Anda di halaman 1dari 21

NGURI-URI

KASUSASTRAN
05
JAWA
GEGURITAN
GEGURITAN
SEJARAH GEGURITAN

1
MACA LAN NULIS PANGERTEN
6 2
GEGURITAN GEGURITAN

GEGURITAN

UNSUR GEGURITAN 5 3 TITIKANE GEGURITAN

JINISE GEGURITAN
K A S U S A S T R A N JAWA

Sastra Jawa asale saka tembung “sas” lan “tra” kang tegese piranti
kanggo mulang.
Jinising sastra Jawa kaperang dadi loro yaiku PROSA JAWA lan
PUISI JAWA.
Tembung geguritan utawa guritan wiwit ana nalika periode
kasusastran Jawa gagrag anyar.
Tembung geguritan utawa guritan digunakake tumprap puisi Jawa
tradisional.
Biasane ing masyarakat Jawa, geguritan digunakake kanggo piranti
mulang lan piranti kanggo paring informasi tumprap kahanane
masarakat.
T E K S G E G U R I TA N
01 SEJARAH GEGURITAN
P E R K E M B A N G A N G E G U R I TA N

Majalah Mekar Sari uga duwe rubrik kang mligi kanggo


Pangrembakaning geguritan sasuwene 50 reriptan sastra awujud geguritan yaiku rubrik Gupita
taun terus lumaku. Sari kang wiwit kapacak ing Majalah Mekar Sari No.
15, Th.X, tanggal 1 Oktober 1966.

Geguritan Jawa Modern uga kapacak ing


Geguritan kang kaserat uga nduweni wujud
majalah Gotong Royong, Kembang Brayan,
lan isi kang meneka warna.
lan Merdika.

Pangrembakane geguritan ing taun 1950-an


Tahun 1960-an wiwit ngrembaka geguritan
uga dipangaribawani reriptan puisi Angkatan
kang awujud balada.
45 saka kasusastran Indonesia.

Pangrembakan liyane yaiku ing 21 Juli 1963


Geguritan iki isih ana gegayutane karo folklor
Majalah Jayabaya mapanake geguritan ing
(crita rakyat).
rubrik kang mligi yaiku Taman Geguritan.

Pangrembakane geguritan Jawa modern uga


Rubrik Taman Geguritan nduweni peran kang disengkuyung dening pangrembakane majalah abasa
mirunggan tumprap pangrembakane Jawa kayata Kunthi (terbit taun 1970), Parikesit (terbit
kasusastran Jawa mligine geguritan. taun 1971), Jaka Lodhang (Terbit taun 1971), Dharma
Nyata (terbit taun 1971).
02 PANGERTEN GEGURITAN
PA N G E R T E N
GEGURITAN

yaiku kalebu asale

Salah sijining karya salah sijining Puisi Jawa. saka tembung lingga
sastra jawa ingkang Geguritan asale saka “gurit”.
Go ahead and replace Go ahead and replace
kawujud saking rasa ing tembung gurita kang Gurit tegese:
it with your own text. it with your own text.
ati kang diungkapake diowahi saka tembung a. kidung utawa tembang
penyair ngagem bahasa asline yaiku gerita. b. tulisan awujud tatanan
ingkang gadah irama, Tembung gerita dhewe kanthi paugeran tartamtu.
rima, bait lan penyusan minangka tembung Geguritan ing bahasa
lirik kang gadah arti andahan kang linggane Indonesia uga kasebut
utawa makna. yaiku tembung gita, tegese puisi
tembang utawa syair
03 TITIKANE GEGURITAN
CIRI UMUM

duweni patokan utawa aturan


geguritan kayata duweni guru lagu,
guru wilangan, lan guru gatra duweni bahasa ingkang endah lan
mentes

duweni makna utawa arti ana ing


larik-larik e
Ing teks geguritan ono jeneng
pengarang/pangriptane,
posisine ing ngarep e geguritan
CIRI KHUSUS

GEGURITAN GEGURITAN
GAGRAG GAGRAG
LAWAS ANYAR
04 JENIS GEGURITAN
J E N I S G E G U R I TA N

Geguritan Kuna/Lawas Geguritan Gagrag Anyar


yaiku nganggo basa Jawa kuna
yaiku duweni sifat bebas merdeka
lan duweni aturan lan ciri-ciri
utawa ora kaiket dening guru gatra,
kanggo nyusun geguritan
guru lagu, guru wilangan, lan guru
lawas/ kuna.
swara.
Jenis geguritan iki nganggo basa jawa
modern utawa basa jawa jaman saiki.
C A R A N Y U S U N G E G U R I TA N G A G R A G A N YA R

Nentokake tema geguritan


kang bakal ditulis
Ngubah ide utawa tema dadi
geguritan utuh

Migunakake gaya Bahasa utawa majas


sajroning geguritan
Nggatekake bait, rima, lan irama

Supaya basa geguritane endah mula


nggawe tembung dasanama, purwakanthi,
lan kawruh basa sapanunggalane
T U L A D H A G E G U R I TA N

03
Dayaning Sastra

"Tembung kang ginantha lelarikan.


Tunata binaris kadya bata.
Sinambung pinetung manut ukuran.
02 Dene banjur kasinungan daya.

Sun nggegurit: Kumpulane bata dadi yasan.


Aweh nggon apik, brukut, santosa.
"Kahanan jaman saiki Ngepenakake wong urip bebrayan.
Sipat pemudha-pemudhi Samono dayane bata tinata.

Srawunge saya ndadi Gegodhongan tembung kang mawa isi.


Katiyasanengungkul-ungkuli.
Raket wewekane sepi Wohing laku, pamikir Ian pangrasa.
Tan kadi jaman nguni Para empu, sarjana, pujangga.

Srawung sarwa ngati-ati". Simpen, ginebeng ing gugubahan.


Mawindu-windu dadi turunan."

(Dening: R. Intoyo)

Geguritan Geguritan
Gagrak Lawas Gagrak
utawa Kuna Anyar
05 UNSUR GEGURITAN
U N S U R K A N G M B A N G U N G E G U R I TA N

Purwakanthi ing basa Indonesia diarani Lelewaning basa yaiku basa kang asring
sajak utawa rima. Jinising purwakanthi, kanggo ing geguritan. Ancase penggurit
yaiku purwakanthi guru swara, purwakanthi Lelewaning Basa nganggo lelewaning basa yaiku supaya
Purwakanthi
guru sastra, lan purwakanthi lumaksita (Majas) geguritan kang ditulis luwih endah utawa
utawa purwakanthi basa. duwe efek estetis.

Tembung-tembung kang ndhapuk


geguritan kuwi nganggo basa
03 04 Fungsi citraan yaiku kanggo
nuwuhake gegambaran utawa
rinengga. Ancase nganggo basa
Basa Endah khayalan kang tuwuh merga
kang endah ing puisi Jawa yaiku (Diksi) Citraan
pandhapuking ukara kang endah.
supaya bisa gawe seneng lan nikmat Perangan citraan dadi 5 yaiku citra
tumrap sapa wae kang maca lan
ngrungokake. Basa rinengga yaiku
basa kang edi peni utawa basa kang
02 05 penglihatan (citra panyawang), citra
pendengaran (citra pangrungu),
citra penciuman (citra pangaras),
endah lan nresep ing ati. Tembung- citra perabaan (citra pandemok) lan
tembung kang kapilih tembung kang citra gerak (citra owah).
maknane menthes utawa padhet.

Tema
Tema yaiku idhe pokok utawa
gagasan pokok ing sajroning
01 06
Amanat

Amanat yaitu pesen kang


disampekna dening pengarang
geguritan marang pamaca
MACA LAN NULIS
06 GEGURITAN
M A C A G E G U R I TA N Maca geguritan ora kaya maca warta utawa cerita.
Ana bab-bab kang kudu digatekake supaya ruh lan
amanate geguritan bisa tinampa kanthi becik.
N U L I S G E G U R I TA N

PERLU
NGGATEKAKE
BABAGAN

Anda mungkin juga menyukai