1.

Organisasi Formal
 Pembahagian tugas digambarkan dengan
jelas dan unit serta sub-unit disusun
mengikut hierarki.
 Saluran2 komunikasi jelas.
 Individu tahu tentang kedudukan dan
tugas.
 Menggunakan pendekatan logikal atau
rasional dengan menegaskan
pengkhususan tugas, prosedur-prosedur
kerja yang sama dan rangkaian arahan
yang tersusun.
Kelemahan organisasi ini –
 Memberi sedikit peluang atau tidak memberi
peluang langsung kepada individu meluahkan
pandangan tentang objektif dan tujuan
organisasi.
 Keperluan psikologikal kakitangan tidak
dipenuhi secara terancang tetapi secara
kebetulan.
 Menyebabkan pengasingan kumpulan dan
tidak merangsang kakitangan menjadi kreatif.
2. Organisasi Informal
 Organisasi informal sebenarnya wujud
bersebelahan dengan organisasi formal.
 Wujud kerana keperluan-keperluan individu dan
kumpulan yang tidak boleh diabaikan. (gagal
dipenuhi oleh organisasi formal)
 Barnard (1968), berpendapat bahawa struktur
yang ketat mendatangkan kesan yang tidak baik.
(cth. Situasi kecemasan)
 Penting untuk pucuk pimpinan dan operasi
organisasi; melicinkan pengaliran kakitangan dan
sumber kerana melintasi autoriti dan tidak terikat
dengan struktur yang ada.
 Membantu menyelesaikan tugas dengan lebih
cepat.
 Kelemahan organisasi ini; wujud kumpulan
pendesak yang bertindak sebagai alat pengawal
kepentingan kumpulan.
 Formal Struktur Garis
Str. Garis-Staf
Str.Jawatankuasa
Str. Bulatan
Organisasi Str. Matriks

Informal
 Struktur Garis dan Struktur Garis-Staf
merupakan struktur asas.
 Struktur Jawatankuasa, Struktur Bulatan dan
Struktur Matriks adalah tambahan kepada
struktur asas dan bertujuan melicinkan
pencapaian objektif.
 Dipanggil struktur bertungsi (Dhillon &
Reiche: 1985), struktur tradisional (Horine,
1991) atau struktur skala (Chruden, 1984).
 Dalam struktur ini, garis struktur adalah jelas
dari paras atas ke paras bawah.
 Setiap individu dalam organisasi
bertanggungjawab kepada seorang ketua
sahaja.
 Struktur ini biasanya terdapat di sekolah.
 Ia adalah rigid.
 Kelebihan Kelemahan
1. Sesuai untuk persekitaran 1. Hierarki menyebabkan
yang stabil. keputusan dibuat dengan
2. Mewujudkan pembangunan lambat, terutama dalam
kepakaran. organisasi besar.
3. Memerlukan koordinasi 2. Kerjasama antara
dalaman yang minimum. kakitangan dari unit lain
sukar didapati. Kadangkala
4. Memerlukan sedikit konflik wujud antara
kemahiran antara individu. jabatan.
5. Sumber digunakan 3. Menyebabkan kelewatan
sepenuhnya. Tindakan penghasilan kerja kerana
sumber dihapuskan. tugas mengikut giliran
6. Pengagihan tugas yang hierarki.
sama rata. 4. Tidak bersifat inovatif.
7. Pengawasan yang senang 5. Penyelarasan antara jabatan
kerana keseragaman agak sukar.
kakitangan.
 Jabatan mengurus kegiatan atau fungsi
kakitangan dibawah ketua jabatan yang
tidak mampu diurus oleh ketua jabatan.
Diketuai oleh pegawai eksekutif
 Organisasi garis-staf membekalkan autoriti
garis (berkait pencapaian objektif
organisasi) dan autoriti staf (usaha
menolong pengurus2 staf seperti ketua
jabatan untuk menumpukan perhatian
mereka kepada hal-hal untuk mencapai
objektif organisasi.
 Autoriti garis membenarkan individu untuk
mengarah kakitangan bawahan. (termasuk
ambil tindakan disiplin jika langgar arahan)
 Autoriti staf adalah kuasa membantu,
membimbing dan memberi perkhidmatan
kepada kakitangan tetapi tidak termasuk
mengarah orang lain.
 Contoh masalah di IPG/SEK
 Kelebihan Kelemahan
1. Pengkhususan tugas 1. Salah faham peranan;
berlaku. peranan memberi
2. Menggalakkan arahan dan peranan
kerjasama antara menasihat.
kakitangan 2. Salah faham autoriti;
3. Individu saling autoriti garis dan
mempelajari antara autoriti staf.
satu sama lain. 3. Latar belakang
4. Pengagihan tugas berbeza antara staf
kakitangan dan bukan sokongan dengan staf
kakitangan; lain; tiada kerjasama
kurangkan tindanan erat.
tugas dan tambah
keberkesanan tugas.
 Wujud dalam organisasi yang besar.
 Jawatankuasa digunakan secara meluas
sehingga wujudnya organisasi jawatankuasa.
 Merupakan sekumpulan kakitangan dalam
organisasi yang ditetapkan secara formal.
 Ditubuhkan bertujuan berbincang,
menyelesaikan masalah tertentu atau untuk
melaksanakan satu-satu aktiviti.
 Jawatankuasa ini boleh bersifat tetap atau
sementara sahaja.
1. Individu sebagai ahli 1.
jawatankuasa
menyumbang pengalaman
dan pengetahuan.
2. AJK lebih faham tentang 2.
masalah operasi
organisasi; sebagai AJK
menimba pengalaman
tentang masalah dan
proses membuat
keputusan.
3. Individu sebagai AJK 3.
berpeluang memberi
pendapat dan memahami
serta menghargai
pendapat orang lain,
pentadbir dan kakitangan
lain.
Keputusan AJK dicapai
melalui kompromi
menyebabkan keputusan
lemah dan lambat dicapai.
AJK perlu mempunyai minat
dan pengetahuan untuk
menjalankan tugas atau
menyelesaikan masalah.
Jika tidak, mesyuarat
menyebabkan pembaziran
masa.
Membentuk JK yang tidak
perlu.
 Organisasi yang kompleks, tidak wajar
seorang ketua pakar dalam semua bidang.
 Perlunya kepakaran dari kakitangan lain.
 Struktur ini menekankan penglibatan
demokratik dan bukan autokratik.
 Organisasi bentuk ini dalam teori pentadbiran
telah lama digunakan untuk menyelesaikan
perasaan negatif di kalangan kakitangan.
1. Memupuk sikap 1. Sukar mendapat
positif terhadap kerjasama jika
pentadbiran. kepakaran beberapa
2. Bentuk mengalir orang kakitangan
keluar dalam arah adalah jauh lebih dari
berlainan rakan sejawat lain;
menghapuskan pengagihan kerja
gambaran bahawa tidak sama rata.
seseorang itu terletak 2. Tidak menggalakkan
di paras bawah yang pembangunan
kurang penting. kemahiran kerana
3. Hasil kerja meningkat sentiasa bergantung
kerana individu yang pada pakar-pakar
menjalankan tugas yang ada.
betul-betul 3. Tidak motivasi untuk
berpengetahuan dan beruaha kerana semua
berpengalaman. orang sama
kedudukan.
 Struktur ini menggabungkan organisasi
struktur fungsi dan organisasi struktur
matlamat.
 Struktur ini sesuai untuk organisasi yang
tidak begitu besar dan organisasi yang
mengaplikasikan pendekatan penyelesaian
projek.
 Pendekatan struktur organisasi ini menafikan
beberapa prinsip pengurusan, antaranya:
1. Pengurus projek atau pesyarah mempunyai
t/jwb yang lebih berbanding autoriti.
 Konsep ini bercanggah dengan prinsip
pengurusan yang menekankan
tanggungjawab dan autoriti yang sama.
2. Kakitangan yang terlibat dengan
pencapaian matlamat mempunyai lebih
daripada seorang ketua dan ini
bertentangan dengan prinsip pengurusan
yang menetapkan bahawa seorang ketua
adalah untuk seorang kakitangan.
Kelebihan Kelemahan
Meningkatkan peranan pengurusan Terdapat tenaga mahir yang
tengah. berlebihan apabila projek atau
kursusu dikurangkan.
Melibatkan semua individu dalam Autoriti yang jelas adalah perlu
membuat keputusan dan untuk meningkatkan kerjasama.
menegaskan kerjasama sepasukan.
Membenarkan pengawasan yang Memerlukan kemahiran antara
lebih berkesan. individu.
Mengatasi halangan-halangan Menggalakkan perebutan kuasa.
yang wujud dalam organisasi yang
mementingkan hierarki.
Memberi peluang kepada pihak Mensyuarat berkemungkinan lebih
pengurusan atasan untuk banyak daripada tindakan.
menumpukan perhatian terhadap
hal-hal perancangan.
Membangunkan kemahiran-
kemahiran kakitangan.