TOPIK 9

PERUBAHAN SPONTAN TIDAK

BALAS REDOKS
KESAN KEPEKATAN KE ATAS DGE
SEL (PERSAMAAN NERNST)
KESPONTANAN TINDAK BALAS REDOKS
Nilai keupayaan yang positif menandakan t/b redoks
yang dinyatakan berlaku secara spontan.
Nilai keupayaan ve menandakan t/b redoks yang
dinyatakan tidak spontan

Proses spontan
t/b spontan: t/b berlaku apabila bahan-bahan t/b dibiarkan
bercampur dalam keadaan tertentu/ keadaan piawai (misalnya
pada suhu bilik dan tekanan atm)/ boleh berlaku dgn sendiri
Cth t/b spontan:
- air membeku pada 0oC
- kalium bertindakbalas dengan air pada suhu bilik
- Ferum membentuk ferum(III) oksida (karat) apabila
terdedah
kepada air dan oksigen
t/b tidak spontan:
t/ b tidak berlaku dalam keadaan
tertentu.
Cth : merkuri oksid tidak terurai pada
suhu bilik.
tetapi jika dipanaskan, sebatian
mengurai
membentuk merkuri dan oksigen
2HgO(p) 2Hg(g) + O2(g)
Kemungkinan berlakunya t/b spontan
boleh diramalkan dengan menggunakan
- siri elektrokimia
- nilai E0 bagi t/b keseluruhan
Cth :
Tentukan t/b diantara kuprum dengan asid sama
ada t/b spontan atau bukan;

anod: Cu Cu2+ + 2e E0 = -0.34V

katod: 2 H+ + 2e H2 E0 = 0V
Cu + H+ Cu2+ + H2
E0sel = E0ox + E0red
= 0 + (-0.34V)
= -0.34V
Tidak spontan, ini kerana keupayaan sel
piawainya bernilai -0.34V
Latihan :
Ramalkan sama ada t/b berikut boleh berlaku
dalam keadaan piawai;
i. Cu+Cl2 Cu2+ + 2Cl-
ii. H2O2 + I2 2H+ +2I- +O2

Penyelesaian
i. Cu Cu2++2e E0 =
-0.34V
Cl2 + 2e 2Cl- E0 =
E 0
+1.36V
sel = E 0
ox + E 0
red
Cu=+(-0.34V)
Cl2 Cu+ 2+
(1.36V)
+ 2Cl- =
+1.02v
ii. H2O2 2H+ +O2 + 2e E0 =
-0.68V
I2+ 2e 2I-
E0 = +0.54V
E0sel
H2=O2E+I
0
2
ox + E
2H0 + + 2I- +O
red 2

= (-0.68V) + (+0.54V)
= -0.14v
t/b tidak boleh berlaku/
tidak spontan
Latihan
Sn2+ + 2Fe3+ Sn4+ + 2Fe2+
anod (oxi) : Sn2+ Sn4+ + 2e E =-
0.15V 2Fe3+ + 2e- 2Fe2+ E =
katod(red): +0.77V

t/b keseluruhan : Sn2++2Fe3+ Sn4+ + 2Fe2+

E = -0.15V + 0.77V
= +0.62V
Oleh kerana nilai E adalah positif, maka t/b boleh
berlaku
Daya Gerak Elektrik dan Perubahan
Tenaga Bebas
Peubahan tenaga bebas (G) juga berguna sebagai
ukuran kespontanan proses kimia.
Perhubungan antara daya gerak elektrik dan
perubahan haba adalah:
G = -n FE
n= bil mol e
E = dge
F = pemalar faraday
1F 96,500 C/mol 96,500 J/V - mol
Jika nilai E positif, G adalah negatif.
Contoh:
Tentukan perubahan tenaga bebas piawai bagi t/b
yang
berikut;
2Br- +F2 Br2 + 2F-

Penyelesaian:
2Br- Br2 + 2e E0ox = -1.06V
F2 + 2e 2F- E0red = +2.87V
E0sel = E0ox + E0red
= (-1.06 V) + (+2.87V) =
+1.81v0
G = -n FE 0

= -2 x 96500 x 1.81
= -3.49 x 105 J (t/b adalah tidak spontan)
Daya Gerak Elektrik dan pemalar keseimbangan

Perhubungan antara daya gerak elektik dan

pemalar keseimbangan
E = 2.303RT log K
nF
R = gas constant (8.31J/molK)
T = temperature(K)
F = Faraday constant (1F= 96500 C/mol)
n = no of moles of electrons
K = pemalar keseimbangan

E = 0.0591 log K
n
 Nilai pemalar keseimbangan yang besar
menandakan tindak bala kimia berlaku
lengkap, iaitu kedudukan keseimbangan
adalah jauh ke kanan persamaan tindak
balas
Sebaliknya nilai pemalar keseimbangan
yang
kecil menandakan menandakan t/b hampir
tidak berlaku, iaitu kedudukan
keseimbangan
adalah jauh ke kiri persamaan tindak balas
Cth :
Dengan menggunakan persamaan setengah
sel dan nilai keupayaan elektrod yang
diberikan, kirakan pemalar keseimbangan
bagi t/b yang berikut:
02 + 4H+ + 4Fe2+ 4Fe3+ + 2H20
Data : 02 + 4H+ + 4e 2H20
E0 = +1.23V
E0sel =4Fe
E0ox + -E4e
3+ 0
red
4Fe2+
E0
= +0.77V
= (-0.77 V) + (+21.23V)
=E+0.46V
= 0.0591 log: K

Penyelesaian
n
0.46 = 0.0591/4 log K
K = 1.0 x 1031( t/b berlaku secara lengkap)
Persamaan Nerst
Biasanya sel volta tidak beroperasi dalam
keadaan piawai.
Pengiraan daya gerak elektrik pada
keadaan selain daripada keadaan piawai
RT
ialah E
E persamaan ln Q
Nerst:
nF

R = pemelar gas (8.31J/molK)

T = suhu(K)
F = Pealar Faraday (1F= 96500
C/mol)
n = bil moles eletron
Q = kuotien t/b
Pada suhu piawai (298 K), dengan
memasukkan nilai R dan F, perhubungan di
atas menjadi :
0.0592
E E log Q
n

Dge yang terjana melalui sesuatu sel tidak

bergantung kepada saiz atau bentuk
elektrod
Persamaan Nernst & Penggunaannya
Jika kepekatan ion atau suhun berubah,
keupayaan elektrod (E0) akan berubah dan
dge sel akan berubah juga
Nilai E0 bergantung kepada:
i. keperkatan ion dan suhu
ii. Nilai ph(keasidan) larutan
iii. Kesan pembentukan kompleks
Hubungan antara kepekatan ion dan suhu dan
keupayaan elektrod di beri dalam persamaan Nernst
 E = E + RT In [ ion] atau
zF

E = E + 2.303 RT Ig [ M z+] atau

zF
E = E + 0.059 lg [ M z+]
z

E = keupayaan elektrod baru(V),

E = keupayaan elektrod piawai (V)
R= pemalar gas (8.31J/molK)
T = suhu(K)
F = Pemalar Faraday (1F= 96500 C/mol)
Z = cas pada ion logam dalam sel
[ Mz+] = kepekatan ion logam dalam sel(mol/dm3)
Pada suhu 298K, persamaan Nernst
ialah:
E = E + 8.31 x 298 x 2.303 log [ the oxidized
form]x
n x 96500 [ the
reduced form]
E = E + 0.059
y
log [ oxidized form ]
x

n [ the reduced
form]y

E = E - 0.059 log [reduced form ]

x

n [ the oxidized
form]
Or
y
Or E = E + RT In [ Con of the reactant
ion]x
E = std electrode
nF potential
[ Con of the product
Eion]
= electrode
y potential
R = gas constant (8.31J/molK)
T = suhu(K)
F = Pemalar Faraday (96500 C/mol)
[ ] = kepekatan molar
n = bil mol elektron
x,y = stoichiometric coefficeint
Cth:
Keupayaan elektrod piawai bagi sistem
Ag+/Ag ialah +0.80V.hitung keupayaan
baru, E pada suhu 298K jika kepekatan ion
argentum ialah 0.02 mol/dm3

E = E + 0.059 lg [ M z+]
z

Ag+ + e Ag z= 1

E = (+0.80) + 0.059 lg 0.02

= 0.704 V
 Kesan perubahan kepekatan ion boleh
diramalkan secara kualitatif dengan
menggunakan prinsip Le Chatelier.

Cth ; Cu2+ + 2e Cu E0 = +0.34V

Le Chatelier: apabila kepekatan Cu2+ berkurangan
kecenderungan Cu2+ membentuk Cu dikurangkan,
mengakibatkan E lebih negatif
- bagi t/b: Mn+ +ze Mm+ : n>m
E = E + 0.059 log [ oxidized form/
Mn+ ]
n [ the reduced
form/ Mm+]
Chapter 20 Copyright 1999,
20
PRENTICE HALL
Cth:
Hitung nilai keupayaan elektrod pada suhu
298K bagi
sistem3+
Fe + e Fe
2+ 0
E = +0.77V

Dalam sistem ini, kepekatan Fe3+ dan Fe2+ masing-

masing
ialah 0.50M dan 0.25M
Penyelesaian: E = E + 0.059 lg [ Fe 3+]
z [Fe 2+]
= +0.77 + 0.059 lg 0.5
1 0.25
= +0.787V
Contoh:
Persamaan Nernst bagi setengah sel copper :
Cu2+ + 2e Cu (s)

adalah E = E + 0.059 log [ Cu ]

2+

bukan
E = E - 0.059 log [Cu 2+]
2 [Cu]

Pepejal tidak dimasukkan dalam

Persamaan Nerst untuk setengah sel klorin:
Cl2(g) + 2e 2Cl-(aq)
[ the oxidized form is Cl2 while the reduces
form is Cl- ]
Is E = E + 0.059 log 1
2 [Cl-] 2

or
E = E - 0.059 log [ Cl -] 2
2
latihan
1. Fe3+ / Fe2+ half-cell
2. MnO4- (aq) + 8H+(aq) +5e Mn2+ (aq) + 4H2O (l)
Jawapan
1. Fe3+ + e Fe2+

E = E + 0.059 log [Fe 3+]

[Fe 2+]

2. E = E + 0.059 log [MnO4- ][H+]8

2 [Mn ]
2+
Latihan

1. Kira keupayaan elektrod bagi setengah

sel yang berikut

i. Ag/ Ag+(0.5M) E = +0. 8V

ii. Zn/Zn2+ ( 0.8M) E = -0.76V
iii. Fe3+(0.8M) / Fe2+(o.4M) E = +0.77V
iv. MnO4- (0.5M); H+(0.6M)/Mn2+(0.8M)
E = +1.52V
E.m.f dan Persamaan Nernst
Persamaan Nernst boleh digunakan untuk
mengira emf sel elektrokimia yang tidak
berada pada keadaan piawai

Eg: Zn(s)/Zn2+(1.8) // Cu2+ (0.2M) /

Cu(s)

Tindak balas keseluruhan ialah:

Zn(s) + Cu2+(aq) Zn2+(aq) + Cu(s)

Meggunakan persamaan:

E = E + RT Iog [ kepekatan ion

bahan t/b ]x
nF [ kepekatan ion
hasil ]y
Ecell = E + 0.059 log [Cu2+]
2 [Zn 2+]

= 1.10 + 0.059 log [0.2]

2 [1.8]
= 1.072 V