C Bronkus/Bronchus Trakea/Trachea Bronkiol/Bronchiole

D Trakea/Trachea Bronkus/Bronchus Bronkiol/Bronchiole

5 Rajah di bawah menunjukkan sebahagian C Trakea D Bronkiol

Penyakit respirasi Penerangan Simptom

5 (a) Baca petikan di bawah tentang merokok.

Merokok merupakan ketagihan fizikal dan tabiat psikologi.

Apakah struktur X dan Y?

Kumpulan darah Kumpulan darah penerima

(ii) Saiz lumen/Lumen size

(iii) Kewujudan injap/Existence of valve

Bahagian kulit kayu X

(a) Mengapakah tumbuhan hijau ini mati?

(i) Kenal pasti sel-sel darah berikut.

Peparu (i) Vena pulmonari Atrium kiri Injap bikuspid

(ii) Ventrikel kiri Injap sabit Aorta

4 Antara logam berikut, yang manakah dapat

5 Maklumat di bawah menunjukkan suatu

7 Jadual di bawah menunjukkan darjah Hablur kalium manganat(VII)

B Besi Zink Timah D Mencegah serbuk logam daripada

diperoleh daripada Aluminium Timah Plumbum Besi

Kalsium karbonat panaskan kalsium oksida karbon dioksida

Kalsium asid hidroklorik

(a) Beri sebab bagi pemerhatian di atas.

2. Zink lebih reaktif daripada kuprum

(ii) Kuprum + oksigen kuprum oksida/Copper + oxygen copper oxide

Kuprum Zink Magnesium

Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam jadual di bawah.

Jenis logam Kereaktifan logam dengan oksigen

Aluminium Terbakar dengan nyalaan terang yang merebak dengan cepat

Zink Terbakar dengan nyalaan terang yang merebak dengan perlahan

Kuprum Membara dengan malap

(ii) Pemboleh ubah yang dimanipulasikan:

Asid sulfurik pekat Ammonium sulfat

Bahan yang larut dalam air

Membebaskan haba Menyerap haba

Natrium hidroksida Ammonium nitrat

Asid sulfurik pekat Ammonium sulfat

Huraikan aplikasi tindak balas termit tersebut.

(b) Penjana elektrik terma menggunakan bahan radioaktif.

K: Penjana biojisim/Biomass generator L: Penjana nuklear/Nuclear generator

M: Penjana hidroelektrik/Hydroelectric generator N: Penjana terma/Thermal generator

Penjana terma Penjana nuklear Penjana hidroelektrik Penjana biojisim

Bekalan ke Bekalan ke Bekalan ke

(a) Namakan dawai yang berlabel V dan W.

• Sinar alfa Sinaran