LEMBAR KERJA PESERTA DIDIK

MATA PELAJARAN BAHASA SUNDA

PEMBELAJARAN DARING
TA 2021/2022

KELAS XII
SEMESTER 1

DISUSUN OLEH:
DEDE SOLIHAH, S.Pd

SMKN 1 KOTA SUKABUMI

WASTA : MUHAMAD WILDAN RASYID
KELAS :XII TITL 3
No. ABSEN :24

MATERI 1 : Bahasan Tradisi Sunda

KIKD jeung IPK

Kompetensi Dasar/KD Indikator Pencapaian Kompetensi

3.1 Menganalisis isi, struktur dan 3.3.1 Menganalisis isi dan struktur teks bahasan tradisi
unsur kebahasaan teks bahasan Sunda
tradisi Sunda. 3.3.2 Menganalisis aspek kebahasaan teks bahasan tradisi
Sunda
Tujuan Pangajaran

a) Siswa bisa nganalisis isi jeung struktur téks bahasan tradisi Sunda;
b) Siswa bisa nganalisis kana aspék kabasaan bahasan tradisi Sunda;

Pituduh Umum:
1. Pancén bisa dikerjakeun dina Ms.Word atawa ditulis dina buku catetan masing-masing;
2. Pancén nu tos dikerjakeun diupload di google classroom (nalika aya gangguan jaringan
bisa dikirim ka WA grup);
3. Waktu ngerjakeun unggal pancén maksimal 3 poé; jeung
4. Pancén vidio diupload di youtube channel masing-masing, tautkeun linkna di google
classroom (nalika aya gangguan jaringan bisa dikirim ka WA grup).

Pancén 1:
KAMPUNG ADAT CIPTAGELAR
Kampung adat Kasepuhan Ciptagelar téh pernahna di Cisolok Sukabumi, Jawa
Barat. Ieu masarakat hukum adat téh dumuk di hiji désa nu aya di kawasan
pakampungan Gunung Halimun-Salak nu mangrupa bagéan ti kawasan Taman Nasional
Gunung Halimun jeung Gunung Salak nu ngaranna Kampung Gedé Kasepuhan
Ciptagelar nu dilingkung ku gunung saperti Gunung Surandil, Gunung Karancang, jeung
Gunung Kendeng.
Kampung Adat Ciptagelar téh perenahna di wilayah Kampung Sukamulya, Désa
Sirnaresmi, Kecamatn Cisolok, Kabupatén Sukabumi.
Titimangsa ngadegna ieu kampung adat Ciptagelar (Ciptarasa) kacatet dina taun 1368.
Ieu kampung Kasepuhan adat Ciptagelar téh perenahna aya dina ‘ketinggian’ 1050 méter
dpl sarta suhuna kurang leuwih 20-26 darajat Celcius. Ieu kampung adat Ciptagelar nepi
ka danget ieu tetep nyekel pageuh adat jeung talari karuhunna saperti ciri has lokasi,
suhunan imah, sarta tradisi nu masih dijalankeun ku padumukna.
Disebut kasepuhan lantaran ieu désa miboga modél kapamingpinan nu asalna tina
adat jeung kabiasaan kolot jeung sesepuh. Kecap “kasepuhan” sorangan asal kecap tina
“sepuh” nu awalanna “ka-“ jeung ahiran “-an” nu dina basa Sunda hartina “sepuh”
atawa “kolot”. Sacara harfiah, kasepuhan bisa dihartikeun minangka tempat cicingna
sesepuh atawa tokoh nu dikokolotkeun.
Kasepuhan Ciptagelar téh geus ngalaman sababaraha kali mindahkeun pamaréntahan
balé désa nu disebut Kampung Gede lantaran masih ngajalankeun tradisi mindahkeun
tempat dumasar paréntah karuhun (wangsit) nu ditarima para karuhun.
Éta wangsit bakal ditampa kalayan kasadrahan jeung kaihlasan ku pingpinan
désa Ciptagelar sanggeus ngaliwatan prosés ritual jeung hasilna kudu dilaksanakeun.
Wangunan imah di masarakat dijieun tina kai nu dilapis ku bilik awi jeung hateupna tina
palapah kawung nu digaringkeun.
Warga di ieu kampung adat téh mayoritasna patani (traditional agriculture),
hususna nu dumuk di kawasan Taman Nasional Gunung Halimun. Nu sabagéan deui jadi
padagang, ngurus ingon-ingon, buruh, jeung pagawé.
Dina ngolah taneuh, padumuk Kasepuhan Ciptagelar cara jeung sistim tatanénna téh
sacara tradisional (traditional agriculture). Tatanén paré nu dipanén sataun sakali sacara
rampak babarengan. Dina ngamimitian ngolah jeung molah huma biasana ku cara
niténan heula totondén alam (palintangan). Dina lebah molah taneuh nya dipahing pisan
ngagunakeun pupuk kimia, traktor, gilingan paré, nepi ka mahing ngajual béas atawa
paré. Ku ayana éta aturan, nyababkeun Kasepuhan Ciptagelar mampuh berswasembada
pangan/kadaharan nepi ka sababaraha taun ka hareup. Hal ieu téh nétélakeun yén
masarakat adat Ciptagelar geus nembongkeun prestasi dina soal ketahanan pangan.
Sanajan masarakat di ieu kasepuhan nyekel pageuh jeung ngajaga talari
karuhunna, tapi wargana tetep ngarasakeun kamajuan téhnologi. Teknologi henteu
dibaidkeun, tapi dimangpaatkeun pikeun kapentingan hirup kumbuhna. Minangka
salasahiji buktina Abah Ugi Sugriana Rakasiwi (sesepuh éta kampung), gedé pisan
perhatianana kana urusan teknologi informasi. Bisa disebutkeun Abah Ugi téh pelaku
aktif dina urusan teknologi informasi, saperti ngamodifikasi drone jeung alat komunikasi
séjénna, saperti nyieun siaran jeung nyieun stasiun TV jeung aliran listrik kalawan
ngagunakeun kincir (turbin) air.

1. Pék baca téks “Kampung Adat Ciptagelar” di luhur!

2. Sanggeus dibaca pék analisis:
 - Analisis Struktur
 Téma
 Bubuka
 Eusi
 Panutup
- Aspék Kabasaan
Tuliskeun harti kekecapan di handap!
1. Ngadegna
2. Karuhun
3. Wangsit
4. Hateup
5. Dumuk
6. Ingon-ingon
7. Huma
8. Totondén
9. Dipahing
10. Dibaidkeun

Laporan Hasil Kerja

1. Struktur
a. Téma : .Kampung adat Kasepuhan Ciptagelar téh pernahna di Cisolok Sukabumi, Jawa
Barat. Ieu masarakat hukum adat téh dumuk di hiji désa nu aya di kawasan pakampungan
Gunung Halimun-Salak nu mangrupa bagéan ti kawasan Taman Nasional Gunung Halimun
jeung Gunung Salak nu ngaranna Kampung Gedé Kasepuhan Ciptagelar nu dilingkung ku
gunung saperti Gunung Surandil, Gunung Karancang, jeung Gunung
Kendeng...............................................................................................................
b. Bubuka : ..Kampung Adat Ciptagelar téh perenahna di wilayah Kampung Sukamulya,
Désa Sirnaresmi, Kecamatn Cisolok, Kabupatén Sukabumi ..Titimangsa ngadegna ieu
kampung adat Ciptagelar (Ciptarasa) kacatet dina taun 1368. Ieu kampung Kasepuhan adat
Ciptagelar téh perenahna aya dina ‘ketinggian’ 1050 méter dpl sarta suhuna kurang leuwih
20-26 darajat Celcius. Ieu kampung adat Ciptagelar nepi ka danget ieu tetep nyekel pageuh
 adat jeung talari karuhunna saperti ciri has lokasi, suhunan imah, sarta tradisi nu masih
dijalankeun ku padumukna..Warga di ieu kampung adat téh mayoritasna patani (traditional
agriculture), hususna nu dumuk di kawasan Taman Nasional Gunung Halimun. Nu sabagéan
deui jadi padagang, ngurus ingon-ingon, buruh, jeung pagawé..Dina ngolah taneuh,
padumuk Kasepuhan Ciptagelar cara jeung sistim tatanénna téh sacara tradisional
(traditional agriculture). Tatanén paré nu dipanén sataun sakali sacara rampak babarengan.
Dina ngamimitian ngolah jeung molah huma biasana ku cara niténan heula totondén alam
(palintangan). Dina lebah molah taneuh nya dipahing pisan ngagunakeun pupuk kimia,
traktor, gilingan paré, nepi ka mahing ngajual béas atawa paré. Ku ayana éta aturan,
nyababkeun Kasepuhan Ciptagelar mampuh berswasembada pangan/kadaharan nepi ka
sababaraha taun ka hareup. Hal ieu téh nétélakeun yén masarakat adat Ciptagelar geus
nembongkeun prestasi dina soal ketahanan
pangan...............................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
......
c. Eusi :.Disebut kasepuhan lantaran ieu désa miboga modél kapamingpinan nu asalna
tina adat jeung kabiasaan kolot jeung sesepuh. Kecap “kasepuhan” sorangan asal kecap tina
“sepuh” nu awalanna “ka-“ jeung ahiran “-an” nu dina basa Sunda hartina “sepuh” atawa
“kolot”. Sacara harfiah, kasepuhan bisa dihartikeun minangka tempat cicingna sesepuh
atawa tokoh nu dikokolotkeun..Kasepuhan Ciptagelar téh geus ngalaman sababaraha kali
mindahkeun pamaréntahan balé désa nu disebut Kampung Gede lantaran masih
ngajalankeun tradisi mindahkeun tempat dumasar paréntah karuhun (wangsit) nu ditarima
para karuhun..Éta wangsit bakal ditampa kalayan kasadrahan jeung kaihlasan ku pingpinan
désa Ciptagelar sanggeus ngaliwatan prosés ritual jeung hasilna kudu dilaksanakeun.
Wangunan imah di masarakat dijieun tina kai nu dilapis ku bilik awi jeung hateupna tina
palapah kawung nu
digaringkeun.................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........
d. Panutup :.Sanajan masarakat di ieu kasepuhan nyekel pageuh jeung ngajaga talari
karuhunna, tapi wargana tetep ngarasakeun kamajuan téhnologi. Teknologi henteu
dibaidkeun, tapi dimangpaatkeun pikeun kapentingan hirup kumbuhna. Minangka
salasahiji buktina Abah Ugi Sugriana Rakasiwi (sesepuh éta kampung), gedé pisan
perhatianana kana urusan teknologi informasi. Bisa disebutkeun Abah Ugi téh pelaku
aktif dina urusan teknologi informasi, saperti ngamodifikasi drone jeung alat
komunikasi séjénna, saperti nyieun siaran jeung nyieun stasiun TV jeung aliran listrik
 kalawan ngagunakeun kincir (turbin)
air......................................................................................................................
...............Aspék Kabasaan

Kecap Harti

Ngadegna Nangtung/Berdiri

Karuhun Luhureun/Sesepuh

Wangsit Amanat

Hateup Atap/Para

Dumuk Bumi/tempat tinggal

Ingon-ingon Piaraan/hewan peliharaan

Huma Tanah darat nubiasa nyieun

pare

Totondén Rupa atawa bentuk

Dipahing Dicegah

Dibaidkeun Dibikeun