DOSEN PEMBIMBING:
Disusun Oleh:
Muhammad Faisal Rijani 1810811110026
Muhammad Rizkoni 1810811110035
Yoga Langgeng Yuana 1810811110028
KATA PENGANTAR
Segala puji dan syukur kami panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa,
karena berkat, rahmat, dan hidayah yang diberikan-Nya lah penyusun dapat
menyelesaikan Tugas Besar pada Mata Kuliah Perancangan Bangunan Rekayasa
Sipil I (HSKB 631).
Tugas Besar ini dapat diselesaikan dengan baik berkat bantuan dan
bimbingan dari berbagai pihak, untuk itu penyusun mengucapkan terima kasih
kepada:
1. Bapak Ir. Fauzi Rahman, M.T. dan Bapak Ir. Adriani, M.T. selaku Dosen
Pembimbing yang memberikan ilmu dan bimbingan sehingga Tugas Besar
ini dapat diselesaikan dengan baik.
2. Kak Muhammad Fitrah Dzikry, S.T. selaku Asisten Pembimbing yang
membantu kami dalam pengerjaan Tugas Besar ini sehingga dapat
diselesaikan dengan baik.
3. Semua pihak yang telah membantu baik berupa dukungan, semangat, doa,
serta ilmu walau sekecil apapun yang tidak bisa penyusun sebutkan satu-
persatu.
Kritik dan saran pembaca demi kesempurnaan Tugas Besar ini sangat
penyusun harapkan. Semoga dapat memberikan manfaat bagi yang telah
membacanya.
Penyusun
DAFTAR ISI
BAB I
GAMBAR BANGUNAN
BAB II
PRELIMINARY DESIGN
( ) s.d ( )
2.3 Balok
2.3.1 Balok Lantai
Preliminary Design pada balok menggunakan rumus:
( )
b = 2/3 x h
Perhitungan:
Balok Melintang
- Satu ujung menerus di ambil balok B9 (L = 500 cm)
( ) = 26,25 cm ≈ 30 cm
( ) = 20,82 cm ≈ 25 cm
Balok Memanjang
- Satu ujung menerus diambil contoh balok B24 (L = 500 cm)
( ) = 26,25 cm ≈ 30 cm
( ) = 18,50 cm ≈ 20 cm
Balok Melintang
- Satu ujung menerus diambil contoh balok B4 (L = 450 cm )
( ) = 26,63 cm ≈ 30 cm
Balok Memanjang
- Satu ujung menerus diambil contoh balok B69 (L =500 cm)
( ) = 26,25 cm ≈ 30 cm
( )= 18,50 cm ≈ 20 cm
Kesimpulan:
Untuk balok lantai melintang diambil ukuran dimensi 25 x 35 cm sebagai syarat balok bangunan desain tahan gempa
Untuk balok dak melintang diambil ukuran dimensi 20 x 30 cm sebagai syarat balok bangunan desain tahan gempa
Kesimpulan:
Untuk balok lantai memanjang diambil ukuran dimensi 25 x 35 cm sebagai syarat balok bangunan desain tahan gempa
Untuk balok dak memanjang diambil ukuran dimensi 20 x 30 cm sebagai syarat balok bangunan desain tahan gempa
2.4 Kolom
K2 K3
K1
Gambar 2.1 Tributary Area untuk Kolom pada Lantai dan Dak
2.4.1 Kolom 1
Tributary area untuk kolom-1 adalah : (1/4 x 4,5 x 5) + (1/4 x 5 x 5) + (1/4 x
4,5 x 4) + (1/4 x 5 x 4) = 21,375 m2
Berat volume beton = 24 kN/m3
2.4.2 Kolom 2
Tributary area untuk kolom-2 adalah : (1/2 x 4,5 x 4,5) + (1/2 x 5 x 4,5) =
21,375 m2
Berat volume beton = 24 kN/m3
2.4.3 Kolom 3
Tributary area untuk kolom-3 adalah : (5 x 4,5) = 22,5 m2
Berat volume beton = 24 kN/m3
2.5 Pelat
SNI 2847:2013 Pasal 9.5.3.3:
Lantai
Menghitung nilai α
1. Balok L B1 Lantai (25x35) 350 cm
bw = 25 cm
h = 35 cm
tp = 12,5 cm
( ) ( )
yt =
( ) ( )
( ) ( )
yt = = 12,50 cm
( ) ( )
yb = h-yt = 35 - 12,50 = 22,50 cm
Ibi = ( )( )
( ) ( )
Ibi = ( )(
) ( ) (
)
Ibi = 130186,632
Nilai αi
αi =
( ) ( )( )
yt =
( ) ( )
( ) ( )( )
yt =
( ) (
= 12,1934 cm
)
yb = h – yt = 35 – 12,1934 = 22,8066 cm
Ibi = ( )( )
( ) ( )
Ibi= ( )( )
( ) ( )
Nilai αi
αi =
Hasil perhitungan selanjutnya dapat dilihat pada Tabel 3.6 dan Tabel 3.7.
fy
Ln 0,8
- Untuk 0,2< αm ≤ 2,0 tp min = 12,5 cm h 1400
36 5β α m 0,2
fy
Ln 0,8
-Untuk αm > 2,0 tp min = 9 cm ; h 1400
36 9β
Eb Ib
α m Rata rata
Es Is
β = bentang terpanjang/bentang terpendek
= 500/350
= 1,43
Menghitung Nilai Ln
2. Kolom:
- Lantai dasar 30 30 -
- Lantai 2 30 30 -
- Lantai 3 30 30 -
- Lantai 4 30 30 -
3. Pelat:
- Lantai - - 12,5
- Atap - - 11,5
BAB III
ANALISA BEBAN GEMPA
Beban mati adalah beban yang memiliki berat konstan dan berada pada
posisi yang sama setiap saat. Beban ini terdiri atas berat sendiri struktur dan beban
lain yang ada pada struktur secara permanen. Beban mati terdiri atas berat rangka,
dinding, lantai, atap, dan plumbing. Perkiraan besarnya beban mati dapat diambil
berdasarkan Beban Minimum Untuk Perencanaan Bangunan Gedung dan Struktur
Lain SNI-1727-2020 tabel 4.1.
Tabel 3.1 Beban Mati untuk Bahan Bangunan
Beban Mati
1. Berat jenis Beton = 2400 kg/m3
2. Berat dinding bata merah ½ batu = 250 kg/m2
3. Berat ubin + adukan semen = 45 kg/m2
4. Berat Plafond + penggantung = 18 kg/m2
5. Beban ME = 40 kg/m2
Perhitungan muatan disesuaikan dengan jenis beban yang bekerja pada struktur
dengan didasarkan pada Beban Minimum Untuk Perencanaan Bangunan Gedung dan
Struktur Lain SNI-1727-2020. Adapun beban yang diperhitungkan adalah beban
mati, beban hidup. Berdasarkan Beban Minimum Untuk Perencanaan Bangunan
Gedung dan Struktur Lain SNI-1727-2020, ketentuan pembebanan adalah sebagai
berikut:
Beban Hidup
1. Lobi = 479 kg/m2
2. Dak = 96 kg/m2
3. Berat jenis air hujan = 1000 kg/m3
4. Ruang Penyimpanan = 250 kg/m2
5. Musholla = 479 kg/m2
6. Ruang Kantor = 240 kg/m2
7. Koridor = 479 kg/m2
8. Ruang Rapat = 479 kg/m2
9. Tangga Permanen = 300 kg/m2
10. Air Hujan = 40 kg/m2
11. Atap = 96 kg/m2
12. WC = 95 kg/m2
3.1 Perhitungan Beban Mati dan Beban Hidup Setiap Lantai (Wt)
1. Lantai 1
Panjang Bangunan = 13,5 m
Lebar Bangunan = 13 m
Panjang Total Dinding = 106 m
2. Lantai 2
Panjang Bangunan = 13,5 m
Lebar Bangunan = 13 m
Panjang Total Dinding = 106 m
3. Lantai 3
Panjang Bangunan = 13,5 m
Lebar Bangunan = 13 m
Panjang Total Dinding = 86 m
4. Lantai Dak
Panjang Bangunan = 13,5 m
Lebar Bangunan =8 m
Catatan: Beban hidup untuk komponen struktur yang mendukung dua lantai atau
lebih dari dua lantai boleh direduksi sebesar 20 persen. (sumber : SNI 1727-2013)
Beban angin dapat diabaikan menurut PPPURG 1987 karena gedung tertutup dengan
tinggi < 16 m.
3.3 Taksiran Waktu Getar Alami (T), secara Empiris dan Kontrol
Pembatasan T
Karena besarnya beban gempa belum diketahui, maka waktu getar dari
struktur belum dapat ditentukan secara pasti. Untuk perencanaan awal, waktu
getar dari bangunan gedung pada arah X (TaX) dan arah Y (TaY) dihitung dengan
menggunakan rumus empiris:
TaX = TaY = Ct . (H)x (dalam detik)
Pada rumus di atas, H adalah tinggi bangunan (dalam meter). Tinggi
bangunan (H) = (h1 + h2 + h3 + h4) = 4 + 4 + 3,5 + 3,5 = 15 m (< 40 m).
Tabel 3.4 Nilai Parameter Periode Pendekatan Ct dan x
3.4 Perhitungan Beban Geser Dasar Nominal Statik Ekivalen (V) pada Tingkat
Dasar
3.4.1 Menentukan Kelas Situs (Lokasi)
Tabel 3.5 Klasifikasi Situs
3.4.3 Periode Pendek (Ss) dan Periode 1 detik (S1) dengan Peta Gempa
1. Untuk Ss menggunakan peta respon spektra 0,2 detik dengan
probabilitas 2%.
2. Untuk S1 menggunakan peta respon spektra 1 detik probabilitas.
Mengacu pada SNI 1726:2019 dengan tabel di atas untuk nilai Ss dan
S1 diperoleh nilai Fa dan Fv untuk wilayah Makassar, kelas lokasi SC (tanah
keras), yaitu:
Ss = 1,33 dan S1 = 0,60
Fa = 1,2 dan Fv = 1,4
Untuk kasus di atas, Banda Aceh dengan SDS = 1,07 dan SD1 =
0,56 maka kategori desain gempanya adalah Kategori D. Cek tabel
berikut untuk menentukan sistem gedung yang akan dipakai.
Tabel 3.12 Sistem Gedung yang Akan Dipakai
dengan:
Tabel 3.14 Perhitungan Berat Total Bangunan
20% Reduksi
No Beban Mati Balok A-D Balok 1-4 Kolom Dinding Berat Per Tingkat
Beban Hidup
Lantai
kg kg kg kg kg kg kg kN
Lantai 1 70726,5 10920 11340 10071,25 13824 84800 201682 2016,82
Lantai 2 70726,5 10920 11340 10071,25 13824 84800 201682 2016,82
Lantai 3 70726,5 10920 11340 6070,05 9072 68800 176929 1769,29
Dak 36072 6720 11340 2090,88 56222,9 562,23
Total 636515 6365,15
∑
Distribusi beban gempa di setiap lantai dari bangunan gedung pada
arah-X dan arah-Y, tergantung dari banyaknya struktur portal yang ada.
3.6 Cek Rasio Tinggi Total Gedung terhadap Panjang Denah Gedung < 3
Perbandingan antara tinggi struktur gedung dan ukuran denahnya
dalam arah pembebanan gempa.
(Di puncak gedung tidak ada beban horizontal gempa terpusat karena ratio < 3).
10. Sesuai SNI Beton tahun 2013 bahwa pada balok momen inersia = 0,35
dan pada kolom momen inersia = 0,7
11. Lalu masukan tulangan lentur dan tulangan geser pada balok dan
kolom di Reinforcement data.
12. Selanjutnya assign frame properties sesuai balok dan kolom yang
sudah direncanakan
15. Masukkan Load Pattern dengan beban nya yaitu Dead, Live, dan
Gempa (QX;QY)
17. Memasukan beban pada pelat, beban yang dimasukkan Beban Mati
dan Beban Hidup.
18. Masukan beban gempa sesuai arah nya yaitu arah X (QX) dan arah Y
(QY).
3.8 Hasil Analisis Struktur terhadap Trayleigh dan Kontrol Tijin = Tray –
20%. Tray = 0,80. Tray
Besarnya T yang dihitung sebelumnya memakai cara-cara empiris, harus
dibandingkan dengan Trayleigh, dengan rumus:
Trayleigh =
Trayleigh =
= 6,3 √ = 0,915 s
Trayleigh =
= 6,3 √ = 1,178 s
3.9 Kinerja Batas Layan (s) dan Kinerja Batas Ultimit (m)
Untuk memenuhi persyaratan kinerja batas ultimate struktur gedung,
dalam segala hal simpangan antar struktur gedung menurut SNI 1726:2019
pasal 7.12.1 tidak boleh melampaui:
0,015 x hi = 0,015 x 3500 = 52,5 mm untuk lantai dengan hi = 3,50 m dan
untuk perhitungan selanjutnya disajikan pada tabel.
Tabel 3.18 Simpangan antar Tingkat Izin
Tabel 3.19 Kontrol Kinerja Batas Layan dan Kinerja Batas Ultimate arah
Sumbu X
Kinerja Batas Layan (∆s) Kinerja Batas Ultimit (∆m)
hx di
Tingkat Ket ∆si Syarat ∆si ∆m Syarat ∆mi
Ket Ket
m mm mm mm mm mm
4 Dak 15 35,255 0,87 13,125 OK 4,872 70 OK
3 Lantai 11,5 34,385 3,316 13,125 OK 18,5696 70 OK
2 Lantai 8 31,069 9,356 15 OK 52,3936 80 OK
1 Lantai 4 21,713 21,713 15 Tidak OK 121,593 80 Tidak OK
Tabel 3.20 Kontrol Kinerja Batas Layan dan Kinerja Batas Ultimate arah
Sumbu Y
Kinerja Batas Layan (∆s) Kinerja Batas Ultimit (∆m)
hx di
Tingkat Ket ∆si Syarat ∆si ∆m Syarat ∆mi
Ket Ket
m mm mm mm mm mm
4 Dak 15 54,533 1,46 13,125 OK 0,8176 70 OK
3 Lantai 11,5 53,073 0,932 13,125 OK 0,52192 70 OK
2 Lantai 8 52,141 13,207 15 OK 7,39592 80 OK
1 Lantai 4 38,934 38,934 15 Tidak OK 21,803 80 OK
BAB IV
ANALISA BEBAN GRAVITASI
Beban mati adalah beban yang memiliki berat konstan dan berada pada
posisi yang sama setiap saat. Beban ini terdiri atas berat sendiri struktur dan
beban lain yang ada pada struktur secara permanen. Beban mati terdiri atas
berat rangka, dinding, lantai, atap, dan plumbing. Perkiraan besarnya beban
mati dapat diambil berdasarkan Beban Minimum Untuk Perencanaan
Bangunan Gedung dan Struktur Lain SNI-1727-2020 tabel 4.1.
Tabel 4.1 Beban Mati untuk Bahan Bangunan
Beban Hidup
1. Lobi = 479 kg/m2
2. Dak = 96 kg/m2
3. Berat jenis air hujan = 1000 kg/m3
4. Ruang Penyimpanan = 250 kg/m2
5. Musholla = 479 kg/m2
6. Ruang Kantor = 240 kg/m2
7. Koridor = 479 kg/m2
8. Ruang Rapat = 479 kg/m2
9. Tangga Permanen = 300 kg/m2
10. Air Hujan = 40 kg/m2
11. Atap = 96 kg/m2
12. WC = 95 kg/m2
4.1 Balok
4.1.1 Perhitungan Beban Mati (D), Beban Hidup (L) setiap Lantai tanpa
Faktor Beban
1. Beban Lantai 1, 2, dan 3
Beban mati (qDL):
Berat sendiri pelat = 0,125 x 2400 = 300 kg/m2
Berat ubin + Semen PC = 45 kg/m2
Berat planfond + penggantung = 18 kg/ m2
Berat mekanikal elektrikal (ME) = 40 kg/ m2
Berat dinding pasangan batu = 250 = 250 kg/m2
D = 653 kg/m2
Beban Hidup (qLL):
Ruang Rapat = 479 kg/m2
L = 479 kg/m2
Jumlah Beban = D + L
= 653 kg/m2 + 479 kg/m2
= 1132 kg/m2
2. Beban Dak
Beban mati (qDL):
Berat sendiri pelat = 0,115 x 2400 = 276 kg/m2
Berat planfond + penggantung = 18 kg/ m2
Berat Mekanikal Elektrikal (ME) = 40 kg/m2
D = 334 kg/m2
Beban Hidup (qLL):
Beban Air Hujan = 100 kg/m2
L = 100 kg/m2
Jumlah Beban = D + L
= 334 kg/m2 + 100 kg/m2
= 434 kg/m2
Dapat diambil beban ekstrim yang terbesar yaitu 1132 kg/m2 atau
11,32 kN/m2.
= x 11,32 x 52
= 17,69 kN.m
= x 11,32 x 52
= 28,30 kN.m
c. Momen Lapangan
Ml = x q x 52
= x 11,32 x 52
= 20,21 kN.m
= x 11,32 x 52
= 25,73 kN.m
= x 11,32 x 52
= 25,73 kN.m
c. Momen Lapangan
Ml = x q x 52
= x 11,32 x 52
= 17,69 kN.m
4.2 Kolom
4.2.1 Perhitungan Beban Kerja Aksial Kolom akibat Beban Mati (D),
Beban Hidup (L) setiap Lantai yang Memperhitungkan Reduksi
Beban dan Tributary Area
Perhitungan beban kerja aksial kolom akibat Beban Mati
(D), Beban Hidup (L) setiap Lantai yang memperhitungkan reduksi
beban dan tributary area yang diatur oleh SNI 03-1727-2020.
BAB V
PERHITUNGAN KOMBINASI BEBAN ULTIMIT BALOK
DAN KOLOM
K1 = = = 0,000325 Ec
K2 = = = 0,000325 Ec
K3 = = = 0,000371 Ec
K4 = = = 0,000371 Ec
a. Kekakuan Balok L ( 5 m )
Diketahui :
bw = 25 cm = 0,25 m
h = 35 cm = 0,35 m
tp = 12,5 cm = 0,125 m
Ln = 5 – 0,35 = 4,65 m
Lp ≤ bw + 6 tp = 0,25 + 6. 0,125 = 1 m
Lp ≤ bw + 0,5 Ln = 0,25 + 0,5 . 4,65 = 2,575 m
Lp ≤ (1/4) L = (1/4) . 5 = 1,25 m
Diambil nilai Lp terkecil adalah m
b = Lp - bw
= 1 – 0,25 = 0,75 m
Letak garis netral terhadap sisi atas
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
yt =
( ) ( )
yt = 0,116 m
Letak garis netral terhadap sisi bawah
yb = h – yt =0,35 – 0,116 = 0, 234 m
Momen Inersia Balok L
( ) ( ) ( )( )
( ) ( )
( )( ) = 0,00158 m4
Kekakuan Balok
b. Kekakuan Balok T ( 4 m )
Diketahui :
bw = 30 cm = 0,3 m
h = 35 cm = 0,35 m
hw = h – tp = 0,35 – 0,125 = 0,225 m
tp = 12,5 cm = 0,125 m
Ln = 4 – 0,35 = 3,65 m
Lp ≤ bw + 16 tp = 0,25 + 16. 0,125 = 2,25 m
Lp ≤ bw + Ln = 0,25 + 3,65 = 3,9 m
Lp ≤ (1/4) L = (1/4) . 4 = 1 m
Diambil nilai Lp terkecil adalah 1 m
( ) ( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( ) ( )
0,168 m
Letak garis netral terhadap sisi bawah
yb = h – yt = 0,35 – 0,168 = 0, 182 m
Momen Inersia Balok T
Ibi = ( )( )
( ) ( )
Ibi = 0,0131 m4
Kekakuan Balok
Diketahui :
bw = 25 cm = 0,25 m
h = 35 cm = 0,35 m
tp = 12,5 cm = 0,125 m
Ln = 4,5 – 0,35 = 4,15 m
Lp ≤ bw + 6 tp = 0,25 + 6. 0,125 = 1 m
Lp ≤ bw + 0,5 Ln = 0,25 + 0,5 . 4,15 = 2,35 m
Lp ≤ (1/4) L = (1/4) . 4,5 = 1,125 m
Diambil nilai Lp terkecil adalah 1,125 m
b = Lp - bw
= 1,125 – 0,25 = 0,875 m
Letak garis netral terhadap sisi atas
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
yt =
( ) ( )
yt = 0,116 m
Letak garis netral terhadap sisi bawah
yb = h – yt =0,35 – 0,116 = 0, 234 m
Momen Inersia Balok L
( ) ( ) ( )( )
( ) ( )
( )( ) = 0,00156 m4
Kekakuan Balok
ME 40 x 5 = 200 kg/m'
Beban Hidup:
B. Dak
Beban Mati:
ME 40 x 4 = 160 kg/m'
Beban Hidup:
(Sumber: SNI-2847-2013)
4,5 m
621 625 625 621
3,5 m 4,5 m 5 m
1. Derajat Ketidaktentuan Kinematik
Rotasi (Ѳ) = NJ – NFJ = 20 – 4 = 16
Goyangan (δ) = 2NJ - 2NFJ – 2NPJ – NR - NM
= 2.20 – 2.4 – 2.0 – 0 - 28
=4
DKK =Ѳ+δ
= 16 + 4
= 20
2. Diagram P-X
3. Diagram F-e
F0o1 -34,39
F0o2 34,39
F0o3 -56,84
F0o4 56,84
F0o5 -70,18
F0o6 70,18
F0o7 -32,96
F0o8 32,96
F0o9 -54,48
F0o10 54,48
F0o11 -67,26
F0o12 67,26
F0o13 -32,96
F0o14 32,96
F0o15 -54,48
F0o16 54,48
F0o17 -67,26
F0o18 67,26
F0o19 -36,26
F0o20 36,26
F0o21 -31,02
F0o22 31,02
F0o23 -38,30
F0o24 38,30
F0o25 0
F0o26 0
F0o27 0
F0o28 0
= kN.m
F0o29 0
Gambar 5.9 Diagram Foi F0o30 0
F0o31 0
F0o32 0
F0o33 0
F0o34 0
F0o35 0
F0o36 0
F0o37 0
F0o38 0
F0o39 0
F0o40 0
F0o41 0
F0o42 0
F0o43 0
F0o44 0
F0o45 0
F0o46 0
F0o47 0
F0o48 0
F0o49 0
F0o50 0
F0o51 0
F0o52 0
F0o53 0
F0o54 0
F0o55 0
F0o56 0
12. Matriks Perpindahan Titik Hubung (X) 13. Matriks Momen Ujung (F)
F 1
X 1 1 19,30
2 11,00
1 0,004 3 7,96
4 13,21
2 0,000 5 -10,64
6 -39,73
3 0,003 7 16,00
4 -0,011 8 9,61
9 6,82
5 0,004 10 10,42
11 -9,67
6 0,001 12 -33,34
13 14,56
7 0,002 14 10,10
15 8,21
8 -0,009 16 10,78
17 -9,74
9 0,003 18 -32,84
19 23,22
10 0,001 20 3,22
21 -5,97
11 0,002 22 4,85
23 -3,56
12 -0,009 24 -22,79
13 0,007 25 3,44
26 6,15
14 -0,003 27 1,00
28 1,27
15 0,002 29 2,56
30 4,39
16 -0,007 31 -6,03
32 -12,79
17 -0,009 33 8,93
34 8,43
18 -0,008 35 2,22
36 2,27
19 -0,005 37 6,38
38 5,94
20 -0,002 39 -17,66
40 -16,50
41 8,54
42 8,16
43 2,82
44 3,09
45 6,09
46 6,02
47 -17,41
48 -17,29
49 10,23
50 13,04
51 0,13
52 -2,49
53 5,7235
54 5,9933
55 -17,13
56 -15,51
14. Matriks Momen Final (F*) 15. Kontrol Usaha Luar = Usaha Dalam
F* 1 B.X 1 Ui 1
1 -15,09 Ue 1 1
2
0,004
4E-04
1
2
0,084
0,005
2 45,39
3 -48,88 1 0,15 3
4
4E-04
0,003
3
4
0,003
0,039
4 70,05 5 0,003 5 -0,03
5 -80,81
2 0,01 6 -0,01 6 0,433
7 0,004 7 0,057
6 30,45
3 0,039 8 5E-04 8 0,005
7 -16,96 9 5E-04 9 0,003
8 42,57 4 0,765 10 0,002 10 0,023
9 -47,66 11 0,002 11 -0,02
10 64,89 5 0,117 12
13
-0,01
0,003
12
13
0,301
0,044
11 -76,92 14 9E-04 14 0,009
12 33,92 6 0,011 15 9E-04 15 0,007
13 -18,39 16 0,002 16 0,023
14 43,06
7 0,028 17 0,002 17 -0,02
18 -0,01 18 0,291
15 -46,27
8 0,607 19 0,007 19 0,159
16 65,26 20 -0 20 -0,01
17 -77,00 9 0,099 21
22
-0
0,002
21
22
0,016
0,012
18 34,42
19 -13,04 10 0,019 23
24
0,002
-0,01
23
24
-0,01
0,152
20 39,48 25 4E-04 25 0,001
21 -36,99 11 0,027 26 0,005 26 0,029
22 35,87 27 4E-04 27 4E-04
23 -41,86
12 0,596 28 8E-04 28 0,001
29 4E-04 29 0,001
24 15,51
25 3,44
13 0,248 30 0,003 30 0,015
31 4E-04 31 -0
26 6,15 14 0,014 32
33
-0,01
0,005
32
33
0,134
0,046
27 1,00
34 0,004 34 0,036
28 1,27 15 0,018 35 0,001 35 0,003
29 2,56 36 0,001 36 0,003
30 4,39 16 0,255 37 0,004 37 0,023
31 -6,03 38 0,003 38 0,018
41 8,54
Kontrol 50 0,007 50 0,094
51 0,001 51 2E-04
42 8,16
43 2,82
Ue Ui 52 -0 52 0,006
53 0,002 53 0,014
44 3,09 3,003 3,003 54
55
0,003
-0,01
54
55
0,017
0,146
45 6,09
56 -0,01 56 0,098
46 6,02 OKE
47 -17,41
48 -17,29
49 10,23
50 13,04
51 0,13
52 -2,49
53 5,72
54 5,99
55 -17,13
56 -15,51
4m
621 625 625 621
3,5 m 4,5 m 5 m
1. Derajat Ketidaktentuan Kinematik
Rotasi (Ѳ) = NJ – NFJ = 20 – 4 = 16
Goyangan (δ) = 2NJ - 2NFJ – 2NPJ – NR - NM
= 2.20 – 2.4 – 2.0 – 0 - 28
=4
DKK =Ѳ+δ
= 16 + 4
= 20
2. Diagram P-X
3. Diagram F-e
ASB-1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 2E-04 -2,864E-05 1,1E-05 7E-06 -0 7E-06 4,7E-07 5E-06 2E-06 -8E-07 2,4E-07 -0 -0 1E-07 -6E-08 1E-07 0,0002 0,00016 0,00016 8E-05
2 -0 0,00010428 -2E-05 1E-05 7E-06 -6E-06 3,9E-06 4E-07 -0 7,2E-07 -3E-07 2E-07 1E-07 -0 5E-08 -0 7E-05 7,23E-05 7E-05 3E-05
3 1E-05 -1,945E-05 0,0001 -3E-05 4E-07 4E-06 -6E-06 7E-06 2E-07 -3E-07 7,2E-07 -0 -0 5E-08 -9E-08 1E-07 7E-05 7,23E-05 7E-05 3E-05
4 7E-06 1,0947E-05 -3E-05 0,0002 5E-06 5E-07 7,3E-06 -0 -0 2,4E-07 -8E-07 2E-06 1E-07 -0 1E-07 -0 0,0002 0,00016 0,00016 8E-05
5 -0 7,2679E-06 4,5E-07 5E-06 2E-04 -3E-05 1,1E-05 7E-06 -0 7,9E-06 5,9E-07 5E-06 2E-06 -0 4E-07 -0 0,0001 0,000148 7,9E-05 4E-08
6 7E-06 -6,364E-06 3,9E-06 5E-07 -0 0,0001 -2E-05 1E-05 8E-06 -7E-06 4,3E-06 6E-07 -0 1E-06 -5E-07 4E-07 7E-05 7,13E-05 3,9E-05 3E-06
7 5E-07 3,8861E-06 -6E-06 7E-06 1E-05 -2E-05 0,0001 -0 6E-07 4,3E-06 -7E-06 8E-06 4E-07 -0 1E-06 -0 7E-05 7,13E-05 3,9E-05 3E-06
8 5E-06 4,4593E-07 7,3E-06 -1E-05 7E-06 1E-05 -3E-05 2E-04 5E-06 5,9E-07 7,9E-06 -0 -0 4E-07 -1E-06 2E-06 0,0001 0,000148 7,9E-05 4E-08
9 2E-06 -7,608E-07 2,4E-07 -5E-07 -0 8E-06 5,5E-07 5E-06 2E-04 -3E-05 1,1E-05 7E-06 -0 1E-05 -8E-09 7E-06 0,0001 6,87E-05 6,1E-07 2E-07
10 -0 7,1995E-07 -3E-07 2E-07 8E-06 -7E-06 4,3E-06 6E-07 -0 0,0001 -2E-05 1E-05 1E-05 -0 5E-06 3E-07 7E-05 3,52E-05 2,8E-06 -0
11 2E-07 -3,072E-07 7,2E-07 -8E-07 6E-07 4E-06 -7E-06 8E-06 1E-05 -2E-05 0,0001 -0 3E-07 5E-06 -9E-06 1E-05 7E-05 3,52E-05 2,8E-06 -0
12 -0 2,3896E-07 -8E-07 2E-06 5E-06 6E-07 7,9E-06 -0 7E-06 1,1E-05 -3E-05 2E-04 7E-06 -0 1E-05 -0 0,0001 6,87E-05 6,1E-07 2E-07
13 -0 1,2985E-07 -5E-08 1E-07 2E-06 -1E-06 3,7E-07 -0 -0 1E-05 3E-07 7E-06 2E-04 -0 1E-05 3E-06 8E-05 5,08E-07 3E-07 -0
14 1E-07 -9,448E-08 5,2E-08 -6E-08 -0 1E-06 -5E-07 4E-07 1E-05 -9E-06 5,2E-06 -0 -0 1E-04 -3E-05 1E-05 3E-05 2,68E-06 -6E-08 2E-08
15 -0 5,2398E-08 -9E-08 1E-07 4E-07 -5E-07 1E-06 -0 -0 5,2E-06 -9E-06 1E-05 1E-05 -0 0,0001 -0 3E-05 2,68E-06 -6E-08 2E-08
16 1E-07 -5,39E-08 1,3E-07 -2E-07 -0 4E-07 -1E-06 2E-06 7E-06 3E-07 1E-05 -0 3E-06 1E-05 -4E-05 2E-04 8E-05 5,08E-07 3E-07 -0
17 2E-04 7,2269E-05 7,2E-05 0,0002 1E-04 7E-05 7,4E-05 1E-04 1E-04 6,8E-05 6,8E-05 1E-04 8E-05 3E-05 3E-05 8E-05 0,0049 0,003933 0,00283 0,001
18 2E-04 7,2302E-05 7,2E-05 0,0002 1E-04 7E-05 7,1E-05 1E-04 7E-05 3,5E-05 3,5E-05 7E-05 5E-07 3E-06 3E-06 5E-07 0,0039 0,003839 0,00283 0,001
19 2E-04 7,0074E-05 7E-05 0,0002 8E-05 4E-05 3,9E-05 8E-05 6E-07 2,8E-06 2,8E-06 6E-07 3E-07 -0 -6E-08 3E-07 0,0028 0,002831 0,00272 0,001
20 8E-05 3,3731E-05 3,4E-05 8E-05 4E-08 3E-06 2,6E-06 4E-08 2E-07 -6E-08 -6E-08 2E-07 -0 2E-08 2E-08 -0 0,0013 0,001303 0,0013 0,001
12. Matriks Perpindahan Titik Hubung (X) 13. Matriks Momen Ujung (F)
F 1
1 61,34
2 34,88
3 25,20
4 41,98
5 -33,67
6 -126,11
7 47,93
8 29,33
9 21,04
10 31,36
11 -29,53
12 -100,73
13 50,20
14 30,90
15 23,17
16 34,74
17 -29,82
18 -105,96
19 21,63
20 3,49
21 -5,75
22 3,16
23 -4,53
24 -21,13
25 10,95
26 19,57
27 3,17
28 4,00
29 8,15
30 13,96
31 -19,16
32 -40,63
33 27,88
34 25,80
35 6,97
36 7,19
37 19,92
38 18,23
39 -55,27
40 -50,72
41 26,92
42 27,25
43 8,16
44 8,26
45 18,96
46 19,48
47 -53,95
48 -55,08
49 23,19
50 19,73
51 3,40
52 0,34
53 14,62731
54 10,62817
55 -44,3541
56 -27,5615
14. Matriks Momen Final (F*) 15. Kontrol Usaha Luar = Usaha Dalam
B.X 1 Ui 1
1 0,014 1 0,853
2 0,001 2 0,046
3 0,001 3 0,034
4 0,009 4 0,391
5 0,009 5 -0,31
6 -0,03 6 4,364
7 0,011 7 0,505
8 0,002 8 0,05
9 0,002 9 0,036
10 0,007 10 0,207
11 0,007 11 -0,19
12 -0,03 12 2,742
13 0,011 13 0,553
14 0,002 14 0,057
15 0,002 15 0,043
16 0,007 16 0,255
17 0,007 17 -0,22
18 -0,03 18 3,055
19 0,006 19 0,136
20 -0 20 -0,01
21 -0 21 0,013
22 0,002 22 0,006
23 0,002 23 -0,01
24 -0,01 24 0,126
25 0,001 25 0,014
26 0,015 26 0,296
27 0,001 27 0,004
28 0,003 28 0,01
29 0,001 29 0,01
30 0,011 30 0,147
31 0,001 31 -0,02
32 -0,03 32 1,355
33 0,016 33 0,451
34 0,013 34 0,331
35 0,004 35 0,025
36 0,004 36 0,029
37 0,012 37 0,231
38 0,009 38 0,162
39 -0,03 39 1,787
40 -0,02 40 1,265
Kontrol 41 0,013 41 0,34
42 0,013 42 0,357
Ue Ui 43 0,004 43 0,031
4 m
621 625 625 621
3,5 m 4,5 m 5 m
3. Diagram P-X
4. Diagram F-e
12. Matriks Perpindahan Titik Hubung (X) 13. Matriks Momen Ujung (F)
F 1
1 44,79
2 25,48
3 18,42
4 30,66
5 -24,61
6 -92,12
7 35,32
8 21,55
9 15,44
10 23,09
11 -21,70
12 -74,14
13 36,23
14 22,72
15 17,29
16 25,36
17 -21,92
18 -77,27
19 21,59
20 3,05
21 -6,07
22 3,34
23 -3,84
24 -20,43
25 7,99
26 14,29
27 2,32
28 2,93
29 5,95
30 10,19
31 -13,99
32 -29,68
33 20,42
34 18,95
35 5,10
36 5,26
37 14,58
38 13,39
39 -40,46
40 -37,23
41 19,68
42 19,75
43 6,05
44 6,21
45 13,90
46 14,20
47 -39,57
48 -40,24
49 17,97
50 16,85
51 2,08
52 -0,81
53 11,03187
54 8,617196
55 -33,4288
56 -22,3101
14. Matriks Momen Final (F*) 15. Kontrol Usaha Luar = Usaha Dalam
B.X 1 Ui 1
Ue 1 1 0,01 1 0,455
2 1E-03 2 0,025
1 0,807 3 1E-03 3 0,018
4 0,007 4 0,208
2 0,051 5 0,007 5 -0,17
Kontrol
Ue Ui
13,46 13,46
OKE
4,5 m
621 625 625 621
3,5 m 4,5 m 5 m
2. Diagram P-X
3. Diagram F-e
` F0o3 -130,76
F0o4 130,76
F0o5 -161,43
F0o6 161,43
F0o7 -74,38
F0o8 74,38
F0o9 -122,95
F0o10 122,95
F0o11 -151,79
F0o12 151,79
F0o13 -74,81
F0o14 74,81
F0o15 -123,66
F0o16 123,66
F0o17 -152,67
F0o18 152,67
F0o19 -39,30
F0o20 39,30
F0o21 -36,04
F0o22 36,04
F0o23 -44,50
F0o24 44,50
F0o25 0
F0o26 0
F0o27 0
Gambar 5.17 Diagram Foi F0o28
=
0
kN.m
F0o29 0
F0o30 0
F0o31 0
F0o32 0
F0o33 0
F0o34 0
F0o35 0
F0o36 0
F0o37 0
F0o38 0
F0o39 0
F0o40 0
F0o41 0
F0o42 0
F0o43 0
F0o44 0
F0o45 0
F0o46 0
F0o47 0
F0o48 0
F0o49 0
F0o50 0
F0o51 0
F0o52 0
F0o53 0
F0o54 0
F0o55 0
F0o56 0
AT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
2 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
3 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
4 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
5 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
6 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
7 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
8 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
9 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
10 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
11 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
12 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
13 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
15 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
16 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
17 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
18 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0
19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0
21 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0
22 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0
23 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0
24 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0
25 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
26 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
27 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
28 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
29 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
30 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
31 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
32 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22
33 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
34 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
35 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
36 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
37 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
38 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
39 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
40 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,22 0,222
41 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
42 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
43 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
44 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
45 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
46 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
47 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
48 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0
49 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0 0
50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 -0,25 0,25 0 0
51 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0 0
52 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 -0,25 0,25 0 0
53 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 -0,25 0,25 0 0
54 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 -0,25 0,25 0 0
55 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 -0,25 0,25 0 0
56 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 -0,25 0,25 0 0
12. Matriks Perpindahan Titik Hubung (X) 13. Matriks Momen Ujung (F)
F 1
X 1 1 44,53
2 25,34
1 0,010 3 18,31
4 30,47
2 0,001
5 -24,48
3 0,007 6 -91,58
7 35,56
4 -0,025 8 21,68
9 15,53
5 0,008 10 23,25
11 -21,82
6 0,001 12 -74,61
13 36,63
7 0,005 14 22,97
15 17,47
8 -0,020
16 25,62
9 0,008 17 -22,16
18 -78,10
10 0,001 19 22,15
20 3,34
11 0,005 21 -5,86
22 3,74
12 -0,021 23 -4,13
24 -21,59
13 0,006 25 7,94
26 14,21
14 -0,002 27 2,30
15 0,002 28 2,91
29 5,91
16 -0,006 30 10,13
31 -13,91
17 -0,021 32 -29,50
33 20,37
18 -0,018 34 18,98
35 5,10
19 -0,012 36 5,26
37 14,55
20 -0,004 38 13,40
39 -40,36
40 -37,30
41 19,84
42 19,94
43 6,10
44 6,27
45 14,01
46 14,33
47 -39,88
48 -40,62
49 18,24
50 17,15
51 2,15
52 -0,74
53 11,224
54 8,8391
55 -33,95
56 -22,9
14. Matriks Momen Final (F*) 15. Kontrol Usaha Luar = Usaha Dalam
F* 1 B.X 1 Ui 1
1 -34,58
Ue 1 1 0,01 1 0,449
2 104,44
1 0,798 2 1E-03 2 0,025
3 -112,45 3 1E-03 3 0,018
4 161,23 2 0,05 4 0,007 4 0,206
5 -185,91 5 0,007 5 -0,17
6 69,85 3 0,207 6 -0,03 6 2,301
7 -38,82 7 0,008 7 0,278
8 96,06
4 4,056 8 0,001 8 0,027
9 -107,42 9 0,001 9 0,019
10 146,20
5 0,582 10 0,005 10 0,114
11 -173,62 6 0,06 11 0,005 11 -0,11
12 77,18 12 -0,02 12 1,505
13 -38,18 7 0,141 13 0,008 13 0,292
14 97,78 14 0,001 14 0,034
15 -106,20 8 3,062 15 0,001 15 0,026
16 149,28 16 0,005 16 0,137
17 -174,83
9 0,596 17 0,005 17 -0,12
18 -0,02 18 1,658
18 74,57
10 0,072 19 0,006 19 0,144
19 -17,15
20 42,65 11 0,155 20 -0 20 -0,01
21 -41,91 21 -0 21 0,014
22 39,78 12 3,24 22 0,002 22 0,008
23 -48,62 23 0,002 23 -0,01
24 22,90
13 0,255 24 -0,01 24 0,134
25 7,94 25 9E-04 25 0,007
14 0,008 26 0,011 26 0,156
26 14,21
27 9E-04 27 0,002
27 2,30 15 0,018 28 0,002 28 0,005
28 2,91
29 5,91 16 0,275 29 9E-04 29 0,005
2. Diagram P-X
3. Diagram F-e
F0o1 -22,93
F0o2 22,93
F0o3 -37,90
F0o4 37,90
F0o5 -46,79
F0o6 46,79
F0o7 -22,83
F0o8 22,83
F0o9 -37,75
F0o10 37,75
F0o11 -46,60
F0o12 46,60
F0o13 -23,26
F0o14 23,26
F0o15 -38,46
F0o16 38,46
F0o17 -47,48
F0o18 47,48
F0o19 -30,42
F0o20 30,42
F0o21 -21,36
F0o22 21,36
F0o23 -26,38
F0o24 26,38
F0o25 0
F0o26 0
F0o27 0
F0o28 0
= kN.m
F0o29 0
F0o30 0
F0o31 0
F0o32 0
F0o33 0
F0o34 0
Gambar 5.20 Diagram Foi F0o35 0
F0o36 0
F0o37 0
F0o38 0
F0o39 0
F0o40 0
F0o41 0
F0o42 0
F0o43 0
F0o44 0
F0o45 0
F0o46 0
F0o47 0
F0o48 0
F0o49 0
F0o50 0
F0o51 0
F0o52 0
F0o53 0
F0o54 0
F0o55 0
F0o56 0
12. Matriks Perpindahan Titik Hubung (X) 13. Matriks Momen Ujung (F)
F 1
1 12,82
2 7,32
3 5,30
4 8,77
5 -7,08
6 -26,41
7 11,16
8 6,66
9 4,69
10 7,23
11 -6,69
12 -23,16
13 9,94
14 7,26
15 6,16
16 7,75
17 -6,92
18 -23,17
19 19,71
20 1,33
21 -7,34
22 2,37
23 -1,66
24 -15,40
25 2,29
26 4,08
27 0,67
28 0,85
29 1,70
30 2,91
31 -4,01
32 -8,50
33 6,03
34 5,77
35 1,50
36 1,53
37 4,30
38 4,05
39 -11,89
40 -11,29
41 5,90
42 5,57
43 2,03
44 2,30
45 4,26
46 4,21
47 -12,15
48 -12,13
49 7,75
50 10,71
51 -0,53
52 -3,06
53 3,9777
54 4,2983
55 -12,17
56 -10,98
14. Matriks Momen Final (F*) 15. Kontrol Usaha Luar = Usaha Dalam
F* 1 B.X 1 Ui 1
1 -10,11 Ue 1 1 0,003 1 0,037
2 30,25 2 3E-04 2 0,002
3 -32,60 1 0,066 3 3E-04 3 0,002
4 46,67 4 0,002 4 0,017
5 -53,88
2 0,004 5 0,002 5 -0,01
6 20,39 6 -0,01 6 0,191
7 -11,67
3 0,017 7 0,002 7 0,028
8 3E-04 8 0,002
8 29,49
4 0,339
9 -33,05 9 3E-04 9 0,002
10 44,98 5 0,057 10 0,002 10 0,011
11 -53,29 11 0,002 11 -0,01
12 23,44 6 0,005 12 -0,01 12 0,145
13 -13,32 13 0,002 13 0,02
14 30,52 7 0,014 14 7E-04 14 0,005
15 -32,29 15 7E-04 15 0,004
16 46,21 8 0,292 16 0,001 16 0,011
17 -54,40 17 0,001 17 -0,01
18 24,30
9 0,047 18 -0,01 18 0,145
19 0,006 19 0,119
19 -10,71
10 0,011 20 -0 20 -0
20 31,76
21 -28,70 11 0,013 21 -0 21 0,02
22 23,74 22 0,002 22 0,005
23 -28,03 12 0,296 23 0,002 23 -0
24 10,98 24 -0 24 0,071
25 2,29 13 0,183 25 3E-04 25 6E-04
26 4,08 26 0,003 26 0,013
27 0,67 14 0,024 27 3E-04 27 2E-04
28 0,85 28 6E-04 28 5E-04
29 1,70
15 0,01 29 3E-04 29 4E-04
30 2,91 30 0,002 30 0,006
16 0,122 31 3E-04 31 -0
31 -4,01
32 -0,01 32 0,059
32 -8,50 17 0 33 0,003 33 0,02
33 6,03
34 5,77 18 0 34 0,003 34 0,017
35 1,50 35 8E-04 35 0,001
36 1,53 19 0 36 8E-04 36 0,001
37 4,30 37 0,002 37 0,01
38 4,05 20 0 38 0,002 38 0,008
39 -11,89 39 -0,01 39 0,08
40 -11,29 40 -0,01 40 0,065
41 5,90 41 0,003 41 0,018
42 5,57 42 0,002 42 0,014
43 8E-04 43 0,002
43 2,03 Kontrol 44 0,001 44 0,003
44 2,30
45 0,002 45 0,009
45 4,26 Ue Ui 46 0,002 46 0,008
46 4,21
47 -12,15 1,501 1,501 47 -0,01 47 0,07
48 -12,13 48 -0,01 48 0,07
49 7,75 OKE 49 0,002 49 0,017
50 10,71 50 0,006 50 0,066
51 -0,53 51 9E-04 51 -0
52 -3,06 52 -0 52 0,008
53 3,98 53 0,002 53 0,007
54 4,30 54 0,002 54 0,009
55 -12,17 55 -0,01 55 0,074
56 -10,98 56 -0 56 0,049
BAB VI
DESAIN PENULANGAN PELAT
√ √
ρmin = = = 0,0035
=( )
4. Koefesien ketahanan
Rn = = 1,53 N/mm2
0,85. fc' 2 Rn
perlu (1 1 ) = 0,0044
fy 0,85. f c'
As = ρ.b.d
= .1000.100
= 440 mm2
dipakai tulangan Ø10
Jarak tulangan (s)
1
2 .b
4
s= = = 178,4 mm
dy = h – ds – Dx – ½ Dy = 125 - 20 - 10 – 1/2.10 = 90 mm
Mty = 12490000 N.mm
1. Momen Nominal
√ √
ρmin = = = 0,0035
=( )
4. Koefesien ketahanan
Rn = = 1,716N/mm2
( √ = 0,0044
As = ρ.b.d
= 0,0044.1000.90
= 369 mm2
dipakai tulangan Ø = 10
Jarak tulangan (s)
1
2 .b
4
s = = = 212,73mm
8. Cek daktilitas
BAB VII
DESAIN PENULANGAN BALOK
7.1 Desain Tulangan Lentur Balok
7.1.1 Kontrol Syarat Komponen Beton Bertulang yang Berdasarkan
Wilayah Gempa
(Sumber: SNI-2847-2013)
a. Gaya aksial terfaktor pada komponen struktur Pu tidak boleh melebihi
Ag.fc’/10 = (300*300*35)/10 = 315,0 kN
b. Bentang bersih tidak boleh kurang dari empat kali tinggi efektifnya
d = 350 – 40 – 0.5*22 - 10 = 289 mm
Bentang bersih Ln = 4750 mm ≥ 4*279 = 1116 mm… OK
c. Lebar komponen tidak boleh kurang dari 0,3h dan 250 mm
b = 250 mm ≥ 250 mm …. OK
b = 250 mm ≥ 0,3*300 = 90 mm …. OK
S-Dutama = 25 mm
Lebar Kolom (a) = 0,3 m
Panjang Bentang (L) = 500 cm
= 317,16 kNm
= 31,09 kNm
Qo = 2044,9 kN
Tinggi efektif (d)
d = h - ds - Øs - 1/2 D = 350 – 40 – 1540 – 0,5 (22) = 289 mm
Momen desain tumpuan (Mdtump)
Daerah Tumpuan:
1. Momen desain tumpuan
Mdtumpuan = 90,511 kNm
2. Momen nominal (Mn)
√ √
( ) ( )
( ( ))
( ( ))
9. Asmaks = ρmaks . b . d
= 0,021 . 250 . 289
= 1513.38 mm2
10. Luas tulangan minimum (Asmin)
√ √
ρmin = = = 0,0141
Asmin = ρmin . b . d
= 0,0141. 250 . 289
= 1021.769 mm2
11. Menghitung jumlah tulangan (Ast)
Luas tulangan (Ast) = ¼ x π x D2
= ¼ x π x 222 = 1519,76 mm2
Astmin = 1021.769 mm2 < Ast = 1519.76 mm2 < Asmaks = 1513.38 mm2
Daerah Lapangan
1. Momen desain lapangan
Mdlapangan = 23,26 kNm
2. Momen nominal (Mn)
√ √
( ) ( )
( ( ))
( ( ))
9. Asmaks = ρmaks . b . d
= 0,021 . 250 . 289
= 1513.38 mm2
10. Luas tulangan minimum (Asmin)
√ √
ρmin = = = 0,0141
Asmin = ρmin . b . d
= 0,0141. 250 . 289
= 1021.769 mm2
11. Menghitung jumlah tulangan (Ast)
Luas tulangan (Ast) = ¼ x π x D2
= ¼ x π x 222 = 1519,76 mm2
Astmin = 1021.769 mm2 < Ast = 1519,76 mm2 < Asmaks = 1513.38 mm2
(Sumber: SNI-2847-2013)
1. Jarak tulangan tidak boleh kurang dari 1,4.bw.d/fy = 1,4 . 300.289/400 =
303,45 mm > 25 mm bagi balok lantai OK! dan 166,25 mm > 25 mm bagi
balok dak OK!
2. Rasio tulangan tidak boleh melebihi 0,025 OK!
3. Kekuatan momen positif tidak kurang dari setengah kekuatan momen negatif,
OK !
a = = 95,580
a=
2. Hitung Gaya geser di ujung kiri dan kanan balok akibat gaya gravitasi
dan beban gempa
Wu = 1,2D+1,6L = 34,4 kN/m
Vs = = = 81,7
Vu = = 2044,49 kN
= 157,031 – 23,750
= 155,17 Kn
Dipakai S = 170 mm
Jadi dipakai tulangan geser 10-170
4. Penulangan pada daerah yang cukup tulangan geser minimum
( )
( )
a= = = 68,11 mm
=
√
Dimana = 1,0
= = 35,30
√
POTONGAN
PENULANG-
AN GESER
POTONGAN
PENULANG-
AN GESER
BAB VIII
DESAIN PENULANGAN KOLOM
Mn = = = 98,153 kNm
Pn = = 6725,02 kNm
e= =
4. Menghitung d’ dan d
d’ = ds - Øs - 1/2 Øu
= 40 + 10 + ½.22 = 61 mm
d = h – d’
= 300-68= 232 mm
ρ = ρ’ =
As =ρ.b.h
= 0,013 x 300 x 300 = 1170 mm2
Dicoba tulangan 12D-16 masing – masing pada setiap sisi berhadapan (As =
As’ = 1170 mm2)
Ast> As perlu = 2412>1170 mm2 ............................................ok
α 0,0168
Cek Ast
Ast = 2412 mm2
%Ast = .100%
= .100%
= 2,68 %
1%.Ag < Ast < 6%.Ag
(1% x b x h) < 2412< (6% x b x h)
(1% x 300 x 300) < < (6% x 300 x 300)
9002 < 2412 mm2 < 5400 mm2 (ok)
6. Menghitung eksentrisitas balanced (eb)
cb =
ab = β1. cb
Pntarik = 0,85. *( ) √( ) ( )+
Pntekan = * + +[ ]
=
untuk pertimbangan kekuatan dan ekonomis digunakan nilai Pntekan ekonomis ≈
1,15 Pn = 6920,47 kNm
Pr = = 0,65 x 6920,47 = 4498,31 kN > Pu = 4371,2 kN Oke!
BAB IX
HUBUNGAN BALOK DAN KOLOM
Tabel 9.3 Nilai Faktor Ukuran Batang Tulangan dan Faktor Beton Agregat
9.2 Perhitungan
Diketahui:
= 400 MPa
= 32 MPa
= 1,0
= 1,0
= 1,0
= 40 mm
Ditanya: ?
√
ld = 1357,65 mm > 300 mm…….(OK)
Digunakan ld = 1300 mm.
Jadi, panjang penyaluran ld antara balok dan kolom dalam kondisi tarik yang
digunakan adalah 1300 mm.
BAB X
ANALISA PONDASI
B1 B2 B2 B1
B2 B2 B2
B2
B2 B2 B2 B2
B1 B2 B2 B1
( )
153,285 kg/cm2
Besarnya tahanan ujung:
Ab = 1225 cm2
Qp = 153,285 kg/cm2 x 1225 cm2 = 187774,737 kg = 1877,747 kN
( )
DETAIL
=1
Perhitungan Daya Dukung Tiang Grup
2. Tipe B2
Qizin = 976,401 kN
Panjang tiang =8m
m (melintang) =2
n (memanjang) =1
N = m x n (jumlah tiang) =2
d (ukuran penampang) = 35 cm
s (jarak antar tiang) = 90 cm > 2,5 D = 2,5 x 35 = 87,5 cm
a (jarak As tiang ke tepi) = 50 cm > 1,25 D = 1,25 x 35 = 43,75 cm
Ɵ = tan-1 d/s = tan-1 35/90 = 21,25°
Perhitungan Efisiensi Kelompok Tiang Pancang:
( ) ( )
( )
( ) ( )
( )
= 0,994
Perhitungan Daya Dukung Tiang Grup
∑ ∑
∑x2 = Jumlah baris Absis kuadrat terjauh dari titik berat kelompok
tiang pancang
2
∑y = Jumlah baris Ordinat kuadrat terjauh dari titik berat kelompok
tiang pancang
a. Tipe B1 (1 x 1)
∑x2 =0
∑y2 =0
Beban yang bekerja:
Mx = 371,661 kNm
My = 392,348 kNm
P = 771,702 kN
Karena ∑x2 = 0 dan ∑y2 = 0, maka ∑P = P/n = 771,702/1 = 771,702
kN
771,702 kN < Qizin = 976,401 kN … (OK)
b. Tipe B2 (2 x 1)
m4
Cu = = 146,46 kN/m2
µs = 0,3
Es (Modulus elastisitas tanah) = 20,7 MN/m2
= 20700 kN/m2
Ep (Modulus elastisitas beton) = 4700√
26587,214 MPa
= 2,66 x 107 kN/m2
( )
√ √
( )
⁄ ⁄
( ) ( )
w= m3
3,3
Sehingga
3,3 =>
m4
Cu = = 146,46 kN/m2
µs = 0,3
Es (Modulus elastisitas tanah) = 20,7 MN/m2
= 20700 kN/m2
Ep (Modulus elastisitas beton) = 4700√
26587,214 MPa
( )
√ √
( )
R= √ =√ = 1.641
w= m3
( ) ( )
( )
Kedalaman, Mz
No Z = z/R A'm B'm A'x B'x x (mm)
Z (m) (ton.m)
1 0 0,00 0 1 1,3 1 100,8110 8,9180
2 0,5 0,37 0,35 0,9 1,2 0,5 90,7299 5,8611
3 1 0,75 0,45 0,83 0,8 0,15 83,67 2,8800
4 1,5 1,12 0,48 0,62 0,5 -0,09 62,50 0,7702
5 2 1,49 0,47 0,5 0,35 -0,15 50,41 0,0516
6 2,5 1,87 0,4 0,43 0,2 -0,12 43,35 -0,1626
7 3 2,24 0,25 0,36 0 -0,12 36,29 -0,6725
8 3,5 2,62 0,2 0,29 -0,05 -0,11 29,24 -0,7439
9 4 2,99 0,01 0,25 -0,1 -0,1 25,20 -0,8153
10 4,5 3,36 0,1 0 -0,05 -0,1 0,00 -0,6879
11 5 3,74 0 0 -0,04 -0,01 0,00 -0,1580
12 5,5 4,11 0 0 -0,03 0 0,00 -0,0765
13 6 4,48 0 0 -0,02 0 0,00 -0,0510
14 6,5 4,86 0 0 0 0 0,00 0,0000
15 7 5,23 0 0 0 0 0,00 0,0000
16 7,5 5,61 0 0 0 0 0,00 0,0000
17 8 5,98 0 0 0 0 0,00 0,0000
MOMEN Defleksi
(kNm) (mm)
0 50 100 150 -5 0 5 10
Momen
0 0
maksimum tiang
1 1
2 2
3 3
KEDALAMAN (M)
KEDALAMAN (M)
4 4
5 5
Keda
6 6
7 7
8 8
9 9
√( ) ( )
b. Tipe B2 (2 x1)
Qizin > √
√( ) ( )
f’c = 32 MPa
Dtiang = 350 x 350
S = 90 cm
a = 50 cm
Lx = (S + 2a) =(90 + 2 x 50) = 190 cm
Ly = (S + 2a) = (0 + 2 x 50) = 100 cm
bx = 400 mm
by = 400 mm
Tebal plat (h) = 80 cm
Tebal selimut beton (ds) = 6 cm
Tulangan pokok () = 16 mm
Posisi kolom dalam (s) = 35
Tinggi efektif
d = h – ds – (0,5) = 800 – 60 – 0,5 x 16 = 732 mm
Jarak bidang terhadap sisi luar
cx = (Lx – bx – d)/2 = (1900-350-732)/2 = 409 mm
Berat beton
W=
Gaya geser arah X
Vux = P – W = 771,702 kN – 1,492 kN = 770,21 kN
Rasio sisi panjang terhadap sisi pendek kolom
√
( )
√
( )
√
( )
Maka nilai Vc =
= 771,706 kN
e =
= 1,138
Mu = 371,661 kN.m
- Selimut beton = 60 mm
- Diameter tulangan pelat (Øt) = 25 mm
- Faktor Reduksi (Ф) = 0,9
- Tegangan Leleh (fy) = 400 MPa
- Kuat Tekan Beton (fc’) = 32 Mpa
- β1 = ( )
untuk ( )
( )
= 0,821
- ɛt = 0,005
- Es = 200.000 MPa
- bx = 1900 mm
- by = 1000 mm
Momen nominal:
Φ = 0,9, karena lentur
Mn = = = 412956666,7 N.mm
ρmax = * +. * ( )+
ρmax = * +. * ( )+
ρmax = 0,0209
ρperlu = .( √ )
ρperlu = .( √ )
S= == = 189,970 mm
= 569,6355 kN
e =
= 1,138
Mu = 415,497 kN.m
untuk ( )
( )
= 0,821
- ɛt = 0,005
- Es = 200.000 MPa
- bx = by = 1900 mm
Momen nominal:
Φ = 0,9, karena lentur
Mn = = = 461658888,9 N.mm
ρmax = * +. * ( )+
ρmax = * +. * ( )+
ρperlu = .( √ )
ρperlu = .( √ )
S= == = 189,970 mm
BAB XI
ANALISA PENULANGAN TANGGA
25 cm
N= 14 buah
150 cm
18 cm
N= 14 buah
1750 mm
4000 mm
1750 mm
Beban tangga
Beban hidup untuk tangga = 4,79 kN/m2
Berat jenis beton normal = 24 kN/m3
Lebar anak tangga = 1,75 m
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Lx Mlx = 0.001.q.Lx2 x 44 52 59 66 73 78 84 88 93 97 100 103 106 108 110 112 125
Ly
Mly = 0.001.q.Lx2 x 44 45 45 44 44 43 41 40 39 38 37 36 35 34 32 32 25
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 36 42 46 50 53 56 58 59 60 61 62 62 62 63 63 63 63
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 36 42 46 50 53 56 58 59 60 61 62 62 62 63 63 63 63
Mly = 0.001.q.Lx2 x 36 37 38 38 38 37 36 36 35 35 35 34 34 34 34 34 13
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 36 37 38 38 38 37 36 36 35 35 35 34 34 34 34 34 38
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 48 55 61 67 71 76 79 82 84 86 88 89 90 91 92 92 94
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 48 55 61 67 71 76 79 82 84 86 88 89 90 91 92 92 94
Mly = 0.001.q.Lx2 x 48 50 51 51 51 51 51 50 50 49 49 49 48 48 47 47 19
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 48 50 51 51 51 51 51 50 50 49 49 49 48 48 47 47 56
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 22 28 34 41 48 55 62 68 74 80 85 89 93 97 100 103 125
Mly = 0.001.q.Lx2 x 51 57 62 67 70 73 75 77 78 79 79 79 79 79 79 79 25
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 51 57 62 67 70 73 75 77 78 79 79 79 79 79 79 79 75
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 51 54 57 59 60 61 62 62 63 63 63 63 63 63 63 63 63
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 51 54 57 59 60 61 62 62 63 63 63 63 63 63 63 63 63
Mly = 0.001.q.Lx2 x 22 20 18 17 15 14 13 12 11 10 10 10 9 9 9 9 13
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 31 38 45 53 59 66 72 78 83 88 92 96 99 102 105 108 125
Mly = 0.001.q.Lx2 x 60 65 69 73 75 77 78 79 79 80 80 80 79 79 79 79 25
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 60 65 69 73 75 77 78 79 79 80 80 80 79 79 79 79 75
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 60 66 71 76 79 82 85 87 88 89 90 91 91 92 92 93 94
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 60 66 71 76 79 82 85 87 88 89 90 91 91 92 92 93 94
Mly = 0.001.q.Lx2 x 31 30 28 27 25 24 22 21 20 19 18 17 17 16 16 15 12
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 38 46 53 59 65 69 73 77 80 83 85 86 87 88 89 90 54
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 38 46 53 59 65 69 73 77 80 83 85 86 87 88 89 90 54
Mly = 0.001.q.Lx2 x 43 46 48 50 51 51 51 51 50 50 50 49 49 48 48 48 19
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 43 46 48 50 51 51 51 51 50 50 50 49 49 48 48 48 56
Mtx = - 0.001.q.Lx2 x 13 48 51 55 57 58 60 61 62 62 62 63 63 63 63 63 63
Mlx = 0.001.q.Lx2 x 13 48 51 55 57 58 60 61 62 62 62 63 63 63 63 63 63
Mly = 0.001.q.Lx2 x 38 39 38 38 37 36 36 35 35 34 34 34 33 33 33 33 13
Mty = - 0.001.q.Lx2 x 38 39 38 38 37 36 36 35 35 34 34 34 33 33 33 33 38
Catatan:
= Terletak bebas
= Menerus atau terjepit elastis
4. Koefesien ketahanan
Rn = = 0,1712 N/mm2
0,85. fc' 2 Rn
perlu (1 1 ) = 0,0006
fy 0,85. f c'
* = 4/3*0,0006 = 0,00076
* < min , maka digunakan min = 0,0035
6. Luas Tulangan perlu (As)
Asperlu = ρ.b.d = 0,0035.1000.174 = 609,00 mm2
dipakai tulangan Ø = 12
Jarak tulangan (s)
1 1
2 .b 12 2.1000
4 4
s = = = 185,78 mm
4. Koefesien ketahanan
Rn = = 0,0954 N/mm2
* = 4/3*0,0002 = 0,00042
* < min , maka digunakan min = 0,0035
6. Luas Tulangan perlu (As)
Asperlu = ρ.b.d = 0,0035.1000.174 = 609,00 mm2
dipakai tulangan Ø = 12 mm
Jarak tulangan (s)
1 1
2 .b 12 2.1000
4 4
s = = = 185,78 mm
1 1
2 .b 10 2.1000
4 4
s = =
Ø12-150
Ø12-150
Tul. Pembagi
Ø10-300
Penulangan Bordes
Data perencanaan:
- Tulangan utama = Ø12 mm
- Tulangan bagi = Ø10 mm
- Tebal pelat = 200 mm
- Tebal selimut beton (ds) = 20 mm
- Tinggi efektif (d) = =
4. Koefesien ketahanan
Rn = = 0,0447 N/mm2
4. Koefesien ketahanan
Rn = = 0,0064 N/mm2
1 1
2 .b 12 2.1000
4 4
s = = = 185,78 mm
1 1
2 .b 10 2.1000
4 4
s = =
Ø12-150
Tul. Pembagi
Ø10-300
Data Perencanaan:
Kuat tekan beton = 32 Mpa
Tegangan leleh baja = 400 Mpa
β1 = 0,85 (untuk 17 ≤ f'c ≤ 28)
(Faktor reduksi kekuatan) = 0,9
Selimut beton pelat (ds) = 20 mm
Selimut beton pelat (ds) = 40 mm
Tulangan utama (D) = 29 mm
Øut = 12 mm
Ø pembagi = 10 mm
S-Dutama = 40 mm
Λ =1 (beton normal)
Tinggi efektif (d)
d = h - ds - Øs - 1/2 D = 300 – 40 – 10 – 0,5 (29) = 235,5 mm
a. Daerah Tumpuan:
Momen desain tumpuan: Mdtump = 43,62 kN.m
M n1 0,85. f c' . b . d 2 . k maks . 1 1 k maks
2
= 0,85 x 400 x 250 235,52 x 0,383 x (1-1/2 x 0.383)
= 94,79 kN.m
= 0,138
= 447,34 mm2
b. Daerah Lapangan:
Momen desain tumpuan: Mdlap = 31,29 kN.m
M n1 0,85. f c' . b . d 2 . k maks . 1 1 k maks
2
= 0,85 x 32 x 250 x 235,52 x 0,383 x (1-1/2 . 0,383)
= 94,79 kN.m
= 0,104
Vu = = = 54,20 kN
Vs =
= 22335 N = 22,34 kN
ØVs = 0,75 x Vs
= 0,75 x 22,34
= 16,751 kN
Dipakai S = 100 mm
( )
1
Ru Vc
2 57,08 0,5.48,68
x2 (0,5 Ln ) 2375 1450,26 mm
Ru 57,08
( )
x1 = 462 mm
POTONGAN
BAB XII
ANALISA MATERIAL
BAB XIII
GAMBAR BANGUNAN
BAB XIV
GAMBAR PENULANGAN BALOK, KOLOM, PELAT, PONDASI, DAN TANGGA
14.1 Gambar Penulangan Balok
KODE LANTAI 1 – 3
TYPE B 25 X 35
POSISI TUMPUAN KIRI LAPANGAN TUMPUAN KANAN
POTONGAN
PENULANG-
AN GESER
POTONGAN
PENULANG-
AN GESER
Ø12-150
Ø12-150
Tul. Pembagi
Ø10-300
Ø12-150
Tul. Pembagi
Ø10-300
POTONGAN