1.

Interaksi antara sistem-sistem Alam Sekitar Fizikal dan Manusia

TEMA 6: SALING KEBERGANTUNGAN SISTEM

• Menghuraikan tentang sesebuah sistem boleh mempengaruhi sistem

yang lain malah sekiranya wujud gangguan terhadap sesebuah
sistem akan turut menjejaskan sistem fizikal yang lain termasuk
manusia.

2. Langkah-langkah pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar fizikal

• Menjelaskan gangguan di dalam sesebuah sistem memberi kesan

terhadap manusia dan alam sekitar. Maka langkah-langkah
pemulihan dan pemeliharaan perlu dilaksanakan dengan lebih
berkesan.

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 TEMA 6: SALING KEBERGANTUNGAN
SISTEM

6.1 Konsep:
Sistem bumi terdiri daripada empat komponen utama:

• Sistem atmosfera

• Sistem ekologi (biosfera)

• Sistem hidrologi (hidrosfera)

• Sistem geomorfologi (litosfera)

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 TEMA 6: SALING KEBERGANTUNGAN
SISTEM

Oleh kerana keempat-empat sistem

ini seringkali mengalami perubahan,
maka ia dinamakan sebagai sistem yang
dinamik. Dalam sistem fizikal
kedinamikan ini dikenali sebagai
kedinamikan biogeokimia.
Unsur dalam sesebuah sistem
berubah bila ada unsur lain yang
berubah. Perubahan yang berlaku
membawa kepada proses keseimbangan
yang mewujudkan tindakbalas sama ada
positif atau negatif.

Rajah Salingkaitan antara Sistem

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 Contoh saling kebergantungan antara sistem fizikal

A) Dalam konteks kitaran hidrologi,

• proses sejatan dari air permukaan, pemeluwapan dan kerpasan berlaku dalam sistem atmosfera.
• proses cegatan silara/proses pintasan mendatar oleh tumbuhan terjadi dalam sistem ekologi.
• air larian permukaan dan susupan berlaku dalam sistem geomorfologi.

Rajah Kitaran Air/Hidrologi

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
B) Letusan gunung berapi berlaku dalam sistem geomorfologi
- Bahan-bahan seperti asap dan debu dimuntahkan cthnya
Gunung Berapi Pinatubo di Filipina pada tahun 1993
memuntahkan debu setinggi 12 km ke udara.

- Kesanya berlaku kejadian jerebu, hujan asid, kekacauan

atmosfera sehingga merangsang ribut taufan.

Foto : Aktiviti Gunung Berapi

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

C) Fenomena El-nino yang melanda negara-negara Pasifik berlaku dalam
sistem atmosfera.

Fenomena ini menyebabkan cuaca panas dan kering di barat Pasifik manakala di
timur menyebabkan taufan dan banjir.

Kekurangan hujan menyebabkan gangguan kepada sistem hidrologi seterusnya

menjejaskan hidupan akuatik.

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

Contoh Dampak dan Impak Alam Sekitar

• di kawasan tanah tinggi untuk

pertanian, hotel, resort, padang golf
1. dsb
Pembangunan • meningkatkan hakisan yang
yang mengancam manusia seperti risiko
kehilangan nyawa.
melampau • cth tragedi runtuhan Highland Tower
dan Bukit Antarabangsa KL.

• Berlaku di bandar kesan penurapan

bumi dengan tar, bitumen, aspalt dan
konkrit
2. Fenomena • meningkatkan kadar larian air
permukaan dan mengurangkan
banjir kilat susupan
• risiko banjir yang menyebabkan
kerosakan harta benda. Cth bandar
KL.

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 Contoh Dampak dan Impak Alam Sekitar

• air sungai dan tasik kesan

pembuangan kumbahan yang
mengurangkan jumlah kandungan
3. Pencemaran BOD sebaliknya meningkatkan
sumber air kandungan bakteria E. Coli
• pembuangan sisa toksid dan
penggunaan racun serangga dan baja
kimia dalam sektor pertanian

• kesan aktiviti pembandaran,

4. Fenomena perindustrian, pertanian dsb.
• pembebasan gas tercemar
pencemaran menjejaskan kesihatan penduduk
udara seperti asma, batuk kering, edema,
pedih mata dll.

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 Contoh Dampak dan Impak Alam Sekitar

• kesan rumah hijau dan penipisan

ozon menyebabkan bajet haba tidak
5. Pemanasan seimbang.
• Bumi terima lebih bahangan suria
Global menyebabkan suhu meningkat.
• kawasan rendah akan ditenggelami
oleh air

• untuk pelbagai tujuan pembangunan

• memusnahkan habitan haiwan dan
6. kepupusan flora dan fauna
Penyahutanan • jejaskan sistem ekologi yang
menyebabkab kejadian jerebu, banjir
kilat, kemarau dsb.

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 Langkah Pemeliharaan dan Pemuliharaan
Sistem Alam Sekitar Fizikal

Akta Kualiti Alam Sekitar 1974 (AKAS)

mempunyai peruntukan-peruntukan yang
jelas tentang masalah pencemaran alam
sekitar meliputi;
1. Pencemaran udara ( Seksyen 20 )
2. Pencemaran bunyi bising ( Seksyen 23 )
3. Pencemaran tanah ( Seksyen 24 )
4. Pencemaran perairan daratan ( seksyen 25 )
5. Pencemaran minyak dan bahan yang bercampur
minyak dalam perairan malaysia ( Seksyen 29 )

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 Perundangan berkaitan Pemuliharaan tanah

• Akta Pemuliharaan tanah (bahagian 3) mengenai kawalan

kelodak dan hakisan. Seksyen 5 menegaskan “tanah bukit
tidak boleh ditanam dengan tanaman jangka pendek,
termasuk sayuran melainkan dengan kebenaran”.
• Akta Perhutanan Negara 1984, Jadual 1, seksyen 2(1),
perkara 15 (b) menghendaki pemegang lesen membalak
bertindak mengurangkan hakisan tanah di kawasan
pembalakannya.
• Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974, menghendaki ruang
terbuka di dalam dan sekeliling bangunan yang sedang dibina
dilindungi dari hakisan tanah.
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
 Perundangan berkaitan pencemaran air

• Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974, seksyen 55 (3) menyatakan tidak
ada apa-apa influen perdagangan pun boleh dibuang ke dalam sungai,
terusan, alur, kolam, tasik, laut atau mana-mana parit tanpa kebenaran
pihak berkuasa tempatan.

• Akta Kerajaan Tempatan, seksyen 69 adalah menjadi kesalahan

seseorang yang membuang kotoran di dalam atau tebing sungai, saluran,
terusan, longkang dsb.

• Akta Perikanan, seksyen 26 ( 1 ) kawalan terhadap penggunaan bahan

letupan dan penggunaan racun dan pencemar ( tuba: bahan herba dari
tumbuhan) bagi tujuan menangkap ikan di perairan darat atau pingir
pantai.
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
 Perundangan berkaitan pencemaran udara

• Akta Perhutanan Negara 1984, seksyen 82 (1) yang

melarang sesiapa pun daripada melakukan pembakaran
dalam hutan simpan.
• Akta Kerajaan Tempatan 1976, seksyen 81 tindakan
boleh terus diambil ke atas perlepasan asap, debu oleh
tred perniagaan, pengilangan atau pemproses.
• Ordinan Lalulintas Jalan Raya 1958, tiada sesiapa pon
boleh menggunakan kereta yang melepaskan asap
dengan ketumpatan melebihi 50 unit asap Hartridge
atau yang setanding denganya.
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
 Perundangan lain

• Akta Perhutanan Negara - menitikberatkan soal

pemuliharaan sumber jaya seperti hutan, air serta
hidupan liar.
• Akta Taman Negara, seksyen 3 (1) memberi kuasa
kepada menteri menggubal peraturan bagi
menghalang pembunuhan hidupan liar, pembakaran
dan penebangan pokok.
• Akta Perikanan, seksyen 38 (1) berkaitan
pengawalseliaan ke atas penyu dan perikanan darat.
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
Contoh pembangunan yang perlu Laporan EIA

• Skim kemajuan tanah yang melebihi

500 hektar
1.Pertanian • Program pertanian yang perlukan
penempatan semula > 100 keluarga
• Pembangunan estet pertanian

• Lapangan terbang yang mempunyai

2. Lapangan
landasan >2, 500 meter
terbang • Pembinaan lapangan terbang dalam
taman negara

• Pembinaan empangan dan tasik

3. Saliran dan seluas 200 hektar
pengairan • Saliran kawasan paya, hutan dara
seluas 200 hektar
• Skim pengairan > 5 000 hektar

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

Contoh pembangunan yang perlu Laporan EIA

4. Tebus guna
tanah
• Penebusgunaan kawasan pantai
> 50 hektar

• Pembinaan pelabuhan perikanan

5. Perikanan
• Peluasan pelabuhan > 50 peratus
• Projek akuakultur >50 hektar

• Pengubahan hutan bukit > 50 hektar

6. Perhutanan • Pembalakan kawasan tadahan
kepada kegunaan lain
• Pembalakan > 500 hektar

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

Contoh pembangunan yang perlu Laporan EIA

7. Perumahan • Pemajuan kawasan perumahan seluas

50 hektar

• Kimia – keluaran melebihi 100

8. Industri
tan metrik/hari
• Petrokimia – semua saiz

9. Infrastruktur • Pembinaan lebuhraya, bandar

baru, hospital dan pelabuhan

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem

 Langkah Bukan Perundangan

A) Pengurusan strategik

• Mengawal hakisan – pembinaan benteng konkrit,

sangkar dawai batu, tanaman tutup bumi.

• Mengawal Pencemaran udara – menempatkan

industri, mengawal pengunaan kenderaan dan
mengelakkan aktiviti pembakaran terbuka.
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
 Langkah Bukan Perundangan

A) Pengurusan strategik

• Mengawal kualiti dan kuantiti air – merawat semula air,

mengawal aktiviti pembangunan, mengawalselia aktiviti
pengangkutan air dan memantau sumber air.

• Mengawal kepelbagai biologi – Penghutanan semula dan usaha

R&D

• Mengawal pemanasan global – mengurangkan penggunaan alat

yang mengeluarkan CFC dan menghijaukan kawasan.
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling Kaitan Sistem
 Langkah Bukan Perundangan

B) Melaksanakan pendidikan Alam Sekitar dan Kempen

kesedaran

1) Pendidikan formal
• tahap rendah menerusi mata pelajaran alam dan
manusia.

• tahap menengah menerusi mata pelajaran geografi.

• tahap tinggi menerusi program menjurus alam sekitar.

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling

Kaitan Sistem
 Langkah Bukan Perundangan

B) Melaksanakan pendidikan Alam Sekitar dan Kempen

kesedaran

2) Pendidikan tidak formal

• Dijalankan oleh JAS dengan kerjasama pelbagai NGO

melalui media massa, seminar, forum, risalah, dan
penerbitan seperti majalah Era Hijau

• Kempen kesedaran dijalankan oleh NGO dan PBT

seperti Persatuan Perlindungan Alam Sekitar Malaysia
(EPSM), Sahabat Alam Sekitar (SAM) dan Persatuan
Pengguna Pulai Pinang (CAP).
NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling
Kaitan Sistem
 Sekian Terima Kasih
Silamat sejahtera

NSNJ 2009©:Modul P&P 942/1 -Saling

Kaitan Sistem