1

Sejak kurun pertama Masihi telah wujud beberapa kerajaan awal di Asia Tenggara. Antara kerajaan-kerajaan tersebut ialah Langkasuka, Pan-pan, Tun-Sun, Chih-Tu dan Kedah di Semananjung Mala sia. Sriwija a di Sumatera, Kutei di !"rne", Taruma dan Majapahit di #awa serta $unan dan Champa di %nd"-China. Terdapat dua bentuk kerajaan awal di AT., Kerajaan Agraria dan Kerajaan Maritim. Ciri-&iri kerajaan agraria' bergantung kepada kegiatan pertanian terletak di kawasan pendalaman Tanah !esar Asia Tenggara dan di muara dan lembangan sungai utama di AT. !ergantung juga kepada kerajaan maritim untuk memper"lehi hasil laut dan barangan imp"rt. (ujud hubungan perdagangan rapat antara wila ah. !entuk perdagangan ang dijalankan adalah sistem tukar barang. Kegiatan utama penduduk' ber&u&uk tanam, berburu, memungut hasil hutan, menangkap ikan. Mempun ai tekn"l"gi pengairan. Keper&a aan mas arakat ) animisma. C"nt"h-&"nt"h kerajaan' *+ara+ati ,lembah sungai Cha" Phra a-, Kerajaan $unan ,Lembah Mek"ng-, Kerajaan Angk"r ,Lembah Mek"ng-. Kegiatan mas arakat agraria' Terdapat tiga jenis kegiatan utama mas arakat agraria' menanam padi huma - dataran tinggi menanam padi sawah - kawasan pamah mengutip hasil hutan. Keban akan mas arakat ang menjalankan kegiatan di atas mempun ai tahap perkembangan hasil dan tekn"l"gi ang berbe.a. Padi huma' di tanam di dataran tinggi dikenali sebagai padi bukit terdapat tanaman lain di &elah padi huma kawasan tanaman dataran tinggi K"rat dan utara M anmar Padi Sawah' terdapat di delta Menam Cha" Phra a, %rrawad , Mek"ng dan sekitar Tasik T"nle Sap terdapat sistem pengairan ang baik hasil padi meningkat akibat ada sistem pengairan Tasik T"nle Sap menjadi pembekal air utama sawah padi di Angk"r. Kemajuan tanaman padi sawah' penduduk bertambah kediaman berkembang &ara hidup tetap/tidak berpindah randah. Mengumpul hasil hutan' berbagai jenis ubat dan hasil hutan seperti damar, kapur barus dan pen&elup. 0asil ditukar se&ara tukar barang dijalankan "leh mas arakat pendalaman. Kerajaan-kerajaan agraria awal di Asia Tenggara'

*+ara+ati' disekitar lembah Menam dan %rrawadi. $unan' kerajaan awal di AT ang berasaskan pertanian terletak di selatan Kampu&hea pada abad 1 kedudukan strategik di selatan Segenting Kra dan hampir dengan laluan perdagangan mudah berhubung dengan negara luar. Kemajuan disebabkan adan a sistem pengairan. Angk"r' kerajaan berasaskan pertanian padi sawah ada sistem pengairan sistem pengairan dibina pada abad ke-12M kerajaan bertanggungjawab dalam hal pengairan padi merupakan tanaman utama raja merupakan pembina sistem pengairan. Kerajaan Maritim &iri-&iri asas' terletak di pesisiran pantai ek"n"mi bergantung kepada laut memberi tumpuan utama terhadap perdagangan mempun ai sekurang-kurangn a sebuah pelabuhan pelabuhan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan perdagangan menjalankan kegiatan perdagangan entrep"rt bergantung juga kepada kerajaan agraria untuk memper"leh barangan eksp"rt. $akt"r perkembangan' pendedahan kepada dunia luar adan a permintaan untuk barangan tempatan terdapat kemahiran dalam bidang pela aran dan pembinaan kapal kemampuan kawasan men "k"ng peningkatan penduduk penukaran laluan dagang dari jalan darat kepada jalan laut. Kegiatan utama kerajaan maritim sebagai "rang tengah ang mengumpulkan barang dari kawasan pendalaman dan pulau-pulau berhampiran untuk pasaran antarabangsa menjalankan kegiatan penangkapan ikan menjadi ahli pela aran dan pedagang barangan ang diper"lehi dari pulau-pulau berhampiran' hasil hutan, rempah ratus, ubat-ubatan dan damar pelabuhan utama sebagai pelabuhan entrep"rt mas arakat maritim berja a bela ar ke wila ah-wila ah ang jauh penduduk mahir membina kapal dengan menggunakan bahan tempatan, ada tekn"l"gi pembinaan kapal. Perkembangan pelabuhan maritim' laluan laut ang dipilih pedagang penting dalam menentukan kemajuan sesebuah pelabuhan kemudahan ang disediakan di pelabuhan barang dagang dan keselamatan laluan utama' laluan laut di utara semananjung Tanah Mela u iaiatu merentasi Segenting Kra hingga ke 3&-4" di $unan

laluan laut di Laut #awa iaitu disekitar Sumatra laluan laut antarabangsa iaitu sekitar perairan Selat Melaka dan Laut China Selatan perkembangan laluan perdagangan antarabangsa men ebabkan wujudn a pelabuhan ber&"rak enterp"rt. Kerajaan-kerajaan Maritim' Sri+ija a' kerajaan maritim ang terawal. Terletak di Sumatra antara Palembang/#ambi. Menguasai sungai utama ang menjadi jalan untuk membawa hasil dari pendalaman ke pelabuhan. Terkenal sebagai kuasa perdagangan maritim 672-1218M bertujuan untuk mendapatkan perlindungan dan perdagangan. *alam mengekalkan kuasan a, guna mit"s dan legenda. Kedah Tua ,Lembah !ujang-' pelabuhan penting abad ke-79 Lembah !ujang. Kedudukan ang strategik - terlindung. Tempat hentian kapal dari barat untuk dapat bekalan makanan. Kemudahan pelabuhan disediakan. :unung #erai sebagai landmark kepada pedagang. 0asil dagang' hasil hutan, pertanian dan perl"mb"ngan. *apat bekalan makanan dari Kuala Selinsing. Pelabuhan Kuala Selinsing, Perak' terletak di sebuah pulau ke&il di negeri Perak. Tidak jauh dari Kuala Sepetang dan berhampiran dengan Larut Matang. Ka a dengan bijih timah. Menjadi tempat persinggahan kapal-kapal dagang dari timur dan barat. Sebagai pelabuhan bantu kepada Lembah !ujang Pemerintahan dan Pentadbiran !eraja' Sistem pemerintahan ang diamalkan "leh kerajaan awal di Asia Tenggara ialah sistem pemerintahan beraja. %an a berasaskan &ampuran sistem tempatan dengan pengaruh luar iaitu agama 0indua dan !uddha. Sistem Pemerintahan !eraja' ;aja adalah ketua kerajaan dan mempun ai kuasa mutlak. ;aja berkuasa membuat undang-undang dan menjatuhkan hukum. ;aja dianggap dewa atau tuhan di muka bumi. ;ak at tidak b"leh pers"alkan tindak tanduk raja. ;aja dibantu "leh para pegawai dalam pentadbiran negara. ;aja memainkan peranan akti< dalam bidang ek"n"mi. ;aja menguasai sumber-sumber ek"n"mi utama seperti pungutan &ukai, tenaga buruh dan akti+iti perdagangan. ;aja menggunakan g"l"ngan brahmin ,sami 0indu- untuk men"nj"lkan kekuatan dan keistimewaan menerusi &erita d"ngeng, legenda dan mit"s. Kerajaan Angk"r' susunan pentadbiran kerajaan adalah mengikut sistem kelas raja dianggap sebagai raja tuhan ,de+araja-

raja dianggap ketua negara dan ketua tentera raja berkuasa mutlak, mempun ai kata pemutus dalam undang-undang dan membuat undangundang raja dibantu "leh sebuah majlis menteri ang dilantik raja bertanggungjawab men elesaikan masalah tanah dan pekerja kerajaan ini dipengaruhi "leh agama 0indu dan !uddha negara digambarkan sebagai satu alam semesta ,"rder k"sm"sraja dan ibuk"ta adalah pusat alam raja membina mas arakat dan peraturan semesta atau dharma agama diamal di istana, terutama dalam istiadat pertabalan guru-guru diraja mempun ai pengaruh ang kuat terhadap raja mereka mengajar upa&ara keagamaan, matematik dan bahasa adat istiadat seperti ang diamalkan di %ndia sistem pentadbiran Angk"r mengikut tradisi %ndia struktur kerajaan Angk"r terdapt' pegawai diperingkat pusat gaben"r dan pegawai pentadbiran di peringkat wila ah pegawai di peringkat kampung terdapat juga pegawai tentera, hakim dan pegawai kebajikan mas arakat. Pegawai-pegawai tinggi diperlukan mengambil pr"<essi"nalisma dan kesetiaan mereka. peperiksaan kerajaan untuk mengawal

Kerajaan !eraja Sri+ija a' raja berkuasa mutlak dan bersi<at ketuhanan &atatan Arab >raja di gunung? dan maharaja di >pulau? menerima nasihat daripada menteri pentadbiran Sri+ija a terdapat 5 hierarki' pentadbiran diraja pentadbiran ketenteraan pentadbiran daerah Pentadbiran diraja tertumpu kepada pentadbiran pusat, seperti hal ehwal diraja, bidang kehakiman, denda dan hukuman dan pungutan &ukai. Pentadbiran tentera diketuai "leh se"rang panglima/pratisa+a, mengurus hal tentera. Pentadbrian peringkat daerah diketuai "leh ketua wila ah/datu. Tugas ketua wila ah ialah bertanggungjawab tentang tanah, kebajikan penduduk, menanam kesetiaan rak at terhadap pemerintah dan mengenakan hukuman kepada penentang kerajaan.

Kerajaan Kedah Tua' Terletak di Sungai 4mas pada abad ke-8 hingga 12 M. !erpindah ke Pangkalan !ujang - abad ke-12 hingga 1=M. Kedua-dua tempat ini terletak di Lembah !ujang. *ikenali Chin-Cha ,lap"ran %-Tsing-. Maju dalam bidang perdagangan. Kesan pengaruh dari %ndia. Terdapat 82 buah m"numen di sekitar Lembah !ujang.

Kerajaan Chih-Tu/Tanah Merah di Kelantan' Terletak di Teluk siam sama ada di wila ah Phattal"ng atau di Kelantan. Ada sumber mengatakan di hulu sungai Kelantan. Pernah membuat perhubungan perdagangan dengan China. Menerima pengaruh luar khasn a ialah Li-<u-tu-shi atau :autama Subhadra. ;aja mempun ai kuasa penuh dalam pentadbiran negeri. Terdapat tiga menteri ang membantu raja mentadbira. Terdapat se"rang 0akim !esar dikenali Chu-l"-m"-ti atau Kulapati. Pembinaan 4mpa ar' Kerajaan-kerajaan awal di Asia Tenggara seperti Angk"r, Sri+ija a dan Majapahit telah membina empa ar untuk memperluaskan kuasa dan pengaruh p"litik serta menambahkan lagi sumber ek"n"mi. Caraa-&ara pembinaan empa ar' peperangan perkahwinan p"litik sistem u<ti penggunaan mit"s dan legenda. Melalui peperangan' &ara utama perluasan kuasa. &"nt"h kerajaan Sri+ija a menakluki beberapa buah kerajaan di utara TM dan Sumatra. Sri+ija a mempun ai angkatan tentera ang kuat. pertahanan kerajaan kuat dengan adan a angkatan laut dan darat. kerajaan $unan meluaskan kuasa dengan menakluki %nd"&hina, Siam dan utara TM. Melalui Perkahwinan P"litik' kahwinkan saudara, anak dengan raja dari kerajaan ang b"leh mengugat kedudukann a. bertujuan mengukuhkan hubungan dengan kerajaan ang kuat. &"nt"h' puteri-puteri Kerajaan *+ara+ati dikahwinkan dengan raja-raja kerajaan berhampiran. Melalui Sistem @<ti' atas dasar h"rmat mengh"rmati negeri ke&il menghantar u<ti kepada negeri ang lebih besar dan kuat/berkuasa. Sri+ija a pernah menghantar u<ti ke China sebagai tanda persahabatan. Sri+ija a terima u<ti daripada kerajaan ang di bawah taklukn a. @<ti sebagai &ara kuasa ke&il mengakui pertuanan kuasa besar/kuat. Melalui Penggunaan Mit"s dan Legenda' Kerajaan Sri+ija a menggunakan mit"s dan legenda untuk mengekalkan kuasan a. menggambarkan kebesaran sese"rang raja &ara ini negeri ke&il akan tunduk kepada raja itu. diguna "leh Sri+ija a &erita ang diutarakan seperti peristiwa kelahiran raja ang luar biasa ,kesaktiann a-. 4mpa ar di Asia Tenggara' empa ar Ank"r empa ar Sri+ija a

empa ar Majapahit.
Kerajaan Angk"r' diasaskan "leh Sur a+arman %% kawasan luas dari Angk"r hingga ke wila ah M"n ,Lembah Menam dan Tambralinga perluasan empa ar dengan &ara men erang negara lain. Angk"r men erang kerajaan lain. dasar Sur a+arman %% disambung "leh pewarisn a. daerah Pagan ,M anmar- dan utara Champa di tawan pada tahun 11=AM kerajaan Angk"r berja a menguasai kawasan pertanian ang luas. Kerajaan Sri+ija a' luaskan pengaruh untuk menguasai perdagangan di Selat Melaka dan Selat Sunda. 671 hingga 6B8M berja a menewaskan Kedahm, Mela u-#ambi, Minanga. pada akhir abad ke-B ,-12M- empa ar Sri+ija a- mula berpe&ah menjadi negeri-negeri ke&il. mun&ul sebagai pusat perdagangan ang penting. dasar perluasan kawasan kuasa memberi keuntungan kepada Sri+ija a kerana hasil dapat dipungut. kemer"s"tan Sri+ija a' diserang "leh ;aja Ch"la ,%ndia Selatan persaingan dari #awa- terutama dari segi perniagaan. serangan dari kerajaan Sing"sari. Sri+ija a mer"s"t dan len ap dalam abad ke-15. 4mpa ar Majapahit' diasaskan pada tahun 11A1M. berja a membentuk empa ar ang kuat dan luas. menguasai laluan utama perdagangan di #awa. menguasai C bahagian TM, Sumatera dan Kalilmantan. &erita Majapahit dalam Dagarakertagama karangan Prapan&ha. :ajah Mada bertanggungjawab luaskan Majapahit. akhir abad ke-1= mer"s"t, keamanan dalam negeri tidak terkawal. 0ubungan Luar' a, !entuk 0ubungan Luar' persahabatan perdagangan.

b.

Tujuan' mengukuhkan kedudukan dalam ek"n"mi menjamin keselamatan negara mengekalkan kuasa dan kewibawaan men ebarkan pengaruh agama 0indu-!uddha serta kebuda aann a. 0ubungan Luar Sri+ija a' kerap mengadakan hubungan dengan China dan %ndia dalam abad ke-7. hubungan berbentuk perdagangan dan persahabatan. hubungan dengan China memb"lehkann a maju dalam bidang perdagangan.

&.

dilakukan dengan menghantar duta. hubungan dengan China memb"lehkan Sri+ija a menjadi kuasa ang kuat di AT. ia berja a menguasai Selat Melaka dan berja a menghapuskan kegiatan lanun. keja aan ini memb"lehkan Sri+ija a menjadi sebuah pelabuhan entrep"rt ang menjadi tumpuan kapal-kapal dagang dari China, Arab dan %ndia. hubungan Sri+ija a dengan %ndia membabitkan s"al keagamaan. g"l"ngan !rahmin datang ke Sri+ija a untuk men ebarkan agama !uddha di istana. Sri+ija a menjadi pusat agama !uddha ang terkenal. abad ke-11 Sri+ija a teruskan hubungan dengan kerajaan Ch"la di %ndia Selatan. hubungan kemudiann a menjadi persaingan untuk mendapatkan hak perdagangan di perairan Selat Melaka. 121= ;aja Ch"la men erang Sri+ija a dan menaklukn a.

0ubungan Luar Majapahit' mun&ul selepas kejatuhan Sri+ija a. menjalin hubungan persahabatan dengan kerajaan-kerajaan lain di AT seperti Siam, Martaban, Champa dan Kampu&hea. hubungan bertujuan menggalakkan perdagangan Majapahit juga telah menghantar beberapa utusan ke China bagi menarik ramai pedagang China ke AT. !uda a Mas arakat Awal'

1. Mas arakat !eragama'

a. Keper&a aan Anamisma.

Kerajaan-kerajaan awal di Semananjung Mala sia. !erdasarkan kepada sumber China, kerajaan Tun-Sun dan Chih-Tu telah mempun ai sistem kerajaa ang tersusun. Pengenalan 1 Pada .aman dahulu sesebuah kerajaan tidak mempun ai sempadan dan keluasan ang n ata. 1 !iasan a kerajaan ang kuat akan mempun ai kawasan dan wila ah ang luas. 5 Kemakinuran dan kekuatan sesebuati kerajaan bergantung kepada kebijaksanaan raja dan pembesarn a ang berperanan sebagai pentadbir dan pemerintah. = *i :ugusan Kepulauan Mela u terdapat beberapa kerajaan awal ang mas hur. 8 Kewujudan kerajaan mi silih berganti. 6 3%eh kerana kedudukan :ugusan Kepulanan Mela u ang strategik dan mempun ai keistimewaan sumber ek"n"rni, keban akan kerajaan tersebut mas hur dalam kegiatan ek"n"mi.

7 *an segi ge"gra<i dan sumber ek"n"mi :ugusan Kepulanan Mela u, khususn a Mala sia rnempun ai beberapa keistimewaan seperti' ,aterletak di tengahialan perdagangan antara %ndia dengan China. ,bterletak di tempat pertemuan angin m"nsun ,&kawasann a terlindung daripada tiupan angin m"nsun. ,dka a dengan hasil burni, laut, dan hutan. B. Kedatangan pedagang asing telab men ebabkan wtijudn a pengaruh kebuda aan asing di :ugusan Kepulanan Mela u. A Perkembangan pengaruh kebuda aan asing di :ugusan Kepulauan Mela u mi akhir-n a berubah mengikut keadaan penduduk tempatan. Kerajaan Awal di Mala sia Dama Kerajaan L"kasi Lembah !ujang Kedah Chih-tu Kelantan Tun-Sun Segenting Kra Langkasuka Patani :augga Degara Perak Pan-pan Segenting Kra Tan-tan Terengganu Temasik Singapura Kerajaan Tun-Sun 1 Terletak di Segenting Kra, selatan Thai. 1 Terkenal sebagal pusat perdagangan antara %ndia dan China. 5 Mempun al sistem pemerintahan beraja. = ;ajan a dibantu "leh pembesar. 8 Sistem pemerintahan di Tun-Sun menunjukkan bahawa kerajaan ini dipengaruhi "leh %ndia. 6 Tun-Sun ada membuat hubungan persahabatan dengan kerajaan dan Maharaja China. 7 Mempun ai adat tertentu seperti' ,aadat pertabalan diraja. ,badat men ambut tamu. ,&mempun ai alat mu.ik tertentu ang digunakan untuk men ambut tarnu. ,dmempun ai adat dalam upa&ara perkahwinan dan kematian.

Kerajaan Chih-tu 1 Kerajaan mi terletak di negeri Kelantan. 1 Mempun al sistem pemerintahan dan adat ang sama seperti kerajaan Tun-Sun. 5 Terdapat sumber China ang men atakan bahawa kerajaan mi juga dikenali dengan panggilan Tanah Merah.

Kerajaan Kedah 1Pada peringkat awal, kerajaun Kedah Tua mi merupakan beberapa buab perkampungan ke&il di kuala sungal. 1 3rang Mela u ang tinggal di situ hidup dengan &ara' ,amenanam padi. bmenangkap ikan. ,&memungut hasil hutan. 5 Lama-kelamaan kawasan mi berkembang menjadi tempat persinggahan pedagang ang melalui Selat Melaka. = Pada kurun ke-8 kerajaan Kedah Tua ang terletak di Lembah !ujang menjadi mas hur terutaman a dari segi perdagangan. 8 Pusat pentadbiran kerajaan Kedan Tua mi terbahagi kepada 1 tempat' ,adari abad ke-8 hingga ke-l3, berpusat di Sungai 4mas. Edari abad ke-l3 hingga ke-1=, berpusat di Pangkalan !ujang. Perdagangan di Kedah Tua 1Sejak awal wujudn a kerajaan Kedah Tua pada abad ke-8, kerajaan mi telah menjadi pelabuhan antarabangsa. 1 Pedagang dari Asia !arat, %ndia, Kepulauan Mela u, dan China menjadikan Kedab seba gal tempat persinggahan untuk berehat. 5 *ari tempat persinggahan pedagang, akhirn a Kedah telah menjadi pelabuhan entrep"rt di samping mengeluarkan sumber ek"n"mi tempatan. = mi disebabkan "leb' ,akedudukann a terletak di jalan masuk dan jalan keluar ke Selat Melaka. ,bmempun al tanah pamah ang luas untuk kegiatan pertaniaan. ,&- mempun ai jalan rentas darat ke Pantai Timur Semananjung Mala siaF ,d- mempun ai :unung #eral ang b"leh menjadi ped"man pedagang menuju ke daratan. 8 Antara barang ang dperdagangkan di Kedah ialah' Pedagang China %ndia Asia !arat Kedah !arang *agangan pinggan rnangkuk, pasu, sudu, dan gelas pelbagai jenis manik gelas, pinggan mangkuk ang diperbuat daripada ka&a hasil hutan

6 *alam tahun 671, 1-Ching se"rang sami !uddha dari China datang ke Kedab Tua. 7 *iikuti pada tahun 695, sepulangann a dari %ndia menuju ke China. B Mengikut &atatann a Kedah masa itu dikenali dEngan nama Chih-Cha dan dalarn rnasa itu juga Kedah Tua berada dalam jajahan Sri+ija a.

12

A Kemas huran kerajaan Kedab di Semenanjung Mala sia telah meninggalkan ban ak kesan sejarah seperti' ,a- &andi atau kuil 0indu dan !uddha. ,bar&a !uddha. ,&patung 0indu. ,dbarang galian ahli kaji purba. 12 !ahan tinggalan tersebut ada disimpan dan dipamerkan di Mu.ium Arke"l"gi Lembab !ujang. Kemer"s"tan Kedah 1 Kerajaan Kedab Tua mengalami kemer"s"tan akibat diserang "leh ;aja ;ajendra %, ;aja Ch"la dari %ndia Selatan. 1 Menjelang kurun ke-%S, Melaka mun&ul sebagai pelabuhan terkenal di :ugusan Kepulanan Mela u. 5 Kemun&ulan Melaka menambahkan kemer"s"tan kerajaan Kedab Tua. = (alan bagaimanapun, kerajaan Kedab Tua ini terkenal dan mas hur di :ugusan Kepulanan Meia u sebelum kemun&ulan kerajaan Kesuitanan Mela u Melaka. Petempatan Kerajaan Eeaan Peta 5.1 Kedudukan kerajaan awal di Malaysia Kerajaan Awal di Asia Tenggara Kerajaan Kedudukan Sri+ija a Sumatera Sailendra #awa Tengah Singhasari #awa Timur Majapahit #awa Timur Taruma #awa Kutei !"rne" $unan G Champa %nd"-China Sukh"tai G A uth a Degara Thai 5.8 Kerajaan Sri+ija a

1 Kerajaan Sri+ija a berpusat di Palembang, Sumatera. 1 Kerajaan ini diasaskan pada akhir kurun ke-7 Masi hi. 5 Perkataan Sri+ija a berasal dari bahasa Sanskrit ang bermakna HKemenangan ang :ilanggernilangH. = Sri+ija a mula meluaskan empa am a dengan menakiuki #ambi di @tara Sumatera. 8 *an #ambi kemudiann a Sri+ija a telah berja a menakiuki @tara Sumatera dan kerajaan Kedah Tua. 6 Keadaan ini men ebabkan Sri+ija a beija a menguasai perdagangan di Selat Melaka. 7 *alam tahun 778 Masihi, Sri+ija a telah menakiuki Lig"r ang terietak di Selatan Thai. B Kemas huran kerajaan Sri+ija a disebabkan "leh' ,a- jumlah tentera ang besar. ,b- mempun ai jajahan ang luas ,&- berja a menguasai perdagangan Melaka.di Selat ,d- mempun ai persahabatan dengan kerajaan besar.

11

,e- mempun ai sistem pemerintahan ang tersusun. ,<- menjadi pusat pengajian agama !uddha dan bahasa Sans krit di :ugusan Kepulauan Mela u. Kegemilangan Kerajaan Sri+ija a 1 Mengikut &atatan !atu !ersurat Kedukan !ukit di selatan Degara Thai ang bertaaikh 6B5 Masihi, Sri+ija a mempun al kira-kira 12 222 "rang tentera. 1 *alarn rnasa jajahan Sri+ija a, kemas huran pelabuhan Kedah men anuli pelabuhan Cant"n di China pada abad ke-A. 5 Pada .aman kegernilangann a, Sri+ija a telali membuat hubungan persahabatan dengan 5 kuasa besar di Asia Tenggara' ,i- China ,ii- %ndia ,iii- kerajaan Sailendra = 1-Ching pernah datang dan tinggal di Palembang bagi tujuan menterjemahkan kitab agama !uddha. 8 Pada tahun 778 Masihi, Sri+ija a mengeratkan persahabatann a dengan kerajaan Sailendra melalui hubungan kekeluargarn. 6 Mengikut &atatan !atu !ersurat di Lig"r ang bertarikh 778 Masihi terdapat ;aja Sri+ija a ang berketurunan Sailendra. 7 Kedudukan Sri+ija a berttanbah kuat melalui hubungan dipl"rnatik dengan ;aja Pala %ndia. S Atas permintarn ;aja Pala, Sri+ija a telah membina asrama untuk penuntutn a belajar agama !uddha di Dalanda, %ndia. A Pada tahun 1228 Masihi, Sri+ija a telah membina kuil di Dagapatnam di Selatan %ndia. 12 *alam .aman kegernilangann a juga, Sri+ija a ada mempun ai sistem pemerintahan ang teratur. 11 $akta mi terdapat pada &atatan !atu !ersurat di Telaga !atu, Palembang. !atu !ersurat di Telaga !atu, Palembang 1 !atu ini bertarikh 6B5 Masihi. 1 Mempun ai &atatan senarai jawatan pembesar dan larangan menderhaka kepada raja. 5 Ada men&atatkan kumpulan mas arakat Sri+ija a ang terbahagi kepada' ,a- pedagang ,b- hamba 11 Sri+ija a juga merupakan pusat pengajian bahasa Sanskrit dalam :ugusan Kepulanan Mela u. 15 Kedudukan Palembang ang strategik menjadikann a pusat pengajian dan pen ebGan agama !uddha di :ugusan Kepulauan Mela u pada .aman kegernilangann a. Candi Buddha Borobudur di Jogiakarta yang dibina oleh keraj~an Srivijaya 1 Candi !"r"budur merupakan &andi beribadat agama !uddha. 1 *ibina berdekatan bandar #"giakarta di Selatan #awa. 5 Siap dibina pada tahun B1= Masihi. = Mempun al ukiran dan ratusan patung !uddha. 8 Panjangn a kira-kira 5 batu.

11

! Kemer"s"tan Sri+ija a 1 Pada tahun 1217 Masihi, Sri+ija a telah diserang "leh ;aja ;ajendra %, ;aja Ch"la dari Selatan %ndia. 1 Serangan mi bertujuan menguasal perdagangan dalam kerajaan Sri+ija a. 5 Pada tahun 1218, ;aja Ch"la telab meluaskan kekuasaann a dengan men erang kerajaan @tara Sumatera dan Tanab Mela u termasuk kerajaan Kedab Tua dan Panei. = Peristiwa mi telah melemahkan kerajaan Sri+ija a. 8 Pada abad ke-15, jajahan Sri+ija a di @tara Tanah Mela u telah dirampas "leh ;ama Khamheng iaitu ;aja Thai. 6 Antara <akt"r lain ang men ebabkan kemer"s"tan Sri+ija a ialah' ,akebangkitan kerajaan bam di #awa Tengab. ,bkedatangan %slam di @tara Sumatera. ~6 Kerajaan Singhasari 1. 1. 5. = 8 Kerajarn Singhasari ini terletak di timur #awa. Se"rang daripada rajan a ang terkenal ialah Kertanegara ,116B - 11A1-. Kertanegara adalah raja terakhir kerajaan Singhasari. Pada .aman pemerintahann a, kerajaan Singhasari beija a meluaskan jajahann a. Kawasan jajahan taklukn a termasuk Pulau Madura, !ali, Maluku, !"rne", dan #awa.

6 Sejarah pemerintahan Kertanegara terdapat dalam &atatan penulis Prapan&a dalam bukun a ang bertajuk !egarakartaga"a# 7 Pada tahun 11A1, Kertanegara telah dibunuh dalam satu pember"ntakEE ang dilakukan "leh #a akatuang. B Menantu Kertanegara ang bernama ;aden Iija a berja a merampas kembali takhta kerajarn daripada #a akatuang. A !eliau berja a menguasai kerajaan Singhasari dan men atukann a dalam kerajaan Majapahit. Kerajaan Majapahit 1 Kerajarn Majapahit diasaskan "leb ;aden Iija a pada abad ke-15. 1 Kerajaan mi merupakan lanjutan daripada kerajarn Singhasan. 5 Kerajaan Majapahit men&apai .aman kegemilangann a pada .aman pemerintahan rajan a ang bernama 0a am (uruk $% 5& '15BA-. = !aginda memerintab dengan dibantu "leh Perdana Menterin a ang bijak bernama :ajab Mada. :ajah Mada 1 1 !erja a meluaskan 4mpa ar Majapahit. Memperkenalkan sistem kabinet dalam pentadbiran kerajaan Majapahit.

5 !erja a membuat perubahan dalam pentadbiran seperti dalam sistem &ukai, kehakiman, dan undang-undang. 8 Pada .aman pentadbiran Perdana Menteri :ajah Mada, Majapahit inas hur sebagal

15

pusat perdagangan. 6 Kegernilangan Majapahit di&apai pada abad ke-16. 7 Catatan tentang keagungan keraj am Majapahit terdapat dalam &atatan Prapan&a. B C"rak mas arakat Majapahit dibahagi mengikut Sistem Kasta ang terdapat arnalan tradisi 0indu. !rahma Ks atri a Iais a Sundra A 12 11 :"l"ngan Sarni :"l"ngan pahlawan dan tentera :"l"ngan petani dan pedagang :"l"ngan rak at biasa Pada tahun 156=, :ajah Mada telah meninggal dunia. Kematiann a men ebabkan kemer"s"tan kerajarn Majapahit. Sebab lain ang men ebabkan kemer"s"tan kerajarn Majapahit ialah' ,aketiadaan pengganti :ajab Mada. ,bberlakun a perang saudara dalam merebut takhta kerajarn.

Pembukaan Melaka "leh Parameswara A Sejarah Awal Parameswara 1 Pada awal tahun ke-1=, Melaka merupakan sebuah perkampungan ke&il. 1 Penduduk di kawasan tersebut bekeija sebagai nela an. 5 Kedatangan Parameswara di tempat tersebut %ebih merupakan sebagal se"rang pelarian ang sedang men elamatkan diri daripada an&aman luar. = Parameswara adaiah se"rang putera 0indu daripada warisan kerajaan Sri+ija a ang berpusat di Palembang. 8 Pada waktu itu Sri+ija a berada dalam kekuasaan kerajaan Majapahit. 6 Parameswara telah berkanwin dengan se"rang puteri Majapahit dan bersetuju untuk menghantar u<ti kepada kerajaan Majapahit. 7 Pada akhir abad ke-1=, kerajaan Majapahit mulai lemab. B Parameswara mengambil kesempatan mi dengan mengetuai satu pember"ntakan bagi memerdekakan kerajaann a. A Akibatn a, belian telah diserang "leh angkatan laut dari Majapahit. 12 Serangan Majapahit terhadap kerajaann a terdapat dalam &atatan Su"a (riental ang ditulis "leh T"me Pires. ! Parameswara di Temasik ,Singapura1 Parameswara dan pengikutn a ang setia telah lari meninggalkan Palembang. 1 !eliau telab tiba di Temasik dan mendapat perlindungan daripada Tamagi, pemerintah Temasik ketika itu.

1=

5 !eberapa tahun setelab tinggal di Temasik, Parameswara telah merampas kuasa dengan membunuh Tamagi. = Temasik pada masa itu di bawah pertuanan kerajarn A uth a di Siam. 8 *engan bantuan angkatan tentera dari Pahang, kerajarn Siam telab mengusir Parameswara dari Temasik. 6 *ari Temasik, Parameswara melarikan diri sehingga sampal ke Muar, #"h"r. 7 *i Muar, keadaan persekitarann a tidak memuaskan. B Petempatan dan k"ta ang dibina sering kali diganggu "leh binatang liar. A 3rang Laut ang merupakan pengikut Parameswara telab menjumpal sebuab petempatan ang baik untuk dijadikan kawasan perkampungan. 12 Tempat mi terletak di Kuala Sungai !ertatn dan sekarang dikenali sebagal Kuala Sungal Melaka. 11 Setelah mendapat persetujuan daripada Parameswara, akhirn a tempat tersebut dibuka pada tahun 1=22. 11 Parameswara telah menjadi raja Melaka ang pertama. 15 Sistem pemerintahan Melaka telab dijalankan berasaskan adat istiadat raja Sri+ija a. 1= Segala usaha bagi memajukan Sri+ija a telah dipraktikkan dalam kerajaan barun a mi. 18 Mengikut T"me Pires, pada peringkat awal Melaka telab dimajukan dengan tanaman padi, p"k"k buah-buahan, dan rempah. 16 !arang seperti buah-buahan dan rempah kemudiann a diperdagangkan. 17 Akhirn a dari sebuah perkampungan nela an ang ke&il, Melaka telah berkembang menjadi sebuah pelabuhan ang mas hur di dunia.