Cp Lemak = 0,262
Cp Protein = 0,435
Cp Serat = 0,614197
Cp Impurities = 0,477
Cp H 2 O (l) = 0,004T + 0,0001T1 – 3.10-7T2+ 3,1411.10-10T3
0,0081 2,3.10 6 T 7,8868.10 9 T 2
Cp H 2 O (g) =
4,8868.10 12 T 3 dT 1,0283.10 15 T 4
Cp C 6 H12 O 6 = 0,3137
Cp NaOH = 0,2818
Cp Karbon aktif = 0,168
Cp NaCl = 0,2079
Cp HCl = 0,2113
Cp C 6 H12 O 6 . H2 O = 0,3195
Data panas reaksi pembentuken pada suhu 25oC dalam kkal/kmol
∆H R C 12 H22 O11 = -443,003 Sumber : Perry (1999)
∆H R C 6 H 12 O 6 = -235,51
∆H R H 2 O = -68,317
∆H R HCl = -40,023
∆H R NaOH = -112,236
∆H R NaCl = -97,302
1. Mixer (MX)
Fungsi: Melarutkan tepung ubi kayu menjadi slurry
H2O
Fasa padat
Fasa cair
Lemak 2
Lemak
Impuritis
Impuritis
Serat
1 3 Serat
Protein MX
QH2 2O = FH22O x Cp H 2O dT
F 3 x Cpserat dT
3
QSerat = Serat
H2O
30oC, 1 atm
HCl
135oC, 1 atm
Kondensat
Reaksi Hidrolisa:
HCl
C 6 H 12 O 6 + C 12 H 22 O 11 + H 2 O 3 C 6 H 12 O6
F4 x Cp dT
4
QHCl = HCl HCl
Panas keluar
Q6
QC612 H 22O11 = FC612 H 22 O11 x CpC12H22O11 xdT
373 408
= 9.937,7385 kg/jam x CpH 2O(l) 373 K CpH 2 O( g ) kkal/kg
298 373
= 5.376.658,464 kkal/jam
6
Qlemak 6
= Flemak x Cplemak dT
F 6 x CpHCl dT
6
Q HCl = HCl
3. Cooler (CO)
Fungsi : Menurunkan temperatur larutan C 6 H 12 O 6 yang keluar dari tangki
hidrolisa
Air Pendingin
200C
6 7
CO
Fasa Cair o
50 C, 1 atm Fasa Cair
C6H12O6
H2O C6H12O6
H2O
HCl
HCl
Fasa Padat
Fasa Padat
Pati
Air Pendingin Pati
Protein
Bekas Protein
Lemak 400C Lemak
Impuritis
Impuritis
135oC, 1 atm
50oC, 1 atm
7
Qlemak 7
= Flemak x Cplemak dT
Panas Masuk:
Q7
Q7 analog perhitungan LB.3 = 38.964,6393 kkal /jam
Panas keluar
Q8
QC812 H 22O11 = C12 H 22O11 C12 H 22 O11 dT
8
F x Cp
323
= 9,9477 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
3230,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 9,9477 kg/jam x 10 3
298
3,1411.10 T dT
= 12,813 kkal/jam
Q8
lemak
8
= Flemak x Cplemak dT
Q9
QH9 2O = FH92O x Cp H 2O dT
323
= 9.937,7385 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
3230,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 9.937,7385 kg/jam x 10 3
298
3,1411.10 T dT
= 12.799,8075 kkal/jam
QC96 H12O6 = FC96 H12O6 x CpC6H12O6 dT
Fasa Cair
9 11
RN C6H12O6
o
60 C, 1 atm H 2O
Fasa Cair
NaCl
C6H12O6.
60 oC, 1 atm
H 2O
60 oC, 1 atm
Kondensat
Q10
Q10
NaOH = NaOH
10
NaOH dT
F x Cp
303
= 23,1975 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
3030,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 23,1975 kg/jam x 10 3
3,1411.10 T dT
298
= 1,7955 kkal/jam
Q10 = 622,8255 kkal/jam
QR
∆H R 298 = ( H 0 f NaCl
+ H 0 f H 2 O ) - ( H 0 f HCl
+ H 0 f NaOH
)
Panas keluar:
Q11
QC116 H12O6 = FC116H 12O6 x CpC 6H 12O 6 dT
333
= 10.171,0909 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
333 0,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 610.171,0909 kg/jam x 10 3
3,1411.10 T dT
298
= 14.798,937 kkal/jam
Q11 = 38.973,177 kkal/jam
11 13 Fasa Cair
DK
o C6H12O6
Fasa Cair 60 C, 1 atm
H2 O
C6H12O6.
60oC, 1 atm
H2 O Fasa Cair
NaCl C6H12O6.
12
60oC, 1 atm H2 O
NaCl
60oC, 1 atm
Panas masuk
Q11
Q11 analog perhitungan LB.5 = 38.973,177kkal /jam
Panas keluar
Q12
QC126 H12O6 = FC126H 12O6 x CpC 6H 12O 6 dT
333
= 10,1712 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
3330,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 10,1712 kg/jam x 10 3
3,1411.10 T dT
298
= 14,799 kkal/jam
F 12 x Cp NaCl dT
12
Q NaCl = NaCl
333
= 10.160,9197 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
3330,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 10.160,9197 kg/jam x 10 3
298
3,1411.10 T dT
= 14.784,138 kkal/jam
Q13 = 34.252,3725 kkal/jam
Fasa Cair
13 15
TD C6H12O6
Fasa Cair 80oC, 1 atm H2O
C6H12O6. Fasa Padat
H2O Karbon Aktif
60oC, 1 atm 80oC, 1 atm
Kondensat
Neraca Panas Total
Panas masuk = Panas keluar
Q14 + Q13 + Q steam = Q15
Panas masuk
Q13
Q13 analog perhitungan LB.6 = 34.252,3725 kkal /jam
Q14
14
QKarbonAktif KarbonAktif Karbon Aktif dT
14
=F x Cp
= 8.718,0585 kkal/jam
x CpKarbon Aktif
15
Q = KarbonAktif dT
KarbonAktif
F 15
15 17 Fasa Cair
FP-02
o C6H12O6
Fasa Padat 80 C, 1 atm
H2O
Karbon Aktif
80oC, 1 atm
Fasa Cair Fasa Padat
H2O
80oC, 1 atm
Panas masuk
Q15
Q15 analog perhitungan LB.7 = 40.171.479 kkal /jam
Panas keluar
Q16
QC166 H12O6 = FC166H 12O6 x CpC 6H 12O 6 dT
353
= 10,1608 kg/jam x CpH 2 O(l ) dT kkal/kg
298
3530,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
= 10,1608 kg/jam x 10 3
298
3,1411.10 T dT
= 8,718 kkal/jam
x CpKarbon Aktif
16
Q = KarbonAktif dT
KarbonAktif
F 16
Q17
QC176 H12O6 = FC176H 12O6 x CpC 6H 12O 6 dT
= 8.709,3405 kkal/jam
Q17 = 39.271,69 kkal/jam
Tabel LB.8 Perhitungan Neraca Panas pada Filter Press-02 (FP-02)
Masuk (kkal/jam) Keluar (kkal/jam)
Komponen
alur (15) alur (16) alur (17)
Air 8.718,0585 8,718 8.709,3405
Glukosa 30.592,9395 30,5925 30.562,3495
Karbon Aktif 860,481 860,481
40.171,479 899,7915 39.271,69
Total
40.171,479 40.171,479
9. Evaporator (EV)
Fungsi: Memekatkan larutan C 6 H 12 O6
17 19
EV
120oC, 1 atm Fasa Cair
Fasa Cair
C6H12O6. C6H12O6
H 2O H 2O
80oC, 1 atm 120oC, 1 atm
kondensat
Panas masuk
Q17
Q17 analog perhitungan LB.8 = 39.271,69 kkal /jam
Panas keluar
Q18
Q18
H 2O = FH182O x Cp H 2O dT
373 393
= 7.917,5919 kg/jam x CpH2O(l ) dT CpH 2 O( g ) dT 413K kkal/kg
298 373
3730,004T 0,0001T 3.10 7 T 2
298 3,1411.10 10 T3 dT
= 7.917,5919 kg/jam x 539,450 kkal / kg
3930,0081 2,3.10 6 T 7,8868.10 9 T 2
373
4,8868.10 T dT 1,0283.10 T dT
12 3 15 4
= 4.281.352,31 kkal/jam
Q19
QC196 H12O6 = FC196H 12O6 x CpC 6H 12O 6 dT
373 393
= 2.233,167 kg/jam x CpH 2O(l) 373 K 2 kkal/kg
CpH O( g )
298 373
N2
0
0 C, 1atm
19 CR 20
30oC, 1 atm Fasa Padat
Fasa Cair
C6H12O6 C6H12O6
H2O N2 H2O
Panas masuk
Q19
Q19 analog perhitungan LB.9 = 1.200.416,717 kkal /jam
Panas keluar
Q20
QC206 H12O6 H 2O = FC206 H12 O 6 H 2O x Cp C6 H12O6 .H 2O dT
298
303
6,5T 0,001T dT kkal/kg
=F
N2
273
1.197.201,252 kkal/jam = FN 2 (203,64) kkal/kg
FN 2 = 11.134,678 kg/jam
N 2 yang digunakan kedalam Crystalizer sebanyak 11.134,678 kg/jam
20 SC 21
o
30 C, 1 atm Fasa Padat
Fasa Padat
C6H12O6.H2O C6H12O6.H2O
H2O H2O
30oC, 1 atm 30oC, 1 atm
Panas masuk
Q20
Q20 analog perhitungan LB.10 = 3.215,4654 kkal/jam
Panas keluar
Q21
QC216 H12O6 H 2O = FC216 H12O6 H 2O x Cp C6 H12O6 .H 2O dT
Udara Panas
2000C
Panas keluar
Q22
yang menguap = Fair yang menguap x Cp H 2 O dT
22 22
Qair
373 383
= 2.046,1987 kg/jam x CpH 2O(l) 373 K 2 kkal/kg
CpH O( g )
298 373
Banyaknya kebutuhan udara yang diperlukan untuk proses adalah sebagai berikut:
Q
m Udara 473
Cp
383
Udara dT
Dimana :
Maka banyaknya udara yang dibutuhkan dalam proses adalah sebagai berikut :
Q 4.832.875,542 kJ / jam
m Udara 52.733,592 kg / jam
473
1,0183 (473 383) kJ / kg
Cp
383
Udara dT
23 24
RC
o
Fasa Padat 30 C, 1 atm Fasa Padat
C6H12O6.H2O C6H12O6.H2O
H2O Air pendingin H2O
70oC, 1 atm bekas 30oC, 1 atm
400 C
Panas keluar
Q24
Q H242O = FH242O x Cp H 2O dT
Panas yang diserap air pendingin (Q) = Panas keluar – Panas masuk
= 2.038,036 kkal/jam - 34.638,543 kkal/jam
= – 32.600,507 kkal/jam
= - 136.400,52 kJ/jam
Kondisi masuk air pendingin pada T= 20oC
Kondisi air pendingin keluar T = 40oC
H (200C) = 83,9 kJ/kg
H (400C) = 167,4 kJ/kg
λ = H (200C) – H (400C)
= (83,9 – 167,4)
= -83,5 kJ/kg
136.400,52 kJ / jam
Jumlah air pendingin yang diperlukan (m) = Q / =
83,5 kJ / kg
= 1.633,539 kg/jam