YAYASAN PEMBINA LEMBAGA PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH

YAYASAN PEMBINAPERSATUAN
LEMBAGA PENDIDIKAN DASAR
GURU REPUBLIK DAN MENENGAH
INDONESIA JAWA TIMUR
PERSATUAN GURU REPUBLIK INDONESIA
(YPLP DASMEN JAWATIMUR)
PGRI JAWA TIMUR
(YPLP DASMEN PGRI JAWA TIMUR)
SMK PGRI TUREN
SMK
NSS: PGRI TUREN
344051817010 NDS : 4305131601 NPSN: 20517751
ALAMAT : JALAN NDS
NSS: 344051817010 SALAK Gg. I (0341) 824179,
: 4305131601 TUREN MALANG 65175
NPSN: 20517751
Website: http://www.smkpgrituren.sch.id
ALAMAT : JALAN SALAK Gg. I (0341) 824179, TUREN MALANG E-mail:
65175
Website: http://www.smkpgrituren.sch.id E-mail: smkpgri1turen@yahoo.co.id

SOAL SUMATIF SEMESTER GENAP

TAHUN PELAJARAN 2023/2024

Nama Sekolah : SMK PGRI TUREN Alokasi Waktu : 60 mnt

Mata Pelajaran : BASA JAWA Jumlah Soal : 40 butir

Program Keahlian : SEMUA JURUSAN Fase/Semester : E/ 2

I. Pilihlah salah satu jawaban yang paling tepat pada pilihan A, B, C,D danE di bawah ini!
1. Apa tegese serat Wedhatama? 4. Yen dijingglengi tembang Pangkur iku nduweni
A. Serat = Isi, Wedha = Putri, Tama = Utama watak .....
B. Serat = Sari, Wedha = Bedha, Tama = Apik A. Luwes lan gawe seneng
C. Serat = Tulisan, Wedha = ajaran, Tama = B. Grapyak lan sumadulur
Utama C. Madhep manteb, nesu/sereng
D. Serat = Kitab, Wedha = Budaya, Tama = D. Tresna asih, kaluwarga
Utama E. Sedhih, lenger-lenger
E. Serat = surat, Wedha = Putri, Tama = Utama
5. Mingkar-mingkuring angkara
2. Tembang macapat iku cacahe ana 11, yaiku ..... akarana karenan mardi siwi
A. Mijil, Durma, Sinom, Pocung, Pangkur, sinawung resmining kidung
Kinanthi, Gambuh, Megatruh, Suwe ora jamu, sinuba sinukarta
Dhandhanggula, Maskumambang mrih kertarta pakartining ngelmu luhung
B. Mijil, Ilir-ilir, Durma, Sinom, Pocung, kang tumrap neng tanah jawa
Pangkur, Kinanthi, Gambuh, Asmaradana, agama ageming aji
Dhandhanggula, Maskumambang
C. Mijil, Durma, Sinom, Pocung, Pangkur, Tembung siwi duweni arti .....
Kinanthi, Gambuh, Megatruh, Asmaradana, A. kidung D. angkara
Dhandhanggula, Maskumambang B. bapak E. putra
D. Mijil, Durma, Sinom, Pocung, Pangkur, C. ilmu luhur
Kinanthi, Gambuh, Megatruh, Asmaradana,
Dhandhanggula, Menthok-menthok 6. Cerkak mujudake kasusastran gagrag anyar kang
E. Mijil, Durma, Sinom, Pocung, Pangkur, nyritakake ....
Kinanthi, Gambuh, Megatruh, Asmaradana, A. Panguripan sabendina
Dhandhanggula, Lingsir Wengi B. Epos Ramayana-Mahabarata
C. Prastawa sejarah
3. Paugeran tembang Pangkur inggih menika ..... D. Kedadean sajerone kraton
A. Gatra: 4, wilangan: 12, 6, 8, 12, lagu: u, a, i, a E. Kedadean apa anane
B. Gatra: 6, wilangan: 8, 8, 8, 8, 8, 8 lagu: u, i, a, i,
a, i 7. Pitutur luhur kang kandhut ana ing gatra kaping
C. Gatra: 7, wilangan: 8, 8, 8, 8, 7, 8, 8, lagu: i, a, 7 “agama ageming aji”, yaiku .....
e, a, a, u, u, A. Agama pinangka cagaking urip kang luhur
D. Gatra: 7, wilangan: 8, 11, 8, 7, 12, 8, 8, lagu: a, B. Becik banget menawa nguri-uri budaya Jawa
i, u, a, u, a, i C. Manungsa prayogane tansah tumindak becik
E. Gatra: 9, wilangan: 8, 8, 8, 8, 7, 8, 7, 8, 12, D. Manungsa kudu seneng weweh marang liyan
lagu:a, i, a, i, i, u, a, i, a E. Ora gugu karepe dewe kudu eling lan
waspada
8. Tembung mingkar mingkur tegese ..... B. Wis suwe kowe ora ketoro neng ngendi wae
A. ngedohi, endha D. mulang lungamu ora sethithik kanca kangen.
B. amarga E. tembang C. Wis suwe kowe ora ketara neng ngendhi wae
C. seneng lungamu ora sethithik kanca kangen.
D. Wis suwe kowe ora ketara neng ngendi wae
9. Tembung kidung nduwe teges ..... lungamu ora setitik kanca kangen.
A. ngedohi, endha D. amarga E. Wis suwe kowe ora ketara neng ngendi wae
B. seneng E. mulang lungamu ora sethitik kanca kangen.
C. tembang
16. "Jam setengah siji kaya adhat sabene, wong loro
10. Kanggo nguripake crita, pengarang cerkak leren ing ngarep benteng Vredeburg poncot kidul
migunakake .... Malioboro, sinambi ngetung penghasilane".
A. Basa baku
B. Basa standar Ukara ing ndhuwur nudhuhake latar .....
C. Dhialek lan idhiolek A. papan D. papan lan wektu
D. Lelawaning basa B. wektu E. papan lan kahanan
E. Basa padinan C. wektu lan papan

11. Crita/ karangan kang nyritakake bab - bab kang
ana gegayutane karo lelakone manungsa kanthi
ringkes diarani .....
A. Novel D. Dongeng
B. Crita cekak E. Crita pengalaman
C. Mitos
12. Aku duwe kanca jenenge Ilham. Saben dina
sadurunge budhal sekolah dheweke mesthi
ngeterake ibune menyang pasar nganggo
sepedhah untane. Ilham kuwi anak mbarep,
adhine loro isih cilik. Bapake wis seda setaun
kepungkur.
Pamawas utawa sudut pandhang kang ana ing
pethikan crita, yaiku pengarang minangka .....
A. wong liya D. wong katelu
B. wong kapisan E. impersonal
C. wong kapindho
13. Ing ngisor iki kang dudu titikane utawa ciri-cirine
cerkak, yaiku .....
A. Tembung-tembunge gampang dimangerteni
B. Nggunakake basa gancaran utawa basa crita
C. Critane ringkes wae ora dawa-dawa
D. Isine biasane arupa teori-teori sing angel
dipahami
E. Isine tinulis kanthi cekak lan prasaja
14. Pesen moral kang ana ing sajroning crita akeh
jinise. Bab iki gumantung marang ....
A. Sing ngarang lan sing maca
B. Sing nyurasa lan ngrasakake isine crita
C. Kahanan masyarakat kang kacarita
D. Kahanan masyarakat wong kang maca
E. Ing ngendi crita kasebut kawaca
15. Ukara ing ngisor iki panulise bener, yaiku .....
A. Wis suwe kowe ora ketara neng ngendi wae
lungamu ora sethithik kanca kangen.
17. Pakaryan ngowahi basa liya menyang basa Jawa,
tanpa ngowahi runtute crita diarani ....
A. Njarwakake D. Njiplak
B. Nyadhur E. Nganggit
C. Ngrepek
18. Wacanen cerkak ing ngisor kanthi tliti!
Wayah liburan akhir taun pelajaran wingi, aku
ndherek bapak lan ibu wisata kluwarga menyang
Jakarta, Bogor, lan Bandung. Kebeneran sekolah
ing panggonane bapak ngasta nganakake wisata
kluwarga. Aku lan adhikku uga ndherek.
Sadurunge budhal, bengine mripatku angel
dakremake. Kok ora ndang esuk-esuk, ya?
pikirku. Aku ora bisa turu, awit wis kelas 8 SMP
aku durung weruh langsung swasana ibukota
negara RI kasebut.
Manut wacan ing ndhuwur, sing dadi paraga
utama yaiku .....
A. Ibu D. Aku
B. Bapak E. Koe
C. Adhik
19. Unsur intrinsik cerkak antawisipun .....
A. Tema, alur, sudut pandang, latar, watak,
nilai-nilai
B. Tema, alur, sudut pandang, latar, watak,
amanat
C. Tema, alur, kahanan sosial, latar, watak,
amanat
D. Tema, latar belakang pengarang, sudut
pandang, latar, watak, amanat
E. Nilai, alur, sudut pandang, latar, watak,
amanat
20. Tintingane cerita cekak yaiku .....
A. Critane ora dawa, ukarane ringkes, isine
padhet nanging basane angel dimangerteni
B. Critane dawa, isine padhet, basane gampang
dimangerteni
 C. Critane cekak, isine padhet, ukarane ringkes, B. pringgitan E. senthong
basa dimangerteni C. dalem agung
D. Critane dawa, isine cekak aos, basane 28. Seliyane omah joglo, omah tradhisional Jawa ana
menthes bentuk liyane kang luwih sederhana, Omah iku
E. Critane saklepasan, isine padhet, basane diarani .....
endah A. omah panjang D. gadang
B. iglo E. joglo
21. Omah adat Jawa ing antarane diarani ..... C. limasan
A. rumah gadang D. joglo
B. umah panjang E. gapura 29. Karangan kang isine nggambarake sawijining bab
C. iglo kanthi rinci diarani .....
A. narasi D. persuasi
22. B. deskripsi E. eksposisi
C. argumentasi

30. Ruwangan kang wujude persegi lan tinutup

dening tembok ing patang sisine. Perangan iki
minangka perangan kang paling penting lan baku
Perangan omah iki ana ing ngarep dhewe, ing wewangunan omah tradhisional Jawa. Dene
biasane digunakake kanggo pertemuan. kang digunakake kanggo kluwarga, mula asipat
Perangan omah iki diarani ..... luwih tinutup (privasi), yaiku .....
A. pendapa D. senthong A. teras utawa pendhapa
B. teras E. pringgitan B. pringgitan
C. omah agung C. dalem agung
D. krobongan / senthong
23. Pendapa ing omah joglo nduweni saka guru E. gandhok utawa pawon/pekiwan
minangka pralambang arah angin yaiku lor, kidul,
wetan, lan kulon. Saka guru kasebut cacahe ..... 31. Teks kang nglapurake prastawa ngenani
A. 1 D. 4 sawijining kang uwis utawa lagi kedadeyan
B. 2 E. 5 diarani teks .....
C. 3 A. deskripsi D. iklan
B. narasi E. gancaran
24. Perangan omah joglo kang dienggo kanggo C. pawarta
nanggap wayang diarani .....
A. pendapa D. omah dalem 32. Salah siji jenise pawarta adedasar sumbere yaiku
B. teras E. gandhok opini. Sing diarani opini yaiku .....
C. pringgitan A. pawarta kang wujud andharane wong kang
ngalami sawijine kedadean
25. Perangan kang nduweni pralambang manungsa B. pawarta kang sumebare ana wilayah
ora kena boros, tansah gemi, setiti, lan ngati-ati kabupaten/kota
ing omah joglo diarani ..... C. pawarta apus-apusan
A. pringgitan D. krobongan D. pawarta saka kedadean langsung/nyata
B. pendapa E. gandhok E. pawarta saka sumebare tangga teparo
C. teras
33. Simaken ciri-cirine jenise pawarta ing ngisor iki!
26. Ruangan iki wujude persegi lan ditutup tembok 1. pawarta fakta/ kedadeane pancen bener ana.
ing patang sisi. Perangan iki sipate khusus lan 2. pawarta ditambah andharan bab kedadeane.
pribadi, biasane digunakake kanggo kumpul 3. pawarta opini, awujud andharane wartawan.
keluarga. 4. pawarta apus-apusan.

Perangan iki jenenge ..... Miturut ciri-cirine, pawarta iku klebu jenise
A. teras D. dalem agung pawarta .....
B. pendapa E. senthong A. Adhedasar isine
C. pringgitan B. Adhedasar sumbere pawarta
C. Adhedasar bobote fakta
27. Ruangan iki istimewa. Biasane digunakeka D. Adhedasar sumbere
kanggo ngaso lan turu sing duwe omah. Seliyane E. Adhedasar ancase
iku uga kanggo nyimpen pusaka lan bisa uga
kanggo nindakake ibadah. Ruangan iki diarani ..... 34. Simaken cuplikan pawarta ing ngisor iki!
A. pendapa D. gandhok
 BANGKALAN – Banjir lan udan dikantheni angin
gedhe ing Dusun Timur, Desa Jalmak, Kecamatan
Kota Sampang, Jawa Wetan. Bencana mau
ngobrak-abrik tanduran parine para tani nganti
bosah-basih.
Miturut pawarta iku kedadeane ana ing kutha .....
A. Bangkalan D. indonesia
B. Sampang E. Dusun Timur
C. Jawa wetan
35. Simaken pawarta ing ngisor iki!
BANGKALAN – Banjir lan udan dikantheni angin
gedhe ing Dusun Timur, Desa Jalmak, Kecamatan
Kota Sampang, Jawa Wetan.
Bencana mau ngobrak-abrik tanduran parine
para tani nganti bosah-basih. Pari sing maune
thukul ngadeg jejeg, saiki dadi nglumbruk,
nglimpruk, nganti lesoh ora karu-karuwan. Para
tani mbudidaya njejegake pariparine supaya ora
kesuwen kakum banyu udan.
Bencana kang kedadean ana ing pawarta mau
yaiku .....
A. Gempa bumi/lindhu
B. udan angin
C. banjir lan tanah longsor
D. Banjir lan udan dikantheni angin gedhe
E. tsunami
36. Simaken cuplikan pawarta ing ngisor iki!
"Banyune ora mili, kalen lan sawahe uga ora mili,
kahanane banyu terus mambeg,” kandhane
Sutiyem mbacutake. Sutiyem njlentrehake, parine
kudune durung bisa dipanen, nanging amarga
kahanane ora layak mula bakal dipanen seminggu
engkas.
Miturut isine, pawarta iki klebu jenise .....
A. pawarta fakta/ kedadeane pancen bener ana.
B. pawarta ditambah andharan bab kedadeane.
C. pawarta opini, awujud andharane wartawan.
D. pawarta apus-apusan.
E. pawarta wara-wara
37. Gambar ing ndhuwur yen ditulus wujud pawarta,
manut isine bisa digolongake jinise .....
A. hiburan D. agama
B. kesehatan E. politik
C. ekonomi
38. Wacanen pethilan teks pawarta kanggo nggarap
soal ing ngisor iki!
Warga bebrayan ing jaman biyen tansah
ngurmati alam, mula manungsa lan alam saisine
bisa urip laras sesandhingan. Nuswantara bisa
njilma dadi negara kang gemah ripah loh jinawi.
Nanging ing jaman saiki alam kerep ngamuk,
amarga wis dicidrani dening manungsa, ora
dikurmati meneh kaya ing jaman dhisik.
Upamane negor wit-witan tanpa aturan, ngguwak
sampah menyang kali, mbedhah tegal sawah
amung didadekake pabrik utawa kanggo
perumahan. (Solopos)
Pitakonane Unsur pawarta kang ora kamot
sajrone teks iku .....
A. apa D. kapan
B. sapa E. kepriye
C. ana ngendi
39. Pawarta sing sae nduweni sipat aktual, tegese .....
A. pawarta penting kanggone masyarakat
B. prastawane anyar nembe wae kedadean
C. papan panggonan prastawane ora adoh
D. nduweni hubungan psikologis karo pamaos
E. nggambarake pasulayan kang ruket
40. Para pamirsa, sugeng pepanggihan kaliyan kula
Ardini Prameswari ing giyaran pawartos
Ngayogyakarta. Wekdal menika pawartos badhe
mbabar warta ingkang dumados wonten ing
wewengkon Ngayogyakarta sakiwa tengenipun.
Kasuwun tetepa ..... pawartos basa Jawi dalu
menika.
Tembung ingkang trep kangge njangkepi
reroncen teks pawartos ing nginggil inggih
enika .....
A. nyawiji D. midhangetaken
B. nengga E. nglenggahi
C. niti