KATA PINJAMAN DALAM

BAHASA MELAYU
Disediakan oleh:
Mohamad Norhisham Bin Wahab
Muhammad Faizal Bin Abdullah
Mohamad Sofian Bin Husin

Muhamad Bukhari Bin Mat Zain

Akmal Hakim Bin Abdul Majid

Pengenalan
Sebagai bahasa yang pesat berkembang, bahasa Melayu banyak
menerima pengaruh bahasa asing terutama dalam aspek kosa kata atau
perbendaharaan kata.
Pengaruh paling awal yang menyerap masuk dalam bahasa Melayu ialah
pengaruh bahasa Sanskrit.
Pengaruh bahasa Sanskrit sungguh berkesan dan sangat besar
sumbangannya terhadap bahasa Melayu secara keseluruhan.
Proses penyerapan unsur asing dalam bahasa Melayu ini ialah satu proses
yang mendorong bahasa penerima meminjam unsur-unsur yang terdapat
dalam bahasa-bahasa asing melalui suatu cara/kaedah yang
berperaturan dan sistematik.

Faktor Yang Mendorong Sesuatu Bahasa Itu untuk

Mengambil Unsur-unsur Asing
Keperluan dalam dunia baru terutama dalam hal untuk memberi namanama baru atau istilah-istilah baru yang menepati kehendak pengisian
masa dan keadaan waktu itu.
Perkembangan dalam urusan perniagaan dan perdagangan.
Faktor psikologi masyarakat peminjam. Masyarakat penutur akan
meminjam daripada bahasa yang dianggap lebih tinggi tarafnya
daripada bahasa ibundanya sendiri.
Untuk memantapkan lagi struktur sesuatu bahasa itu. Proses peminjaman
sebenarnya boleh mendatangkan pengukuhan kepada bahasa yang
meminjam. Seterusnya bahasa tersebut akan terus berkembang dan hidup
dalam sebarang masa dan keadaan.

Unsur Asing Yang Dipinjam Bahasa

Melayu
Unsur perkataan (kosa kata/ perbendaharaan kata)
Bentuk huruf dan sistem tulisan
Sistem bunyi (bunyi yang tidak terdapat dalam bahasa Melayu, seperti kh,
gh, sy, f dll)

Imbuhan
Peribahasa

 Struktur ayat dalam bahasa asing tidak diterima dalam bahasa

Melayu.
Unsur-unsur bahasa asing masuk ke dalam bahasa Melayu melalui
pertembungan antara penutur-penutur bahasa yang berkenaan.
Pertembungan antara penutur boleh berlaku dalam hal-hal seperti
di bawah:
Melalui proses peperangan dan penjajahan politik

Proses perniagaan dan urusan perdagangan.

Melalui hubungan penjiranan dan persahabatan.
Melalui aspek pendidikan dan penyebaran agama.

 Penyerapan unsur kosa kata asing dalam bahasa Melayu melalui

keempat-empat proses di atas.

Aspek peperangan dan penjajahan politik telah membawa masuk

perkataan-perkataan daripada bahasa Portugis, Belanda dan Inggeris.
Manakala aspek perniagaan, urusan berjual-beli dan pendidikan serta
penyebaran agama Islam.
Perkataan-perkataan yang dibawa masuk termasuklah melalui
peminjaman daripada bahasa Sanskrit, dan Arab.
Penjiranan dan persahabatan pula telah membawa masuk perkataanperkataan daripada bahasa China, Tamil dan dialek Indonesia

Fakta Nombor
Jumlah Kata Pinjaman : 10,062
Sumber Jumlah Kadar

Bahasa Inggeris 2,381 23,7%

Bahasa Arab 1,791 17.8%
Bahasa Jawa 1,482 14.5%

Bahasa Belanda 1,387 13.8%

Bahasa Minangkabau 1003 10.0%
Bahasa Jakarta 920 9.1%

Bahasa Sanskrit 490 4.9%

Bahasa Cina 188 1.9%

 Bahasa Sunda 90 0.9%

Bahasa Portugis 83 0.8%
Bahasa Parsi 81 0.8%
Bahasa Tamil 57 0.6%
Bahasa Hindu 57 0.6%
Bahasa Jepun 16 0.2%

*Bahasa Lain 36 0.4%

***Kadar jumlah kata pinjaman terhadap jumlah kata dasar ialah
35%.(Jumlah kata dasar dalam kamus tersebut merupakan 28,651)
**Jumlahnya berasaskan bilangan kata-kata dasar yang dimuatkan
dalam
Kamus Dewan

Jenis-jenis Peminjaman
Peminjaman tulen
Peminjaman maksud
Peminjaman kacukan

Peminjaman pemerian
Peminjaman berpindah
Peminjaman dialek

Peminjaman kuno

Kesan Peminjaman
Peminjaman unsur bahasa asing dalam bahasa Melayu memberi kesan
kepada sesuatu bahasa terutama apabila berlaku penyesuaian dan
perubahan terhadap kosa kata bahasa peminjam.
Peminjaman perlu dikawal kerana peminjaman yang berlebih-lebihan
akan mengakibatkan keaslian bahasa peminjam itu sendiri, campur aduk
struktur akan berlaku.
Pertembungan sesuatu bahasa dengan bahasa yang lain akan
mengakibatkan perubahan bunyi atau fonologi, bentuk kata atau
morfologi dan bentuk ayat atau sintaksis.

Dalam bahasa Melayu perubahan fonologi berlaku apabila bahasa

Melayu bertembung dengan bahasa Arab dan Inggeris.

Peminjaman Kosa Kata

Terdapat tiga bahasa yang sangat besar pengaruhnya dalam proses
peminjaman kosa kata kepada bahasa Melayu iaitu bahasa Sanskrit,
bahasa Arab dan bahasa Inggeris.
Walau bagaimanapun, bahasa-bahasa Cina, Tamil, Siam, Belanda,
Portugis, Parsi, Hindustan dan Jawa ada juga memberi sumbangan dalam
bentuk peminjaman kosa kata kepada bahasa Melayu.

Unsur-unsur bahasa Sanskrit dalam

bahasa Melayu
Bahasa Sanskrit banyak memperkayakan bahasa Melayu sejak dari zaman
dahulu lagi.
Bukan sahaja bahasa Melayu, tetapi mana-mana bahasa yang
mempunyai hubungan dengan India akan sedikit sebanyak menerima
pengaruh bahasa Sanskrit.

Bahasa Sanskrit masuk ke dalam bahasa Melayu melalui proses

perdagangan iaitu apabila kerajaan-kerajaan Melayu zaman dahulu
membuat hubungan perdagangan dengan India.
Pedagang-pedagang India yang datang berdagang dengan Tanah
Melayu menggunakan bahasa Sanskrit.

Paling utama ialah golongan pengembang agama buddha yang datang

untuk mengembangkan agama Buddha di rantau Asia Tenggara ini.
Mereka akan menggunakan bahasa Sanskrit.

 Kajian telah menunjukkan bahawa dalam bahasa Melayu terdapat

sebanyak 677 patah perkataan yang berasal daripada bahasa
Sanskrit.
Kata-kata itu merangkumi pelbagai bidang kehidupan seperti
i.

bidang agama

ii.

falsafah

iii. alam semula jadi

iv. kenegaraan, hubungan kekerabatan
v. haiwan dan mergastua, bunga dan tumbuh-tumbuhan,
vi. bahagian-bahagian tubuh badan, penyakit
vii. perdagangan dan perniagaan, barangan dagangan
viii. bahasa, pembelajaran dan kesusasteraan
ix. angka-angka, tanda masa dan arah, sifat dan keadaan,

x. kata-kata kerja, keterangan ganti nama, penghubung dan seru, unsurunsur awalan dan akhiran dan kata majmuk.

Contoh:

Agama dan falsafah:

Syurga, agama, bidadari, dewa, dewi, budi, dewata, puasa, sakti, sengsara

Bunga dan Tumbuh-tumbuhan

Amra, angsana, cempaka, melati, penaga

Istilah Abstrak
Asmara, bencana, cinta, cedera, dirgahayu, dusta, gembira, guna, jasa, sentosa, usaha,

Hubungan dan kekeluargaan

Bangsa, belia, dara, isteri, suami, janda, saudari, saudara, seteru

Alam semula jadi

angkasa/udara, bumi, bayu, gua, tanah, samudera, ombak, suria, cahaya, nyala

Bahagian tubuh badan

anggota, bahu, badan, kepala, muka, nadi

Kenegaraan dan hubungan kekerabatan

desa, kota, pengawal, raja, maharaja, permaisuri, putera, puteri, mulia, menteri

penyakit
selesema, demam, kusta,

Haiwan dan Margastua

angsa, gajah, ketam, serigala, singa, unta, jelawat

Perdagangan dan barangan

arak, gangsa, curiga, bahara, kunci, biaya, warna, berat

Penyerapan Unsur Bahasa Arab Dalam

Bahasa Melayu
Selain daripada bahasa Sanskrit, unsur bahasa Arab juga meresap masuk
ke dalam bahasa Melayu.
Antara peranan utama Islam dan bahasa Arab terhadap bahasa Melayu
ialah pengenalan sistem tulisan.
Huruf-huruf Arab diperkenalkan dan digunakan sebagai sistem tulisan
menggantikan sistem tulisan Pallawa dan Nagiri.
Sistem tulisan Arab pada mulanya diserapkan ke dalam bahasa Melayu
untuk menghasilkan buku-buku agama dalam bahasa Melayu, terutama
mengenai ibadat.
Persoalan awal yang ditulis ialah seperti mengucap dua kalimah
syahadah, solat, berpuasa, membayar zakat.
Pada ketika ini, bahasa Melayu menggantikan bahasa Jawa sebagai
bahasa yang penting di Kepulauan Melayu.

 Apabila Islam dianuti oleh golongan kerabat istana dan rakyat Melaka,
peminjaman kata-kata Arab mula meresap masuk ke dalam bahasa
melayu.
Semasa Melaka di bawah tampuk pemerintahan Sultan Muzafar Syah
(1446-1459), Islam diletakkan sebagai asas pemerintahannya.
Kesannya, pengaruh bahasa Arab menular masuk bukan sahaja dalam
aspek-aspek keagamaaan, tetapi juga meliputi aspek pentadbiran dan
kelimuan.

Melaka menjadi pusat perdagangan di Kepulauan Melayu.

Bahasa Melayu pula memainkan peranan utama sebagai bahasa
penyebaran ajaran-ajaran Islam.
Sistem tulisan yang diperkenalkan ialah tulisan Jawi.

Sistem tulisan Jawi pada awalnya menggunakan 30 huruf-huruf Arab, iaiatu

daripada alif sehingga ya.
Untuk menampung keperluan lidah Melayu, 5 huruf lagi diperkenalkan hasil
penyesuaian daripada bahasa Parsi, iaitu huruf ca, nga, pa, ga, dan nya.

 Wilayah-wilayah atau pulau yang penduduknya

beragama Islam telah menggunakan bahasa Melayu
sebagai bahasa keagamaan.
Dengan ini, bahasa Melayu semakin luas
penggunaannya yang sebelum ini hanya digunakan
dalam perdagangan dan kebudayaan sahaja.
Agama Islam juga memperkenalkan ilmu pengetahuan
baharu dengan sejumlah khazanah yang besar dan
kaya, yang bersangkut paut dengan perkara yang
kompleks seperti agama, ilmu, fikiran, adat-adat Islam,
dan sebagainya.

Antara perkataan Arab yang meresap

masuk ke dalam bahasa Melayu
Berkenaan agama
Islam, iman, syarat, rukun, sah, anbia, nabi, wali, tauhid, syariat,
malaikat, syariah, baligh, rukuk, ajal, haji, kiblat, fitrah, syaitan,
masjid, al-Quran dsb.
Berkenaan ilmu
ilmu, nahu, surat, jahil, maktab, kitab,
sejarah, riwayat, hisab, tafsir, tasawuf, kamus, fikir, hafaz, loghat, tari
kh, tawarikh, darab, alim, kertas, huruf, baki dsb.
Berkenaan fikiran dan Perasaan
Akal, faham, syak, yakin, nafsu, khusus, yakin, khas, ikhlas, ijtihad,
nasib, nasihat, aib, hajat, hawa, ilham, musibah dsb

 Berkenaan hukuman dan peraturan

Hukum, hakim, adil, zalim, tertib, wilayah, wakil, wali,
kadi, makam, sultan, wakaf, wazir, mansuh, uzur, daftar
dsb
Adat dan pergaulan manusia
kaum, umat, awam, nikah, muhrim, tahniah, layak,
syukur, lazat, martabat, watan, mastautin, lazim,
maruah, rezeki, darjat, batin, fitnah
Benda-benda, kejadian dan perbuatan
Haiwan, insan, wajah, sifat, wujud, nahas, maut, roh,
kubur, jubah, kubah, dunia, alam, akhirat, rezeki, jati, ijaz
ah, kuat, jenazah, musafir, darurat, sihat, fitnah, berkat d
sb.

Penyerapan Masuk Unsur

Bahasa-bahasa Eropah Dalam
Bahasa Melayu

Penyerapan Masuk Kosa Kata Bahasa

Inggeris
Kedatangan kuasa-kuasa Barat tidaklah memberi kesan serta
merta kepada bahasa Melayu.
Pengenalan bahasa melayu kepada para pedagang Eropah
merupakan langkah pertama ke arah pengenalan mereka dengan
bangsa Melayu.
Campur tangan Inggeris di negeri-negeri Melayu banyak
membawa kesan kepada kedudukan bahasa Melayu.
Bahasa Inggeris dijadikan bahasa rasmi, bahasa pentadbiran, dan
bahasa pengantar bidang pendidikan.
Orang yang dapat menguasai bahasa Inggeris akan mendapat
keutamaan.

 Keperluan terhadap ilmu dan desakan zaman yang berubah,

menyebabkan banyak perkataan bahasa Inggeris menyerap
masuk ke dalam bahasa Melayu.

Pinjaman perkataan daripada bahasa Eropah terutamanya

bahasa Inggeris terus berlaku.
Ini kerana bahasa Melayu memerlukan istilah sejajar dengan
perkembangan semasa, terutamanya dalam bidang sains dan
teknologi.
Antara perkataan awal yang meresap masuk ke dalam bahasa
Melayu ialah:saman, notis, berek, pensel, gelas, setem, hotel, tiub, basikal, lesen,
bil, lokap, kompas, biskut, setokin, drebar, mesin, telefon, biro dan
banyak lagi.

Kata Pinjaman Daripada Bahasa

Portugis
Perkataan-perkataan daripada bahasa Portugis yang
menyerap masuk ke dalam bahasa Melayu ialah:baldi, bangku, meja, bomba, bendera, kemeja, garpu, k
ebaya, paderi, tuala, dadu, mentega, keju, pita, lampu,
palsu, beranda, wizurai, gereja, merinyu, lelong, sepatu, a
lmari, nanas, tembakau, tangki, pita dsb

Kata Pinjaman Daripada Bahasa

Belanda
Perkataan-perkataan pinjaman daripada bahasa
Belanda, antaranya ialah:
engsel, duit, pos, persen, polisi, sekolah, senapang, laci,
pelekat, persen, rokok, kantor, kamar, peleser, permisi, d
ansa, super dsb

Kata Pinjaman Daripada Bahasa Tamil,

Parsi dan Cina
Selain bahasa-bahasa Eropah, bahasa Melayu juga
menerima unsur-unsur bahasa lain seperti Tamil,
Hindustan, Parsi, dan Cina.
Perkataan pinjaman daripada bahasa Tamil :
ayah, sebagai, cuma, macam, pinggan, bagai,
bagaimana, kalap, segala, cuci, kedai, modal, tirai,
cuma, percuma, nelayan, koko dan banyak lagi

Perkataan pinjaman daripada bahasa Hindustan :

acar, cuti, kunci, budiman, kapas, palka, cukai, kari, roti,
curi, kelasi, topi dsb.

 Perkataan pinjaman daripada bahasa Parsi :

agar, bakhtiar, banjir, bazar, badam, cap, kolah,
nakhoda, syabas, taj, andai, pasar, daftar, firman,
khurma, lasykar, syah, saudagar, jam, bandar, temasya,
nisan, takhta, pelampung, dsb.
Perkataan pinjaman daripada bahasa Cina :
tauke, tong, tauhu,loteng, laici, kuli, pungki, cap,
maajun, cawan, taugeh, cat, sampan, kongsi, ping
pong, taufan, mi, bihun, kue tiaw, pau, kueh dan
banyak lagi.

Peminjaman Imbuhan Asing Dalam

Bahasa Melayu
Secara umumnya, unsur-unsur imbuhan asing dalam
bahasa Melayu terbahagi kepada tiga kumpulan, iaitu
mengikut bahasa asal imbuhan-imbuhan tersebut.
Imbuhan Sanskrit - maha-, tuna-, tata-, pra-, swa-,
panca-, eka-, dwi-, tri-, -wan, -man, -wati, -nita
Imbuhan Arab-Parsi: -bi-, -i, -wi, -iah, -in, -at, -ah
Imbuhan Yunani-Latin-Inggeris : pro-, anti-, mono-, poli-,
auto-, supra-, -isme, ik, -si, -al, -is