Anda di halaman 1dari 34

LAMPIRAN I

PERHITUNGAN NERACA MASSA

Kapasitas Metanol

Bahan baku

: Gas alam

Produk

: Metanol

Kapasitas Produksi

: 280.000 ton/tahun

Operasi

: 300 hari/tahun

Basis Perhitungan

: 1 jam operasi

= 280000

ton
tahun

1000 kg
1 ton

1tahun
300 hari

1 hari
24 jam
= 38.888,889 kg/jam
Kemurnian Metanol 97 % (www.alibaba.com)
1. Metanol

= 97 % 38.888,889 kg
= 37722,222 kg

2. Campuran

= 3 % 38.888,889 kg
= 1131,667 kg

Untuk mencapai kapasitas produksi sebesar 280.000 ton/tahun, dibutuhkan bahan


baku gas alam sebanyak 169.920 ton/tahun,

Tabel 1, Komposisi Bahan Baku Gas Alam


Kompone
n
CH4
C2H6
C3H8
C4H10
n-C5H12
i-C5H12
C6H14
CO2
N2
H2
H2S
CH3SH
Total

BM

% Komposisi

16
30
44
58
72
72
86
44
28
2
34
48

86,79
5,79
3,31
0,44
0,05
0,08
0,02
0,22
1,57
1,28
0,00032
0,44968
100

Feed
Kmol
1.280,153
45,548
17,754
1,790
0,164
0,262
0,055
1,180
13,233
151,040
0,002
2,211
1513,391

Kg
20.482,440
1.366,440
781,160
103,840
11,800
18,880
4,720
51,920
370,520
302,080
0,076
106,124
23.600,000

1. Desulfurizer (DS-01)
Fungsi : Untuk menghilangkan kandungan sulfur anorganik di dalam gas alam
dengan menggunakan katalis ZnO
Gambar :
Aliran 2

Aliran 1

Keterangan:
Aliran 1: Gas alam masuk DS-01
Aliran 2: Gas alam keluar dari DS-01

Kondisi Operasi:
T = 38OC

= 311,15 K

P = 28 atm
H2S dalam gas alam

= 3,2 ppm

BM H2S

= 34 kg

Maka, kamdungan H2S dalam gas alam

3,2
10 6

x 24561,564 kg

= 0,079 kg
= 0,002 Kmol
Konversi reaksi : 99,99%
Reaksi

H2S

Mol mula-mula

Mol bereaksi

ZnO

ZnS

H2O

0,002

0,002

0,002

0,002

0,002

0,002

Mol sisa

0,000

0,000

0,002

0,002Neraca Massa Desulfurizer-01 (DS-01) :


Komponen
CH4
C2H6
C3H8
C4H10
n-C5H12
i-C5H12
C6H14
CO2
N2
H2
H2S
CH3SH
H2O
Total

Input (Kg)
Aliran 1
20.482,440
1.366,440
781,160
103,840
11,800
18,880
4,720
51,920
370,520
302,080
0,076
106,124
0
23.600

Output (Kg)
Aliran 2
20.482,440
1.366,440
781,160
103,840
11,800
18,880
4,720
51,920
370,520
302,080
0
106,124
0,040
23.600

2. Separator (SP-01)
Fungsi : Untuk memisahkan antara gas fraksi ringan dengan gas fraksi berat
Aliran 5

Aliran
3
Aliran 4

Keterangan:
Aliran 3 : aliran gas alam masuk SP-01 dari DS-01
Aliran 4 : aliran keluar SP01 pada bottom
Aliran 5 : aliran keluar SP01 pada top
Kondisi Operasi :
T

= -18 oC

= 255,15 K

= 26 atm

Neraca Massa Separator (SP-01):


Komponen
CH4
C2H6
C3H8
C4H10
n-C5H12
i-C5H12
C6H14
CO2
N2
H2
CH3SH
H2O
Total

Input (Kg)

Output (Kg)

Aliran 3
20.482,440
1.366,440
781,160
103,840
11,800
18,880
4,720
51,920
370,520
302,080
106,124
0,040
23.599,964

Aliran 4
Aliran 5
0
20482.440
1.366,440
0
781,160
0
103,840
0
11,800
0
18,880
0
4,720
0
0
51,920
0
370,520
0
302,080
0
106,124
0,040
0
23.599,964

3. Desulfurizer (DS-02)
Fungsi : Untuk menghilangkan kandungan sulfur anorganik di dalam gas alam
dengan menggunakan katalis CoMo
Aliran 7

Keterangan:
Aliran 6:
Aliran6gas alam masuk DS-02 dari SP-01
Aliran
Aliran 7: Aliran gas alam keluar DS-02 menuju SMR-01
Kondisi operasi :

= 375 oC

= 22 atm

= 648,15 K

Reaksi yang terjadi adalah:


CH3SH + H2

CH4 + H2S

Data diambil dari buku : (Coulson & Richardsons VOLUME 6 FOURTH


EDITION Chemical Engineering Design, APPENDIX C Physical Property Data
Bank)
Kompone

Tc (K)

n
CH3SH
H2
CH4
H2S

470,000
33,200
190,600
373,200

Pc (atm)
72,300
13,000
46,000
89,400

Hf298
-22,990
0
-74,860
-20,180

G298

Tr

Pr

f/p

-9,920
0
-50,870
-33,080

1,379
19,523
3,401
1,737

0,304
1,692
0,478
0,246

0,978
1,000
0,990
0,980

= CH4 + H2S CH3SH- H2

Menghitung data Hf298 dan G298:


Hf298 = (Hf298 CH4) + (Hf298 H2S) (Hf298 CH3SH) (Hf298 H2)
= -72,0500 J/mol
G298 = (G298 CH4) + (G298 H2S) (G298 CH3SH) (G298 H2)
= -74,0300 J/mol
Go

= -RT ln Ka298

ln Ka298=

pers, 1 (Kinetika Kimia :21)

Go298
RT

74,0300 j/mol
j
ln Ka298 =
( 8,314
x 298,15 K )
mol , K
= 0,030
Dimana :
T1 = 298,15 K

Ka1 = Ka298,15

T2 = 648,15 K

Ka2 = Ka623,15
o

ln Ka2 ln Ka1 =
ln Ka2 + 0,030=

H 1 1
[ ]
R T1 T2
(72,0500)
1
1

3
8,314 x 10 298,15 648,15

ln Ka2

= 0,014

Ka2

= 1,014

Reaksi:
CH3SH

H2

CH4

H2S

Mula-Mula:

2,211

151,040

Bereaksi:

Setimbang:

2,211-X

151,040-X

Mol total

= 153,251

f
P

f
P

H2S

f
P

[ Y CH 4 ] (Y H 2 S)
Ka2=

(Y CH 3 SH )(Y H 2)
Substitusikan nilai-nilai yang ada kedalam persamaan diatas:

(0,978) () 220
( 0,99)(0,98)

X
X
(
)(
)
153,251 153,251
1,015=

2,211X 151,040 X
(
)(
)
153,251
153,251
Dengan menggunakan metode trial and error di dapat
X = 2,211 kmol

Jadi konversi CH3SH =

2,211
2,211

x 100% = 100 %

Mol akhir :
CH3SH= 2,211 2,211= 0 Kmol
H2

= 153,600 2,211

= 148,829 Kmol

CH4

= 2,211

= 2,211 Kmol

H2S

= 2,211

= 2,211 Kmol

Pemisahan sulfur anorganik dengan menggunakan katalis ZnO


Konversi = 99,99 %
H2S total = 2,211
Reaksi :
H2S

ZnO

ZnS

2,211

2,211

2,211

2,211

2,211

2,211

Setimbang : 0,000

0,000

2,211

2,211

Mula-mula:
Bereaksi

Neraca Massa Desulfurizer-02 (DS-02):


Komponen
CH4
CO2

Input (Kg)
Aliran 6
20.482,440
51,920

Output (Kg)
Aliran 7
20.517,815
51,920

H2O
-

N2
H2
CH3SH
H2O
ZnO
ZnS
Total

370,520
302,080
106,124
0
179,085
0
21.492,170

370,520
297,658
0
39,797
0
214,460
21.492,170

4. Steam Methane Reformer-01 (SMR-01)


Fungsi: Tempat terjadinya reaksi steam methane reforming
Aliran 9

Aliran 7

Aliran 8

Keterangan :
Aliran 7

: Aliran gas alam masuk SMR-01 dari DS-02

Aliran 8

: Aliran steam masuk SMR-01

Aliran 9

: Aliran syngas keluar SMR-01 menuju PC-01

Kondisi Operasi :
T

= 850 oC

= 18 atm

= 1123,15 K

Komposisi gas alam masuk SMR-01:


Input (Kg)
Komponen
CH4
CO2
N2
H2
H2O
Total

Aliran 7
Aliran 8
20.517,815
0
51,920
0
370,520
0
297,658
0
39,797
69.247,625
90.525,335

Steam:
Mol C = Mol CH4
Mol C = 1.282,363 Kmol
Rasio mol steam/C

= 3 :1

Kebutuhan steam

= 3 x 1.282,363 Kmol
= 3.847,090 Kmol

BM CH4

= 16 Kg/Kmol

BM H2O

= 18 Kg/Kmol

BM CO

= 28 Kg/Kmol

BM H2

= 2 Kg/Kmol

BM CO2

= 44 Kg/Kmol

Reaksi Utama
Konversi = 98 %

(Buku James A. Liu, 2006)

Mula-mula:
mol CH 4=

20.517,815 Kg
=1.282,363 Kmol
Kg
16
Kmol

mol H 2O=

69.247,625 Kg
=3.847,090 Kmol
Kg
18
Kmol

Bereaksi :
mol CH 4=1.282,363 Kmol x 0,98=1.256,716 Kmol
mol H 2O=CH 4 Bereaksi=1.256,716 Kmol

Setimbang :
mol CH 4=( CH 4 Mulamula ) CH 4 Bereaksi=25,647 Kmol
massa CH 4=mol CH 4 setimbang x BM CH 4=410,356 Kg
mol H 2O=( H 2 O Mulamula )H 2 O Bereaksi=2.590,374 Kmol
mol CO Terbentuk =CH 4 Bereaksi=1.256,716 Kmol
mol H 2Terbentuk =3 x CH 4 Bereaksi=3.770,148 Kmol

CH4

H2O

CO

3H2

Mula-mula

1.282,363

3.847,090

Bereaksi

1.256,716

1.256,716

1.256,716

3.770,148

Setimbang

25,647

2.590,374

1.256,716

3.770,148

Reaksi Water Gas Shift


Konversi = 45 %

(US Patent 20130345326 A1)

Mula-mula:
mol CO=1.256,716 Kmol
mol H 2O=mol H 2O sisa reaksi utama=3.770,148 Kmol

Bereaksi :

mol CO=1.256,716 Kmol x 0,45=565,522 Kmol


mol H 2O=mol CO Bereaksi=565,522 Kmol

Setimbang :
mol CO=( CO Mulamula )CO Bereaksi=691,194 Kmol
massa CO=mol CO setimbang x BM CO=19.353,429 Kg
mol H 2O=( H 2 O Mulamula )H 2 O Bereaksi=2.024,852 Kmol
massa H 2 O=mol H 2 O setimbang x BM H 2 O=36.447,333 Kg
mol CO 2 Terbentuk=CO Bereaksi=565,522 Kmol
mol H 2Terbentuk =CO Bereaksi=565,522 Kmol

CO
Mula-mula

: 1.256,716

Bereaksi

Setimbang

H2O

CO2

H2

2.590,374

565,522

565,522

565,522

565,522

691,194

2.024,852

565,522

565,522

Neraca Massa SMR-01 :


Kompone
n
CH4
CO2
N2
H2
H2O
CO
Total

Input (Kg)
Aliran 7
Aliran 8
20.517,815
0
51,920
0
370,520
0
297,658
0
39,797
69.247,625
0
0
90.525,335

Output (Kg)
Aliran 9
410,356
24.934,900
370,520
8.969,000
36.487,130
19.353,429
90.525,335

5. Partial Condenser-01 (PC-01)


Fungsi : Mengkondensasikan produk dari steam methane reformer (SMR-01)

Aliran 11
aliran 12

Keterangan:
Aliran 11

: aliran masuk PC-01 dari SMR-01

Aliran 12

: aliran keluaran PC-01 menuju KOD-02

Kondisi Operasi
o

= 60

= 1.5 atm

= 333,15 K

Data diambil dari buku :(Coulson & Richardsons VOLUME 6 FOURTH


EDITIONChemical Engineering Design, APPENDIX C Physical Property Data
Bank)

Konstanta Antoinne:
Komponen
CH4
CO2
N2
H2
H2O
CO

A
15,2243
22,5898
14,9542
13,6333
18,3036
14,3686

Menghitung tekanan uap murni:

B
597,8400
3103,3900
588,7200
164,9000
3816,4400
530,2200

C
-7,1600
-0,1600
-6,6000
3,1900
-46,1300
-13,1500

Pi ( mmHg )=exp ( A

B
)
T+C
yi=

mol senyawa
mol total
K=

Pi
P

Sehingga diperoleh:
Kompone

Pi (mmHg)

n
CH4
CO2
N2
H2
H2O
CO
Total

616.825,470
434.297,018
486.211,513
502.825,656
92,466
314.334,474

Z j,f

Pi (atm)

yi

811,612
571,443
639,752
661,613
0,122
413,598

K=Pi/P

0,003
0,073
0,002
0,574
0,260
0,089
1

405,806
285,722
319,876
330,806
0,061
206,799

Eq, 9,37, Treyball,

Y j*,D = (W/D+1)
1+W/Dmj

page 366

Eq, 9,38, Treyball,


SY*,D = 1

page 366

Z j,f

Eq, 9,39, Treyball,

X j,W = (W/D+1)
mj+W/D

page 366

Eq, 9,40, Treyball,


SXW = 1

page 366

Dengan menggunakan metode trial and error didapat nilai W/D = 0,220
W
)(mj)
D
1+
W
Zf (
+1)
D
Yd=

( )

Xw =

Yd
K

Maka, didapat:
Kompone
n
CH4
CO2
N2
H2
H2O
CO
Total

Zf
0,003
0,073
0,002
0,574
0,260
0,089
1

Z j,f(W/D+1

1+

0,004
0,089
0,002
0,700
0,317
0,108

((W/D)/mj)
1,001
1,001
1,001
1,001
3,234
1,001

Yd

Xw

0,004
0,088
0,002
0,700
0,098
0,108
1

0,00001
0,00023
0,00001
0,002
0,996
0,0005
1

Sehingga : F = W + D
W+D

= Total mol input

= 7.808,339 Kmol

D (gas)

= (W+D)/(W/D)+1

= 6.402,244 Kmol

W (Liquid)

= (W + D) D

= 1.406,095 Kmol

Output dry

= (Yd senyawa) x (D gas)

Output wet

= (Xw senyawa) x (W liquid)

Neraca Massa Partial Condenser (PC-01):

CH4
CO2
N2
H2
H2O
CO

Input (Kg)
Aliran 11
410.356
24.934,900
370,520
8.969,000
36.487,130
19.353,429

Total

90.525,335

Komponen

6. Knock Out Drum-01 (KOD-01)

Output (Kg)
Dry
Wet
410,147
0,209
24.920,546
14,354
370,280
0,240
8.963,138
5,862
11.282,249
25.204,881
19.333,964
19,464
65.280,324
25.245,011
90.525,335

Fungsi: Untuk memisahkan fraksi uap dan liquid yang keluar dari

parsial

kondenser (PC-01)
Aliran 14

Aliran
12
Aliran 13

Keterangan:
Aliran 12

: aliran masuk KOD-01 dari PC 01

Aliran 13

: aliran keluar KOD-01 pada bottom

Aliran 14

: aliran keluar KOD-01 pada top

Kondisi Operasi:
T

= 30 oC

= 1 atm

= 303,15 K

Neraca Massa Knock Out Drum (KOD-01):

CH4
CO2
N2
H2
H2O
CO

Input (Kg)
Aliran 12
410,356
24.934,900
370,520
8.969,000
36.487,130
19.353,429

Total

90.525,335

Komponen

Output (Kg)
Aliran 13
Aliran 14
410,356
0
24.934,900
0
370,520
0
8.969,000
0
36.487,130
0
0
19.353,429
36.487,130
54.038,205
90.525,335

7. MIX POINT-01 (MP-01)


Fungsi :Sebagai titik pencampuran output KOD-01 dan recycle membrane
sebelum menuju R-01

Keterangan :
Aliran 14

= Aliran masuk MP-01 dari KOD-01

Aliran 41

= Aliran masuk MP-01 dari Recycle MS-02

Aliran 15

= Aliran keluar MP-01 menuju R-01

Kondisi Operasi :
T

= 30,167 oC

= 1 atm

=303,317 K

Neraca Massa Mix Point (MP-01):


Komponen
CO
CO2
H2
CH4
N2
Total

Input (Kg)
Aliran 14
Aliran 41
19.353,429
329,440
24.934,900
424,442
8.969,000
152,463
410,356
6,986
370,520
6,280
54.038,205
919,610
54.957,815

Output (Kg)
Aliran 15
19.682,867
25.359,343
9.121,463
417,341
376,800
54.957,815

8. Reaktor-01 (R-01)
Fungsi: Sebagai tempat terjadinya reaksi pembentukan metanol
aliran 18

Aliran 17
Keterangan :
Aliran 17

= Aliran syngas masuk R-01 dari MP -01

Aliran 18

= Aliran metanol keluar R-01 menuju PC-02

Kondisi Operasi :
T

= 250 oC

= 50 atm

= 523,15 K

Komposisi aliran masuk reaktor (R-01):


Komponen

BM

CO
CO2
H2
CH4
N2
Total

28
44
2
16
28

Input (Kg)
Aliran 17
19.682,867
25.359,343
9.121,463
417,341
376,800
54.957,815

Reaksi 1:
Konversi = 98%
Mula-mula:
mol CO=

19.682,867 Kg
=702,960 Kmol
Kg
28
Kmol

(US Patent No, 8623926,B2)

mol H 2=

9.121,463 Kg
=4.560,731 Kmol
Kg
2
Kmol

Bereaksi :
mol CO=702,960 Kmol x 0,98=688,900 Kmol
mol H 2=2 x mol CO Bereaksi=1.377,801 Kmol

Setimbang :
mol CO=( CO Mulamula )CO Bereaksi=14,059 Kmol
massa CO=mol CO setimbang x BM CO=393,647 Kg
mol H 2=( H 2 Mulamu la )H 2 Bereaksi=3.182,931 Kmol
mol CH 3 OH Terbentuk =CO Bereaksi=688,900 Kmol
massa CH 3 OH =mol CH 3 OH setimbang x BM CH 3 OH =22.044,811 Kg

CO

2H2

CH3OH

Mula-mula

: 702,960

4560,731

Bereaksi

: 688,900

1377,801

688,900

Setimbang

3182,931

688,900

14,059

Reaksi 2:
Konversi = 98%
Mula-mula:
mol CO 2=

23.359,343 Kg
=576,349 Kmol
Kg
44
Kmol

mol H 2=3.182,931 Kmol


mol CH 3 OH =688,900 Kmol

Bereaksi :

mol CO 2=576,349 Kmol x 0,98=564,822 Kmol


mol H 2=3 x mol CO 2 Bereaksi=1.694,465 Kmol

Setimbang :
mol CO 2=( CO 2 Mulamula )CO 2 Bereaksi=11,527 Kmol
massa CO 2=mol CO 2 setimbang x BM CO 2=507,187 Kg
mol H 2=( H 2 Mulamula )H 2 Bereaksi=1.488,465 Kmol
massa H 2=mol H 2 setimbang x BM H 2=2.976,931 Kg
mol CH 3 OH Terbentuk =mol CH 3 OH Mulamula+CO 2 Bereaksi=1.253,722 Kmol
massa CH 3 OH =mol CH 3 OH setimbang x BM CH 3 OH =40.119,107 Kg
mol H 2O=mol CO 2 Bereaksi=564,822 Kmol
massa H 2 O=mol H 2 O setimbang x BM H 2 O=10.166,791 Kg

CO2

3H2

CH3OH

H2O

Mula-mula

:576,349

3.182,931

688,900

Bereaksi

:564,822

1.694,465

564,822

564,822

Setimbang

: 11,527

1.488,465

1.253,722

564,822

Neraca Massa Reaktor (R-01):


Kompone
n
CO
CO2
H2
CH3OH
H2O
CH4
N2
Total

Input (Kg)
Aliran 17

Output (Kg)
Aliran 18

19.682,867
25.359,343
9.121,463
0
0
417,341
376,800
54.957,815

393,657
507,187
2976,931
40.119,107
10.166,791
417,341
376,800
54.957,815

9. Partial Condenser-02 (PC-02)

Fungsi : Mengkondensasikan produk dari reaktor (R-01)

Aliran 20
aliran 21
Keterangan:
Aliran 20 : Aliran masuk PC-01 dari R-01
Aliran 21 : Aliran keluar PC-01 menuju KOD-03
Kondisi Operasi
o

= 60

= 1,5 atm

= 333,15 K

Data diambil dari buku :(Coulson & Richardsons VOLUME 6 FOURTH


EDITIONChemical Engineering Design, APPENDIX C Physical Property Data
Bank)
Konstanta Antoinne:
Komponen
CO
CO2
H2
CH3OH
H2O
CH4
N2
Menghitung tekanan uap murni:

A
14,369
22,590
13,633
18,588
18,304
15,224
14,954

B
530,22
3103,39
164,9
3626,55
3816,44
597,84
588,72

C
-13,15
-0,16
3,19
-34,29
-46,13
-7,16
-6,6

Pi ( mmHg )=exp ( A
yi=
K=

B
)
T+C

mol senyawa
mol total

Pi
P

Sehingga diperoleh:
Kompone

Pi (mmHg)

n
CO
CO2
H2
CH3OH
H2O
CH4
N2
Total

279.359,615
230.325,946
486.508,286
163,839
31,652
542.803,163
428.896,047

Z j,f
Y j*,D = (W/D+1)
1+W/Dmj

Pi (atm)

yi

367,578
303,060
640,142
0,216
0,042
714,215
564,337

K=Pi/P

0,004
0,003
0,441
0,372
0,167
0,008
0,004
1

183,789
151,530
320,071
0,108
0,021
357,107
282,168

,,, Eq, 9,37, Treyball,


page 366

,,, Eq, 9,38, Treyball,


SY*,D = 1
Z j,f
X j,W = (W/D+1)
mj+W/D

page 366
,,, Eq, 9,39, Treyball,
page 366

,,, Eq, 9,40, Treyball,


SXW = 1

page 366

Keterangan:
Yi = Zf

,,walas, eq,13,8

K = mj
Dengan menggunakan metode trial and error didapat nilai W/D = 1,005

W
)(mj)
D
1+
W
Zf (
+1)
D
Yd=

Xw =

( )

Yd
K

Maka, didapat:
Komponen

BM

Zf = yi

CO
28
0,004
CO2
44
0,003
H2
2
0,441
CH3OH
32
0,372
H2O
18
0,167
CH4
16
0,008
N2
28
0,004
Total
1
Sehingga : F = W + D

Z j,f x

1+(W/D x mj)

(W/D+1)
0,008
0,007
0,885
0,746
0,336
0,016
0,008

1,005
1,007
1,003
10,326
49,275
1,003
1,004

W+D

= Total mol input

= 3.372,136 Kmol

D (gas)

= (W+D)/(W/D)+1

= 1.681,647 Kmol

W (Liquid)

= (W + D) D

= 1.690,490 Kmol

Output dry

= (Yd senyawa) x (D gas)

Output wet

= (Xw senyawa) x (W liquid)

Yd
0,008
0,007
0,882
0,072
0,007
0,015
0,008
1

Neraca Massa Partial Condenser (PC-02):


Kompone
n
CO
CO2
H2
CH3OH
H2O
CH4
N2
Total

Input (Kg)
Aliran 20
393,657
507,187
2976,931
40.119,107
10.166,791
417,341
376,800
54.957,815

Output (Kg)
Dry
Wet
391,516
2,141
503,844
3,343
2.967,610
9,320
3.885,172
36.233,935
206,327
9.960,464
416,170
1,172
375,462
1,338
8.746,102
46.211,713

Xw
0,00005
0,00004
0,003
0,670
0,327
0,00004
0,00003
1

54.957,815
10. Knock Out Drum-02 (KOD-02)
Fungsi: Untuk memisahkan fraksi uap dan liquid yang keluar dari
kondenser (PC-02)
Aliran

Aliran
21
Aliran

Keterangan:
Aliran 21

: aliran masuk KOD-02 dari PC-02

Aliran 22

: aliran keluar KOD-02 pada bottom

Aliran 23

: aliran keluar KOD-02 pada top

Kondisi Operasi:
T

= 30 oC

= 1 atm

= 303,15 K

Neraca Massa Knock Out Drum (KOD-02):

CO
CO2
H2
CH3OH
H2O
CH4
N2

Input (Kg)
Aliran 21
393,657
507,187
2976,931
40.119,107
10.166,791
417,341
376,800

Total

54.957,815

Komponen

Output (Kg)
Aliran 22
Aliran 23
393,657
0
507,187
0
2976,931
0
40.119,107
0
10.166,791
0
417,341
0
376,800
0
4.671,917
50.285,898
54.957,815

parsial

11. Membran Sistem-01 (MS-01)


Fungsi: Memisahkan Hidrogen dari komponen lain

Aliran 37

Aliran40

Aliran 38
Keterangan:
Aliran 37

: aliran masuk MS-01 dari KOD-02

Aliran 38

: Aliran keluar MS-01 sebagai permeate

Aliran 40

: Aliran keluar MS-01 sebagai retentat

Kondisi operasi:
T

= 70 oC

= 9 atm

= 343,15 K

Neraca Massa Membran System (MS-01):

CO
CO2
H2
CH4
N2

Input (Kg)
Aliran 37
393,657
507,187
2.976,931
417,341
376,800

Total

4.671,917

Komponen

Output (Kg)
Aliran 38
Aliran 40
0,787
392,870
2,790
504,397
2.813,200
163,731
12,520
404,821
0,641
376,159
2.829,937
1.841,979
4.671,917

12. Membran System (MS-02)


Fungsi: Memisahkan Carbon dioksida dari komponen lain
Aliran 40

Aliran 42

Aliran 41
Keterangan:
Aliran 40

: aliran masuk MS-02 dari MS-01

Aliran 41

: Aliran keluar MS-02 sebagai permeate

Aliran 42

: Aliran keluar MS-02 sebagai retentat

Kondisi operasi:
T

= 40 OC

= 7 atm

=313,15 K

Neraca Massa Membran System (MS-02):

CO
CO2
H2
CH4
N2

Input (Kg)
Aliran 40
392,870
504,397
163,731
404,821
376,159

Total

1.841,979

Komponen

Output (Kg)
Aliran 41
Aliran 42
329,440
63,430
424,442
79,956
152,463
11,268
6,986
397,836
6,280
369,879
919,610
922,369
1.841,979

13. KOLOM DISTILASI-01 (KD-01)


Fungsi : Sebagai tempat untuk memurnikan produk metanol

- Kondisi Feed

: Bubble Point

- Kondisi Bottom

: Bubble Point

- Kondisi Top

: Dew Point

Komposisi Input KD :
Komponen
CH3OH
H2O
Total

BM
32
18

Input (Kg)
40.119,107
10.166,791
50.285,898

XF (Fraksi mol)
0,689
0,311
1

Data diambil dari buku :(Coulson& Richardsons VOLUME 6 FOURTH


EDITION Chemical Engineering Design, APPENDIX C Physical Property Data
Bank)
Persamaan Antoine

: ln Pi = A B/(T+C)

Komponen
CH3OH
H2O

A
18,5875
18,3036

Maka, komposisi umpan masuk KD - 01 :

B
3626,550
3816,440

C
-34,290
-46,130

Komponen
CH3OH
H2O
Total

Kg
40.119,107
10.166,791
50.285,898

kmol
1.253,722
564,822
1.818,544

%wt
0,798
0,202
1

XF
0,689
0,311
1

Diinginkan untuk memisahkan 97% berat metanol pada distilat, sedangkan


sisanya 3% air, Pada residu diinginkan mengandung
sedangkan sisanya adalah 97 % air.
Wt CH 3OH
BM CH 3 OH
XF=
%Wt CH 3 OH %Wt H 2 O
+
BM CH 3OH BM H 2O
97
BM CH 3 OH
XD=
97
3
+
BM CH 3OH BM H 2O
3
BM CH 3 OH
XB=
3
97
+
BM CH 3 OH BM H 2O
Maka, didapatkan:

XF

= 0,689

XD

= 0,948

XB

= 0,017

=D+B

(XF)F = (XD) + (XB)B


didapat :
B=

( XFXD ) x Total mol input


(XBXD )

D=Total mol inputB

3% berat metanol,

= 504,999 kmol

= 1.313,545 kmol

Komposisi Distilat:
Komponen
CH3OH
H2O
Total

Xi
0,948
0,052
1

Kg
39.842,781
1.232,251
41.075,032

Kmol
1.245,087
68,458
1.313,545

Komposisi Bottom:
Komponen
CH3OH
H2O
Total

Xi
0,017
0,983
1

Kg
276,326
8.934,540
9.210,866

Kmol
8,635
496,363
504,999

Trial Temperatur & tekanan operasi umpan masuk :

T C
Persamaan Antoine : ln Pi = A -
, dimana P = mmHg, T = oK

Komposisi Feed
P = 1,3

atm

= 988 mmHg

T = 78,41

= 351,56 K

Komponen
CH3OH
H2O
Total

Pi

Xi

Ki = Pi / P

Yi = Xi , Ki

1,688
0,438

0,689
0,311
1

1,299
0,337

0,895
0,105
1

Komposisi Top (Distilat)


P = 1,1

atm

= 836 mmHg

T = 70,751

= 343,881 K

Komponen
CH3OH
H2O
Total

Kmol/jam
1245,087
68,458

Yi
0,948
0,052
1

Ki = Pi / P
1,156
0,289

Xi = Yi / Ki
0,820
0,181
1

Xi
0,017
0,983
1

Ki = Pi / P
3,204
0,962

Yi = Xi,Ki
0,055
0,946
1

Komposisi Bottom
P = 1,6

atm

= 1216 mmHg

T = 112,552

= 385,70 K

Komponen
CH3OH
H2O
Total

kmol/jam
8,635
496,363
504,999

Neraca Massa Kolom Distilasi 01 (KD-01):

CH3OH
H2O

Input (Kg)
Aliran 25
40.119,107
10.166,791

Total

50.285,898

Komponen

Output (Kg)
Aliran 26
Aliran 29
39.842,781
276,326
1.232,251
8.934,540
41.075,032
9.210,866
50.285,898

14. Condenser -01(CD-01)

Fungsi : Mengkondensasikan produk top KD 01

2
9

3
0

Keterangan:
Aliran 29

: aliran produk top KD 01 ke CD 01

Aliran 30

: aliran produk (vapor) dari CD 01 ke ACC 01

= aliran vapor KD 01

= aliran refluks KD 01

= aliran distilat

Neraca bahan total, dimana :


V =L+D
R = Lo / D

.(Pers.9.49. Treyball)

V =RxD+D
= (R + 1) x D
Mencari reflux minimum:
Trial: = 0,167
Komponen
CH3OH
H2O
Total

Kmol
1.253,72
2
564.822
1.818,54
4

RM+1

= 1,4940

Rm

= 1 - XD/(- )/
= 0,490

= 1,5 x RM

= 0,735

Sehingga:
Destilat (D)

= Mol total destilat


= 1.313,545 kmol

Refluks (L)

=DxR

Xf

Xd

Xd/((-)/)

0,689

0,820

0,984

0,311

0.260

0,181

0,505

1,490

= 964,893 kmol
Feed (V)

=D+L
= 2278,439 Kmol/hr

Komposisi feed kondensor (V)


Komponen
CH3OH
H2O
Total

Xi
0,948
0,052
1

kmol
2.159,693
118,746
2.278,439

Kg
69.110,166
2.137,428
71.247,594

Xi
0,948
0,052
1

kmol
914,606
50,288
964,893

Kg
29.267,386
905,177
30.172,562

Komposisi refluks (L)


Komponen
CH3OH
H2O
Total
Komposisi distilat (D)
Komponen
CH3OH
H2O
Total

Xi
0,948
0,052
1

kmol
1.245,087
68,458
1.313,545

Kg
39.842,781
1.232,251
41.075,032

Neraca massa (CD 01) :

CH3OH
H2O

Input (Kg)
Aliran 29
69.110,166
2.137,428

Total

71.247,594

Komponen

Output (Kg)
Reflux (L)
Distilat (D)
29.267,386
39.842,781
905.177
1.232,251
30.172,562
41.075,032
71.247,594

15. Reboiler-01 (RB-01)


Fungsi : memanaskan produk KD-01

26

27

Keterangan:
Aliran 26

: aliran produk dari bottom KD 01

Aliran 27

: aliran produk RB - 01

L*

=F+L

V*

=V+(q1)xF

B*

=L*-V*

Dari Perhitungan :
F

= 1.818,544 kmol/jam

= 964,893 kmol/jam

= 2.278,439 kmol/jam

Bahan pada feed RB-01 (trap-out), L *


L*

=F+L
= (1.818,544 + 964,893) kmol/jam
= 2.783,437 kmol/jam

Bahan pada vapor RB-01, V *

V*

=V+(q1)xF
= 2.278,439 kmol/jam

Bahan pada bottom RB-01, B *


B*

=L*-V*
= (2.783,437 2.278,439 ) kmol/jam
= 504,999 kmol/jam

Komposisi feed RB 01 (L*)


Komponen
CH3OH
H2O
Total

BM
32
18

Xi
0,017
0,983
1

Kmol
47,595
2.735,842
2.783,437

Kg
1.523,046
49.245,157
50.768,203

Komposisi refluks RB 01 (V*)


Komponen
CH3OH
H2O

BM
32
18

Xi
0,017
0,983

Kmol
38,960
2.239,479

Kg
1.246,720
40.310,616

2.278,439

41.557,336

Kmol
8,635
496,363
504,999

Kg
276,326
8.934,540
9.210.866

Total
Komposisi produk RB 01 (B*)
Komponen BM
CH3OH
32
H2O
18
Total
Neraca Massa Reboiler (RB-01) :

Xi
0,017
0,983
1

CH3OH
H2O

Input (Kg)
Aliran 26
1.523,046
49.245,157

Total

50.768,203

Komponen

Output (Kg)
Aliran 28
Aliran 29
1.246,720
276,326
40.310,616
8.934,540
41.557,336
9.210.866
50.768,203

Anda mungkin juga menyukai