PROGRAM

PENDIDIKAN INKLUSIF
(Pedagogi Berkesan)
 PENGENALAN
Pengenalan
Pedagogi Berkesan MBK
• Sebagai panduan latihan kepada guru arus perdana dan
guru pendidikan khas dan untuk pelaksanaan Program
Pendidikan Inklusif (PPI).
• Perlu dibaca bersama Garis Panduan Program Pendidikan
Inklusif Murid Berkeperluan Khas (MBK).
• Perlu dibaca bersama Modul Latihan Pembangunan
Profesional Guru (Pendidikan Inklusif)
DEFINISI
Kajian tentang kaedah dan prinsip pengajaran
(Kamus Dewan Edisi Ke 4)

Pedagogi merupakan seni pengajaran yang melibatkan

penggunaan kaedah dan teknik mengajar

(Concise Encyclopedia Britannica)

ELEMEN PEDAGOGI
BERKESAN • KESEDIAAN
GURU • KOMPETENSI

• PERALATAN
KELAS • SUSUN ATUR

• KEMUDAHAN MESRA OKU

INFRASTRUKTUR

• BERCETAK/ICT/SOFTWARE
BAHAN • MBK
PERSEDIAAN GURU
PERDANA/PPKI
MENTAL

EMOSI

TINGKAH LAKU
PERSEDIAAN GURU
MENTAL EMOSI TINGKAH LAKU
• TERBUKA • GEMBIRA • MINAT
• EMPATI • MENYAYANGI • BAHASA
• MBK BOLEH • HARGAI TUBUH
DIDIDIK
PENGETAHUAN ASAS GURU
DASAR

MBK KURIKULUM

ISI
KANDUNGA
N SUBJEK
AMALAN PEDAGOGI
BERKESAN
• MENARIK
KOMUNIKASI • JELAS
• DIFAHAMI

• BAHAN PDP
KREATIF • ICT
• KOLABORATIF

• ILMU PENGETAHUAN
CEKAP • KEUPAYAAN MENYELESAIKAN MASALAH
• PEKA
Pedagogi MBK
Masalah Pembelajaran
 8.0 Strategi Khusus Bagi MBK

AUTISME
(AUTISM SPECTRUM DISORDER, ASD)
Pendekatan PdP spesifik Sokongan Khusus
• Kiu Masa • Guru pendamping, guru
• Kiu Visual pendidikan khas atau ibu bapa
• Modelling • Kolaborasi kukuh antara guru
• Sensory Break – beri rehat dan ibu bapa
dengan kerap • Khidmat pasukan pelbagai
• Peneguhan disiplin
• Pembelajaran Berstruktur • Buku komunikasi/ PECS :
Picture Exchange
Communication System
 8.0 STRATEGI KHUSUS BAGI MBK

SINDROM DOWN (DOWN SYNDROME)

Pendekatan PdP spesifik Sokongan Khusus
• Kemahiran Interaksi dan • Guru pendamping, guru
pergaulan sosial melalui pendidikan khas dan ibu
PdP yang tersusun dalam bapa
kumpulan kecil (3-4 murid) • Pasukan Pelbagai Disiplin
• Sensory Break • Penggunaan BBB yang
• Komunikasi Seluruh spesifik
• Kemahiran Motor dan Fizikal
• Kiu Visual
• Memberi peluang dan masa
untuk MBK memberikan
respon dan memproses
maklumat
 ATTENTION DEFICIT HYPERACTIVE
DISORDER (ADHD)
Pendekatan PdPc spesifik
• Kiu melalui bunyi atau aktiviti untuk
menandakan permulaan sesi PdP
• Senarai aktiviti PdP di papan putih
• Maklumkan apa yang perlu murid
capai dan bahan yang akan
digunakan
• Kekalkan hubungan mata
• Kiu visual dalam BBB
• Nota ringkas untuk memudahkan
murid menyalin
• Pelbagai aktiviti pergerakan badan
dan permainan
• Gunakan sentuhan badan atau nota
kecil kepada murid untuk tumpuan
dan perhatian
• Rehat ‘in between lessons’ atau bila
perlu
• Alih tumpuan murid yang
menunjukkan pergerakan badan
‘fidgeting’
• Elakkan murid menyelesaikan tugasan
yang sukar dihadapan murid lain
• Menggunakan kod berwarna
• Jelaskan secara terperinci tugasan
yang perlu disiapkan di rumah
• Beri masa untuk murid menyusun
bahan dan tugasan sebelum
meninggalkan kelas
• Menggunakan buku catatan, kalendar
atau planner
 8.0 STRATEGI KHUSUS BAGI MBK

DISLEKSIA
Pendekatan PdPc spesifik Sokongan Khusus
• Gunakan dua warna berbeza semasa • Penggunaan Peralatan ICT
menulis di papan putih • Penggunaan ‘reader’ atau
• Menulis nombor pada setiap garisan ‘spellchecker’ dan pembaris
tulisan awal atau akhir tetingkap untuk tugasan
• Nota yang mesra disleksia - Warna kendiri
kertas/ Font tulisan/ Saiz tulisan/Teks • Guru pendamping, guru
• Gunakan kad transperansi atau kad pendidikan khas atau ibu
fokus membaca bapa
• Highlight kata kunci yang relevan
• Guna peta minda/peta konsep/carta alir
• Gunakan teknik multisensori: Visual/
Auditori/ Kinestatik
• Lantik ‘buddy reader partner’
• Meminimakan kesalahan dalam latihan
murid
• Bantu murid menyiapkan tugasan

KURANG UPAYA FIZIKAL
Pendekatan PdP spesifik
• Memberi peluang dan masa
untuk MBK memberi respon dan
menyalin
• Memberi sokongan
perkhidmatan serta peralatan
khas
• Ubah suai kadar kerja yang
diberi
• Mengadaptasikan peralatan
seperti kerusi roda.
• Kemudahan alat bantu seperti
komputer
• Menyediakan prasarana yang
bersesuaian dengan
ketidakuapayaan fizikal.
8.0 STRATEGI KHUSUS BAGI MBK
Sokongan Khusus
• Pelibatan guru pendamping atau
ibu bapa
• Khidmat sokongan pelbagai
disiplin – posisi/ postur badan
• Khidmat sokongan berkaitan
mobiliti
• Adaptasi alatan seperti gunting
• Perakam audio dan komputer
• Penggunaan keyboard alternatif
• Penggunaan papan condong
atau easel

KURANG UPAYA FIZIKAL –
MASALAH SARAF
Pendekatan PdP spesifik
• Kemahiran menulis.
i. Penggunaan kertas A4
ii. Menggunakan keyboard
• Aktiviti praktikal
i. Rakan inklusif
ii. Modifikasi alatan
• Lemah daya ingatan
i. Beri arahan yang jelas
ii. Galakkan membuat pelan
kerja
8.0 STRATEGI KHUSUS BAGI MBK
Sokongan Khusus
• Pelibatan guru pendamping atau
ibu bapa
• Khidmat sokongan pasukan
pelbagai disiplin – posisi dan
postur badan
• Menggunakan teknologi seperti
komputer dan papan kekunci
alternatif (keyboard)
UJIAN KENDIRI : Masalah
Pembelajaran

• Senaraikan 2 strategi khusus pengajaran

yang boleh diaplikasi kepada murid
bermasalah pembelajaran autisme.

• Senaraikan 3 alat sokongan pengajaran yang

diperlukan oleh murid disleksia.
UJIAN KENDIRI : Masalah
Pembelajaran

• Senaraikan 2 strategi khusus pengajaran yang boleh

diaplikasi kepada murid bermasalah pembelajaran
autisme.
Memberi jangkaan masa dan menggunakan kiu visual
• Senaraikan 3 alat sokongan pengajaran yang
diperlukan oleh murid disleksia.
Kertas bewarna, perakam suara dan pembaris tetingkap
PEDAGOGI MBK
KURANG UPAYA
PENGLIHATAN
SIMULASI 2

Arahan: Cari jumlah bilangan perkataan “inklusif”

inklusif positif
positif
positif inklusif
inklusif

inklusif inklusif

positif positif

positif
positif
inklusif inklusif
positif
positif
inklusif

inklusif

positif positif
inklusif

positif
inklusif
inklusif positif

positif
inklusif

inklusif

inklusif
positif

inklusif

inklusif positif positif

positif
inklusif positif positif positif
inklusif
inklusif inklusif inklusif
positif
positif positif
positif
positif
inklusif positif inklusif inklusif
inklusif
inklusif positif positif
positif
inklusif inklusif
inklusif inklusif
positif positif inklusif

inklusif positif positif

inklusif
positif positif
Bincangkan..

• Apakah perasaan anda apabila

penglihatan terhad?

• Apakah strategi yang boleh membantu

anda untuk melihat dengan lebih jelas?
Pendekatan PdP spesifik Sokongan Khusus
• Perkenalkan diri terlebih, menghulurkan • Pelibatan guru resos dan
tangan dan menyentuh bahagian belakang ibu bapa
tapak tangan MBK sebagai tanda • Penggunaan alat
menawarkan pertolongan untuk bergerak. sokongan seperti tongkat
• Beri dan ulang arahan secara spesifik putih, kanta pembesar,
• Menerangkan konsep visual dengan jelas CCTV, Mesin Braille
• Penggunaan perisian
• Guru memberi BBB kepada guru resos lebih seperti braille translator,
awal agar lebaran kerja dapat diubah suai open book dan lain-lain.
(fon besar, tulisan braille atau rajah timbul)
• Memberi tunjuk arah dengan jelas (kiri,
kanan, arah jam, jarak, petanda) dalam
kelas/ persekitaran sekolah
• Pendekatan PdP pelbagai menggunakan
deria bau, rasa dan sentuhan
Mesin Braille Kanta Pembesar Closed Circuit
Television
System (CCTV)
UJIAN KENDIRI : Kurang Upaya
Penglihatan

Senaraikan 2 alat sokongan yang

diperlukan oleh MBK kurang
upaya penglihatan terhad
(rabun).

Nyatakan 2 modifikasi yang

boleh dilakukan oleh guru
kepada lembaran kerja MBK
kurang upaya penglihatan.
UJIAN KENDIRI : Kurang Upaya
Penglihatan

Senaraikan 2 alat sokongan yang • Kanta

diperlukan oleh MBK kurang pembesar
upaya penglihatan terhad • CCTV
(rabun).

• Cetakan besar Nyatakan 2 modifikasi yang

• Rajah timbul boleh dilakukan oleh guru
• Cetakan braille kepada lembaran kerja MBK
kurang upaya penglihatan.
Pedagogi MBK
Kurang Upaya
Pendengaran
Pendekatan PdP spesifik
• Menggunakan komunikasi seluruh (lisan,
mimik muka, gerak badan, isyarat tangan)
• Menggunakan kiu visual
• Mengenal pasti tahap pendengaran MBK
(dari ibu bapa dan audiologis)
• Kenal pasti telinga baik murid
• Bercakap di sebelah telinga baik murid sambil
memandang mata
• Bercakap seperti biasa tanpa meninggikan
suara
• Meletakkan kedudukan MBK mengikut
susunan atur di tengah kelas
• Memastikan MBK memakai ABP yang
berfungsi dengan baik
• Mengurangkan bunyi bising dalam kelas
Sokongan Khusus
• Pelibatan guru pendamping,
guru pendidikan khas atau ibu
bapa
• Pelibatan pasukan pelbagai
disiplin
• Penggunaan alat sokongan
seperti ABP, Implan Koklea
• Penggunaan alat sokongan
dalam kelas seperti mikrofon
dan sistem FM.
Alat Bantu Alat Bantu
Pendengaran Sistem FM
Pendengaran-Implan
Koklear
UJIAN KENDIRI : Kurang Upaya
Pendengaran
• Bagaimana posisi guru ketika bercakap dengan MBK kurang
upaya pendengaran yang memakai alat bantu pendengaran?

• Bagaimana kedudukan meja dan kerusi MBK kurang upaya

pendengaran dalam kelas?

• MBK kurang upaya pendengaran mungkin mempunyai

kesukaran mendengar arahan guru di dalam kelas,
bagaimana guru boleh membantu murid memahami arahan
yang diberi?
UJIAN KENDIRI : Kurang Upaya
Pendengaran
• Bercakap pada telinga yang lebih baik (yang memakai alat
pendengaran)

• Di barisan tengah kelas

Memendekkan arahan dan menggunakan kiu visual

Menyemak semula kefahaman murid
Bercakap dengan jelas dan tempo perlahan
Pedagogi MBK Masalah
Kurang Upaya Pelbagai
(MD)
 8.0 STRATEGI KHUSUS BAGI MBK

KURANG UPAYA PELBAGAI

Pendekatan PdP spesifik Sokongan Khusus
• Mengenal pasti ketidakupayaan dominan. a) Guru pendamping dan/ atau
• Menggunakan komunikasi tambahan/ alternatif. pembantu pengurusan
• Memberi arahan komples menggunakan kiu murid
visual b) Kolaboratif ibu bapa dengan
• Aktiviti PdP berfokuskan kepada minat murid pihak sekolah
• Memberi tempoh masa yang cukup c) Khidmat sokongan daripada
• Beri pengulangan arahan dan maklumat yang pasukan pelbagai disiplin
diberi d) Menyediakan teknologi
• Bercakap dengan memandang matanya peralatan khas dalam kelas
• Melaksanakan konsep peta minda
• Memberi latihan atau tugasan secara berkala
• Menggunakan BBB bersifat maujud
• Memberi peneguhan yang relevan
 PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Sekolah (Mempunyai PPKI)
• Mengikuti kurikulum serta kokurikulum
dan pentaksiran arus perdana
• Laporan perubatan, profil murid, analisis
ujian dan rekod prestasi perlu diambil
kira dalam merancang PdP murid
• Guru arus perdana yang mengajar di
kelas inklusif perlu diberikan
pendedahan dalam mengendali MBK
• Guru pendidikan khas dan guru mata
pelajaran perlu bekerjasama untuk
merancang PdP yang sesuai mengikut
keupayaan murid
• Guru arus perdana menulis Rancangan
Pengajaran Harian (RPH) seperti biasa
dengan memasukkan keperluan
pengajaran khusus MBK
Sekolah (Tanpa PPKI)
• MBK dalam PPI belajar menggunakan
kurikulum kebangsaan
• Pengubahsuaian kaedah pengajaran,
penyediaan bahan dan penyampaian
• Laporan perubatan, profil murid, analisis
ujian dan rekod prestasi hendaklah
digunakan bagi merancang pengajaran
murid
• Guru arus perdana yang mengajar di
dalam kelas inklusif perlu diberi
pendedahan dalam mengendalikan
MBK.
• Pendedahan dalam mengendalikan MBK
boleh diperoleh dari JPN/ PPD/
Jurulatih Utama Pusat/ Jurulatih Utama
Negeri/ guru pendidikan pendidikan
Khas di sekolah berhampiran
 PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Sekolah (Mempunyai PPKI) Sekolah (Tanpa PPKI)
• Guru pendamping akan menyediakan • Guru arus perdana menulis RPH
RPH berdasarkan RPH guru arus perdana seperti biasa dengan memasukkan
• Guru boleh merancang dan mengubah keperluan pengajaran khusus MBK
suai kaedah pengajaran, penyediaan • Guru arus perdana dan guru
bahan, penyampaian dan aktiviti pendamping secara bersama-sama
pembelajaran menyediakan analisis pencapaian
• Guru pendidikan khas dan guru mata (jika perlu).
pelajaran perlu bekerjasama untuk
merancang dan melaksanakan PdP
• Penulisan Rancangan Pendidikan
Individu yang mengikuti inklusif penuh
boleh dikecualikan daripada penyediaan
RPI
• Menyediakan Analisis Pencapaian MBK
enam (6) bulan sekali
Pengurusan Tingkah
Laku
i. Penilaian Tingkah Laku Berfungsi
ii. Pelan Tindakan Tingkah Laku
iii. Strategi Modifikasi Tingkah Laku
PENYEBAB MASALAH TINGKAH
LAKU
• Tugasan atau aktiviti yang diberikan terlalu sukar atau
terlalu mudah berbanding tahap kemahiran MBK.
• Tugasan atau aktiviti kurang menarik dan menyebabkan
MBK berasa bosan.
• Kaedah pengajaran yang tidak sesuai dengan gaya
pembelajaran MBK.
• MBK masih belum bersedia dari segi kognitif, emosi dan
sosial.
• MBK mempunyai kemahiran sosial yang lemah, tidak boleh
berkomunikasi dengan baik bersama guru dan rakan sebaya
serta mempunyai keyakinan diri yang rendah.
 Pemerhatian Tingkah Laku
• Guru perlu memastikan pemerhatian pada tingkah laku murid adalah konkrit dan
spesifik.
• Berikut adalah contoh perbezaam definisi tingkah laku yan umur dan definisi tingkah
laku yang konkrit dan spesifik:
Definisi Umum Definisi Konkrit
Murid A bertindak Murid A memukul murid lain di dalam kelas Bahasa
agresif Melayu apabila tidak mendapat apa yang diingini.
Murid B mengganggu Murid B bercakap dengan suara yang kuat dan memberi
murid lain komen yang tidak sesuai semasa perbincangan di dalam
kelas.

Murid C hiperaktif Murid C sering bangun dari tempat duduk tanpa

kebenaran, menyiapkan hanya separuh kerja sekolah yang
diberi serta sering menjawab soalan sebelum soalan habis
dibaca.
Langkah-langkah Pelaksanaan Pelan
Intervensi Tingkah Laku
LANGKAH 1 LANGKAH 2 LANGKAH 3
• Kenal pasti tingkah laku • Ukur tahap asas tingkah • Analisis punca dan hasil
yang hendak diubah laku daripada tingkah laku

LANGKAH 4 LANGKAH 5
• Laksanakan pelan • Buat penilaian dan
tindakan penambahbaikan
STRATEGI MODIFIKASI TINGKAH
LAKU
 Contoh
TINGKAH LAKU FUNGSI/ PENYEBAB MODIFIKASI BAGI MENGELAK TINGKAH
YANG BERLAKU TINGKAH LAKU LAKU BERULANG
Murid menjerit Murid tidak tahu Peneguhan positif:
dalam aktiviti bagaimana hendak • Puji apabila murid bercakap dengan baik
kumpulan mencelah dan memberi • Beri peringatan sebelum aktiviti
pendapat kumpulan
• Gunakan kiu visual untuk mengikatkan
Kawan tidak mendengar murid untuk tunggu giliran dan meminta
cakap izin untuk bercakap
• Ingatkan kawan untuk menjadi
pendengar yang baik
Murid Soalan terlaku sukar, Peneguhan Positif
menconteng buku murid tidak faham • Permudahkan soalan
latihan • Beri arahan mudah
• Beri pujian apabila murid berjaya
membuat latihan
Peneguhan Negatif
• Memastikan murid siap latihan sebelum
keluar rehat
UJIAN KENDIRI
• Apakah faktor yang menyebabkan masalah tingkah
laku dalam kelas?

• Bagaimanakah guru boleh mengenal pasti tingkah

laku berfungsi murid dalam kelas?

• Nyatakan 2 strategi modifikasi tingkah laku yang

guru boleh aplikasi dalam kelas.
 UJIAN KENDIRI
Pengajaran terlalu sukar.
Kemahiran bersosial yang lemah.
Masalah kefahaman, kemahiran bahasa dan komunikasi.
Masalah sensori.
Masalah kesihatan.
Pembelajaran kurang menarik minat MBK

 Mengumpul maklumat peribadi murid.

 Melalui pemerhatian.
 Membuat jadual kekerapan.

 Melakukan prosedur kawalan penyebab seperti memudahkan lembaran

kerja mengikut tahap murid.
 Aplikasi peneguhan seperti pujian, token dan lain-lain bersesuaian.
SEKIAN, TERIMA KASIH