TRANSFORMATOR
24 Maret 2018 Soeprapto - KEE - TEUB 2
PENGERTIAN
Trafo Step-Up
digunakan untuk menaikan
tegangan listrik
Pp > Ps
Ps
η= X 100 %
Np Is Pp
Ns = Ip
Contoh 1
Sebuah trafo memiliki perbandingan lilitan 10 : 2 dihubungkan ke sumber
listrik 100V untuk mennyalakan sebuah lampu 25 W. Hitunglah tegangan
listrik yang diserap oleh lampu dan kuat arus yang masuk kedalam trafo!
Dit Ip = …
Jawab:
η = (Ps/Pp)X100 %
Pp = Vp . Ip
75 % = 7,5/Pp X 100%
10 = 100 . Ip
0,75 = 7,5/Pp Ip = 0,1 A
Pp = 7,7/0,75 = 10 W
11
Latihan :
1. Suatu kumparan terdiri sari 100 lilitan mempunyai
hambatan 2 ohm. Tiap lilitan berjari-jari 2 cm.
Kumparan ini ditembus oleh medan nmagnetik dalam
arah 370 dengan garis normal kumparan. Jika medan
tersebut berubah secara linier dari 0 sampai 3 Wb/m2
dalam waktu 0,4 detik, hitunglah :
a) Fluks ketika B = 3 Wb/m2
b) Tegangan yang diinduksikan pada kawat
c) Arus yang mengalir pada kawat
d) Arah arus induksi
12
Pusat Pembangkit
(PLTU,PLTA,PLTG,PLTD,PLTP)
150-500 kV 20 kV
6 kV
220 V
Saluran Udara
SKTL
Tegangan Rendah
Pelanggan besar/Industri
Beban Beban
V A
N1 2f mak
E1 4,44 N1 f mak
2
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 18
E1 V1 N1
a a adalah perbandingan transformasi
E 2 V2 N 2
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 19
Arus Penguat
I1
F I2
V1 E1 ZL V2
N1 N2 E2
KEADAAN BERBEBAN
Apabila kumparan sekunder dihubungkan ke beban ZL, I2
mengalir pada kumparan sekunder, dengan
I2 = V2/ZL
I1 I o I '
2
I o I1 I '2
Keadaaan Transformator Berbeban
• Bila rugi besi diabaikan (IC diabaikan) maka Io = IM
I1 = IM + I’2
• Untuk menjaga agar fluks tetap tidak berubah sebesar
ggm yang dihasilkan oleh arus pemagnetan IM saja,
berlaku hubungan :
N1IM = N1I1 – N2I2
N1IM = N1(IM + I’2) – N2I2
Sehingga
N1I’2 = N2I2
• Karena nilai IM dianggap kecil maka I’2 = I1
N1I1 = N2I2 atau I1/I2 = N2/N1
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 23
RANGKAIAN EKIVALEN
V1 Ic Im
V1 = E1 + Io (R1 + j X1)
Model/Persamaan Matematik
V1 E1 I1R1 I1 X 1 E2 V2 I 2 R2 I 2 X 2
E1 N1
a atau E1 a E2
E2 N 2
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 27
sehingga
E1 a I 2 Z L I 2 R 2 I 2 X 2
I 2 N 2 1
Karena:
I 2 N1 a
atau I 2 aI 2
maka E1 a I 2 Z L I 2 R 2 I 2 X 2
E1 a 2 I 2 Z L a 2 I 2 R2 a 2 I 2 X 2
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 28
dan V1 E1 I1R1 I1 X 1
2
2
V1 a I 2 Z L a I 2 R2 a I 2 X 2 I1R1 I1 X 1
2
I1 R1 X1 /
a2R2 a2X2 I2
Io
V1 Xm a2ZL a V2
I1 /
R1 X1 a2R2 a2X2 I2
Io
V1 Xm a2ZL a V2
Io
V1/a Xm/a2 ZL V2
Rc /a2
MENENTUKAN
PARAMETER TRAFO
I1 R1 X1 a2R2 a2X2
V1 Xm
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 33
R1 dan X1 diabaikan:
I1
R1 X1 a2R2 a2X2
V1 Xm
1 1 I OC
YE j YE
Rc Xm VOC
POC
Faktor daya: cos
VOC I OC
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 34
I OC
Jadi admitansi YE adalah YE
VOC
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 35
I1
R1 X1 a2R2 a2X2
V1 Xm
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 36
Dengan mengukur tegangan Vsc, arus Isc, dan daya Psc dapat
Diketahui parameter:
Psc Vsc
Req1 Z eq1 Req1 jX eq1
I sc 2
I sc
Contoh soal 1:
Uji Uji
Rangkaian Terbuka Hubung Singkat
VOC = 8000 Volt VSC = 489 Volt
IOC = 0,214 Ampere ISC = 2,5 Ampere
Penyelesaian:
76,5 0
I OC 0,214
YE 76,5 0 76,5 0 0,0000268 76,5 0
VOC 8000
1 1
YE 0,0000063 j 0,0000261 j
RC Xm
1 1
Jadi, RC 159 k Xm 38,4 k
0,0000063 0,0000261
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 39
PSC 240
cos 0,196
VSC I SC (489)(2,5)
78,7 0
VSC 489
Z SE 78,7 195,678,7
I SC 2.5
I2
I1 Req1 Xeq1
V1 aV2
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 41
Contoh soal 2
T1 T2
Dapatkan:
a. Tegangan beban
b. Rugi-rugi daya pada saluran transmisi (region 2)
c. Daya yang dikirim oleh generator
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 42
20
Eliminasi T2: a2 20
1
Z L a22 Z L 400030 0
20 Ω j60 Ω
1:10
/
ZL
T1
1:10
T1
1
Eliminasi T1: a1
10
4047,53830,6 0
Z ek 40,475430,6 0
100
IG
4800 0
IG
VG Zek 40,475430,6 0
11,8591 30,6 0
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 44
S G VG I G 48011,859130,6 0 5692,3530,6 0 VA
Pl ine 20 xI line
2
28,1275
Vload Z load xI load 1030 0 23,7181 30,6 0
237,181 0,6 0
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 45
Didefinisikan:
Besaran sebenarnya
Besaran per unit =
Besaran dasar
Sdasar
Idasar =
Vdasar
Vdasar (Vdasar)2
Zdasar = =
Idasar Sdasar
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 46
T1 T2
Dapatkan:
a. Tegangan beban
b. Rugi-rugi daya pada saluran transmisi (region 2)
c. Daya yang dikirim oleh generator
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 47
Region 1:
S dasar1 10.000 VA
I dasar1 20,83 A
Vdasar1 480V
Vdasar1 480 V
Z dasar1 23,04
I dasar1 20,83 A
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 48
Region 2:
Sdasar2 = 10 kVA
1
a1 0,1
10
Vdasar1 480 V
Vdasar 2 4800V
a1 0,1
S dasar 2 10.000 VA
I dasar 2 2,083 A
Vdasar 2 4800V
Vdasar 2 480 0V
Z dasar 2 2304
I dasar 2 2,083 A
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 49
Region 3:
Sdasar3 = 10 kVA
20
a2 20
1
Vdasar 2 480 0V
Vdasar3 240 V
a2 20
S dasar3 10.000 VA
I dasar3 41,67 A
Vdasar3 240V
Vdasar3 240V
Z dasar3 5,76
I dasar3 41,67 A
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 50
10300
Region 3: Z load , pu 1,73630 0 pu
5,76
20 j 60
Region 2: Z line , pu 0,0087 j 0,0260 pu
2304
4800 0
Region 1: VG , pu 1,00 0
480
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 51
1,00 0
I pu 0,569 30,6 0
1,75730,6 0
Vload , pu Z load , pu xI load , pu 1,73630 0,569 30,6
0 0
0,9878 0,6 0
Vload ,akt Vload , pu xVdasar 3 0,9878 0,60 240
237,07 0,6 0 Volt
0,00282 pu
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 53
0,00282 pu
Pline , akt 0,00282 10.000 28,2Watt
S G , pu VG , pu xI pu 1,00 0 0,569 30,6 0 0,569 30,6 0
PG,pu=0,569cos(30,60)=0,4898
PG,akt=(0,4898)(10.000)=4898 Watt
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 54
Pout Pout
x100% x100%
Pin Pout Ploss
1. Rugi tembaga.
2. Rugi inti besi:
2.1 Rugi histerisis
2.2 Rugi arus Eddy
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 55
Rugi Rugi
Tembaga Tembaga
Rugi inti
2.
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 60
24 Maret 2018 Mahfudz S - KEE - TEUB 61