1 PB

(2018) JUUM (ISU KHAS/SPECIAL ISSUE) 128 – 141
https://doi.org/10.17576/juum-2018-special-09
Kedudukan Orang Asli pada Era Penjajahan
(The Position of Orang Asli in the Colonial Era)
MUHAMAD SAYUTI BIN HASSAN @ YAHYA

ROHAIDA NORDIN
ABSTRAK
Objektif utama artikel ini adalah untuk menganalisis sejarah dan kedudukan Orang Asli pada era
penjajahan. Aspek sejarah ini adalah penting bagi menjelaskan kedudukan Orang Asli dan implikasi
sejarah terhadap pengenalan undang-undang berkaitan Orang Asli. Sehubungan itu, bagi mencapai
objektif tersebut, artikel ini menerangkan latar belakang Orang Asli di Semenanjung Malaysia yang
merangkumi definisi Orang Asli, klasifikasi Orang Asli dan asal usul Orang Asli secara ringkas. Selain
menfokuskan kedudukan Orang Asli pada zaman penjajahan, artikel ini turut membincangkan kedudukan
Orang Asli pada zaman sebelum penjajahan yang meliputi aspek sosioekonomi dan politik. Artikel ini
mendapati bahawa kedudukan Orang Asli mula berubah setelah masyarakat Melayu mendominasi dan
seterusnya perubahan makin ketara apabila penjajah luar mula bertapak di Tanah Melayu. Penjajahan
kuasa luar juga telah memberikan kesan terhadap layanan dan undang-undang berkaitan Orang Asli di
Semenanjung Malaysia. Kedudukan Orang Asli mula mengalami beberapa perubahan dan pembaharuan
setelah merdeka. Sungguhpun begitu, tragedi hitam dan kesengsaraan yang dialami Orang Asli pada era
penjajahan dan darurat tidak begitu mudah untuk dilupakan dan terus terpahat sebagai sejarah hidup
masyarakat Orang Asli.
Kata kunci: Orang Asli; JAKOA; zaman penjajahan; undang-undang
ABSTRACT
The main objective of this article is to analyze the history and position of Orang Asli during the colonial
era. This historical aspect is important to clarify the position of the Orang Asli and the historical
implications on the introduction of the laws pertaining to the Orang Asli. In this regard, to achieve the said
objective, this article describes the background of Orang Asli in Peninsular Malaysia which includes the
definition, classification and their origins briefly. Apart from focusing on the position of the Orang Asli
during colonial era, this article also discusses the position of the Orang Asli in the pre-colonial era which
includes socio-economic and political aspects. This article found that the position of Orang Asli has
changed after the Malay dominated and subsequently more apparent when the colonial settled in Malaya.
The colonization has also affected the Orang Asli and laws towards them in Peninsular Malaysia. The
position of the Orang Asli undergo some changes after independence. Nevertheless, the tragedies
experienced by the Orang Asli during the colonization and emergency era were unforgetable and continue
to carve in the history of the Orang Asli life.
Keywords: Orang Asli; JAKOA; colonial period; law
128
PENGENALAN membawa maksud asal (original). 1

Sebelum istilah Orang Asli diterima
Tinjauan aspek sejarah adalah penting secara rasmi oleh kerajaan pada tahun
bagi menjelaskan kedudukan Orang Asli 1960, kaum ini dirujuk sebagai sakai. 2
dan implikasi sejarah terhadap Selain “sakai,” Orang Asli juga dirujuk
pengenalan undang-undang berkaitan sebagai aborigine atau sebagai abos oleh
Orang Asli. Pendekatan historis ini juga pentadbir pada zaman penjajahan. 3
merupakan elemen teras dalam setiap Selain itu, Orang Asli juga dirujuk
kajian perundangan untuk mengenal berdasarkan faktor geografi iaitu tempat
pasti asal usul sesuatu perkara dan tinggal mereka seperti Orang Darat,
hubung kaitnya dengan subjek kajian. Orang Hulu atau Orang Laut.4
Selain itu, pendekatan historis dilihat Orang Asli dirujuk dengan
relevan untuk menjelaskan pelbagai tanggapan negatif kerana
perkembangan bermula era awal dikatakan sebagai masyarakat yang
pembentukan undang-undang dan kurang maju dan tidak bertamadun.
bagaimana perlindungan berkaitan Mereka juga pernah digelar sebagai
dengan Orang Asli itu berubah. orang liar, pagan, orang mawas dan juga
Artikel ini mengupas latar orang jinak.5 Selain itu, Orang Asli telah
belakang dan sejarah Orang Asli. digelar sebagai Melayu buas atau Savage
Perbincangan meliputi takrifan Orang Malay oleh Cerutti, seorang
Asli diikuti sejarah asal usul kedatangan warganegara Itali yang dilantik oleh
Orang Asli ke Tanah Melayu. Di Kerajaan Negeri Perak untuk berkhidmat
samping itu, artikel ini juga sebagai Pegawai Perhubungan yang
menghuraikan klasifikasi dan taburan berurusan dengan Orang Asli. 6 Bukan
demografi Orang Asli di seluruh sahaja dianggap sebagai manusia lemah,
Semenanjung Malaysia termasuklah Stevens menganggap Orang Asli sebagai
suku kaum Orang Asli yang terdapat di hamba yang mirip dengan binatang
negara ini. Selain itu, artikel ini turut buas.7 Menurut Gomes, Orang Asli juga
menerangkan perkembangan sejarah digelar sebagai dream people oleh ahli
iaitu bermula dari zaman penjajahan psikologi Amerika kerana mereka
sehingga selepas Malaysia memperoleh mempunyai impian atau melakukan
kemerdekaan. Artikel ini merumuskan sesuatu impian yang ada kaitan dengan
bagaimana sejarah tentang kedudukan kuasa yang luar biasa. 8 Pelbagai
Orang Asli telah mempengaruhi tanggapan negatif dan tidak adil ini
pembentukan undang-undang dan dasar menyebabkan Orang Asli dianggap asing
berkaitan Orang Asli di negara ini. dan tersisih daripada masyarakat arus
perdana.
Namun begitu, segala tanggapan
LATAR BELAKANG ORANG ASLI negatif terhadap Orang Asli tidak wajar.
DI SEMENANJUNG MALAYSIA Orang Asli tidak seharusnya
dipinggirkan atau dikelaskan sebagai
Orang Asli merupakan orang asal yang masyarakat mundur kerana mereka
menetap di Semenanjung Malaysia. merupakan masyarakat yang mempunyai
Istilah “Asli” yang digunakan ialah nilai adat dan budaya yang unik.
pinjaman perkataan bahasa Arab yang Keunikan dan kelebihan tersebut perlu
berasal daripada perkataan “Asali” yang diberikan tumpuan dan seterusnya
129
menyokong Orang Asli dengan ini juga selari dengan pendapat Jones11
memberikan perlindungan dan kemajuan dan Means 12 bahawa Orang Asli telah
sejajar dengan hak penentuan kendiri dipercayai wujud di tanah Semenanjung
dan undang-undang antarabangsa. beribu-ribu tahun dahulu. Malah, Orang
Tambahan pula, layanan penjajah Asli dikatakan telah wujud sebelum
British terhadap orang Melayu turut wujudnya masyarakat Melayu kerana
memberikan kesan kepada Orang Asli. Orang Asli merupakan migran dari utara
Pada zaman era penjajahan tersebut, Thailand, Burma atau Kemboja sejak
orang Melayu dilantik sebagai pentadbir 8000 tahun ke 3000 tahun yang lalu.13
dalam kebanyakan urusan manakala Istilah Orang Asli merujuk 18
Orang Asli sentiasa diabaikan sehingga suku kaum masyarakat daripada tiga
gagal untuk ditempatkan seiring dengan kumpulan utama berdasarkan etnografi
9
masyarakat majoriti. masing-masing iaitu Negrito, Senoi dan
Ketidakseimbangan ini menyebabkan Melayu Proto. 14 Suku kaum ini tidak
Orang Asli ditinggalkan mundur dan dikira sebagai homogen (homogenous),
terus dianggap sebagai primitif. sebaliknya merupakan kaum yang
dianggap heterogen kerana memiliki
keunikan dan perbezaan yang tersendiri
KLASIFIKASI ORANG ASLI DI dari perspektif sosiobudaya dan
15
SEMENANJUNG MALAYSIA psikososio-kognitif. Pecahan suku
kaum Orang Asli ini dikhususkan lagi
Terdapat bukti yang mencukupi bahawa kepada suku kaum yang lebih kecil
Orang Asli merupakan masyarakat berdasarkan bahasa kaum masing-
terawal yang mendiami tanah masing seperti yang ditunjukkan dalam
semenanjung. Skeat dan Bladgen Jadual 1 di bawah. 16 Setiap suku kaum
mengesahkan bahawa Orang Asli ini unik dan berbeza kerana mereka
merupakan masyarakat pertama yang memiliki bahasa, adat tradisi dan agama
tiba di Tanah Semenanjung.10 Kenyataan yang berlainan.
JADUAL 1. Jumlah Taburan Penduduk Orang Asli pada Disember 2010
Kategori Kumpulan Populasi Bilangan Peratusan

Negrito Kensiu 237 5,009 2.8 %
Kintak 194
Jahai 2,387
Lanoh 382
Mendriq 362
Batek 1,447
Senoi Semai 51,437 97,856 54.9 %
Temiar 31,038
Jah Hut 5618
Che Wong 651
Mah Meri 3,799
Semaq Beri 5,313
Melayu Proto Temuan 27,590 75,332 42.3%
130
Semelai 7,727
Jakun 34,722
Orang Kanaq 148
Orang Kuala 3,525
Orang Seletar 1,620
Jumlah 178,197 100%
Sumber: Bahagian Perancangan dan Penyelidikan, Jabatan Kemajuan Orang Asli
Menurut bancian taburan penduduk penting dalam membekalkan sumber

Orang Asli pada 2010 yang dikeluarkan hutan kepada pedagang-pedagang luar,
oleh Jabatan Kemajuan Orang Asli antaranya kayu gaharu, rempah ratus dan
(JAKOA) seperti yang dipaparkan dalam pelbagai sumber hutan yang lain dengan
Jadual 1, masyarakat kaum Senoi cara sistem barter.19 Pandangan ini telah
mencatatkan jumlah bilangan penduduk disokong oleh Dunn yang menerangkan
tertinggi, iaitu sebanyak 54.9% daripada tentang kedudukan Orang Asli yang
jumlah keseluruhan penduduk Orang penting dalam perdagangan khususnya
Asli. Kaum Melayu Proto mewakili sebagai pembekal dan bertindak sebagai
sebanyak 42.3% dan diikuti kaum pedagang utama dalam sejarah kegiatan
Negrito yang mencatatkan jumlah yang ekonomi pada kurun kelima dahulu. 20
paling kecil daripada ketiga-tiga kaum Hakikat ini menggambarkan bahawa
Orang Asli, iaitu 2.8% sahaja. Orang Asli pada kurun itu mempunyai
nilai ketamadunan yang tinggi dalam
mempraktikkan kebebasan
ZAMAN PRAPENJAJAHAN
melaksanakan aktiviti ekonomi.
Orang Asli sebelum zaman penjajahan Selain aspek ekonomi,
boleh dikatakan mempunyai autonomi kedudukan Orang Asli dari aspek politik
dan mempraktikkan hak penentuan dan sosial menyaksikan bahawa mereka
kendiri dalam konteks mereka sendiri pernah mempunyai nilai taraf kehidupan
sama ada dari aspek ekonomi, politik yang baik serta sistematik. Sejarah awal
dan juga sosial. Menurut Carey, Melaka telah menyaksikan bagaimana
kedudukan Orang Asli sebelum zaman Orang Asli sudah lama mendiami
penjajahan menggambarkan bahawa Melaka dengan wujudnya sebuah
mereka mempunyai nilai ketamadunan perkampungan nelayan yang didiami
yang tersendiri. 17 Dalam erti kata lain, oleh Orang Laut.21 Andaya dan Andaya
Orang Asli mempunyai sistem politik juga berpendapat bahawa Orang Asli
dan kepimpinan yang tersendiri sudah mempunyai sistem politik dan
mengikut adat dan tradisi mereka sendiri pentadbiran yang hampir sama dengan
serta berupaya untuk menguruskan masyarakat Melayu yang diketuai oleh
kehidupan mengikut resam tradisional Parameswara yang baru tiba di Melaka
dan kepercayaan nenek moyang.18 pada zaman itu.22 Selain itu, Orang Asli
Contohnya, dari aspek ekonomi di Melaka juga turut mempunyai kuasa
Andaya dan Andaya menjelaskan politik setelah mereka pernah dilantik
bahawa Orang Asli memainkan peranan menjadi penghulu dan ketua atau lebih
dikenali sebagai Lelah Maharajah dan
131
juga Setia Rajah. 23 Orang Asli juga bagaimanapun, penjajahan British telah
mempunyai taraf berbeza, berpengaruh membawa perubahan terhadap landskap
dan juga berharta mengikut amalan adat kehidupan tradisional Orang Asli dari
perpatih khususnya hal berkaitan dengan segi pentadbiran dan perundangan.
pemilikan yang diamalkan di Rembau di Nicholas menyifatkan bahawa
mana golongan Biduanda terdiri dalam penjajahan British ini merupakan
kalangan masyarakat Orang Asli. 24 permulaan tindakan paternalisme
Secara tidak langsung, pengiktirafan terhadap Orang Asli. 30 Salah satu
seperti ini telah meletakkan Orang Asli tindakan paternalisme tersebut ialah
setaraf dengan bangsa lain. Orang Asli dianggap sebagai kanak-
Namun, kekuasaan dan kanak dan perlu dipelihara.31
kedudukan Orang Asli mula berubah Keadaan bertambah buruk
setelah masyarakat Melayu mula apabila Tanah Melayu diserang oleh
mendominasi pemerintahan dan aktiviti tentera Jepun pada 8 Disember 1941 dan
ekonomi di Tanah Melayu. Menurut berlarutan sehingga tahun 1945.32 Askar
Means, Orang Asli telah dipinggirkan Jepun mula menawan Tanah Melayu
oleh kekuasaan Melayu pada ketika itu bermula dari timur Kelantan iaitu Kota
yang menyebabkan Orang Asli Bharu sehinggalah menguasai selatan
berpindah jauh ke dalam hutan. 25 Tanah Melayu, iaitu negeri Johor
Kekuasaan masyarakat Melayu juga sebelum memasuki utara Singapura. 33
menyebabkan mereka berasakan diri Sepanjang tempoh serangan tentera
mereka dihina dan takut untuk Jepun ini, keadaan ekonomi menjadi
berkomunikasi dengan masyarakat semakin buruk sehingga penduduk
26
Melayu. Kebanyakan Orang Asli terpaksa menahan lapar kerana dihimpit
khususnya Negrito dan Senoi kurang oleh masalah bekalan makanan yang
berhubung dengan dunia luar malah terhad.34 Selain masalah makanan, ramai
mereka lebih selesa berada di dalam dalam kalangan penduduk di Tanah
hutan kerana mereka dapat Melayu, seperti kaum Cina, pentadbir
mempraktikkan adat budaya dan cara jajahan, pengurus estet dan juga
hidup tradisional mereka. 27 Layanan pelombong-pelombong Eropah lari
buruk terhadap Orang Asli pada ketika menyembunyikan diri ke dalam hutan
ini menyebabkan kebebasan dan dan juga kawasan bukit bagi
autonomi Orang Asli yang dinikmati mengelakkan ancaman askar Jepun. 35
sebelum ini beransur hilang dan terhakis. Ekoran persembunyian tersebut, Orang
Perubahan tersebut turut dirasai pada era Asli turut berundur dan menjauhi diri
penjajahan oleh kuasa luar. daripada masyarakat luar dengan
membawa diri jauh ke dalam hutan di
ZAMAN PENJAJAHAN kawasan bukit dan gunung.36
Kesan serangan askar Jepun ini,
Tanah Melayu mula dijajah oleh keadaan politik pada ketika itu menjadi
Portugis dengan menawan Melaka pada kucar-kacir kerana parti politik
tahun 1511. 28 Kemudian, Belanda pada bermusuhan antara satu sama lain,
tahun 1641 telah mula menjajah dan khususnya Parti Komunis Malaya
menyebabkan Portugis berundur dari (PKM) dan Koumintang (Chinese
Tanah Melayu. 29 Penjajah pada zaman National Party). 37 Pada era ini, Leary
ini tidak begitu memberikan kesan mendedahkan bahawa sayap kiri PKM,
terhadap kehidupan Orang Asli. Walau iaitu Tentera Anti-Jepun Penduduk
132
Tanah Melayu (MPAJA) melancarkan Komunis Malaya (PKM) melancarkan

tentangan dan mendesak tentera Jepun serangan untuk menghalau tentera
untuk berundur.38 British dari Tanah Melayu. 44 Malah,
Dalam kekalutan serangan mereka mendakwa bahawa pengunduran
tentera Jepun ini, keadaan pentadbiran tentera Jepun dari Tanah Melayu adalah
Orang Asli menjadi tidak teratur. Carey hasil tentangan MPAJA.45 Kumpulan ini
berpendapat bahawa ia mungkin turut mengekalkan modus operandi yang
disebabkan oleh sikap tentera Jepun sama, iaitu bersembunyi di dalam hutan
yang kurang cekap beraksi di dalam dan masih menjalinkan hubungan yang
hutan manakala kebanyakan Orang Asli baik dengan Orang Asli di belantara. 46
tinggal di dalam hutan yang tebal.39 Oleh Pemberontak Komunis mula
hal yang demikian, askar Jepun pada menzahirkan tindakan mereka di Tanah
ketika itu terpaksa berhubung dengan Melayu pada tahun 1947 dengan
penduduk kampung dalam kalangan menyerang polis-polis dan juga
orang Cina dan terpaksa melintasi pentadbir estet pada ketika itu. 47
kawasan perkampungan Orang Asli Tergugat dengan keadaan itu, kerajaan
untuk mendapatkan bekalan makanan telah mengumumkan darurat secara
dan sebagainya. 40 Ekoran itu, hubungan rasmi pada 12 Julai 1948 dan berakhir
baik antara Orang Asli dengan kaum pada 31 Julai 1960.48
Cina sebelum ini bertukar menjadi keruh Pada zaman darurat ini, keadaan
apabila kebanyakan Orang Asli ialah Orang Asli dikatakan mengalami trauma
penyokong dan mempunyai hubungan kerana mereka menjadi subjek tumpuan
yang baik dengan MPAJA. 41 Dalam kedua-dua pihak yang bermusuhan yakni
pada itu, MPAJA cuba untuk pihak pemberontak komunis (PKM) dan
menjalinkan semula hubungan baik juga tentera British.49 Leary menjelaskan
dengan Orang Asli, namun Orang Asli bahawa keadaan getir ini menyebabkan
lebih cenderung untuk membantu askar Orang Asli terhimpit antara janji manis
Jepun dengan membekalkan sumber yang ditabur oleh Komunis dan ada
makanan dan pelbagai bantuan lain ketikanya Orang Asli menjadi mangsa
kerana mereka telah dilayan baik oleh kekejaman serta ugutan untuk
askar berkenaan.42 mendapatkan sokongan. 50
Kegusaran
Walaupun menurut Jones dan tentera British semakin menjadi-jadi
Dentan, Orang Asli dilayan baik untuk apabila mereka menyedari ketangkasan
kepentingan tentera Jepun, Means pemberontak Komunis menawan hati
menjelaskan hakikat sebenar keadaan Orang Asli di hutan. Kerisauan British
Orang Asli yang sentiasa menjadi berkenaan memberikan kesan terhadap
mangsa pertempuran antara kedua-dua Orang Asli kerana Orang Asli dijadikan
belah pihak dan ia telah mengakibatkan sebagai tumpuan utama bagi memastikan
kebuluran, pembunuhan, seterusnya keselamatan negara serta mematahkan
menganggu sistem kehidupan tradisional serangan pemberontak Komunis. 51
Orang Asli secara keseluruhan.43 Berikutan itu, tentera British mula
Kerajaan British kembali semula mengatur strategi untuk mematahkan
ke Tanah Melayu setelah tentera Jepun pemberontakan Komunis.
mengundur diri pada Ogos 1945. Antara strategi awal untuk
Apabila tentera British mula berkuasa di melumpuhkan pergerakan Komunis
Tanah Melayu, pemberontak komunis adalah melalui sekatan penyaluran
atau lebih dikenali sebagai Parti bekalan makanan melalui Orang Asli
133
dan masyarakat Cina yang tinggal di pendekatan penempatan semula ini

dalam hutan kepada Komunis yang merupakan satu kesalahan besar yang
berkubu jauh di dalam hutan.52 Sekatan dilakukan oleh pentadbir British seperti
makanan ini diteruskan dengan yang digambarkannya sebagai “lack of
mewujudkan penempatan semula imagination and great stupidity.”60
sejumlah besar masyarakat Cina seperti Penempatan semula Orang Asli
yang diperuntukkan di bawah Briggs ini hakikatnya mengeruhkan lagi
Plan. 53 Pelan yang diperkenalkan oleh keadaan apabila dilakukan tanpa
Sir Harrold Briggs bermula pada tahun mempertimbangkan aspek kemanusiaan
1951 bertujuan menafikan penyaluran dan tidak menghormati Orang Asli.
makanan kepada pemberontak Antara bentuk kezaliman terhadap Orang
komunis.54 Kem penempatan semula ini Asli ialah pengabaian kebajikan Orang
dilengkapi dengan rumah kediaman, Asli dengan kekurangan tempat
kemudahan-kemudahan asas dan dipagar perlindungan, bekalan makanan yang
serta dikawal rapi oleh askar dan polis.55 tidak mencukupi, keadaan tempat yang
Dasar penempatan semula di bawah tidak bersih sehingga meragut nyawa
Briggs Plan ini disifatkan sebagai satu Orang Asli yang terlibat. 61 Sehubungan
usaha yang berjaya untuk membantutkan itu, Jones mendedahkan bahawa jumlah
usaha komunis untuk menawan Malaya. kematian yang tinggi itu amat
Oleh sebab sumber makanan membimbangkan sehingga boleh
yang tidak mencukupi, tumpuan menghapuskan kaum Orang Asli di
Komunis beralih kepada Orang Asli. 56 mana beliau menjelaskan:
Dalam pada itu, Komunis mengambil
peluang untuk menjalinkan hubungan In 1951 it was reported that the death rate in one
large camp reached the figure of 204 per
baik bersama Orang Asli yang
thousand which it was feared would lead to the
membawa diri jauh ke dalam belantara. complete elimination of the group concerned.62
Komunis pada sekitar tahun 1953 telah
mengawal Orang Asli khususnya yang Selain kematian, Hood menggambarkan
berada di kawasan tengah sempadan keadaan Orang Asli yang ditempatkan
Negeri Sembilan dan juga Thailand. 57 semula ini hidup dalam tekanan, trauma
Khuatir dengan hubungan antara Orang dan mereka juga mengalami kecederaan
Asli dengan Komunis tersebut, pentadbir fizikal. 63 Sekalipun tindakan British ini
British telah mengenakan pendekatan adalah untuk menyelamatkan negara
yang sama dengan menempatkan Orang daripada ancaman Komunis, mereka
Asli di kem penempatan semula. Selain tidak berhak memperlakukan Orang Asli
bertujuan memperkasakan lagi aspek sedemikian.
keselamatan, pelaksanaan dasar Dengan menyifatkan dasar
penempatan semula Orang Asli adalah penempatan semula Orang Asli ini
penting kepada pentadbir British untuk sebagai gagal, Leary menjelaskan
mendesak Komunis agar mengundur diri bahawa antara faktor yang menyebabkan
dari kawasan hutan yang didiami oleh tindakan tidak berperikemanusiaan
Orang Asli. 58 Dengan menyekat pemerintah British ialah kekurangan
pemberontakan Komunis ini, pentadbir tenaga kerja yang terlatih.64 Di samping
British berharap dapat mengeratkan itu, keadaan yang menekan ini
kembali hubungan baik antara Orang menyebabkan Orang Asli berasakan
Asli dengan penjajah British. 59 Walau tinggal bersama pemberontak di dalam
bagaimanapun, Carey menyifatkan hutan adalah lebih baik berbanding
134
menjalani kehidupan di kem penempatan terbunuh dalam suatu kejadian tragis

semula tersebut. 65 Sebagai tanda dalam hutan berhampiran Tapah, Perak
membantah penindasan dan layanan pada awal tahun 1953. 71 Ekoran
buruk oleh British pada ketika itu, kematian ini, pentadbir British telah
sebilangan Orang Asli nekad meloloskan melantik Noone sebagai Penasihat Orang
diri dan membawa diri jauh ke dalam Asli yang baharu.72
hutan. Implikasi penempatan semula Dalam pada itu, Carey telah
turut dirasai oleh Orang Asli yang tidak menjelaskan sejarah perkembangan dan
menjadi mangsa penempatan semula kedudukan Akta Orang Asli dalam
apabila mereka berhijrah meninggalkan penulisannya seperti yang berikut:
kediaman dengan meneroka jauh ke
dalam hutan agar tidak diganggu oleh This period also saw the first important attempt
orang luar termasuklah pihak British. 66 at legislation to protect the Orang Asli, and this
was once again largely pioneered by Noone
Tindakan yang dianggap benar oleh himself. The result was the publication of the
British ini bertentangan dengan Aboriginal Peoples Ordinance by the
kemahuan Orang Asli apatah lagi government in 1954 and this document was later
perilaku tersebut mengongkong amended in 1967 to conform to changing
kehidupan Orang Asli. conditions. This ordinance was a milestone in the
administration of the Orang Asli, for at last the
Menyedari kegagalan untuk government officially admitted its responsibility
memenangi hati Orang Asli melalui towards them, as well as the right of the
agenda penempatan semula, pentadbir aboriginal tribes to follow their own way of
British telah menukar strategi dengan life.73
menggunakan pendekatan lebih mesra
dan lembut dengan menyalurkan Sungguhpun peranan jabatan masih
kebajikan tanpa menggunakan apa-apa terhad, kerajaan British meneruskan lagi
bentuk keganasan dan paksaan.67 Antara usaha untuk mengembangkan lagi fungsi
usaha penting untuk memulihkan jabatan kerana British masih khuatir
kekusutan yang berlaku antara Orang dengan gerakan komunis yang masih
Asli dengan kerajaan adalah melalui berbaki seterusnya dapat mengawal
penubuhan Jabatan Kebajikan Orang pergerakan Orang Asli secara
Asli pada tahun 1950 dengan melantik keseluruhannya. 74 Berhubung dengan
D.R. Williams-Hunt sebagai Penasihat niat untuk melebarkan bidangkuasa
Persekutuan Pertama. 68 Pada awal jabatan untuk merangkumi pentadbiran,
penubuhan jabatan ini, mandat yang kebajikan dan bantuan perubatan, Carey
diberikan kepada penasihat jabatan menyifatkan tindakan tersebut sebagai
adalah terhad kerana hanya memiliki strategi yang berselindung di sebalik niat
bidang kuasa menasihat tanpa kuasa- asal untuk memenangi hati Orang Asli
kuasa lain. 69 Selain faktor kewangan dan mengesan pergerakan Komunis. 75
yang terhad, perpindahan portfolio Usaha British ini dikukuhkan lagi
jabatan Orang Asli yang berada di dengan mewujudkan jawatan sokongan
bawah bidang kuasa negeri kepada seperti askar dan tentera dalam kalangan
bidang kuasa persekutuan telah orang Melayu bagi membantu Orang
menyebabkan bidang kuasa jabatan Asli di lapangan. 76 Setelah pelbagai
tersebut tidak begitu meluas.70 usaha yang dilakukan untuk
Walau bagaimanapun, usaha memperbaiki hubungan dengan Orang
William-Hunt untuk melindungi Orang Asli, Dentan menyifatkan usaha British
Asli tidak begitu lama setelah beliau adalah berkesan kerana keadaan menjadi
135
semakin reda kerana angka Orang Asli

menyokong Komunis dikatakan semakin
berkurangan menjelang 1958.77 ZAMAN PASCAPENJAJAHAN
Pihak pentadbir British
memperkasakan lagi usaha mereka Kedudukan Orang Asli selepas Tanah
walaupun kepercayaan Orang Asli Melayu bebas daripada ancaman
belum pulih sepenuhnya. Antara usaha penjajah mengalami beberapa
signifikan yang dilakukan oleh British pembaharuan dan peningkatan dari segi
adalah dengan penubuhan The Senoi perhatian dan perlindungan daripada
Praaq atau pasukan tentera yang kerajaan. Namun, tragedi hitam dan
dianggotai oleh Orang Asli. 78 Pasukan kesengsaraan yang dialami Orang Asli
tentera berkenaan berada di bawah dalam episod penjajahan dan darurat
penyeliaan Jabatan Orang Asli dan tidak begitu mudah untuk dilupakan dan
menerima khidmat latihan daripada terus terpahat sebagai salah satu episod
Special Air Services (SAS), iaitu salah duka dalam sejarah hidup masyarakat
satu unit di bawah pasukan Tentera Orang Asli.
British. 79 Penubuhan Senoi Praaq atau Setelah memperoleh
juga dikenali sebagai pasukan antigerila kemerdekaan, pelbagai usaha signifikan
pada penghujung tahun 1956 sedikit telah dilaksanakan kerajaan untuk
sebanyak mengubah persepsi Orang Asli melindungi Orang Asli. Antara usaha
terhadap penjajah British, kerajaan dan berkenaan ialah memperkasakan bidang
orang Melayu. Menurut Mohd Tap, kuasa Jabatan Kebajikan Orang Asli
penyertaan Orang Asli dalam pasukan dengan memberikan tumpuan terhadap
Senoi Praaq telah mengubah kedudukan perlindungan dan pembangunan Orang
sosial dan membuka peluang pekerjaan Asli dengan meletakkan Orang Asli
kepada Orang Asli khususnya yang setaraf dengan masyarakat majoriti yang
tinggal di dalam hutan. 80 Tambahan lain. Usaha terawal yang dijalankan oleh
pula, Carey menyifatkan pasukan tentera kerajaan pada waktu itu ialah perubahan
Orang Asli ini sebagai berkesan, malah bidang kuasa daripada bidang kuasa
penubuhannya merupakan satu usaha negeri kepada bidang kuasa persekutuan.
yang berjaya kerana pasukan berkenaan Sehubungan itu, jawatan Penasihat
diberi mandat untuk beroperasi di Orang Asli turut diwujudkan dengan
kawasan hutan dan Orang Asli lebih arif peralihan tersebut bagi menggantikan
tentang selok-belok berkaitan urusan Pesuruhjaya Orang Asli (Commissioner
dalam hutan.81 for Orang Asli).83
Setelah zaman darurat menuju ke Lantaran itu, Carey menyifatkan
penghujung, tugasan pasukan Senoi peranan dan tanggungjawab Jabatan
Praaq telah diserap menjadi sebahagian Kemajuan Orang Asli selepas
daripada pasukan polis walaupun kemerdekaan sebagai satu
mengekalkan identiti asal pasukan perkembangan berbanding keadaan
berkenaan. 82 Oleh hal yang demikian, Orang Asli pada zaman penjajahan yang
pendekatan Senoi Praaq boleh diselubungi kekerasan dan penindasan
dirumuskan sebagai bertepatan dengan oleh pentadbir British khususnya. 84
kemahuan Orang Asli yang dapat Sungguhpun begitu, kejayaan tersebut
bertugas di hutan, malah pendekatan boleh dikatakan tidak menyeluruh
tersebut boleh disifatkan sebagai kerana tumpuan terhadap kebajikan
menghormati kedudukan mereka. Orang Asli hanya diberikan kepada
136
negeri-negeri yang mempunyai bilangan (top-down) ini akhirnya menyebabkan

Orang Asli yang ramai. Tumpuan Orang Asli tidak mendapat perlindungan
kepada Orang Asli di semua negeri perlu yang sewajarnya. Akhirnya, undang-
diberikan secara sama rata oleh JAKOA. undang yang sepatutnya melindungi
Selain usaha-usaha yang Orang Asli ini gagal memberikan
dinyatakan di atas, pelbagai perlindungan sepenuhnya kepada Orang
perkembangan berhubung dengan Asli kerana mempunyai unsur
perlindungan hak Orang Asli turut paternalisme.
berlaku. Selari dengan kajian
perundangan, perkembangan PENGHARGAAN
perlindungan hak Orang Asli boleh
dilihat melalui undang-undang yang Penghargaan kepada Biasiswa SLAI dan
dirangka bagi melindungi Orang Asli. Geran Penyelidikan UPSI/FRGS (2015-
0164-107-02) oleh KPM.
PENUTUP NOTA
Artikel ini telah memaparkan perubahan 1

Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
kedudukan Orang Asli yang semakin Peninsular Malaysia, Oxford University
merosot mengikut peralihan zaman iaitu Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 3.
2
pada era sebelum penjajahan, semasa Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
penjajahan dan pascapenjajahan. Peninsular Malaysia, hlm 3.
3
Walaupun Orang Asli mempunyai Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
Peninsular Malaysia, hlm 3. Lihat Mohd
autonomi dan kebebasan pada zaman Tap Salleh, An Examination of Development
sebelum penjajahan, namun nasib Planning among the Rural Orang Asli of
mereka berubah menjadi mangsa West Malaysia, Unpublished Doctoral
penindasan oleh pelbagai pihak untuk Dissertation, University of Bath, Bath, 1990,
meraih sokongan seperti komunis dan hlm 30.
4
Nicholas, The Orang Asli and the Contest for
penjajah British. Kesan negatif Resources: Indigenous Politics, Development
penjajahan terhadap Orang Asli sangat and Identity in Peninsular Malaysia,
membekas dalam kehidupan mereka International Work Group for Indigenous
sehingga kedudukan Orang Asli menjadi Affairs, Copenhagen, 2000, hlm 6. Rujukan
lemah dan rendah diri. Implikasi tersebut kepada Orang Hulu adalah bagi mereka yang
tinggal di muara sungai, Orang Darat
juga boleh dilihat menerusi merujuk mereka yang tinggal di kawasan
pembentukan undang-undang berkaitan bukit atau tanah tinggi, dan Orang Laut ialah
Orang Asli yang mempunyai elemen mereka yang tinggal di persisiran pantai.
5
paternalisme. Kesannya, pelbagai Nicholas, 2002. Organizing Orang Asli
undang-undang dan dasar yang dibentuk Identity. Dlm. Chou, G. B. C. (pnyt.) Tribal
Communities in the Malay World, Historical,
untuk melindungi Orang Asli Cultural and Social Perspectives, Singapore:
dipertikaikan kerana kurang berkesan Institute of Southeast Asian Studies, hlm 120.
untuk melindungi hak Orang Asli. Lihat Wazir-Jahan Begum Karim, Ma’
Undang-undang ini dikatakan mengikut Betisek Concept of Living Things, The
acuan penjajah, gagal Athlone Press, London, 1981, hlm 13.
6
mempertimbangkan nilai adat resam dan Peninsular Malaysia, Oxford University
budaya Orang Asli. Penggubalan dasar Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 288. Cerruti
berkaitan Orang Asli yang dibuat dengan telah menulis sebuah buku yang bertajuk
menggunakan pendekatan atas ke bawah “My Fiends The Savages.” Buku ini telah
137
19
mendedahkan perilaku pihak pemerintah Andaya & Andaya, A History of Malaysia,
terhadap Orang Asli pada ketika itu. MacMillan Education, London, 1982, hlm
7
Stevens dipetik dalam Carey, Orang Asli, the 10.
20
Aboriginal Tribes of Peninsular Malaysia, Dunn dipetik dalam Nicholas, The Orang
hlm 286. Selain anggapan sebagai hamba, Asli and the Contest for Resources:
adakalanya kanak-kanak Orang Asli juga Indigenous Politics, Development and
ditangkap dan dijual dan dibesarkan sebagai Identity in Peninsular Malaysia, International
orang Melayu. Work Group for Indigenous Affairs,
8
Gomes, ‘Things Are Not What They Seem: Copenhagen, 2000, hlm 72.
21
Semai Economy in the 1980s,’ (Julai 1989) Andaya & Andaya, A History of Malaysia,
35 Akademika, hlm 47. Gelaran “dream MacMillan Education, London, 1982, hlm
people” ini dirujuk khusus kepada kaum 49.
22
Temiar dan Semai. Andaya & Andaya, A History of Malaysia,
9
Rusaslina Idrus, ‘The Discourse of Protection hlm 49-50. Lihat Nicholas, The Orang Asli
and the Orang Asli in Malaysia;’ (2011) Vol. and the Contest for Resources: Indigenous
29 (Supp. 1) Kajian Malaysia, hlm 58. Politics, Development and Identity in
10
Skeat & Blagden, Pagan Races of the Malay Peninsular Malaysia, International Work
Peninsula, Edisi Pertama, Frank Cass & Co. Group for Indigenous Affairs, Copenhagen,
Ltd, 1966, hlm 14. 2000, hlm 74.
11 23
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their Newbold dipetik dalam Nicholas, The Orang
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 Asli and the Contest for Resources,
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, Indigenous Politic, Development and
hlm 287. Indentity in Peninsular Malaysia, hlm 75.
12 24
Means, ‘The Orang Asli: Aboriginal Policies Hooker dipetik dalam Nicholas, The Orang
in Malaysia,’ (1985) 58 (4) Pacific Affairs, Asli and the Contest for Resources:
hlm 637-638. Indigenous Politics, Development and
13
Means, ‘The Orang Asli: Aboriginal Policies Identity in Peninsular Malaysia, hlm 74.
25
in Malaysia,’ hlm 638. Means, ‘The Orang Asli: Aboriginal Policies
14
Jabatan Kemajuan Orang Asli, Pelan in Malaysia,’ (1985) 58 (4) Pacific Affairs,
Strategik Jabatan Kemajuan Orang Asli, hlm 638.
26
2011-2015. Williams-Hunt, An Introduction Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their
to the Malayan Aborigine, AMS Press, New Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9
York, 1952, hlm 1. Lihat Carey, ‘The Kensiu (No. 2) Journal of Southeast Asian History,
Negritos of Baling, Kedah,’ (1970) 43 (1) hlm 289.
27
Journal of the Malaysian Branch of the Royal Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their
Asiatic Society, hlm 144. Lihat Jabatan Progress in Modern Malaya,’ hlm 289.
28
Kemajuan Orang Asli, Pelan Strategik Swettenham, British Malaya, George Allen
Jabatan Kemajuan Orang Asli, 2011-2015, and Unwin Ltd, London, 1948, hlm 14. Lihat
2011, hlm 18. Andaya & Andaya, A History of Malaysia,
15
Jabatan Kemajuan Orang Asli, Pelan MacMillan Education, London, 1982, hlm
Strategik Jabatan Kemajuan Orang Asli, 37.
29
2011-2015, hlm 8. Mahani Musa, ‘The Andaya & Andaya, A History of Malaysia,
Socio-economic History of the Orang Kanaq hlm 38. Lihat Winstedt, Malaya and Its
of Johor,’ (2011) Vol. 29 (No. 1) Kajian History, Hutchinson University Library,
Malaysia, hlm 48. London, 1966, hlm 7.
16 30
Mahani Musa, ‘The Socio-economic History Nicholas, The Orang Asli and the Contest for
of the Orang Kanaq of Johor,’ (2011) Vol. 29 Resources, Indigenous Politic, Development
(No. 1) Kajian Malaysia, hlm 48. and Indentity in Peninsular Malaysia,
17
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of International Work Group for Indigenous
Peninsular Malaysia, Oxford University Affairs (IWGIA), Copenhagen, 2000, hlm 78.
31
Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 286. Nicholas, The Orang Asli and the Contest for
18
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of Resources, Indigenous Politic, Development
Peninsular Malaysia, hlm 286. and Indentity in Peninsular Malaysia, hlm
79.
138
32 45
Andaya & Andaya, A History of Malaysia, Leary, Violence and the Dream People, the
MacMillan Education, London, 1982, hlm Orang Asli in the Malayan Emergency, 1948-
246. 1960, Ohio University Centre for
33
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their International Studies, Amerika Syarikat,
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 1995, hlm 11.
46
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, Rusaslina Idrus, ‘The Discourse of Protection
hlm 293. and the Orang Asli in Malaysia,’ (2011) Vol.
34
Kheng, Memory as History and Moral 29 (Supp. 1) Kajian Malaysia, hlm 61.
47
Judgement, Oral and Written Accounts of the Dentan, Malaysia and the “Original
Japanese Occupation of Malaya, Dalam People”, a Case Study of the Impact of
Wong (pnyt.), War and Memory in Malaysia Development on Indigenous Peoples, Allyn
and Singapore, Institute of Southeast Asian and Bacon, Boston, 1996, hlm 61.
48
Studies, Singapore, 2000, hlm 23. Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their
35
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 (No. 2) Journal of Southeast Asian History,
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, hlm 295.
49
hlm 293. Rusaslina Idrus, ‘The Discourse of Protection
36
Dentan, Malaysia and the “Original and the Orang Asli in Malaysia,’ (2011) Vol.
People”, a Case Study of the Impact of 29 (Supp. 1) Kajian Malaysia, hlm 57.
50
Development on Indigenous Peoples, Allyn Leary, Violence and the Dream People, the
and Bacon, Boston, 1996, hlm 60. Orang Asli in the Malayan Emergency, 1948-
37
Dentan, Malaysia and the “Original 1960, Ohio University Centre for
People”, A Case Study of the Impact of International Studies, Amerika Syarikat,
Development on Indigenous Peoples, hlm 1995, hlm 42.
51
60. Rusaslina Idrus, ‘The Discourse of Protection
38
Leary, Violence and the Dream People, the and the Orang Asli in Malaysia,’ (2011) Vol.
Orang Asli in the Malayan Emergency, 1948- 29 (Supp. 1) Kajian Malaysia, hlm 62.
52
1960, Ohio University Centre for Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
International Studies, Amerika Syarikat, Peninsular Malaysia, Oxford University
1995, hlm 11. Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 306.
39 53
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their
Peninsular Malaysia, Oxford University Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9
Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 290. (No. 2) Journal of Southeast Asian History,
40
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their hlm 295. Lihat Robert Knox Dentan,
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 Malaysia and the "Original People", a Case
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, Study of the Impact of Development on
hlm 294. Indigenous Peoples, hlm 61.
54
41 Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their Mahani Musa, ‘The Socio-economic History
Progress in Modern Malaya,’ hlm 294. of the Orang Kanaq of Johor,’ (2011) Vol. 29
Tentera Anti-Jepun Penduduk Tanah Melayu (No. 1) Kajian Malaysia, hlm 55. Lihat
adalah Malayan Peoples’ Anti-Japanese Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
Army (M.P.A.J.A). Peninsular Malaysia, Oxford University
42
Dentan, Malaysia and the “Original Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 306.
55
People”, a Case Study of the Impact of Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
Development on Indigenous Peoples, Allyn Peninsular Malaysia, hlm 306.
56
and Bacon, Boston, 1996, hlm 60 Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
43
Means, ‘The Orang Asli: Aboriginal Policies Peninsular Malaysia, hlm 306.
57
in Malaysia,’ (1985) 58 (4) Pacific Affairs, Dentan, Malaysia and the “Original
hlm 643. People”, a Case Study of the Impact of
44
Pemberontak ini terbentuk daripada Development on Indigenous Peoples, Allyn
kumpulan yang telah dikenali sebagai and Bacon, Boston, 1996, hlm 63. Jones, '’he
Tentera Anti-Jepun Penduduk Tanah Melayu Orang Asli: An Outline of Their Progress in
(MPAJA) pada zaman pendudukan Jepun Modern Malaya,’ hlm 297, Carey, Orang
sebelum ini. Asli, the Aboriginal Tribes of Peninsular
Malaysia, hlm 305.
139
58 76
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their Dentan, Malaysia and the "Original People",
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 a Case Study of the Impact of Development
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, on Indigenous Peoples, Allyn and Bacon,
hlm 295. Boston, 1996, hlm 64.
59 77
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their Dentan, Malaysia and the “Original
Progress in Modern Malaya,’ hlm 295. People”, a Case Study of the Impact of
60
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of Development on Indigenous Peoples, hlm
Peninsular Malaysia, Oxford University 66.
78
Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 307. Mohd Tap Salleh, An Examination of
61
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of Development Planning among the Rural
Peninsular Malaysia, hlm 308. Orang Asli of West Malaysia, Unpublished
62
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their Doctoral Dissertation, University of Bath,
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 Bath, 1990, hlm 216. Dalam konteks ini,
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, Senoi membawa maksud lelaki manakala
hlm 297. Praaq bermaksud bertempur atau berlawan.
63 79
Hood dipetik dalam Leary, Violence and the Mohd Tap Salleh, An Examination Od
Dream People, the Orang Asli in the Development Planning among the Rural
Malayan Emergency, 1948-1960, Ohio Orang Asli of West Malaysia, hlm 216.
80
University Centre for International Studies, Mohd Tap Salleh, An Examination Od
Amerika Syarikat, 1995, hlm 44. Development Planning among the Rural
64
Leary, Violence and the Dream People, the Orang Asli of West Malaysia, hlm 216.
81
Orang Asli in the Malayan Emergency, 1948- Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
1960, hlm 42. Peninsular Malaysia, Oxford University
65
Leary, Violence and the Dream People, the Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 317-318.
82
Orang Asli in the Malayan Emergency, 1948- Mohd Tap Salleh, An Examination of
1960, hlm 42. Development Planning among the Rural
66
Dentan, Malaysia and the “Original Orang Asli of West Malaysia, Unpublished
People”, a Case Study of the Impact of Doctoral Dissertation, University of Bath,
Development on Indigenous Peoples, Allyn Bath, 1990, hlm 216. Lihat Carey, Orang
and Bacon, Boston, 1996, hlm 62. Asli, the Aboriginal Tribes of Peninsular
67
Dentan, Malaysia and the “Original Malaysia, hlm 318.
83
People”, a Case Study of the Impact of Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
Development on Indigenous Peoples, hlm Peninsular Malaysia, hlm 296. Carey turut
64. memperincikan lagi sistem pentadbiran
68
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their baharu di mana Pesuruhjaya turut dibantu
Progress in Modern Malaya,’ (1968) Vol. 9 oleh Timbalan Pesuruhjaya yang mempunyai
(No. 2) Journal of Southeast Asian History, kelayakan dan juga merupakan ahli
hlm 295. antropologi terlatih. Di peringkat negeri
69
Jones, ‘The Orang Asli: An Outline of Their khususnya di negeri-negeri yang besar dan
Progress in Modern Malaya,’ hlm 295. mempunyai bilangan Orang Asli yang tinggi,
70
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of pentadbiran Orang Asli dikendalikan oleh
Peninsular Malaysia, Oxford University pegawai yang dikenali sebagai pelindung
Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 291. (protector). Kerajaan juga telah menubuhkan
71
Rusaslina Idrus, ‘The Discourse of Protection pejabat Jabatan Kebajikan Orang Asli di
and the Orang Asli in Malaysia,’ (2011) Vol. setiap negeri yang mempunyai bilangan
29 (Supp. 1) Kajian Malaysia, hlm 62. Orang Asli yang tinggi seperti Selangor,
72
Rusaslina Idrus, ‘The Discourse of Protection Perak dan juga Pahang.
84
and the Orang Asli in Malaysia,’ hlm 62-63. Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of
73
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of Peninsular Malaysia, hlm 302.
Peninsular Malaysia, Oxford University
Press, Kuala Lumpur, 1976, hlm 293.
74
Carey, Orang Asli, the Aboriginal Tribes of RUJUKAN
Peninsular Malaysia, hlm 312.
75
Peninsular Malaysia, hlm 312-314.
140
Andaya, B. W. & Andaya, L. Y. 1982. A Mohd Tap Salleh. 1990. An Examination

History of Malaysia. London: Od Development Planning
MacMillan Education. among the Rural Orang Asli of
Carey, I. 1970. The Kensiu Negritos West Malaysia. Bath: University
of Baling, Kedah. Journal of the of Bath.
Malaysian Branch of the Royal Nicholas, C. 2000. The Orang Asli and
Asiatic Society 43(1): 143-160. the Contest for Resources:
Carey, I. 1976. Orang Asli, the Indigenous Politics,
Aboriginal Tribes of Peninsular Development and Identity in
Malaysia. Kuala Lumpur: Oxford Peninsular Malaysia.
University Press. International Work Group for
Carey, I. 1979. The resettlement of the Indigenous Affairs Copenhagen.
Orang Asli from a historical Nicholas, C. 2002. Organizing Orang
perspective. Federation Asli Identity. Dlm. Tribal
Museums Journal 24:159-176. Communities in the Malay
Gomes, A. G. Julai 1989. Things are not World, Historical, Cultural and
what they seem: Semai economy Social Perspectives, disunting
in the 1980s. Akademika 35:47- oleh Chou, G. B. C., 119-136.
54. Singapore: Institute of Southeast
Jones, A. 1968. The Orang Asli: An Asian Studies.
outline of their progress in Robert Knox Dentan, K. E., Alberto G.
modern Malaya. Journal of Gomes, M.B. Hooker. 1996.
Southeast Asian History 9(2): Malaysia and the "Original
286-305. People", a Case Study of the
Leary, J. D. 1995. Violence and the Impact of Development on
Dream People, the Orang Asli in Indigenous Peoples. Boston:
the Malayan Emergency, 1948- Allyn and Bacon.
1960. Amerika Syarikat: Ohio Rusaslina Idrus. 2010. From wards to
University Centre for citizens: Indigenous rights and
International Studies. citizenship in Malaysia. Political
Kheng, C. B. 2000. Memory as History and Legal Anthropology Review
and Moral Judgement, Oral and 33(1): 89-108.
Written Accounts of the Japanese Rusaslina Idrus. 2011. The discourse of
Occupation of Malaya. Dlm. protection and the Orang Asli in
War and Memory in Malaysia Malaysia. Kajian Malaysia 29
and Singapore, disunting oleh (1): 53-74.
Wong, P. L. P. H. D. Singapore: Skeat, W. W. & Blagden, C. O. 1966.
Institute of Southeast Asian Pagan Races of the Malay
Studies. Peninsula. Frank Cass & Co.
Mahani Musa. 2011. The socioeconomic Ltd.
history of the Orang Kanaq of Swettenham. 1948. British Malaya.
Johor. Kajian Malaysia 29( 1): London: George Allen and
47–74. Unwin Ltd.
Means, G. P. 1985. The Orang Asli: Wazir-Jahan Begum Karim. 1981. Ma’
Aboriginal policies in Malaysia. Betisek Concept of Living
Pacific Affairs 58(4): 637-652.
141
Things. London: The Athlone

Press.
Williams-Hunt, P. D. R. 1952. An
Introduction to the Malayan
Aborigine, Malayan Aborigines.
New York: AMS Press.
Winstedt, R. O. 1982. A History of
Malaya. Kuala Lumpur &
Singapore: Marican & Sons
(Malaysia) Sdn Bhd.
Muhamad Sayuti bin Hassan @ Yahya

Pegawai Penyelidik, Parlimen Malaysia
Pensyarah Kanan
Fakulti Sains Kemanusiaan
Universiti Pendidikan Sultan Idris
Tanjung Malim, Perak
E-mel: sayuti@fsk.upsi.edu.my
Rohaida Nordin
Fakulti Undang-Undang
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi
Selangor
E-mel: rohaidanordin@ukm.edu.my
142

1 PB

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

1 PB

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

(2018) JUUM (ISU KHAS/SPECIAL ISSUE) 128 – 141

Kedudukan Orang Asli pada Era Penjajahan

(The Position of Orang Asli in the Colonial Era)

MUHAMAD SAYUTI BIN HASSAN @ YAHYA

Kata kunci: Orang Asli; JAKOA; zaman penjajahan; undang-undang

Keywords: Orang Asli; JAKOA; colonial period; law

PENGENALAN membawa maksud asal (original). 1

JADUAL 1. Jumlah Taburan Penduduk Orang Asli pada Disember 2010

Kategori Kumpulan Populasi Bilangan Peratusan

Sumber: Bahagian Perancangan dan Penyelidikan, Jabatan Kemajuan Orang Asli

Menurut bancian taburan penduduk penting dalam membekalkan sumber

Tanah Melayu (MPAJA) melancarkan Komunis Malaya (PKM) melancarkan

dan masyarakat Cina yang tinggal di pendekatan penempatan semula ini

menjalani kehidupan di kem penempatan terbunuh dalam suatu kejadian tragis

semakin reda kerana angka Orang Asli

negeri-negeri yang mempunyai bilangan (top-down) ini akhirnya menyebabkan

Artikel ini telah memaparkan perubahan 1

Andaya, B. W. & Andaya, L. Y. 1982. A Mohd Tap Salleh. 1990. An Examination

Things. London: The Athlone

Muhamad Sayuti bin Hassan @ Yahya

Anda mungkin juga menyukai