Naskah Carita Ramayana : Balakanda

Kelompok 7

Kitab Balakanda yaiku awal saka crita Ramayana. Kitab Balakanda nyaritakake Prabu
Dasarata kang nduweni telu prameswuri, yaiku Kosalya, Kekayi, lan Sumitra. Prabu dasarata
nduweni putra patang wong, yaiku Rama, Bharata, Lesmana, lan Satrugna. Kitab Balakanda
uga nyritakake crita Sri Rama kang kasil menangake sayembara ngrebutake Sinta banjur rabi
karo Sinta, putri Prabu Janaka. Menika cariyos jangkenipun.
Crita Ramayana dibukak karo crita siji raja saka Keraton Ayodhyakarta, Prabu Dasarata.
Prabu Dasarata yaiku sijine raja kang becik kang tansah nglakoni darma lan ngerteni bener
kitab suci Veda. Emane, piyambake ora duweni siji uga putra kang nggawe Prabu Dasarata
nelongso ati. Siji dina, piyambake kelingan menawa kanggo ngolehake apa-apa, piyambake
kudu menehake prasembahan.
Prabu Dasarata : “Ampun gusti, kula enggal emut bilih badhe keparingan punapa-punapa
kula kedah maringaken satunggaling prasembahan.”
Prabu Dasarata uga nimbali ara penasihate saka kalangan barhamana lan ngajak dhweke
kabeh ngrembukake ngenani niyate iku. Para penasehat nyambut apik lan menehake saran
ngenani apa kang becikipun Prabu tindakake supados upacara prasembahanipun kadadeyan
karo sempurna.
Prabu Dasarata : “Wahai para penasehat Keraton Ayodhya, monggo mriki!”
Penasehat : “Sendika dawuh Prabu, menapa wonten ingkang saged kita rencangi?”
Prabu Dasarata : “Kados puniki penasehat, kula nembe mawon emut menawi kagem
keparingan punapa-punapa kedah nyiapaken prasembahan kagem Sang Hyang Widhi,
pramila kula mbetahaken saran saking panjenengan sedhaya punapa ingkang sasaenipun kula
lampahaken supados upacara prasembahan ingkang badhe kula estokaken angsal kedados
kaliyan sampurna?”
Penasehat : “Kita nyaranaken kagem mersembahaken setunggal jaran mawon Prabu,
amargi jaran inggih punika kewan ingkang dipunpitados dados bebingah para Dewa.”
Prabu Dasarata : “Saran ingkang sae penasehat, nggih pun kula ajeng madosi satunggal
jaran paling sae ingkang badhe kula prasembahaken dhateng Sang Hyang Widhi supados
panedha kula kagem gadhah putra saged angsal enggal kabul.”
Kalih rencangan risyaringa, satunggaling tiyang penasehat Brahmana suci, upcara
prasembahan nggih kedados kaliyan sempurna. Nalika upacara bibar, dipun-wedhar lah
ramalan menawi Prabu Dasarata ajeng nggadhahi kawan tiyang lare jaler ingkang mbekta
asmaning kaluwargi Prabu Dasarata dhateng lebet kajayaan.
Nem musim banjur, lahirlah putra-putra Prabu Dasarata kasebut. Bojo kapisan, Kosalya,
nglairake Rama kang ditakdirkan kanggo dadi panguwasa jagad raya. Bojo kaping loro,
Sumitra, nglairake putra kembar, Lesmana lan Satrugna, kang winasis jero migunakake
gaman lan nduweni seperempat kekuwatan Dewa Wisnu. Dene bojo pungkasan, Kekayi,
nglairake Bharata, kang nduweni seperempat kakuwatan Wisnu lan seperempat
kawicaksanane.
Wayah uga liwat, kaping papat putra Prabu Dasarata iku tuwuh dadi lanang kang
ngagumake, ora mung saka segi fisik nanging uga saka segi spiritual. heweke kabeh yaiku
pangeran-pangeran kang gagah perkasa nanging lembut lan andhap asor, uga ngerteni bener
kitab suci Veda. Prabu Dasarata kang wiwit mikirake perkawinan putrane dumadakan
ketekanan siji tamu, yaiku Resi Wismawitra (Wisrawa).
Wismawitra : “Ngaturaken sembah pangabekti kula dumateng panjenengan Prabu
Dasarata.”
Prabu Dasarata : “Sinten panjenengan lan wonten perlu menapa inggil duginipun
panjenengan dhateng ing keraton kula? “
Wismawitra : “Nuwun sewu Prabu menawi dugi kula ngganggu wekdal panjenengan,
kula Resi Wismawitra badhe poyan panjenengan menapa sagah kangge ngampilaken putra
panjenengan Rama kangge nglindungaken upacara suci ingkang ajeng kula estokaken saking
gangguan raseksa?”
Prabu Dasarata kang mangkono ngemaneman Rama, kanteben karo bab iki. Putra
kasayangane kang isih enom iku endi sanggup ngalahake raseksa gedhe kang malah ora
sanggup dikalahake dening para Dewa. Apa maneh, jebul dhalang saka kabeh iku yaiku
Rahwana, raja para raseksa kang kejem.
Prabu Dasarata : “Nuwun sewu resi, kula rumaos kawraten kangge ngebaki panyuwun
panjenengan. Amargi, putra kula Rama ingkang taksih alit menika pundi sagah kangge
ngawonaken rasaksa ageng saking rahwana, para Dewa mawon kesisahan kala
ngajenginipun.”
Wismawitra duka inggiling penolakan Prabu Dasarata, ngantos bumi berguncang
amarginipun. Prabu Dasarata pungkasanipun disadarkan dening penasihatipun, Wasista,
ajeng maksud Wismawitra ingkang saleresipun.
Wasista : “Nuwun sewu Prabu, kula izin nyukani nasihat. Wismawitra sanes kajeng
nyelakakaken Rama, ananging malah kajeng nedahi dhateng donya, sinten rama saleresipun
Prabu. Wismawitra piyambak angsal kaliyan gampil ngawonaken para raseksa, ananging
piyambakipun sengaja milih Rama supados nami pangeran puniku saged camerlang Prabu.”
Prabu Dasarata : “Nggih pun, ajeng kula kengken Rama lan Lesmana kangge kesah
sareng Wismawitra mejahi raseksa jahat suku asta Rahwana menika, Marica lan Subalu.”
Rama kasil mateni Tataka, siji raksasi sanadyan wiwitane Rama emoh membunuhe
amarga piyambake siji wadon. Sawise ngalahake Tataka, Rama nampa senjata-senjata sekti
saka Wismawitra, kang konon mampu ngalahake Dewa, Raseksa, Gandarwa, lan Naga.
 Wismawitra : “Rama, dados bebingah saking keberhasilanmu ngawonaken Tataka, kula
sukani panjenengan senjata-senjata sakti ingkang kuwawi ngawonaken Dewa, Raseksa,
Gandarwa, lan Naga.”
Rama : “Matur nuwun sanget, Wismawitra.”
Rama banjur diajak ngumbara dening Wismawitra, nganti pungkasane dheweke kabeh
teka ing siji kang dipanggedheni dening Prabu Janaka kang aran Keraton Madukara. Prabu
Janaka nduweni putri kang ayu banget kang kaaran Sinta.
Namung manungsa luar biasa ingkang kuwawi emah-emah kalih Sinta. Prabu Janaka
nyukani syarat kangge sedaya pelamar kangge nginggahaken busur keramat ingkang rumiyin
diberkati dening Dewa Siwa. Mboten wonten setunggal tiyang pun ingkang kuwawi
nginggahaken busur puniku. Rama, kaliyan restu saking Resi Wismawitra, pungkasanipun
sagah nginggahaken busur sakti puniku. Kalih mekaten, Prabu Janaka medhotaken kangge
nikahake putri kasayanganipun kalih Rama.
Prabu Janaka : “Wahai putrinipun kula sinta, panjengengan ajeng tak kawinke kalih
satunggaling tiyang pangeran Keraton Ayodya, Rama. Piyambakipun sampun kasil kangge
mendhet busur keramat ingkang rumiyin diberkati dening Dewa Siwa. Cocog janjinipun kula
barang sinten ingkang saged nginggahaken busur keramat puniki mila ajeng kula dadosaken
garwa panjenengan Sinta putri kasayanganipun kula.”
Sinta : “Nggih pun bapa rama, kula sagah kangge dados semah Rama. Amargi,
piyambakipun inggih punika satunggaling tiyang pangeran ingkang mboten namung sae
wonten fisik mawon nanging ugi nggih wonten sopan satunggalipun lan penyayang.
Ningkahan Rama lan Sinta kadadeyan meriah. Prabu Janaka uga menehake putri-putrine
marang sedulur lanang Rama liyane, yaiku Lesmana, Satrugna, lan Bharata.

- Rampung -