DAN KETON
Oksidasi aldehida dan keton
ada hidrogen tidak ada
O O O hidrogen
[O]
C C C tidak reaktif kecuali
R H R OH R R' pada kondisi sangat
Aldehida Keton kuat
Pereaksi:
• HNO3 panas
• KMnO4
• Pereaksi Jones (CrO3 dlm H2SO4/H2O) paling umum
• Pereaksi Tollens (Ag2O dlm NH4OH/H2O) anal. kualitatif
Mekanisme oksidasi aldehida
• Oksidasi berlangsung melalui intermediat 1,1-diol.
O H2O OH CrO3 O
C C
R H R OH H3O+ R OH
H
aldehida hidrat as. karboksilat
Oksidasi keton
• Keton inert terhadap oksidator pada umumnya.
• Keton bereaksi lambat dengan KMnO4 dalam suasana basa panas
terjadi pemutusan ikatan.
O 1. KMnO4, H2O,
NaOH COOH
2. H3O+ COOH
H (ion hidrida)
Nukleofil bermuatan negatif R3C (karbanion)
Nu
RO (ion alkoksida)
N C (ion sianida)
HOH (air)
RNH2 (amina)
Dua variasi adisi nukleofilik pada aldehida
dan keton
(1) Intermediat tetrahedral diprotonasi oleh air atau asam
menghasilkan alkohol
O O OH
Nu HA
R R' R Nu R Nu
R' R'
Nu
Nu
O OH
H2O
R OH
R R' R'
suatu geminal diol
O OH
H2O
H3C CH3 H3C OH
H3C
Aseton (99,9%) Aseton hidrat (0,1%)
O OH
H2O
H OH
H H H
Formaldehida (0,1%) Formaldehida hidrat (99,9%)
Mekanisme hidrasi
(1) Katalis basa
O O OH
OH H OH
OH
OH OH
O OH OH OH
H OH2
H2O H2O
H H3O+
O OH
H
Adisi Nukleofolik HCN: Sianohidrin
O OH
HCN
R CN
R R' R'
suatu sianohidrin
O O HO
CN CN
C N HCN
H H H C N
O OH 2. H2O
HCN CHCN 2-Amino-1-feniletanol
H
OH
CHCOOH
Benzaldehida Mandelonitril +
H3O ,
Intermediat Alkohol
Karbonil
tetrahedral
Adisi Nukleofilik Hidrida: Reduksi
• Pereaksi pereduksi (misalnya LiAlH4 atau NaBH4)
berfungsi sebagai ekivalen ion hidrida (H-).
O " O H3O+
H" OH
H2O
R R' (dari NaBH4) R H R
R' R' H
Intermediat Alkohol
Karbonil
tetrahedral
Adisi Nukleofilik Amina:
Pembentukan Imina dan Enamina
• Adisi amina primer menghasilkan imina;
adisi amina sekunder menghasilkan enamina.
O
C H
C
RNH2 R2NH
R Keton / R R
N Aldehida N
H2O C H C H H2O
C C
Imina Enamina
Mekanisme Pembentukan Imina
O
aldehida/keton
NH2R
transfer R H
O OH + OH2 N
proton
H3O H2O OH2
R
+
N
H3O
imina
Kecepatan reaksi pembentukan imina
tergantung pH
hidroksilamina
Sikloheksanon Sikloheksanon oksim (tl. 90C)
Semikarbazon H
N NH2
O N C
O
C C O
H H
H2NNHCNH2
Semikarbazida
Benzaldehida Benzaldehida semikarbazon (tl. 222oC)
2,4-Dinitrofenilhidrazon
H NO2 H NO2
O N N
H2N N
C
H3C CH3 C
NO2 H3C CH3 NO2
Aseton
2,4-Dinitrofenilhidrazina Aseton 2,4-dinitrofenilhidrazon (tl. 126 oC)
Mekanisme Pembentukan Enamina
O
H
NHR2
OH OH2 R R
N
H+
H H H
R2N R2N
OH2
R R
N
H3O+
Adisi Nukleofilik Hidrazina:
Reaksi Wolff-Kishner
• Merupakan metode sintesis yang penting untuk
mengkonversi keton/aldehida alkana.
O H H
C C
CH2CH3 H2NNH2 CH2CH3
N2 H2O
KOH
OH R C H
R'
Reduksi Clemmensen
• Mengkonversi keton/aldehida ke alkana.
• Mekanisme rumit dan belum sepenuhnya
dipahami.
• Digunakan bila substrat tidak tahan kondisi
basa.
O H H
C Zn(Hg) C
CH2CH3 CH2CH3
+
H3O
O
HOCH2CH2OH
(H3C)C O (H3C)C H2O
katalis asam O
4-ters-Butilsikloheksanol (88%) 4-ters-Butilsikloheksanol etilena asetal
(suatu asetal siklik)
Mekanisme Reaksi Pembentukan Asetal
O OH OH OH
H Cl
ROH H2O
H H3O+
O OR
R Hemiasetal
H Cl
OR OR OH2
OR H2O ROH
H
O OR
OR
Asetal R +
+ H2O
H3O+
Manfaat Penting Asetal
• Asetal merupakan gugus pelindung yang
penting untuk aldehida/keton.
O O H2C CH2
HOCH2CH2OH O O
CH3CCH2CH2COCH2CH3 O
C
Etil 4-oksopentanoat katalis H+ H3C CH2CH2CHOCH2CH3
1. LiAlH4
tak dapat dilakukan
secara langsung 2. H3O+
O H2C CH2
H3O+ O O
CH3CCH2CH2COH + HOCH2CH2OH C
5-Hidroksi-2-pentanon H3C CH2CH2CH2OH
Adisi Nukleofilik Thiol:
Pembentukan Thioasetal
• Serupa dengan pembentukan asetal.
• Tioasetal penting karena dapat diubah menjadi alkana
dengan desulfurisasi menggunakan Raney nikel.
HSCH2CH2SH S
H3C O H3C + H2O
HCl
S
4-Metilsikloheksanon Suatu tioasetal (96%)
S Raney Ni H
H3C H3C + NiS
S H
Suatu alkana
Adisi Nukleofilik Fosfonium Ilida :
Reaksi Wittig
R R' R R'
C O + (C6H5)3P C C C + (C6H5)3P O
R R' R R'
trifenilfosfina
aldehida/
fosfonium ilida alkena oksida
keton
O O P(C6H5)3
THF
C + R2C P(C6H5)3 C C R
R
keton/ ilida
aldehida betaina
R O P(C6H5)3
+ (C6H5)3P O C C R
R R
alkena trifenilfosfina oksida
Pembuatan Ilida
SN2 BuLi
P H3C Br P CH3 P CH2
THF
Bromo- Br
metana
1. CH2MgBr
+
2. POCl3
O
1-Metilsikloheksena Metilenasikloheksana
CH2
Sikloheksanon (C6H5)3P CH2
THF + (C6H5)3P O
Metilenasikloheksana
(84%)
Reaksi Wittig dalam Produksi b-Karotena
di Hoffmann-LaRoche (Swiss)
CHO CHP(Ph)3
+
Retinal Retinilidenatrifenilfosforana
Reaksi
Wittig
-Karotena
Reaksi Cannizzaro
• Hanya berlaku untuk aldehida yang tidak memiliki
atom H pada atom C di sebelah gugus –CHO
(formaldehida dan turunan-turunan benzaldehida).
• Keton tidak bereaksi.
(tereduksi)
O O
Etanol
+ CH3NH2
NHCH3
2-Sikloheksenon Metilamina 3-(N-Metilamino)sikloheksanon
Adisi Konjugat HCN
O O
C C HCN C C
C C CN
H
Aldehida/keton
1. (C2H5)2Al CN , toluena
2. H3O+
O O
CN
H H H
Adisi Konjugat Gugus Alkil:
Pereaksi Organotembaga
O O
C C 1. " R " C C
C C R
2. H3O+
H
1. Li(C6H5)2Cu, eter
2. H3O+
2-Sikloheksenon
3-Fenilsikloheksanon (70%)
O O
1. Li(CH3)2Cu, eter
O O O O
(89%)
Adisi Nukleofilik dalam Makhluk Hidup
• Bacillus subtilis: sintesis alanina
O NH NH2
enzim
CH3CCOOH + NH3 CH3CCOOH CH3CHCOOH
pereduksi
Asam piruvat suatu imina Alanina
Enzim
H H + HCN
Mandelonitril RACUN