BAB 1 & 2: KONSEP BUDAYA DAN

ELEMEN BUDAYA
Konsep budaya

Kemajuan fikiran, akal budi

(cara berfikir), berkelakuan.
1 cara hidup yg diamalkn oleh
kump tertentu & meliputi
sistem sosial, susunan
organisasi, ekonomi, politik,
agama, kepercayaan, adat
resam, sikap & nilai.

Konsep Akulturasi

Budaya Material & Bukan Material

Material

Objek fizikal / artifak,

peralatan/ kelengkapan hidup
spt rumah, kereta.
Keris : alat kebesaran bg
raja/lambang
kekuasaan/kedaulatan.
Lambang kehebatan org Mel
yg bijak mcmpurkn bhn logam
hgga tbntuk senjata

Unsur yg tidak wujud scr

fizikal: adat, kepercayaan,
bahasa & nilai.

Sistem nilai yg bhubung dgn

cara bfikir, pegangan hidup
serta amalan sesuatu msyrkt.
Tgkh laku yg ditrima olh
msyrkt disebut kebiasaan,
kebiasaan mjadi adat yg
diterima scr bersama olh
msyrkt
Adat mjadi peraturan yg
dipatuhi & dihormati oleh
msyrkt yg mendukungnya
tnpa paksaan
Adat: peraturan yg sudah
diamalkn scr turun-temurun

Proses menyebabkn seiap

kump etnik menyedari &
hormat norma& nilai kump
etnik lain.
Tetap mempertahankn budaya
hidup masing2
A+B+C=A+B+C
Meluas diamalkan di Malaysia,
Switzerland

Konsep Asimilasi

Adat Istiadat :

Perpaduan 2 budaya.
2 kebudayaan bertemu dpt
hidup bdampingan & saling
mgisi ttg x hilang unsur asli
kedua-dua kebudayaan.

Konsep Akomodasi

Bukan Material

dlm msyrkt sehingga mjadi

hukum & peraturan yg harus
dipatuhi.
Istiadat: cara2 / peraturan utk
melakukan sesuatu yg sudah
menjadi kebiasaan/resam,
Dlm msykt Melayu ada adat
pepatih & adat temenggung.

A+B+C=A
1 proses pencantuman &
penyatuan ant kump etnik
berlainan budaya shingga
membentuk 1 kelompok dgn
kebudayaan & identiti yg
sama.
Asimilasi mutlak: berlaku
pghapusan penuh perbezaan
dr segi budaya & identiti.
Cth: org Mel di Thai nama,
bhs, cara hidup (kecuali
agama) disatukn mjdi amalan
& cara hidup org Thai.
Malaysia : Baba Nyonya,
Orang Cina Kelantan.

Ciri-ciri Budaya

Budaya yg mjdi amalan

msyrkt mlmbgkn keperibadian
identiti & jati diri.

Bersifat dinamik :

amalan& cara hiudp msyrkt

mengalami perubahan kesan
perkmbangan masa &
kemajuan msyrkt.
Cth, msykt Mel trima
kedatangan Islam dgn senang
hati tnpa ada sikap
penolakan.
Dr aspek pekerjaan: pertanian
bertukar mjd sektor
perindustrian & pdagangan.

Menerima & Menolak Unsur

Tertentu

Didorong oleh sikap msyrkt yg

ingin mempertahankn &
mengekalkn nilai &cara hidup
lama yg sedia ada.
Perubahan diterima dgn syarat
x bcanggah dgn kepercayaan
& nilai yg dipegang oleh
msyrkt berkenaan (agama).

Diwarisi

Amalan nenek moyang suatu

masa dulu diperturunkn kpd
generasi baharu & scr x
langsung mjadi amalan &
perlakuan msyrktnya.
Cth: adat perkahwinan
berandam, malam berinai,
khatam Quran, bersanding,
beri salam, basuh tangan

Proses kesinambungan

Dlm bentuk seni bina,

peralatan & budaya bukan
kebendaan spt kepercayaan,
nilai & adat resam.

Cth: seni bina dulu sederhana,

skrg lbh kreatif. (rumah)

Boleh Dipelajari
Boleh Dikongsi

Bagaimana ciri2 budaya

dilaksana, sejauh mana ia
diwarisi
Diwarisi dari 1 generasi ke
generasi yg lain.
Amalan nenek moyang suatu
masa dulu diperturunkn kpd
generasi baharu & scr x
langsung mjadi amalan &
perlakuan msyrktnya.

Bab 3 : KONSEP MASYARAKAT

Definisi Masyarakat :

Sekelompok org yg
membentuk sebuah sistem
interaksi sosial.
Sbhgn besar interaksi yg
brlaku dlm lingkungan sistem
sosial itu adalah lahir drpd
individu yg berada dlm
kelomok tersebut.
Sekumpulan manusia yg hidup
bersama di suatu tempat
tertentu dlm 1 komuniti yg
teratur.

Ciri2 Masyarakat

1 kelompok & tinggal tetap

dalam kumpulannya
Komuniti yg saling bergantung
& memerlukn ant 1 sama lain
Anggota masyarakat
mempunyai peranan tertentu
Ada kebudayaan &
kebudayaan boleh terus
berkembang
Ada statifikasi iaitu kelas &
status
Berinteraksi melalui bahasa

BAB 4 : MASYARAKAT MELAYU

Definisi Melayu
Pemerintah Malaysia
mendefinisikan Melayu sebagai
penduduk pribumi yang bertutur
dalam bahasa Melayu, beragama
Islam, dan yang menjalani tradisi
dan adat-istiadat Melayu. Tetapi
dari segi definisi budaya (cultural
definition), Melayu itu
merangkumi seluruh penduduk
pribumi di Dunia Melayu
(Nusantara), yaitu penduduk
serumpun tidak kira agama,
bahasa, dan adat istiadat masingmasing yang diikuti oleh masingmasing kelompok serumpun
tersebut. Walau begaimana pun
jua, dalam artikel ini, definisi
Melayu mengikuti definisi
Pemerintah Malaysia.
Di Malaysia, penduduk pribumi
dari keturunan Minang, Jawa,
Aceh, Bugis, Mandailing, dll, yang
bertutur dalam bahasa Melayu,
beragama Islam dan mengikuti
adat istiadat Melayu, semuanya
dianggap sebagai orang Melayu.
Bahkan orang bukan pribumi
yang berkawin dengan orang
Melayu dan memeluk agama
Islam juga diterima sebagai orang
Melayu.
Penyebaran penduduk Melayu
di Malaysia
Mengikut 1997 Vital Statistics
Malaysia Report, penduduk
Malaysia semuanya berjumlah
hampir 21 juta (jumlah sebenar
20.997.220), dan daripada jumlah
tersebut, penduduk Melayu ialah
10,2 juta (48,5 %). Penduduk
pribumi lain (termasuk Iban,
Kadazan, Melanau, Bidayuh,
Murut, dll) berjumlah 2,2 juta
(10,5 %). Selebihnya terdiri

daripada penduduk bukan

pribumi, iaitu orang Tionghoa (5,4
juta 25,7%), dan orang India,
Serani dll (3,1 juta 14,7%).
Sebagian besar daripada
penduduk Melayu (kurang lebih
65%) tinggal di kawasan desa, di
kampung-kampung. Pada masa
dulu, sebuah kampung Melayu
merupakan satu unit politik, satu
unit ekonomi, satu unit genealogi,
dan satu unit keagamaan. Kini,
kewujudan kampong Melayu tidak
sepenuhnya memenuhi keempatempat ciri di atas.
BAB 5 : KEBUDAYAAN MELAYU
(BIDANG POLITIK)
Sistem Politik
Sistem politik masyarakat Melayu
Tradisional Sblm Campur Tangan
British.
3 unit politik yang utama.
NEGERI

paling besar ialah negeri yang

diketuai oleh seorang raja,
sultan ataupun Yang Dipertuan
Besar.

Raja digunakan untuk negeri

Perlis dan gelaran Yang
Dipertuan Besar untuk Negeri
Sembilan. Negeri-negeri
Melayu yang lain
menggunakan gelaran sultan

mempunyai keistimewaan
tertentu untuk bezakan
daripada rakyat biasa.
Misalnya, warna kuning, cop
mohor, permainan nobat,
penggunaan bahasa istana,
serta alat kebesaran yang
hanya dikhaskan untuk
mereka.

merupakan orang perantaraan

antara orang kampong dengan
pembesar daerah.

selalunya dipilih daripada

golongan rakyat yang
mempunyai darjat yang lebih
tinggi.

dicalonkan oleh pembesar

daerah dan Sultan akan
melantik mereka melalui surat
tauliah

menjalankan tugas menjaga

keamanan dan keselematan
kampong

mengutip cukai dan

membekalkan tenaga kerah
bagi pembesar daerah atau
Sultan semasa peperangan

mendorong rakyat untuk taat

setia kepada pemerintah

DAERAH

daerah yang diketuai oleh

seorang pembesar daerah

kawasan yang dihadkan oleh

penggunaan sungai sebagai
alat perhubungan

diletakkan dibawah kawalan

seorang pemerintah yang
bergelar pembesar daerah

Pembesar daerah ini akan

membentuk satu kumpulan
pemerintah yang bersatu bagi
seluruh negeri.

diberikan kuasa mentadbir

oleh Sultan yang memerintah
negeri tersebut melalui surat
tauliah

mejalankan tugas menjaga

keamanan dan keselamatan
daerah, mengutip cukai,
menjalankan perdagangan,
dan merupakan penghubung
antara rakyat biasa dengan
Sultan.

KAMPUNG

paling kecil ialah kampung

yang diketuai oleh seorang
penghulu atau penggawa.

Ketua kampong ialah

penggawa atau penghulu
kecuali di Negeri Sembilan.

INSTITUSI SOSIAL
-Sebelum tahun 1874, struktur
masyarakat Mealayu adalah bercorak
feudal. Secara umumnya,
masyarakat Melayu dapat
dibahagikan kepada dua golongan
iaitu golongan pemerintah dan
golongan yang diperintah.
-Golongan pemerintah merupakan
kumpulan yang kecil tetapi
mempunyai pengaruh dan kuasa
dalam masyarakat Melayu
tradisional.Golongan pemerintah
terdiri daripada sultan atau
raja,kerabat diraja, pembesar dan
ulama.

-Manakala, golongan yang

diperintah mempunyai jumlah
yang sangat ramai dalam

kalangan masyarakat
Melayu.Golongan ini terdiri
daripada rakyat biasa yang
merdeka dan golongan hamba.
-Setiap golongan dalam
masyarakat Melayu mempunyai
peranan masing-masing.
Isi: (10m gol pemerintah 10 m
gol diperintah)
1. Sultan atau raja.
-Sultan merupakan pemerintah
tertinggi di setiap negeri.Sultan
akan menjadi ketua kerajaan dan
ketua pemerintah serta
mempunyai kedudukan yang
istimewa dalam masyarakat .
-Sultan turut mempunyai kuasa
dalam bidang ekonomi dan sistem
kehakiman negeri.
-Seorang sultan turut mempunyai
banyak keistimewaan berbanding
dengan rakyat biasa.
-Misalnya,penggunaan bahasa
dalam atau istana, penggunaan
warna kuning dan alat- alat
kebesaran diraja.Sultan juga juga
dikaitkan dengan kuasa
daulat.Rakyat yang menderhaka
terhadap sultan akan terkena
tulah.
-Upacara pertabalan sultan akan
dilaksanakan untuk mengesahkan
kekuasaan seorang sultan
tersebut.Sultan yang mangkat
akan digantikan oleh putera
sulung atau adik lelaki sulung.
-Sultan juga menjadi lambang
perpaduan dan keamanan negeri
Melayu.

2.Pembesar
Kerabat diraja.
-Golongan ini mempunyai
pertalian darah dengan sultan
dan lazimnya menggunakan
gelaran raja atau tengku.
-Golongan tersebut mempunyai
kedudukan dan pengaruh yang
besar dalam masyarakat
Melayu.Mereka turut memiliki
keistimewaan seperti mana
Sultan tetapi tidak boleh
mengatasi keistimewaan Sultan.
Mereka sangat dihormati oleh
rakyat jelata.
-Anak-anak raja akan diberikan
peluang untuk menjawat jawatan
penting dalam kerajaan, misalnya
akan memerintah daerah atau
mukim tertentu.
-Bilangan kerabat diraja sangat
ramai kerana amalan berpoligami
oleh sultan.
-Walau bagaimanapun, anak
daripada permaisuri pertama
akan mendapat tempat yang
istimewa, terutama dalam
pelantikan sebagai putera
mahkota atau raja muda.
-Golongan pembesar mempunyai
kedudukan yang ketiga dalam
struktur masyarakat Melayu
sebelum tahun 1874 di Tanah
Melayu.Golongan ini dikenali
sebagai keturunan baik-baik atau
anak baik-baik.
-Golongan pembesar terdiri
daripada dua kumpulan iaitu
kerabat diraja dan kerabat bukan
diraja Golongan bukan kerabat

diraja mendapat jawatan

pembesar kerana mempunyai
kebolehan mentadbir dan
mempunyai jasa terhadap
kerajaan.
-Golongan pembesar mempunyai
tugas menjaga keamanan dan
memungut cukai di kwasan atau
daerah masing-masing.
-Pembesar juga mempunyai
kuasa dalam bidang kehakiman
seperti menjatuhkan hukuman
terhadap pesalah jenayah dan
sivil.
-Pembesar juga bertanggung
jawab untuk mengekalkan taat
setia rakyat terhadap Sultan
dengan cara melaksanakan
sistem serah dan kerah.
-Selain itu,terdapat juga golongan
pembesar yang bertugas di luar
istana,iaitu penghulu dan ulama.
-Penghulu mempunyai tugas
menjaga keamanan
,membekalkan tenaga
buruh,mengutip cukai dan
memastikan rakyat taat setia
terhadap Sultan.
-Ulama merupakan golongan
cerdik ;pandai dalam bidang
agama Islam .
-Golongan ini akan memegang
jawatan seperti kadi,mufti ,imam,
khatib mahupun guru agama.
-Golongan ini akan bertindak
sebagai penasihat kepada Sultan
berkaitan dengan hukum-hakam
agama Islam.
-Para ulama biasanya
berketurunan Arab berasal dari
Asia Barat ,India dan Pulau Jawa.

-Mereka menggunakan gelaran

seperti maulana.
3. Golongan merdeka.
-Golongan ini terdiri daripda
rakyat biasa dan orang asing.
-Rakyat biasa merupakan
penduduk peribumi yang
bermastautin tetap di negeri
tertentu .

-Rakyat biasa hidup bebas

menjalankan kegiatan ekonomi
masing-masing seperti berniaga,
menangkap ikan ,melombong
,tukang mahir dan sebagainya.
-Rakyat biasa merupakan
pengikut taat setia terhadap
pembesar yang mentadbir
daerah.
-Mereka akan sentiasa mengikut
arahan golongan pembesar.
-Mereka akan menjalankan semua
suruhan pembesar,misalnya
dalam sistem kerah dan serah.
-Rakyat Asing.Golongan ini hanya
tinggal sementara di Tanah
Melayu dan akan kembali ke
negeri asal mereka.
-Golongan ini terdiri daripada
pedagang,perantau,mubaligh dan
senteri serta orang asing yang
datang ke Tanah Melayu sebagai
tentera upahan.
-Orang asing yang berkahwin
dengan orang tempatan biasanya
akan terus menetap di Tanah
Melayu.
-Masyarakat Tamil-Islam
merupakan kumpulan orang asing

yang paling ramai di Tanah

Melayu. Golongan orang asing
tidak wajib mematuhi tradisi dan
kebudayaan tempatan Melayu
tetapi mereka mestilah mematuhi
undang-undang masyarakat
Melayu.

4. Hamba

raja juga terdiri daripada tawanan

perang .
-Hamba raja mempunyai
kedudukan paling tinggi dalam
kalangan semua hamba.

BAB 6 :KEBUDAYAAN MELAYU

(BIDANG SOSIAL)

-Golongan yang menduduki

lapisan paling bawah dalam
struktur masyarakat Melayu
sebelum tahun 1874 ialah hamba.

Kesenian atau seni boleh

dibahagikan kepada 4 bahagian
iaitu :

-Hamba dalam masyarakat

Melayu dapat dibahgaikan kepada
tiga kumpulan ,iaitu hamba
biasa,hamba berhutang dan
hamba raja.

Seni Gerak

-Golongan hamba
biasa merupakan golongan orang
suruhan atau keturunan hamba.
Golongan ini biasanya akan dijual
beli dan menjadi hamba seumur
hidup.Seluruh keluarganya akan
menjadi hamba kepada tuannya.

Seni Suara

Seni Rupa
Permainan Tradisional
SENI SUARA

-Manakala hamba
berhutang merupakan orang
biasa yang menjadi hamba
kerana gagal membayar hutang.amba berhutang akan bebas
setelah nilai hutang tersebut
habis setelah bekerja dengan
tuannya.Antara kerja yang biasa
dilakukan ialah bertani dan
melombong.
-Selain itu ,hamba
raja merupakan golongan
merdeka yang telah melakukan
kesalahan jenayah dan
diampunkan oleh sultan.Hamba

Kesenian mengikut definisi

Herberth Read adalah suatu
usaha untuk mencipta bentukbentuk yang menyenangkan
dan seni itu dijalankan pula
daripada estetika.
Seni Vokal
Seni Vokal lahir daripada pita
suara yang boleh memberi
kepuasan kepada pendengar.
Setiap seni vokal itu berbeza
mengikut masyarakat.
Dalam masyarakat Melayu
terdapat seni vokal tanpa
muzik dan seni vokal yang
bergabung dengan muzik.

Seni Vokal tanpa muzik yang sering

dinyanyikan dalam masyarakat
Melayu ialah :
a.Endoi atau dendang Siti Fatimah
dan ulit anak .

Endoi atau dendang Siti

Fatimah terkenal di negerii

Perak, Selangor dan Negeri

Sembilan manakala ulit anak
dinegeri Terengganu.
Biasanya dilagukan dalam
upacara berbentuk keislaman
seperti menyambut kelahiran
anak atau upacara bercukur
kepala.

b.Nazam atau naban

Berasal daripada Terengganu,

Pahang dan Melaka.
Dikarang dalam Bahasa
Melayu yang mengisahkan
riwayat Nabi Muhamad, para
Nabi Allah dan para sahabat
Rasul.
Persembahan yang tidak
disertai alat muzik ini
memerlukan kemerduan
suara.

b. Hadrah

Merupakan nyanyian
keagamaan.
Marhaban ialah pujian kepada
Nabi Muhamad dan
dinyanyikan dalam Bahasa
Arab.
Nasyid ialah nyanyian dan
berbentuk dakwah Islam iaitu
terdapat dalam senikata Arab
dan Melayu.
Qasidah biasanya dinyanyikan
dalam bahasa Arab yang
mengandungi puisi memuji
Nabi Muhamad dan para
sahabat.

Lagu yang digabungkan dengan

muzik

Sejenis naynyian rakyat negeri

Perlis dan diringi dengan
bunyi-bunyian gendang.
Beduan mempunyai
persamaan dengan bentuk
zikir dan burdah yang diringi
dengan pukulan rebana.

d. Dikir barat

Sejenis nyayian yang terkenal

dinegeri Kelantan.
Nyanyiannya diringan dengan
pukulan rebana.

e.Ghazal

Sejenis puisi Arab yang

berbentuk percintaan.
Ghazal dinyanyiakan dengan
iringan alat seperti syeringgi,
sitar, harmonium dan tabla.

Seni Muzik

Menurut

Kamus

Dewan

Muzik didefinisikan sebagai

a.Dikir

Sejenis nyanyian yang berasal

daripada dikir.
Dinyanyikan dengan iringan
sejenis alat bercorak rebana
yang hampir sama dengan
kompang.

c.Beduan

c.Marhaban, nasyid dan qasidah

dikir Pahang, dikir Rebana dan

dikir berarak.
Dikir-dikir ini dilagukan dengan
iringan pukulan rebana atau
kompang.

gubahan
Dikir dikenali dengan pelbagai
nama seperti dikir maulud,

bunyi

yang

menghasilkan bentuk dan

irama

yang

indah

dan

menyenangkan,

bunyi-

Tradisi Muzik Rakyat

bunyian.

Muzik Tradisi Warisan Istana

yang berpusat diistana,

terdapat

Dalam

masyarakat

terdapat
-

Disamping tradisi tinggi

rendah

tradisi

dikalangan

kelompok

rakyat biasa yang terdir

masyarakat iaitu :
Tradisi tinggi (great tradition)
Tradisi rendah (little tardition)
Kumpulan
masyarakat

daripada kaum petani

tradisi

dua

pula

tinggi

muzik

terdiri

daripada

pemerintah

masyarakat itu sendiri.

Sebahagian
daripada

yang

pusat kebudayaan.
Muzik nobat menjadi satu

dimainkan dalam upacara

dan

upacara

istana

di

gamelan.
Gamelan
diTanah
dari

Malaysia

terkenal

Melayu

berasal

kerajaa

dan Johor.
Alat-alat

Riau-Lingga

muzik

yang

digunakan dalam gamelan

termasuklah
bonang,

saron,
kerompong,

gendang dan gong.

ini

yang

diperolehi

disekeliling mereka seperti

buluh, kayu, kulit binatang

dan lain-lain.
Muzik rebana merupakan
sejenis alat muzik yang

ialah

yang

daripada

keluarganya.
Alat-alat
muzik
bahan

oleh para pembes

ar di hadapan balairung.
berkembang melalui tradisi

itu

diperbuat daripada bahan-

mengadap

Selain nobat muzik yang

anggota

mereka mewarisi
keahlian bermain alat-alat
muzik

pertabalan, kematian raja

daripada

minat

abab ke 15 lagi. Muzik ini

lahir

tradisi

merupakan golongan kelas

pasukan muzik istana sejak

diperingkat

rendah

yang

menjadikan istana sebagai

seni

masyarakat

golongan

bangsawan

dan nelayan.
Perkembangan

berkembang

dalam

masyarakat

Melayu

tradisional.
Rebana dimainkan dalam
persembahan

yang

berunsur keislaman seperti

dikir, ratib, nazam, hadrah,
rodat, maulut dan lain-lain.
Tradisi Muzik Melayu yang
lain

Tradisi

muzik

dongdang sayang yang

makyong dan gendang

berkembang di Melaka

keling

dan canggung di Perlis.

Dalam
Tarian
kuda

diwarisi

dari

zaman praislam.
Gendang keling

kepang

dan

dan

yang

Perlis
alat

muzik

seperti

Gong,

rebab,

gendang

dibunyikan

mengikut rentak

kuda

berlari.

kuda

Tarian

kepang ini berkembang

dan

serunai.
Di samping berbagai

di

bagai jenis muzik yang

keturunan Jawa.

kulit,

kuda

merupakan

kalangan
melayu

SENI GERAK

muzik

zaman silam.
Muzik
wayang

kulit

mengandungi

alat

muzik seperti gamelan

dan

mempunyai

hubungan

dengan

tradisi dan kepercayaan

masyarakat pribumi.
Ghazal pula berasal dari
dibawa

India

melalui
sebelum

berkembang

di

alam

melayu.
Muzik melayu asli ialah
muzik yang menyertai
ronggeng

atau

joget yang mempunyai

Seni
gerak
mengandungi
segala gerakan tubuh badan
yang mempunyai unsur
unsur keindahan . Seni ini
dapat dilihat pada gerakan
tangan , kaki , badan , mata
dan anggota badan yang lain.
seni gerak orang melayu
dapat dibahagikan kepada dua
jenis iaitu seni tari dan seni
drama.

SENI TARI

pengaruh Arab Parsi ,

tarian

di

masyarakat

melayu tradisional dari

yang

Johor

,muzik

kepang dan ghazal juga

terdapat

alat alat muzik paluan

wayang

pula

Mek Mulung di Kedah

dinyatakan

dengan

yang lain seperti muzik

menggunakan

hubungan

melayu

Seni tari adalah pengucapan

jiwa manusia melalui gerak
geri berirama yang indah.
Dalam kebudayaan melayu
terdapat berbagai bagai
jenis tarian , sama ada tarian
asli ataupun tarian yang telah
dipengaruhi oleh unsur
unsur moden.
Seni tari boleh dikategorikan
dalam berbagai bagai jenis.
Antara pembahagian yang
boleh dibuat terhadap seni

tari melayu
berikut :

adalah

seperti

1. Tarian tarian yang bercorak seni

tari istana yang dipersembahkan
pada
waktu
perkahwinan
,
pertabalan , istiadat menyembah
dan sebagainya. Tarian tarian ini
termasuklah tarian siti payung , mak
inang , asyik , gamelan dan
sebagainya.
2.
Tarian

tarian
yang
memperlihatkan wujudnya pengaruh
Arab dan Parsi seperti tarian rodat ,
hadrah dan sebagainya.
3. Tarian rakyat seperti dondang
sayang , ronggeng , joget dan
sebagainya.
4. Tarian yang khusus ditarikan oleh
kaum lelaki sahaja seperti tarian
kuda kepang ,tarian labi labi ,
tarian berdayung dan sebagainya.
TARIAN ASLI

Tarian ini dicipta berdasarkan

lagu lagu melayu asli dengan
mengikuti irama lagu lagu
melayu asli yang tertentu.
Seni tari jenis ini ialah tarian
yang dicipta daripada lagu
Makan Sirih , Gunung Banang ,
Sapu Tangan , Asli Selendang ,
Bentan , Telani , Asli Abadi dan
sebagainya.

TARIAN AYAM DIDIK

Tarian ini adalah sejenis tarian

klasik dari daerah daerah di
Kelantan yang ditarikan di
istana raja raja Kelantan dan
Patani.
Asyik bererti kekasih , oleh itu
tarian ini bersesuaian dengan
gerak geri bersifat lemah

Tarian ini dikatakan berasal

daripada
gerakan
berlaga
ayam, iaitu sejenis sukan yang
diminati oleh orang Melayu
pada masa lampau.
Tarian ini dicipta oleh ahli
tarian dinegeri Perlis.
Tarian
ini
diringi
dengan
nyanyian lagu ayam didik.

TARIAN BALAI

TARIAN ASYIK

lembut dan penuh dengan

ketertiban.
Tarian ini dimulai dengan
sepuluh orang penari masuk
ke dewan tarian terlebih
dahulu , lalu duduk bersimpuh
dengan tertibnya.
Tarian asyik ini ditarikan dalam
upacara
perkahwinan
dan
pada malam berinai.
Tiga alat muzik penting yang
digunakan
ialah
rebab
,
gambang dan gedombak.

Tarian ini berasal dari daerahdaerah dinegeri Terengganu.

Tarian ini ditarikan oleh gadisgadis kampung dalam bentuk
simbolik seperti melakukan
pekerjaan sawah.
Penari-penari
akan
menari
mengelilingi balai, iaitu sejenis
payung panjang berwarnawarni yang diletakan dibawah
gelanggang.

CANGGUNG

Kata tanggung berasal dari

bahasa Thai yang bererti
menari.
Tarian Canggung berasal dari
negeri Perlis dan menjadi
popular di negeri Kedah, Perlis
dan Pulau Pinang.

Tarian ini dicipta oleh seorang

ahli tarian dari Kangar selepas
perang dunia kedua

TARIAN SITI WAU BULAN

Tarian ini berasal dari negeri

Kelantan,
ditarikan
pada
musim
menuai
sempena
dengan
temasya
dan
permainan wau.

Ianya dipersembahkan kepada

kanak-kanak
ini
semasa
mereka hendak dikhatankan
dan duduk diatas pelamin.

TARIAN JOGET

Tarian ini diperngaruhi oleh

kebudayaan
Portugis
dan
dijadikan sebagai tarian sosial
serta diterima oleg berbagaibagai kaum di Malaysia.

TARIAN KUDA KEPANG

TARIAN CINTA SAYANG

Tarian ini berasal dari yang

menggambarkan
keluarga
nelayan.
Tarian
ini
menunjukan
bagaimana keluarga nelayan
mengucapkan selamat jalan
kepada para nelayan sebelum
turun ke laut.

TARIAN DABUS

Tarian ini berasal dari daerah

Kuala Kangsar Perak.
Tarian ini dikatakan telah
dikenali didaerah ini sejak 50
tahun yang lalu, dipercayai
berasal dari negeri Arab.

TARIAN INAI

Tarian ini adalah tarian istana

yang ditarikan semasa majlis
berkhatan anak pembesarpembesar istana.

Tarian ini ialah tarian warisan

budaya
Jawa
yang
terpengaruh dengan islam.
Ciri kejawaan itu jelas pada
pakaian
penari-penari
dan
unsur islam jelas semasa
cerita
itu
ditarikan
iaitu
mengisahkan
pepernagan
Rasullollha dan para sahabat.

TARIAN MAK INANG

Tarian ini berasal dari negeri

Perak dan mengandungi unsur
keagamaan
yang
berkait
dengan kepahlwanan Sayidina
Ali.

TARIAN GAMBUS

Pada
zaman
kesultanan
Melayui Melaka, tarian mak
inang sangat popular ditarikan
pada hari-hari kerja kahwin
tetapi kini ditarikan majlismajlis sosial.

TARIAN ZAPIN

Tarian ini dikatakan berasal

dari negeri Parsi .
Ianya diringi dengan alat-alat
muzik seperti dabus dan
marwas.
Pakaian
yang
digunakan ialah baju melayu.

DRAMA TRADISOANAL

Drama tradisional mengikut

pendapat Amin Sweeney ialah
karya drama yang dianggap
oleh
masyarakat
yang
mewarisinya sebagi hasil yang

diwarisi secara turun temurun

dari generasi yang lampau.
Antara seni drama tradisinal
yang
popular
dalam
masyarakat melayu adalah
seperti berikut :

golek, wayang wang, wayang

topeng dan wayang beber.
SENI RUPA

MAIN PUTERI

Drama
tradisinal
ini
berkembang dengan popular
sekali didesa-desa dinegeri
Kelantan.
Drama ini digunakan untuk
mengubati orang sakit.
Tok Puteri memainkan peranan
sebagai pawang atau bomoh
untuk
mengawal
penyakit
yang dibawa oleh roh-roh atau
semangat jahat.

SENI UKIR

MAKYUNG

Makyung
ialah
drama
tradisional
yang
popular
dinegeri Kelantan.
Drama ini berasal daripada
ritual memuja roh datuk
nenek.
Permianan
makyung ini
dikatakan berasal dari negeri
Patani.

MENORA

Wayang
kulit
merupakan
sejenis
drama
tradisoanl
melayu yang terbahagi kepada
beberapa jenis seperti wayang

Seni Ukir dalam masyarakat

melayu mempunyai hubungan
rapat dengan hasil-hasil kerja
tangan yang dicipta melalui
kepandaian mengukir.
Ciri-ciri ukiran itu dihasilkan
melalui ukiran timbul, ukiran
terbenam, ukiran tebuk dan
ukiran timbus.

SENI KRAFTANGAN

Menora ialah sejenis drama

tradisioanal
Melayu
yang
dikatakan dipengaruhi oleh
seni darama Siam. Menora
telah menjadi popular dinegeri
Perlis, Kedah dan Kelantan.

WAYANG KULIT

Seni rupa dalam masyarakat

melayu meruapakan ciptaan
yang megandungi unsur-unsur
seni yang dihasilkan oleh
orang melayu melalui ukiran,
anyaman, tenunan, seni bina
dan sebagainya.

Seni kraftangan adalah hasil

seni
yang
dicipta
untuk
digunakan,
tetapi
digubah
dengan memasukkan unsurunsur seni untuk memberi
bentuk
yang
indah
dan
menarik hati.
Penciptaan
kraftangan
itu
memerlukan
keahlian
dan
kecekapan dalam penggunaan
bahan-bahan
asas
yang
teratur sejak dari proses awal
hinggalah
sesuatu
hasil
kraftangan itu tercipta.
Proses penciptaan kraftangan
tersebut memerlukan daya
estetika
demi
untuk
memberikan rekabentuk yang
indah dan menarik.

SENI TEMBIKAR

Seni
tembikar
merupakan
sejenis hasil kraftangan orang
melayu yang menggunakan
tanah liat yang dibakar dan
digilap.
Reka
bentuknya
dicipta
berdasarkan fungsi sesuatu
barang itu seperti periuk nasi,
bekas air, bekas mennyimpan
makanan
seperti
jeruk,
pekasam dan lain-lain.
Perusahaan
membuat
tembiran secara tradisoanl ini
masih dilakukanoleh orang
melayu khususnya di Sayung,
Perak.

SENI ANYAMAN

Menganyam
meruapakn
proses menjalin jaluran daun,
lidi, rotan, akar, buluh dan
beberapa
jenis
tumbuhan
yang lain.
Beberapa jenis reka bentuk
kraftangan dihasilkan melalui
nyaman demi untuk mencipta
sesuatu alat keperluan harian
contohnya mengahsilkan topi,
tudung
saji,
bakul
dan
mengayam
tikar
untuk
mengalas tempat duduk.

TEKATAN

Tekatan dikenali juga dengan

nama suji dan merupakan
sejenis seni kraftangan yang
popular dalam masyarakat
melayu.
Tekatan menggunakan kain
baldu sebagai kain dasar dan
bentuk
hiasannya
mengambarkan
rekabentuk
bunga dan pohon pohon.
Tekatan
digunakan
untuk
membuat kasut , kipas . muka
bantal dan balutan tepak sirih.

Hasil tekatan ini dibuat bagi

tujuan
upacara
tertentu
seperti dijadikan hiasan pada
upacara
perkahwinan
,
upacara
berkhatan
,
pertabalan raja dan upacara
upacara kebesaran yang lain.

SENI TENUNAN

Seni
tenunan
terbahagi
kepada tiga jenis iaitu tenunan
biasa , tenunan ikat celup dan
songket.
Tenunan songket merupakan
tenunan yang paling lengkap
dan cantik.
Tenunan ini merupakan satu
perkembangan
daripada
proses tenunan biasa.
Sementara tenunan ikat pula
dipercayai
berkembang
di
istana raja raja.
Penciptaannya
lebih
rumit
terutama
dalam
proses
menyongket
solek
atau
menyolek.
Jenis kain tenunan ini dikenali
juga dengan panggilan kain
benang emas.

SENI BATIK

Batik merupakan seni tekstil

yang dihasilkan melalui proses
menerapkan
lilin
dan
mencelup kain.
Pada permulaannya kain putih
yang hendak diproses menjadi
kain batik itu direbus dan
dikeringkan.
Kemudian
kain
batik
itu
diterapkan
dengan
blok
tembaga yang dicelupkan ke
dalam
lilin
cair
yang
dipanaskan.
Selepas diterapkan kain itu
akan diwarnakan dengan cara

celupan yang berperingkat

peringkat.
Selanjutnya kain itu direbus
dan dibasuh sehingga bersih
lalu dijemur hingga kering.

Sembilan adalah bercorak seni

bina rumah minangkabau.
PERMAINAN RAKYAT

SENI TEMBAGA

Seni tembaga merupakan satu

lagi kraftangan orang melayu.
Seni ini diperkenalkan denagn
tujuan untuk mencipta alatalat daripada tembaga yang
canti dan indah bentuknya.
Alat-alat yang dicipta dalam
proses
seni
tembaga
ini
digunakan dalam upacaraupacara
adat
khususnya
diistana
raja-raja
melayu
seperti alat-alat pertabalan
raja, upacara perlkahwinan
atau upacara diraja yang lain.
Alat-alat
tembaga
ini
digunakan sebagi hiasan atau
perkakasan kegunaan dirumah
seperti dulang, tempat letak
sireh, sudu, tempat bara,
bekas perenjis air mawar dan
sebagainya

SENI BINA

Reka bentuk seni bina melayu

lahir daripada bentuk rumahrumah yang menjadi tempat
penginapan orang melayu.
Walaupun terdapat berbagai
jenis rumah melayu namun
struktur
binaanya
tdiak
banyak berbeza .
Reka bentuk rumah-rumah
melayu juga meperlihatkan
wujudnya unsur-unsur seni
bina dari daerah-daerah lain
dialam melayu atau dari luar
alam melayu.
Contohnya
rumah-rumah
orang
melayu
di
negeri

Dalam tradisi lisan, permainan

ini yang dikenali juga sebagai
pemainan masa lapang atau
sukan rakyat termasuk dalam
kategori "folk games".
Permainan ini bukan sahaja
berfungsi sebagai alat hiburan
tetapi juga berperanan dalam
aktiviti
sosial
untuk
menyerikan
majlis-majlis
keramaian, perkahwinan dan
sebagainya.
Permainan masa lapang dan
sukan rakyat yang lahir di
dalam kebudayaan Melayu,
malah
dalam
kebudayaan
semua dikatakan sebagai satu
carauntuk pelepasan emosi
manusia itu sendiri.
Permainan masa lapang bagi
orang
Melayu
boleh
dibahagikan
kepada
permainan
untuk
orang
dewasa dan permainan untuk
kanak-kanak.
Permainan
untuk
orang
dewasa
termasuklah
permainan wau, sepak raga,
gasing, menyabung ayam,
laga buah keras, congkak,
berlaga kerbau dan lain-lain.
Permainan untuk kanak-kanak
pula termasuklah main telaga
buruk, guli-guli, main galah,
main kapal terbang, cina buta,
ketup atau sembunyi dan lainlain.

PERMAINAN GASING

Gasing ialah permainan rakyat

yang
popular
dikalangan
orang Melayu.

Di negeri-negeri Pantai Barat

gasing
diperbuat
daripada
kayu, sementara di negerinegeri Pantai Timur khususnya
dinegeri
Kelantan
gasing
diperbuat daripada timah.

Permainan gasing dapat dibahagikan

kepada tiga jenis iaitu :
1.

Permainan untuk bersuka ria

2.

Pertandingan gasing

3.
Permainan
pertunjukkan.
PERMAINAN
WAU

LAYANG-LAYANG

untuk

ATAU

Permainan layang-layang atau

wau mempunyai hubungan
dengan kepercayaan kepada
semangat padi.
Permainan
wau
dipercayai
telah dilakukan sebagai satu
cara untuk memohon maaf
kepada semangat padi yang
telag
menjelma
menjadi
seorang anak gadis.
Permainan
wau
diadakan
sebagai
hiburan
untuk
pelabagi peringkat umur.
Permainan wau juga diadakan
untuk pertandingan.
Pertandingan yang melihat
bentuk kecantikannya diukur
dari segi keindahannya kepada
bentuk, corak ciptaan, warna,
keaslian ciptaan dan ukranya.

MENYABUNG AYAM

PERMAINAN CONGKAK

Permainan
congkak
ialah
sejenis
permianan
Melayu
tradisional yang digemari oleh
kaum wanita dan kanakkanak.

Permainan ini dipercayai mula

berkembang di istana iaitu
dikalangan
wanita-wanita
istana dan para pembesar.
Mereka memainkan permainan
ini untuk menghiburkan hati
pada waktu lapang dan juga
bagi mengisi masa yang
banyak terluang.
Permainan
congkak
menggunakan
dua
bahan,
iaitu papan congkak dan buah
congkak.
Kadang-kadang sebagai ganti
papan
congkak,
lubanglubangnya
dibuat
diatas
tanah.
Sementara biji-biji congkak
pula ialah guli-guli kaca, buah
getah, biji saga, batu-batu
kecil dan sebagainya. S
etiap papan congkak hanya
boleh dimainkan oleh dua
orang sahaja.

Salah
satu
permianan
bercorak pertandingan yang
digemari
oleh
masyarakat
Melayu
tradisional
ialah
permainan
menyabung
binatang-binatang
ternakan
seperti lembu, kerbau dan
ayam.
Permaina
sabung
ayam
misalnya diadakan sempenan
sesuatu upacara tertentu yang
disambut oelh masyarakat
Melayu
tradisional
seperti
ketika menyambut kelihiran
bayi,
perkahwinan
dan
pentabakan raja.
Permainan manyabung ayam
melibatkan pertaruhan wang
atau sejenis perjudian.

Tetapi pemilik ayam boleh

mendapat bayaran tanpa turut
serta
dalam
pertaruhan
menyabung
dengan
cara
menyewakan ayamnay jika
ayamnya itu telah terkenal
sering beroleh kemenangan.

SEPAK RAGA

Sepak raga ialah sejenis

permianan
yang
menggunakan
bola
yang
diperbuat daripada rotan yang
dinanyam dua hingga tiga
lapis.
Sepak raga dimainkan oleh
beberpapa orang pemain yang
berdiri membentuk bulatan.
Permainan ini dimulaid engan
salah
sorang
pemian
melambugkan bola kepada
salah seorang pemian yang
lain.
Pemain lain kan menimbang
bola terbut sebelum diambil
oleh orang lain.

BAB 7 DAN 8 KEBUDAYAAN

MELAYU (BIDANG SOSIAL)
Agama dan kepercayaan

Orang
Melayu
hampir
seluruhnya beragama Islam.
Namun demikian, sisa-sisa
unsur agama Hindu dan
animisme masih dapat dilihat
dalam sistem kepercayaan
mereka. Islam tidak dapat
menghapuskan seluruh unsur
kepercayaan tersebut. Proses
sinkretisme terjadi di mana
unsur kepercayaan sebelum
Islam ada secara laten atau
disesuaikan dengan unsur
Islam. Proses ini jelas dapat

ditemukan
dalam
ilmu
perbomohan
Melayu
(pengobatan tradisional), dan
dalam
beberapa
upacara
adat.
Adat istiadat

Adat istiadat Melayu banyak

memperlihatkan
campuran
unsur lokal dan unsur luar
selaras dengan kedatangan
pengaruh Hindu, Islam, dan
Barat ke Alam Melayu. Dalam
pemerintahan
Malaysia,
unsur-unsur adat yang tidak
bertentangan dengan ajaran
Islam dibenarkan. Melalui
principle of co-existence ini
orang
Melayu
dapat
menyesuaikan
adat
dan
agama
secara
harmonis,
walaupun ada aspek-aspek
tertentu yang bertentangan
tapi terus diamalkan.

Bahasa Melayu
Bahasa Melayu menjadi bahasa
kebangsaan
dan
bahasa
pengantar di semua institusi
pengajian awam di Malaysia.
Bahasa Melayu yang menjadi
lingua franca penduduk Dunia
Melayu (Nusantara) sejak sekian
lama juga telah dipilih oleh
pemerintah Indonesia menjadi
bahasa resmi negara tersebut.
Perubatan

Perubatan tradisional Melayu

adalah melalui amalan petua
yang terdiri daripada dua
aspek, iaitu amalan suruhan
dan amalan tegahan.
Amalan
suruhan
banyak
berhubung

dengan pemakanan
daripada segi jenis, kuantiti,
dan khasiat yang terdapat di
dalam tumbuhan.
Ia
bertujuan
untuk
mendapatkan keseimbangan
serta mengelakkan sebarang
serangan
penyakit
dan
keuzuran.
Amalan
tegahan
pula
bertujuan untuk menghalang
pesakit daripada memakan
makanan tertentu sewaktu
dalam
tempoh
rawatan
sebagai pantang larang.
Ia
bertujuan
untuk
memeliharakan
kesihatan
manusia dalam keadaan baik
secara berterusan atau bagi
mempercepatkan
penyembuhan penyakit.

PAKAIAN

Sebelum kurun ke-20, wanita

Melayu
memakai
kain
kemban di tempat-tempat
awam.
Tetapi,
setelah
ketibaan
Islam, mereka mula memakai
baju kurung yang lebih
sopan.
Baju kurung adalah baju
longgar yang labuh, kadangkala hingga ke lutut dan
dipadankan
dengan
kain
panjang yang berlipat tepi.
Baju kurung juga boleh
digandingkan dengan kain
tradisional seperti songket
atau batik.

SM memperlihatkan tentang sistemsistem ekonomi awal masyarakat di

Kepualauan Melayu amnya. Pada
tahap
awal,
masyarakat
digambarkan
dengan
kegiatan
ekonomi berbentuk sara diri. Antara
yang
diusahakan
ialah
seperti
kegiatan pertanian, nelayan dan
berburu.
Ini
adalah
gambaran
ekonomi
sebelum
kedatangan
pedagang luar. Selepas itu barulah
muncul
kegiatan
perdagangan
sehingga Melaka terkenal sebagai
pelabuhan enterport. Dalam SM, Tun
Mutakhir dan Tun Tahir adalah
golongan bangsawan yang bergiat
dalam bidang perdagangan ini.
Pengurusan Harta
-Adat temenggung
-Adat Pepatih

BAB 10- PENGARUH LUAR DALAM

MASYARAKAT MELAYU
Fahaman

Pekerjaan

masyarakat

Melayu: ANIMISME
-

Animisme

merupakan

fahaman

yang percaya akan kuasa ghaib.

Oleh sebab masyarakat tersebut
tidak dapat menghuraikan gejala
atau fenomena alam ini seperti
hujan,

BAB 9 KEBUDAYAAN MELAYU

(BIDANG EKONOMI)

asal

gerhana,

sakit

dan

sebagainya,

maka

mereka

mengaitkan

gejala

tersebut

dengan kuasa luar biasa.

Pelbagai nama diberikan kepada
kuasa

luar

biasa,

antaranya

penunggu, hantu, jembalang, dan

sebagainya.

Mereka

turut

percaya

bahawa

menepung

dalam hutan, di tengah laut, di

pancapersada, merupakan satu

gunung, terdapat penunggu yang

daripadanya.
Ketika mengandung, upacara

dihormati.

kepercayaan

Hingga

terhadap

kini,

pengaruh Islam begitu luas.

Misalnya,
masyarakat
Melayu

untuk mengetahui jantina bayi.

Buah kelapa akan diletakkan di
atas perut ibu, dan selepas itu
kelapa

dan

upacara

tertentu,

ungkapan

tindakan

kanan
-

Tabik Tok Nenek, cucu nak lalu

agar

tidak

Pengaruh Hindu masuk ke alam

agama

mengambil amalan orang Hindu.

(Penganut

agama

Hindu

mengamalkan mandi di Sungai

Ganges bagi membuang segala
-

kejahatan. )
Penyerapan amalan Hindu turut
berlaku

dalam

majlis

iaitu

penglipur lara
terdapat
dalam

gajah,

kesenian

Motif-motif
ular

haiwan
dan

Cerita

yang
seperti

sebagainya

terdapat dalam seni ukiran yang

hidup masyarakat.
Upacara mandi safar misalnya
merupakan pengaruh Hindu yang

mereka,

berlambangkan

lalu

kepercayaan Hindu menjadi cara

-

Melayu.
Hindu juga membawa sastera

Melayu.

Melayu melalui pedagang dan

penyebar

anak

perempuan.
Dari segi bahasa, banyak kosa

lisan

Pengaruh Hindu
-

melahirkan

Hindu diserapkan dalam bahasa

mengapa-

apakan mereka.

akan

kata Sanskrit yang dibawa oleh

bagi memujuk penunggu di hutan

tersebut

jatuh.

lelaki dan sekiranya jatuh ke

melalui

contohnya,

dibiarkan

dikatakan akan melahirkan anak

menyemah,

tertentu

itu

Sekiranya jatuh ke kiri ibu itu

sebagainya.
CONTOH : penggunaan tangkal,
dan

di

daripada amalan Hindu.

Melenggang
perut
diadakan

penyakit disebabkan tersampuk,

mantera

bersiram

percaya bahawa punca sesuatu

saka, terkena buatan orang

tawar,

melenggang perut juga diambil

perkara

tersebut masih wujud walaupun

Amalan

tempat-tempat tertentu seperti di

perlu

perkahwinan.

menghiasi rumah dan barang-

barang perhiasan.
Muzik tradisional Hindu turut
masuk dalam masyarakat Melayu
khususnya di istana.

Pengaruh Islam
-

berkembang

dengan

Madrasah

dalam

(2003),

kertas

kerjanya

Islam
pengaruh

terhadap

dalam

orang

agama

untuk

menyebarkan

dan

meluaskan

pengetahuan

tentang

ajaran

Islam. ( pengajian pondok

-

celik ilmu)
Bentuk
tulisan

untuk

Arab

juga

diterima dan digunakan seluas-

apabila

luasnya oleh masyarakat. Tulisan

pengaruh Hindu terhakis sedikit

tersebut dinamakan tulisan jawi

demi

oleh

Hal

Melayu

Islam

dibina

sangat

kuat.

ini

terbukti

sedikit

lalu

digantikan

dengan amalan Islam.

Amalan yang bercanggah dengan

Arab

Allah

merupakan

huruf

satu

pemikiran orang Melayu. Agama

menerapkan

rasionalisme

dan

sebagai

negara
(Darul

terserap

perkataan

Arab seperti huruf p dan g.

Pengaruh Islam juga terdapat
berbentuk

geometri

haiwan yang tidak dibenarkan oleh

Islam. Reka bentuk ini terdapat
pada rumah Melayu, masjid dan

dengan

barang-barang perhiasan.
Sungguhpun demikian, pengaruh

Islam
Ridzuan,

Darul

Iman, Darul Takzim dan lain-lain).

Antara unsur budaya Arab (Islam)
yang

supaya

dianggap

mengambil sempena nama-nama

syurga

ada

bagi menggantikan bentuk-bentuk

pemikiran

Brunei

sedia

membunyikan

ukirannya

mereka.
Hampir setiap negeri di Tanah
Melayu

yang

dalam seni bina. Reka bentuk

unsur-unsur

dalam

dengan

Melayu yang tiada dalam tulisan

Islam menyuruh umatnya berfikir

untuk

Ahli-ahli

tersebut

dapat

daripada amalan yang dilakukan

oleh kebanyakan orang Melayu.
Agama Islam telah mengubah cara

Melayu.

menambahkan titik diakritis pada

tidak sepenuhnya. Penyerahan diri

kepada

orang

bahasa telah mengubah suai huruf

ajaran Islam digugurkan walaupun

berkembang

ini.
Mengikut Dato Dr. Abdul Monir

Mempengaruhi Pemikiran Melayu

dan sebagainya.
Pendidikan turut

dengan adanya pengaruh Islam.

bertajuk

konsep

kedatangan mubaligh ke rantau

Yaacob

termasuklah

ibadat seperti fardu, solat, azan

Selepas Hindu, pengaruh Islam

pula

Antaranya

termasuklah

Hindu

dan

animisme

tidak

terhapus

seratus-peratus.

CTH:Doa

dicampuradukkan

dengan

jampi

bahasa. Banyak kosa kata Arab

pemujaan

terdapat dalam bahasa Melayu.

halus.
kepang )

mantera

terhadap

(wayang

dan

makhluk

kulit,

kuda

Pengaruh Barat
-

Alam semangat dan alam rohaniah

orang

Kedatangan Barat berlaku selepas

kedatangan

Islam

semakin

kerana

dalam

penjajahan. Sebelum itu, aktiviti

turut

nilai

barat

menular

masyarakat

yang

bertentangan
-

kadangkala

merupakan

yang

Cina

bebas,
yang

datang

ke

Tanah

Mereka

bekerja

di

lombong-lombong bijih di samping

-

positif

menjalankan perniagaan.
Komunikasi
berlaku
pelbagai

kaum

negara

ini.

yang

antara

mendiami

Dalam

hal

ini,

perhubungan antara masyarakat

teknologi moden dalam bidang

Melayu

pertanian, perindustrian dan

telah

perkomputeran

bahasa Cina meresap dalam

yang

dapat
ekonomi

dan

maklumat

pelbagai

dengan

arus globalisasi.
Kedatangan
Inggeris

yang

lebih

luas

bangsawan

kemudiannya

dibuka

orang awam.
Di sekolah,

anak-anak

Melayu

didedahkan

kosa

angpau, capcai,

pau, dan taugeh,

Kebanyakan kata
yang

terdapat

dalam

cina
bahasa

Melayu mengekalkan bunyi dan

makna asal dalam bahasa cina
walaupun

kepada

kaedah, idea dan kosmologi sains.

Contoh

pinjaman daripada bahasa

yang

kepada

Melayu.

tocang, amah,

kepada

orang

menyebabkan kosa kata

amoi, apek, singse, suun, lobak,

masyarakat Melayu, khususnya

golongan

Cina

Melayu ialah tanglung, teko, beca,

membuka peluang pendidikan

yang

masyarakat

kata yang terserap dalam bahasa

idea

selaras

dan

bahasa

masyarakat Melayu.
Dari segi bahasa, banyak kosa
mengungkapkan

Orang

Melayu pada zaman pemerintah

kata yang terserap yang dapat

kimia

hasil pengaruh barat misalnya

mengembangkan
-

yang

Pengaruh Lain

ajaran

pengaruh

kesan

mereka

Ubat-ubatan

Inggeris.
terlalu

terutamanya

menggantikan jampi serapah.

hiburan melampaui batas agama

kalangan

lama

dalam

dengan

Islam.
Pergaulan

negatif.
Terdapat

terpencil

sains.

mempengaruhi

orang Melayu.
Apabila barat menjajah rantau ini,

semakin

telah dididik dengan alam sekular

perdagangan berlaku. Kedatangan

mereka

Melayu

sesetengahnya

mengalami perubahan makna.

Dari segi masakan, makanan cina
turut

meresap

masyarakat

dalam

Melayu.

budaya
Jenis-jenis

masakan yang mengandungi kicap

soya, sos tiram, dan bebola ikan,
ayam

atau

daging

merupakan

pengaruh daripada budaya Cina

yang

kini

daripada
-

menjadi

sebahagian

makanan

popular

masyarakat Melayu.
Pemberian sampul yang berisi
wang kepada kanak-kanak atau
orang

muda

pada

hari

raya

merupakan pengaruh yang kian

sebati dalam masyarakat Melayu.
Amalan ini diterima kerana tidak
bercanggah dengan ajaran Islam.

BAB 11 : KEBUDAYAAN MELAYU

DALAM BAHAN SASTERA
Puisi Melayu Tradisional:
Puisi tradisional bererti puisi
lama. Tradisional mengikut Kamus
Dewan ialah bersifat tradisi, sesuatu
kebiasaan yang kekal turun-temurun.
Bererti untuk jadi tradisional sesuatu
itu mestilah telah lama lahir, oleh itu
puisi tradisional dipanggil juga puisi
warisan, puisi klasik dan puisi
lama. Pemisah yang agak mudah
ialah tarikh kelahiran karya
Antara ciri penting puisi tradisional
ialah ia bersifat lisan. Ini bermakna
puisi tradisional diwarisi dan
disebarkan melalui tradisi lisan.
Sebagai puisi lisan, puisi ini bersifat
kolektif dan fungsional, iaitu dicipta
oleh pengarang yang tidak bernama
dan digunakan dalam kehidupan
masyarakat. Kebanyakannya
mempunyai bentuk yang terikat
seperti pantun dan syair.

Prosa Tradisional:
-ciri-ciri
1. isi cerita tidak tetap kerana
berlaku tokok tambah kerana ianya
disampaikan daripada satu generasi
kepada satu generasi yang lain
2. bersifat universal atau sejagatiaitu prosa tradicional ini adalah hak
milik bersama masyarakat
3. mempunyai banyak versi
4. terdapat menyerapan unsur
lagenda dan unsur mitos
prosa melayu tradicional / golongan
sastera
1. adat istiadat melayu perak
( sastera sejarah)
2. pahlawan terbilang kerajaan
gemilang ( sastera epik)
3. Hikayat ali bada syah ( sastera
hikayat)
4. tiga negeri semawar ( sastera lipur
lara)
5. usul menunjukkan asal(sastera
panji)
6. bunga bakawali( sastera hikayat)

Puisi Moden:
Secara etimologis, kata puisi dalam
bahasa Yunani berasal
dari poesisyang artinya berati
penciptaan.

Dalam bahasa Inggris, padanan

kata puisi ini adalah poetry yang
erat dengan poet dan -poem.
Dapat disimpulkan bahwa
pengertian puisi secara garis
besarnya adalah perasaan
penyair yang ungkapkan dalam
pilihan kata yang cermat, serta
mengandung imajinasi,
pemikiran, ide, nada, irama,

kesan pancaindera, susunan

kata, kata kiasan, kepadatan,
dan perasaan yang bercampurbaur.
Sedangkan puisi medern adalah
puisi yang berkembang di
Indonesia setelah masa
penjajahan belanda atau setelah
kemerdekaan Indonesia.

atau pelakon Melayu yang popular

sejak di pentas bangsawan,
memainkan peranan penting
membawa pembaharuan kepada
unsur-unsur seni seperti nyanyian,
tarian, lakonan dan persembahan
jenaka. Begitu juga tema dan jalan
cerita yang dipersembahkan
menerusi kisah-kisah fantasi.

ciri-ciri puisi modern

Puisi bersifat bebas, baik bentuk
maupun isinya

Bahan Bukan Sastera:

Prosa baru dinamis (selalu

berubah dengan perkembangan
masyarakat)
Masyarakat sentris (mengambil
bahan dan kehidupan sehari-hari)
Karya sastra (puisi, novel,
cerpen, drama) berdasarkan dunia
nyata.
Dipengaruhi oleh kesusastraan
Barat
Pengarangnya diketahui dengan
jelas

BAB 12 : KEBUDAYAAN MELAYU

DALAM BAHAN BUKAN SASTERA
-Kemajuan teknologi barat dalam
bentuk hiburan yang dibawa masuk
pemerintah kolonial British ke negara
ini seperti penggunaan piring hitam,
radio dan filem berjaya menyalurkan
bahan-bahan budaya seumpama
kepada orang ramai. Berasaskan
teknologi itu muncul industri
berkaitan yang memberikan peluang
kepada orang Melayu menghasilkan
bahan hiburan. Karyawan dan artis

Bahan ilmiah
Kajian
Kertas kerja
Rencana

Media komunikasi

Filem
Drama
Drama radio

Prof. Dr. Syed Hussein Alatas

(1967) dalam kertas kerja beliau
bertajuk Islam dan kebudayaan
Melayu menyatakan :

1. Terdapat perpaduan antara Islam

dan kebudayaan Melayu contohnya
amalan bergotong-royong,berbudi
bahasa, sopan santun, menghormati
ibu bapa, menghormati hak
jirandansebagainya.

2. Terdapat hubungan yang neutral,

tidak bertentangan dengan norma
masyarakat tetapi tidak dianjurkan
oleh Islam contohnya upacara
persandingan, adat istiadat melayu,
pantang larang dan sebagainya.

3. Hubungan yang bertentangan

dengan Islam. Sebagai contoh sikap
taat buta kepada raja yang tidak
patuh kepada ajaran Islam.

animisme, Hindu dan Buddha.Mereka memuja

semangat, dan penunggu; mereka membaca
mentera yang menyebut asal kejadain alam
dan makhluknya.

(Sejarah Melayu dan Hikayat Hang

Tuah)

Mereka memohon perlindungan daripada

penunggu pokok dan gua. Mereka meminta
pertolongan jin dan syaitan dalam perubatan
dan sihir. Mereka mempunyai banyak mitos
yang menyebut balik tentang mitos kayangan
ini seperti peranan yang dimainkan oleh Sri
Rama, Siti Dewi, Raja Muda Laksmana,
Hanuman Kera Putih dalam plot ceritanya
yang jelas menunjukkan terdapat unsur
kehinduan di dalam persembahan itu.

Media komunikasi : Filem

Terbahagi kepada dua :
- Filem Melayu Klasik
- Filem Melayu Moden

Filem Melayu Klasik (Contoh):

Filem-filem Tan Sri P.Ramlee sekitar
1950an
-

Hang Tuah
Sri Mersing
TunFatimah
LancangKuning
Chuchu Datok Merah
Sultan Mahmud Mangkat Di
Julang
Puteri Gunong Ledang
Semerah Padi
Panglima Besi

Wayang kulit yang merupakan warisan budaya

silam menjadikan watak tersebut sebagai latar
belakang persembahannya.
Orang Melayu tradisional menghayati satu
cara hidup yang dianggap unggul dari segi
kaca mata pandangan moden semasa. Antara
manifestasi keunggulan tersebut ialah apa
yang terkandung dalam pandangan alam
(Weltanschauung) dan budaya alam bangsa
Melayu.

BAB 13 : Tasawur dan Kosmologi

Masyarakat Melayu

Bagi orang Melayu tradisional, mereka melihat

alam tabii ini sebagai penuh dengan makna,
simbolisme, gurindam dan syair.

Setiap bangsa dalam dunia, walaupun primitif,

mempunyai kosmologi tersendiri.

Pandangan mereka sekali-kali tidak terhad

kepada manifestasi material alam, bahkan
bagi mereka dimensi fizikal yang amat penting
bagi sains dan teknologi moden hanyalah satu
manifestasi kecil fenomena alam ini yang
kewujudannya sebenarnya bergantung kepada
dimensi hakikat dan ruh yang maha seni.

Setiap bangsa, sama ada berdasarkan kitab

wahyu, mitos, atau falsafah pemikiran warisan
turun
temurun,
mempunyai
tanggapan
tersendiri tentang penciptaan alam semesta
dan pemikiran yang berkaitan dengannya.
Walaupun kosmologi Melayu moden lebih
dipengaruhi oleh kosmologi Islam, namun
tamadun Melayu yang pernah berada di
bawah pelbagai pengaruh budaya sebelum
Islam, maka kosmologi tersebut turut
mengambil tempat dicelah-celah pentafsiran
kosmologi Melayu Islam.
Orang Melayu silam turut mempunyai konsep
kosmologi yang dipengaruh oleh budaya

Penghayatan pandangan ini, misalnya, dapat

diperhatikan secara praktis dalam kehidupan
seharian dan kemasyarakatan mereka.
Perkembangan semiotik tabii dan kosmologi
kebudayaan
generasi-generasi
tersebut
menyerap pelbagai unsur yang datang dari
luar ruang budaya Melayu asli.Unsur-unsur
luar tersebut datang daripada timur dan barat.
Hindu, Buddhis, Islam dan Barat merupakan
pengaruh yang memberi kesan kepada

mempunyai penduduk
berbilang kaum seperti
Malaysia.

pembentukan semiotik dan kosmologi Melayu.

Namun demikian, intipati semiotik dan
kosmologi Melayu masih terpelihara.
Oleh itu dalam "alam Melayu," haiwan,
tumbuh-tumbuhan dan batu-batan mampu
bercakap, bahkan bermadah secara bernas
setanding
dengan
sebarang
pujangga
manusia. Alam Melayu juga dimana manusia
(khasnya syaman, pawang, bomor, sufi dan
wali Allah) berinteraksi dengan haiwan,
tumbuhan dan batu-batan pada tingkatan yang
sukar diterima dan untuk dibayangkan oleh
manusia sekular.
Kemampuan bertinterkasi tersebut juga
merupakan landasan yang membuka jalan
bagi
manusia
Melayu
mampu
hidup
berharmoni
dengan
alam
tabii.
Bagi
kebanyakan manusia moden, khususnya dari
barat, bercakap dengan mahluk lain selain
sesama manusia hanyalah dalam cerita
dogeng.

dapat menjadi Garis panduan

dalam membentuk, mewujud
dan mengekalkan identiti
negara di kalangan dunia
antarabangsa.

dibuat dengan
mempertimbangkan faktafakta perkembangan sejarah
serantau dan kedudukan
negara ini sebagai pusat
pertemuan serta pusat
tamadun dan perdagangan
sejak dua ribu tahun yang
lampau.

Peranannya sebagai sebuah

pusat pertemuan, telah
melahirkan proses interaksi,
pengenalan, penyerapan dan
penerimaan pelbagai unsurunsur yang sesuai kepada
kebudayaan asas rantau ini
dari pelbagai unsur-unsur
kebudayaan dunia.

BAB 14- KEBUDAYAAN

KEBANGSAAN
Latar belakang

keseluruhan cara hidup

manusia.

berperanan penting dalam

proses pembangunan negara
di Malaysia di mana
keperibadian Malaysia harus
dipupuk dalam usaha-usaha
yang dijalankan ke arah
meningkatkan pembangunan
sosioekonomi dan politik.

3 prinsip yang ditetapkan oleh

Kerajaan sebagai Dasar
Kebudayaan Kebangsaan iaitu:
1. Berteraskan kepada Kebudayaan
Rakyat Asal Rantau ini

merangkumi kawasan
Malaysia, Indonesia,Filipina,
Singapura, Brunei, Thailand
dan Kampuchea serta
Kepulauan Selatan Pasifik
(Polynesia, Melanesia dan
Oceania) sehingga Malagasi.

pusat pemancaran,
pengembangan dan warisan
Kebudayaan Melayu sejak

Rasional

adalah penting bagi sesebuah

negara membangun dan yang

zaman berzaman dan ditandai

pula oleh kegemilangan dan
keagungan tamadun Melayu
yang berpusat di Melaka yang
menggunakan Bahasa Melayu
sebagai bahasa perhubungan
antarabangsa (linguafranca).

digambarkan oleh persamaan

dlm bidang bahasa yang
berasaskan keluarga bahasa
Melayu - Austronesia,
kedudukan geografi,
pengalaman sejarah,
kekayaan alam, kesenian dan
nilai-nilai keperibadiannya.
Budaya Melayu pada hari ini
merupakan cara hidup,
lambang identiti dan asas
ukuran keperibadian kepada
lebih 200 juta umat manusia
yang menuturkan satu rumpun
bahasa yang sama.

kerohanian sejagat pada

amnya dan pada Islam
sebagai agama rasmi negara
khasnya.
3.Islam Menjadi Unsur Yang Penting
Dalam Pembentukan Kebudayaan
Kebangsaan

Agama atau kepercayaan

kepada Tuhan merupakan
unsur penting dalam proses
pembangunan negara serta
pembentukan rakyat yang
berakhlak dan berperibadi
mulia.

Agama Islam memberi

panduan kepada manusia
dalam mengimbang dan
memadukan usaha bagi
mengisi kehendak-kehendak
emosi dan fizikal dan kerana
itu patut menjadi unsur yang
penting dalam pembentukan
Kebudayaan Kebangsaan
memandangkan
kedudukannya sebagai agama
rasmi negara.

sejarah dan nilai-nilai Islam

yang telah sedia didukung
oleh sebahagian besar rakyat
rantau ini.

2. Unsur-unsur Kebudayaan Lain

Yang Sesuai dan Wajar Diterima

Kebudayaan sebagai sesuatu

yang dinamik, sentiasa
berubah-ubah melalui proses
penyerapan dan penyesuaian
secara berterusan.
unsur-unsur budaya Cina,
India Arab, Barat dan lain-lain
yang sesuai dan wajar diberi
penimbangan dan penerimaan
dalam pembentukan
Kebudayaan Kebangsaan.
Kesesuaian penerimaan dalam
penyerapan ini adalah
bergantung kepada tidak
wujudnya percanggahan
dengan Perlembagaan dan
prinsip-prinsip Rukun Negara
dan kepentlngan nasional
serta asas-asas moral dan

Ketiga-tiga prinsip asas di atas

adalah melambangkan penerimaan
gagasan Kongres Kebudayaan
Kebangsaan 1971.
Objektif

Mengukuhkan perpaduan
bangsa dan negara melalui
Kebudayaan

Memupuk dan memelihara

keperibadian kebangsaan

yang tumbuh daripada

Kebudayaan Kebangsaan.

Memperkayakan dan
mempertingkatkan kualiti
kehidupan kemanusiaan dan
kerohanian yangseimbang
dengan pembangunan
sosioekonomi.

pertubuhan-pertubuhan
kebudayaan.

Kementerian Kebudayaan
Kesenian dan Warisan
menguruskan penyelidikan,
pembangunan dan
penggalakan, pendidikan dan
pengembangan kesenian dan
perhubungan ke arah
kemajuan kebudayaan
kebangsaan.

Usaha-usaha itu dicapai

melalui aktiviti-aktiviti
pembangunan, persembahan
seni oleh Kompleks Budaya
Negara sebagai pengelola dan
urus setia perhubungan
kebudayaan antarabangsa,
Majlis Kebudayaan Negeri,
khidmat nasihat bagi
mengukuhkan pertubuhanpertubuhan kebudayaan dan
kerjasama dengan badanbadan antarabangsa.

Peranan Kementerian/Jabatan,
Kerajaan-kerajaan Negeri dan
badan-badan berkanun yang
lain adalah sama penting
dalam melaksanakan strategi
dasar ini di dalam pengurusan
harian dan pelaksanaan dasardasar semasa.

Peranan pihak swasta dan

pertubuhan-pertubuhan
kebudayaan kian diperlukan di
mana badan-badan ini boleh
memainkan peranan
menjalankan usaha
pembinaan dan kemajuan
kebudayaan di peringkat
organisasi masing-masing dan
seterusnya membiayai
penajaan program atau projekprojek kebudayaan.

Strategi dan Perlaksanaan

Pemulihan, pemeliharaan dan

pembangunan kebudayaan ke
arah menguatkan asas-asas
Kebudayaan Kebangsaan
melalui usaha sama
penyelidikan, pembangunan,
pendidikan, pengembangan
dan perhubungan budaya;
Meningkat dan mengukuhkan
kepimpinan budaya melalui
usaha-usaha membimbing dan
melatih peminat, mendukung
dan mengerak kebudayaan
seluas-luasnya sebagai jentera
pembangunan yang berkesan.

Mewujudkan komunikasi yang

berkesan ke arah kesedaran
kebangsaan, kenegaraan dan
nasionalisme Malaysia;

Memenuhi keperluan
sosiobudaya; dan

Meninggikan taraf dan mutu

kesenian.

penglibatan pihak lain juga

adalah penting dalam
pelaksanaan dasar ini, seperti
Kementerian-kementerian dan
Jabatan-jabatan Kerajaan
Pusat, Kerajaan-kerajaan
Negeri, badan-badan berkanun
dan pihak swasta serta

Bertolak ansur aspek

makanan, rumah terbuka,
pemberian angpau

Memupuk serap melalui

didikan & asuhan yg baik

1. Seni suara Contoh:

Marhaban, Kelab kebudayaan
di sekolah,
2. Seni tari Kelab tarian, Kelab
rehlah, pertandingan tariancontoh KAGUM IPG
3. Seni ukir Khat

Kempen / Karnival
Jamuan/Rumah Terbuka 1
Malaysia perayaan

Cabaran Yang Dihadapi

Setiap kaum dan etnik masih

kuat menyuarakan dan
meminta hak yang lebih luas
untuk mengamalkan
kebudayaan masing-masing.
Media elektronik dan media
cetak pula terpaksa melayan
permintaan kaum yang ada di
Malaysia masing-masing.
Jelasnya rupa bentuk
kebudaayaan yang masih
wujud sehingga ini adalah
terbahagi mengikut kaum dan
ethnik masing-masing. Apa
yang sering dipertontonkan
kepada kita dan dunia ialah
'Malaysia Negara Pelbagai
Kaum' yang bebas
mengamalkan budaya dan
adat resam masing-masing.

Jarak sosial anta anggota

masyarakat kurang interaksi
ant kaum

Apabila wujud sek vernikular

IPTA/TPTS yg dimonopoli
satu2 kaum
Kecederungan msyrkt utk
mgekalkn identiti masing2
Bahasa yang diamalkan di
sekolah
Kepercayaan dan agama
Aktiviti Yang Boleh
Menggalakkan Perpaduan

Pendidikan
1. Sekolah wawasan
2. Sekolah kluster
3. Sekolah sukan
Kesenian

BAB 15- KEBUDAYAAN

KEBANGSAAN
DASAR
KEBANGSAAN

KEBUDAYAAN

Dasar
Kebudayaan
Kebangsaan diperkenalkan pada
1971 di Malaysia, lahir daripada
gagasan
Kongres
Kebudayaan
Kebangsaan anjuran Kementerian
Kebudayaan, Belia dan Sukan.
Dasar ini bertujuan dijadikan
panduan dalam membentuk dan
mengekalkan
identiti
negara
Malaysia.
Objektif dasar ini adalah untuk
memperkukuh perpaduan melalui
kebudayaan serta memupuk dan
memelihara
keperibadian
kebangsaan, berteraskan budaya
penduduk
asli
(Melayu)
dan
agama Islam Sebagai sebuah
negara
yang
mempunyai
masyarakat pelbagai kaum, unsur
perpaduan sangat penting.
Bertujuan
untuk
mewujudkan
persefahaman, keharmonian dan
kestabilan, yang memungkinkan
negara
mencapai
kemajuan
setanding dengan negara-negara
maju dengan mudah.
Jika hal tersebut tercapai, negara
ini boleh menjadi contoh kepada
negara-negara lain.
Perkara yang menjadi isu pokok
dalam hal ini ialah penyatuan

budaya. Setiap kaum mempunyai

budaya yang berlainan yang
melambangkan
identiti
kaum
masing-masing.
Memang
sukar
untuk
melaksanakan penyatuan dalam
kepelbagaian ini. Kebersatuan ini
dapat wujud jika tunjangnya, iaitu
budaya dapat kita satukan tanpa
menghilangkan identiti satu-satu
kaum. Inilah yang telah dan
sedang diusahakan oleh pihak
kerajaan.

ISU DAN PERMASALAHAN:

-

Perkara yang menjadi punca

kesukaran dalam pelaksanaan
Dasar Kebudayaan Kebangsaan
ialah
jarak
sosial
antara
anggota masyarakat.
Hal ini menyebabkan kurangnya
interaksi antara kaum. Murid
Melayu
belajar
di
sekolah
kebangsaan, murid India di
sekolah Tamil dan murid Cina di
sekolah Cina.
Kurangnya
interaksi
ini
berlarutan
hingga
sekolah
menengah dan seterusnya di
Universiti.
Banyak Universiti Swasta yang
ditubuhkan mempunyai pelajar
yang majoritinya didominasi oleh
satu-satu kaum.
Apabila
sekolah
berdasarkan
kaum, soal bahasa menjadi isu

penting. Bahasa Kebangsaan,

iaitu
bahasa
Melayu
yang
mempersatukan
kaum
tidak
dikuasai dengan baik oleh bukan
penutur asli bahasa tersebut.
Masing-masing
menggunakan
bahasa kaum masing-masing.
Inilah
yang
menghalang
komunikasi antara kaum, sekali
gus mengurangkan hubungan.
Pelbagai
usaha
dilakukan,
misalnya
mengadakan
pertandingan yang melibatkan
pelbagai
kaum,
dengan
menggunakan
bahasa
Kebangsaan
tetapi
belum
menampakkan kejayaan yang
besar dari segi pelaksanaan
dasar ini.
Kecenderungan
anggota
masyarakat untuk mengekalkan
identiti
masing-masing
dan
keengganan untuk membuka
dunia sosial kepada kaum lain
juga menjadi penghalang pada
pelaksanaan Dasar Kebudayaan
Kebangsaan.
Setiap
kaum
mempunyai adat resam yang
tersendiri.

HARAP MAAFSELAMAT STUDY