Pedharman Pande
Pedharman Pande
Penataran
Pande
Oleh : Intan Amelia (XII MIPA/17)
Apa itu peninggalan sejarah?
Bhisama pertama, berupa bhisama agar Warga Pande tidak lupa menyungsung Pura
Besakih dan Pura Penataran Pande di Besakih. Bhisama ini dipesankan dengan tegas
oleh Mpu Siwa Saguna kepada Brahmana Dwala di Pura Bukit Indrakila sebagai
berikut:
"Mangke hiyun ira turun ing Besaki. Didine ane Penataran Pande. Kita aywa lupa bakti ring
kawitan ring Besakih".
Dalam Raja Purana Pura Besakih dijelaskan bahwa nama abhiseka Ida Bhatara di
Pura Penataran Pande di Besakih adalah Ida Ratu Bagus Pande. Dalam Raja
Purana Pura Besakih terdapat uraian yang jelas mengenai abhiseka itu, demikian
pula mengenai keterkaitan antara Pura Penataran Pande dengan Pura Penataran
Agung, karena Pura Penataran Ida Ratu Bagus Pande di Pura Besakih merupakan
salah satu catur lawa yang merupakan satu kesatuan dengan Penataran Agung
Pura Besakih.
Tata urutan perjalanan Ida Bhatara adalah sebagai berikut :
Ida Ratu Bagus pande, pamargine pinih riin, pungkuran ring Ida;
Ida Ratu Dukuh Segening, pungkuran ring Ida;
Ida Ratu pasek, pungkuran ring Ida;
Ida Bahtara Gde Pemeneh, pungkurang ring Ida;
Ida Bhatara ring Dalem Puri, Ida mamargi paling ungkur pisan.
“Warahakena katekeng mahagotranta, ri wekas inget-inget aja lali. Yan kita lipya
ngaturanga panganjali ring Bhatara Kawitan, tan wun kita kabajrawisa de paduka
Bhatara, sugih gawe kurang pangan".