Anda di halaman 1dari 6

Nama : Made Galang Pradnyadipa

Kelas : X IPS 3
No : 25

Drama Basa bali


Drama Bali modérn
Lelampahan utawi drama pinaka sastra gancaran (prosa) saking kasusastraan Bali Anyar. Lelampahan
inggih punika sinalih tunggil karya sastra sané marupa wangun reraosan (dialog), sané saranannyané
marupa papintonan. Lelampahan mnut unteng ceritannyané kakepah dados kakalih inggih punika : (1)
lelampahan sané madaging cerita indik folklor, sané ceritannyané sampun ketah ring kramané pinaka
satua tetamian, miwah (2) lelampahan sané madaging indik satua-satua anyar sasuratan para kawi.
Lelampahan ring sajeroning wataknyané wénten marupa : wangun tragedi (sané nyritayang indik sosial),
miwah komedi (sané nyritayang indik bebanyolan).
Ring sajeroning papintonannyané wénten sané kawastanin pantomim inggih punika lelampahan sané
wantah marupa semita utawi mimik miwah solah utawi gerak kémanten. Unteng karya sastra lelampahan
puniki wantah madrué wangun sané kabaos dialog utawi mareraosan sadu arep ring
para tokoh ceritannyané.
Ring sor puniki wénten karya sastra lelampahan Bali Anyar miwah para pangawinyané, sakadi :
1. Aduh Déwa Ratu, Olih Gedé Dharna
2. Kirana, Olih Inyoman Manda
3. Gusti Ayu Klantir, Olih A. Wiyat S. Ardi
4. Srombotan Sambel Kacicang, Olih A. Wiyat S. Ardi

Ciri-ciri Drama Bali modérn :


1. Nganggé naskah jangkep
2. Nganggén sutradara
3. Busana campuran( adat Bali lan modern)
4. Tabuh campuran tradisional Bali lan musik modern
5. Daging cerita ngeninin indik kahanan jagate mangkin
6. Basa sané kaanggén basa campuran
7. Genah masolah( setting pamentasan): bebas nganutin daging cerita
Teges Drama Tradisional
Kasusastraan Bali Anyar sané marupa
lelampahan, yéning selehan, makasujatinnyané kahuripan unén-unén lelampahannyané sampun les.wor
becik pisan. Sakéwanten drama sané ketah ring Bali wantah drama tradisional upaminipun drama gong
miwah drama klasik, tur sané nganggén basa
Bali wantah drama gong, sané ceritannyané ketahn ganggén cerita Panji utawi wénten taler sané nénten
nganggén naskah drama sané jangkep, tur praginannyané ketah nganggén ringkesan cerita
utawi sinopsis kémanten, raris kalimbakang ngraga – ngraga antuk praginannyané soang-soang antuk
improvisasi.

Indik artosnyane, Lelampahan inggih punika Silih sinunggil karya sastra sané marupa wangun reraosan
(dialog), sané saranannyané marupa papintonan. Bantang satuannyané kakepah
dados kakalih inggih punika : sané madaging cerita-cerita indik folklor, sané ceritannyané sampun
lumrah mamargi ring kramané pinaka satua tetamian, miwah satua sané madaging indik satua-satua
anyar reriptan para kawi, tur ring sajeroning wataknyané lelampahan punika wénten sané marupa wangun
tragedi (satua-satua sané madaging wicara sosial), miwah komedi (satua bebanyolan), tur ring sajeroning
papintonannyané taler wénten lelampahan sané wantah marupa
solah (gerak), semita (mimik) kémanten, sané kawastanin pantomin. Dadosnyané, unteng karya sastra
lelampahan puniki wantah madrué wangun sané kabaos dialog utawi mareraosan sadu arep
ring para tokoh ceritannyané.
Drama Bali Purwa prasida kasorohang sakadi : Drama Gong, Prembon, Arja, Gambuh, Sendratari,
Wayang, msl.
Ciri-ciri Drama Tradisional :
1. Naskah merupa ringkesan ring asapunapine nénten nganggén naskah
2. Nénten nganggé sutradara
3. Busana adat Bali
4. Tabuh Bali tradisional
5. Daging cerita ngeninin indik kahanan puri utawi aab jagate nguni.
6. Basa sané kaanggén Basa Bali lan Kawi
7. Genah masolah( setting pamentasan): panggung tradisional
Anggah ungguhing basa nyolahang Drama Tradisional
Tata Kramaning Basa Nyolahang Drama
1. Parekan lan parekan miwah panroan lan panyroan nganggé basa andap miwah basa kasar
2. Parekan / panyroan matur ring pepatih nganggén basa alus lan madya
3. Parekan/ panyroan matur ring sang prabu nganggén basa alus
4. Pepatih ring sang prabu nganggé basa alus
5. Pepatih ring parekan nganggé basa andap
6. Prabu ring parekan nganggé basa kapara lan kasar
7. Prabu ring para sametone nganggé basa alus lan andap
8. rikalaning kroda sami sering nganggé basa kasar

Mayadenawa
Kacritayang wenten raja sane marupa raksasa magenah ring gumi sane mawasta Balingkang . raksasa
sane ngewasayang panegari punika maparab Prabu Maya Denawa, prabu balingkang punika sakti
madurgama makueh sampun panegari siosan kakwasayang sawireh punika sang maha raja kalintang
sumbung ngerasayng dewek nenten wenten sane prasida jagi ngasorang lan marasa ragan ipune mawisesa
bilih-bilih prasida ngasorang para dewa.
Ratih : ” om swastiyastu Yan, mangkin rahina purnama, tan tangkil kepura?”
Wayan : “om swastiyastu, inggih ngiring sareng-sareng ke pura, antos malih jebos nggih”
Suci : “inggih”

( rikalaning punika rauh Maha Raja Mayadenawa)


Maya Denawa : “(kroda) woii manusaaa! Ngudiang nyai ne jak makejang!?”
Wayan : “ Ampura titiang prabu, titiang sareng sami puniki ngaturang canang kewanten nunas ica
bakti ring Hyang Ananta Boga.”
Maya Denawa : “nyen lakar sembah nyai? Apa nyi tusing nawang siaku, ane ngawasa gumine wenang,
siaku ane sembah nyai jak mekejang. Uli jani sing ade ne lenan teken siaku sembah nyai, yen nyai
nyembah para dewa nyai lakar mati, orahin nyama braya nyaine makejang. Sing ade jelema ane dadi
tungkas teken baos siaku.”
Rikalaning punika, para krama panjak sami nenten prasida naanang sebetnyane, riantukan nenten dados
ngaturang upakara, upacara lan nyembah bakti ring Hyang Widhi. Yening wenten sane lempas kadi baos
sang Mayadenawa sampun majanten keni sakit gering. Kaceritanyang raris wenten Mpu nyeneng ring
pesisin desa jagat Balingkang.
Ratih : “sugre tityang guru, titiang lang panjak sami wenten kabrebehan.”
Mpu Sang Kulputih : “kenken ne cening ajak makejang ka pakubon bapene?”
Suci : “titiang ngaturang saparindik ida sang prabu Mayadenawa nenten menadosang ngaturang
sembah bakti ring hyang widhi, yening wenten sane nglempasin baos ida sampun mejanten jagi sungkan
rahat..”
Wayan : “titiang nunas mangda prasida mpu mapitulung ring titiang makesami.”
Mpu Sang Kulputih : “nah cening ajak makejang. Jani bapa lakar mapitulung melarapan antuk yoga
semadi nunas pemargi ring ida hyang widhi. Jantos nyen cening jak mekejang.
Raris Mpu Sang Kulputih ngelarang tapa yoga semadhi ring pura besakih
Mpu Sang Kulputih : “om hyang indra, lugra ratu ngicenin pemargi sapariindik kabrebehan sane wenten
ring jagat balingkang mawit saking prabu Mayadenawa.”
Bhatara Indra : “ inggih Mpu Sang Kulputih, antuk ngelinggihang dharma, tityang jagi pacing nulungin
mpu.”
(jagi rauh Bhatara Indra sareng pasukanne ring ajeng Mpu Sang Kulputih)
Mpu Sang Kulputih : “ (bersujud) suksama bhatara Indra”
Sesampun ngaryanin rencana anggen nyerang Maya Denawa benjang wengine perang punika jagi
kalaksanayang. Anggen jebos nyane Maya Denawa sane mirengang kejaraannyane jagi kaserang olih
Bhatara Indra sampun nyiagayang rencana

( Ring kerajaan Mayadenawa)


Kala Wong : “Sugra Baginda, tiang makta gatra, jagi wenten panyerangan saking panegara Balingkang
Maya Denawa : “ Apaa?? Nyen sane wanen nyerang panegara siaku?”
Kala Wong : “ampura baginda, asane para rakyat nunas tulung kapining Mpu Sang Kulputih lan Bhatara
Indra antuk nyerang panegara Balingkang.”
Mayadenawa : “Apa!!! Yening keto, encalang jani nyiagayang pasukan, lan ci Kala Wong dadi mata-mata
antuk mirengang rencana Bhatara Indra, apang ia makasami ngerasayang kawisesan Maya Denawa.
Ingetang! sing dadi cai ketara”
Kala Wong : “inggih baginda, titah prabu jagi kalaksanayang.”
Rikalaning galang kangin sampun tajeg, pertarungan Bhatara Indra lan Maya Denawa mamargi sengit,
selanturnyane pasukan Bhatara Indra kedesek ngantos perang puput rikala galang surya sendeh kauh
Bhatara Indra : “ Prabhu Mayadenawa,puputang parilaksana corahnyane tur mengalah.”
Maya Denawa : “ sampunang I dewa liu mawicara lan raga buktiang sira sane sepatutne menang!!!”

( rikalaning peperangan Maya Denawa kadesek ngantos galang surya sendeh kauh)
Maya Denawa : “ Arghh..awas cai Bhatara Indra, titiang durung kaon, antiang gen, pasti titiang jagi
ngewales parilaksanane caine teken deweke!!”
Ring dina wengi, rikala makejang pasukan Bhatara Indra sampun sirep, Kala Wong nyeritayang Maya
Denawa, wenten toya kelebutan sane biase kaangen antuk minum pasukan Bhatara Indra lan Maya
Denawa ngerencana antuk nyetik pasukan Bhatara Indra.
Kala Wong :”(sambilange ngicenin petunjuk) nika toya kelebutan pasukan bhatara indra , Prabu”
Maya Denawa : “nah, jani iraga gelisang nagingin racun ring toya kelebutan pasukan Bhatara Indra,
mangda benjang pasukan bhatara indra sampun lemas tur kaon ring peperangan.”
Kala Wong : “ inggih baginda”(Maya Denawa miwah Kala Wong nagingin racun)
Maya Denawa : “sampun. Jani iraga mamargi tanpa masuara lan antuk ngilangang jejak miringan telapak
cokornyane!”
Maya Denawa miwah Kala Wong galahin toya kelebutan punika tanpa masuara tur ngemiringan telapak
cokornyane, dadosnyane genah punika mangkin kawastanin Tampak Siring .
Benjang nyane pasukan Bhatara Indra sungkan krana ngarsain toya sane sampun keracun olih Maya
Denawa
Pasukan 1 : “aduhhh… tolonggg waduk tiang sakittttt pesan!!!!!?’
Pasukan 2 ; “tiang sing sanggup nahan sakit punika…aaaaahhhhh”
Mpu Sang Kulputih : “wenten napi niki?? Dados samian sungkan?”
Pasukan 1 : “tiang ten uning Mpu, sesampunane tiang minum toya ring toya kelebutan puniki, waduk
iraga sungkan”
Bhatara Indra : “santukan ipun keracunan krana toya sane ipun minum.”
Mpu Sang Kulputih : “napi sepatutne sane kalaksanayang , bhatara Indra?”
Bhatara Indra : “ (genahang tanganne ring pertiwi lan ring pertiwi punika nyimbuhang toya) ambil miwah
minum toya punika mangda tan sungkan malih. Mangkin toya punika kawastanin Tirta Empul.”
Mpu Sang Kulputih : “ inggih Bhatara.”
Sesampunne minum Tirta Empul kondisi para pasukan Bhatara Indra mewali seger, lan mewali ngejar
Mayadenawa sane melaibang raga.
Mayadenawa melaibang raga lan mengkeb tur ngubah raga sareng Kala Wong.
Maya Denawa : “hah…hah..ipun tileh nguber iraga, tiang mangkin jagi mengkeb dados ngubah raga ,
Hahaha…”
Mayadenawa lan Kala Wong ngubah raga dados Manuk Raya (siap) dadosnyane genah punika mangkin
kawastanin Desa Manukaya, ngubah raga dados buah timbul dadosnyane genah punika mangkin
kawastanin Desa Timbul, Bhatara Indra sane dueg raris nguber Maya Denawa, Maya Denawa ngubah
raga dados susuh dadosnyane genah punika mangkin kawastanin Desa Penyusuhan, ngubah raga dados
dedari dadosnyane genah punika mangkin kawastanin Desa Kadewatan. Lan pemuputanyane Maya
Denawa miwah Kala Wong ngubah raga dados batu padas. Bhatara Indra sampun uning penyamaran
Maya Denawa miwah Kala Wong, raris selanturnyane ipun manah Maya Denawa lan Kala Wong anggen
panah sakti Bhatara Indra.
Mpu Sang Kulputih : “Sapunapi mangkin Bhatara?? Prabhu Maya Denawa selanturnyane ngengkebang
raga, meweh jagi nangkep.”
Bhatara Indra : “sampunang iraga jejeh, idewa cingakin batu padas punika, punika Maya Denawa sane
ngubah raga dados batu padas, merika kabaktayang panah I dewa”

( Maya Denawa miwah Kala Wong ketusuk olih panah Bhatara Indra)
Mayadenawa : “Arghhh… ape ne??sepatutne cai sing nawang penyamaran cang.”
Bhatara Indra : “antuk punika sampun puput parilaksana corah ragenyane Maya Denawa.”
Pemuputne Maya Denawa miwah Kala Wong sampun seda. Lan Dharma mewali tajeg. Sedane Maya
Denawa kawastanin antuk rahina Galungan, antuk tonggak kejayantian dharma kalawaning adharma
.

Anda mungkin juga menyukai