FORUM FONETIK DAN FONOLOGI Soalan 1 Salam 1 Malaysia.

Fonetik merupakan kajian tentang bunyi yakni kajian tentang bagaimana keadaan organ pertuturan apabila menghasilkan bunyi. Fonetik adalah salah satu cabang ilmu linguistik. Fonologi merupakan cabang ilmu linguistik yang berfokus kepada sistem bunyi bahasa yang berasaskan kepada fungsinya dalam sesuatu bahasa. Fonologi merupakan cabang ilmu linguistik yang berfokus kepada sistem bunyi bahasa yang berasaskan kepada fungsinya dalam sesuatu bahasa. Oleh yang demikian, faedah-faedah yang boleh didapati selepas mempelajari fonetik dan fonologi ialah mengetahui tentang bagaimana bunyi dapat dihasilkan dengan menggunakan alat artikulasi. Di samping itu, sistem bunyi bahasa juga dapat dikenalpasti dengan lebih terperinci. usteru, sebutan yang betul adalah berdasarkan kepada penggunaan alat artikulasi yang berkaitan. Malah pemantapan dalam berbahasa juga dapat diperbaiki dari masa ke semasa.

Selain daripada yang telah dihuraikan, saya ingin menambah sedikit maklumat. !ahasa yang dihasilkan melalui alat artikulasi manusia yang disebut sebagai pertuturan, kalimat atau ujuran iaitu ujuran atau percantuman bunyi yang hadir secara berturutan atau berulangulang. Oleh hal yang demikian, dengan adanya ilmu fonetik dan fonologi seseorang akan berupaya untuk menginterprestasikan perkara yang dituturkan oleh orang lain dengan membaca pergerakan bibir penutur. Di samping itu, seseorang juga dapat menghuraikan dan menganalisis sesuatu bahasa secara objektif tanpa dipengaruhi oleg sebarang keraguan. Menurut "umper# $1%&1', apa yang dilakukan itu adalah bahan percakapan yang merupakan buah fikiran atau idea atau huraian situasi atau perlakuan sosial. Maka, seseorang tidak mungkin boleh berbahasa dengan sebutan yang betul tanpa mengetahui atau menganalisa bahagian-bahagian yang terlibat dalam berbahasa.

Fonetik dan fonologi agak berbe#a. (alau bagaimanapun, kedua-dua bidang tersebut mempunyai kepentingan masing-masing. Selain daripada yang telah dinyatakan. )ugas utama bidang fonologi ialah merumuskan, menghuraikan dan menjelaskan segala bentuk bunyi dalam sesuatu bahasa secara teliti dan terperinci. Oleh yang demikian, peraturan dan bentuk bunyi akan dapat dikenal pasti secara spesifik. Manakala, fonetik pula tidak merangkumi semua aspek yang berkaitan dengan pemerian seluruh bunyi yang dihasilkan oleh manusia namun, ianya melihat daripada aspek fi#ikal sesuatu bunyi bahasa yang dihasilkan. (alau bagaimanapun fonetik dan fonologi merupakan cabang linguistik yang merupakan satu bidang kajian tentang bahasa.

Soalan 2

Soalan 3 *asangan minimal bahasa Melayu berkait rapat dengan fonem. Fonem merupakan unit bahasa yang terkecil yang berfungsi. Fonem juga merupakan unit yang bermakna atau dalam erti kata lain ia terdiri daripada beberapa unit bunyi. *asangan minimal merupakan pasangan terkecil perkataan. Melalui pasangan minimal fonem lebih mudah untuk difahami. +ontoh pasangan minimal ialah pedang dengan petang. *asangan minimal pedang dan petang mempunyai bunyi yang berbe#a iaitu bunyi d dan t. (alau bagaimanapun, kedua-dua perkataan tersebut hampir sama cuma berbe#a dari segi bunyi sahaja. Dalam konteks ini, bunyi d dan t adalah merupakan bunyi yang distingtif yang membe#akan makna. Maka, bunyi d dan t adalah bertaraf fonem yang berbe#a dan bunyi tersebut diletakkan dalam kurungan fonem iaitu ,d, dan ,t,. Selain daripada contoh di atas, perkataan kaya dan paya juga mempunyai makna yang berbe#a. Fonem k dan t yang membe#akan perkataan tersebut. Maka, bunyi k dan p merupakan unit terkecil yang boleh dikategorikan sebagai fonem yang membe#akan makna. Oleh yang demikian, fonem k dan p juga diletakkan dalam kurungan ,k, dan ,p,. !erdasarkan contoh amat penting dalam sesi pengajaran dan pembelajaran, murid dilatih untuk menyebut perkataan yang hampir sama kerana terdapat segelintir murid masih belum mempunyai kemahiran dalam menyebut perkataan yang mengandungi fonem yang berbe#a.
SOALAN 4

Fonem dan alofon saling berkait rapat antara satu sama lain. Fonem merupakan unit terkecil yang berfungsi. Manakala, alofon pula merupakan anggota-anggota kepada satu fonem, kelainan bunyi antara satu sama lain tetapi masih tergolong ke dalam satu fonem (Modul BML3043: Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu). Di dalam fonem terdapat ujaran yang bermakna atau perkataan yang merangkumi beberapa unit bunyi. Sebagai contoh perkataan malu dan palu. -edua-dua perkataan tersebut mempunyai empat unit bunyi iaitu m, a, l, u dan p, a, l, u. unit-unit tersebut yang dikenali sebagai fonem. !erbe#a pula dengan alofon. .lofon pula terdiri daripada huruf yang boleh dipindah kedudukan membentuk perkataan lain yang bermakna menggunakan hurufhuruf yang sama. Sebagai contoh palu, fonem p boleh menjadi lupa dan luap. !unyi p dalam palu dan lupa diujarkan sebagai letupan bibir yang sempurna. !unyi p yang diujarkan sebagai letupan bibir yang tidak sempurna pula apabila bunyi tidak diletupkan. Oleh yang demikian, berdasarkan contoh di atas fonem p merangkumi dua alofon iaitu luap dan lupa.

Selain daripada itu, fonem juga boleh difahami sebagai unit terkecil yang dapat membe#akan makna. *erbe#aan makna ini dapat dilihat pada pasangan minimal atau pasangan perkataan terkecil. Sebagai contoh *asangan minimal merupakan pasangan terkecil perkataan. Melalui pasangan minimal fonem lebih mudah untuk difahami. +ontoh pasangan minimal ialah pedang dengan petang. *asangan minimal pedang dan petang mempunyai bunyi yang berbe#a iaitu bunyi d dan t. (alau bagaimanapun, kedua-dua perkataan tersebut hampir sama cuma berbe#a dari segi bunyi sahaja. Dalam konteks ini, bunyi d dan t adalah merupakan bunyi yang distingtif yang membe#akan makna. Maka, bunyi d dan t adalah bertaraf fonem yang berbe#a dan bunyi tersebut diletakkan dalam kurungan fonem iaitu ,d, dan ,t,. Manakala, alofon pula boleh terjadi daripada bunyi yang ber/ariasi bebas. !er/ariasi merujuk kepada perkataan yang mempunyai perbe#aan bunyi namun makna yang masih sama. Sebagai contoh perkataan faham dan paham. !erdasarkan contoh-contoh perkataan untuk fonem dan alofon menunjukkan perbe#aan yang jelas antara fonem dan alofon.

Saya ingin menambah pendapat cikgu. )erdapat beberapa kaedah yang digunakan dalam menentukan fonem dan alofon iaitu 0 i) Kaedah asangan Minima

-aedah ini merupakan kaedah yang digunakan untuk mengenal pasti sesuatu segmen sebagai fonem. -onsep pasangan minima merujuk kepada keadaan dua kata yang mempunyai perbe#aan hanya pada satu bunyi sahaja, dan perbe#aan tersebut 1ujud pada kedudukan yang sama. !unyi-bunyi berkenaan boleh dianggap sebagai fonem sekiranya terdapat persamaan dari segi fonetik dan terdapat perbe#aan dari segi makna. +ontohnya adalah seperti berikut 0 2tari3 2dari3 2pakar3 2pagar3 2saku3 2sagu3 2tuli3 2duli3

!erdasarkan contoh perkataan di atas menunjukkan perkataan berkenaan menghasilkan perbe#aan dari segi makna. ii) Kaedah asangan Minima !e"dekat

-aedah ini juga bertujuan untuk mengenalpasti fonem. -aedah ini akan digunakan jika sekiranya kaedah pasangan minima tidak dapat dilaksanakan. -aedah ini melibatkan perkataan yang lebih daripada satu fonem yang berbe#a namun masih mempunyai persamaan dari segi fonetik. Sebagai contoh perkataan 2pagar3 dan 2bakar3. *erkataan tersebut mempunyai perbe#aan dua bunyi dan persamaan dar segi fonetik.

iii)

Kaedah enye#a"an $aling Melengkapi

-aedah ini digunakan untuk mengenalpasti alofon. -onsep ini 1ujud apabila terdapat dua segmen yang terdiri daripada kelompok yang sama tidak boleh hadir dalam lingkungan yang sama. 4amun, ianya tidak boleh hadir pada kedudukan tengah dan akhir kata. 5al ini bermakna, satu segmen hanya boleh hadir di lingkungan a1al kata. !erdasarkan kaedah penyebaran saling melengkapi akan memperlihatkan fonem dan alofon saling melengkapi. +ontoh perkataan ialah 2kita3 2suka3 2to3. i%) Kaedah %a"iasi #e#as

-aedah ini juga bertujuan untuk mengenalpasti alofon. -aedah ini sama juga seperti kaedah pasangan minima terdekat untuk mengenalpasti fonem yang akan digunakan sekiranya kaedah penyebaran saling melengkapi tidak dapat dilaksanakan. 6ariasi bebas merujuk kepada suatu keadaan di mana alofon kepada satu fonem dalam lingkungan yang sama dan tidak mempunyai perbe#aan makna. Sebagai cintoh 2orang3 dan 27rang3. 2o3 dan 273 bukan fonem yang berlainan tetapi merupakan alofon kepada satu fonem. !erdasarkan kaedah di atas menunjukkan fonem dan alofon saling melengkap antara satu sama lain. *erbe#aan fonem dan alofon terdapat pada kedudukan fonem dan jumlah fonem.

Saya bersetuju dengan pendapat cikgu. !erikut merupakan contoh perkataan yang akan memperlihatkan perbe#aan antara fonem dan alofon. +ontoh-contoh di ba1ah merupakan contoh-contoh pasangan minimal yang menunjukkan unit-unit terkecil yang membe#akan makna ataupun dalam istilah bahasa Melayu fonem. i' ii' iii' Ba"at dan Ka"at &alam dan !alam &ulang dan !ulang 0,b, dan ,k, merupakan fonem yang berbe#a. 0,d, dan ,t, merupakan fonem yang berbe#a. 0,d, dan ,t, merupakan fonem yang berbe#a.

Manakala untuk contoh-contoh alofon pula. +ontoh-contoh berikut mengandungi perkataan yang hampir sama dari segi sebutan tetapi maknanya sama. i) Makna yang sama. 6okal ,a,, ,u,, ,i, yang berbe#a. ii) Ba"u, #u"u, #i"u Makna berbe#a. 'gama, ugama, igama

 6okal ,a,, ,u, ,i, bebe#a dan ia adalah distingtif $membe#akan makna'.

SOALAN 5
"Berikan pendapat anda tentang manfaat yang diperoleh daripada Sistem Ejaan Baharu Malaysia Indonesia yang dipersetujui pada tahun 1972 "

*erubahan ke atas Sistem 8jaan 9umi !ahasa Melayu :ama $1%&; ' menjadi Sistem 8jaan !aharu Malaysia. Sistem ejaan berkenaan telah diistiharkan secara rasmi dan serentak di kedua-dua negara pada 1< Ogos 1%&;. *erkembangan sistem ejaan semakin berkembang dan digunakan secara meluas. Dalam sistem ejaan tersebut terdapat dua sistem pengejaan baru bahasa Melayu iaitu Sistem -eselarasan 5uruf 6okal yang digunakan untuk mengeja kata bahasa Melayu dan Sistem -ekecualian -eselarasan 6okal yang digunakan untuk pengejaan kata pinjaman. *ada pendapat saya, manfaat yang diperolehi daripada Sistem 8jaan !aharu Malaysia ialah ia dapat digunakan dan mudah untuk disesuaikan dengan sistem ejaan sekarang sejajar dengan perkembangan semasa yang pesat membangun. =stilah-istilah baru yang diperkenalkan agak tersusun dan mudah untuk difahami. Daripada aspek pendidikan pula, sistem ejaan tersebut telah digunakan secara meluas dan telah dijadikan sebagai salah satu matapelajaran yang penting untuk dikuasai. !egitu juga di =nstitut pengajian tinggi, maktab-maktab serta kolejkolej. Di samping itu, sistem ejaan tersebut telah digunakan dalam media-media cetak, akhbar dan buku-buku ilmiah. 5al ini adalah disebabkan Sistem 8jaan !aharu Malaysia lebih mudah untuk difahami. Maka dengan itu, perlaksanaan sistem ejaan tersebut dapat menyatukan bidang kebudayaan, sosial dan ekonomi antara negara-negara terlibat. Dalam erti kata lain sistem ejaan tersebut dijadikan sebagai alat percantuman kembali sendi kebudayaan Melayu.

FO9>M MO9FO:O"=
JAWAB DENGAN RINGKAS, TEPAT DAN PADAT. 1. Mengapakah perkataan 'hartawan' dan 'perkahw nan' !engand"ng d"a !#r$e!, a t"%&harta'(&wan', dan &per)...)an'(&kahw n'* Je+a,kan. -. Berapakah . +angan !#r$e! /ang terdapat da+a! perkataan /ang .er k"t* N/atakan 0en , !#r$e! ter,e."t. 1nt"k !#r$e! ter kat, n/atakan 0en ,n/a. 2a3 ! ,a+an 2.3 .erter.angan 243 !e!per0"angkan 2d3 !enter.a+ kkan

SO.:.4 1 Morfem merupakan unit terkecil yang menjadi unsur perkataan. Sekiranya, kata tidak boleh dipecahkan kepada unit yang bermakna atau nahu yang lebih kecil maka ianya terdiri daripada satu unit atau satu morfem. Sebagai contoh kata minum tidak akan

berfungsi atau bermakna jika dipecahkan mi dan num. ika ia mengandungi imbuhan diminum boleh dipecahkan menjadi di dan minum yang mengandungi dua morfem. Oleh yang demikian, semua perkataan mempunyai beberapa morfem. *erkataan ha"ta(an dan pe"kah(inan mengandungi dua morfem iaitu 0?harta@ A?1an@ dan ?per......an@A kah1in. -eadaan sedemikian berlaku kerana jika perkataan tersebut dipecahkan kepada lebih daripada dua morfem ia tidak akan mempunyai makna. Sebagai contoh jika perkataan ha"ta(an dipecahkan menjadi ?har@A?ta@A ?1an@. =a akan menjadi unit yang tidak bermakna. !egitu juga dengan perkataan pe"kah(inan. ika ianya dipecahkan kepada ?per@A?kah@A?1in@A?an@, ia akan menjadi unit yang tidak bermakna. *erkataan harta1an dan perkah1inan tergolong dalam morfem terikat dan berimbuhan. Morfem jenis terikat dan berimbuhan tidak dapat berdiri dengan sendiri tanpa adanya imbuhan. Morfem tersebut terdiri daripada imbuhan a1alan, akhiran, sisipan dan apitan. =a juga tidak mempunyai makna namun berfungsi sebagai tatabahasa atau nahu. =a akan dapat mengubah sesuatu makna sesuatu kata dan makna ayat. +ontoh imbuhan adalah seperti te", mem, pe", kan.

SO.:.4 ; umlah morfem dan jenis morfem untuk perkataan seperti yang dinyatakan adalah seperti berikut. i' Misalan *erkataan misalan mengandungi ; morfem iaitu ?misal@A?an@. *erkataan tersebut tergolong dalam morfem terikat dan imbuhan. 5al ini adalah kerana perkataan tersebut mengandungi imbuhan dan akan berubah makna perkataan serta ayat bergantung kepada imbuhan yang digunakan. ii' !erterbangan. *erkataan #e"te"#angan terdiri daripada ; morfem iaitu ?ber......an@A?terbang@. =a juga tergolong dalam jenis morfem terikat dan imbuhan. iii' Memperjuangkan *erkataan mempe")uangkan terdiri daripada B morfem iaitu ?mem@A?per@A ?juang@A?kan@. =a juga tergolong dalam jenis morfem terikat dan imbuhan. +uma perkataan juang merupakan morfem bebas. *erkataan tersebut boleh berubah makna dan konteks ayat berdasarkan kepada penggunaan imbuhan. i/' Menterbalikkan *erkataan mente"#alikkan pula terdiri daripada B morfem iaitu ?men@A?ter@A ?balik@A?kan@. *erkataan balik merupakan morfem bebas dan tiga morfem

terikat atau imbuhan iaitu men, te", kan. =anya juga boleh berubah makna serta makna ayat juga boleh berubah. !erdasarkan contoh-contoh yang dinyatakan, morfem akan dipecahkan mengikut ke1ujudan makna perkataan yang dipecahkan. ika perkataan yang dipecahkan tidak mempunyai makna. Maka ianya tidak dapat dikira sebagai unit dan tidak boleh dipecahkan. FO9>M ;
Mengapakah akr#n ! d g#+#ngkan ,e.aga kata t"ngga+ tetap ."kan ,e.aga .ent"k kata /ang ter,end r * B"kankah "nt"k !e!.ent"k akr#n ! !e+a+" pr#,e, tertent"* Ber kan pendapat anda.

.kronim termasuk ke dalam jenis kata tunggal. Menurut 4ik Safiah -arim et al. $;CCD', akronim ialah bentuk kata yang dihasilkan melalui pencantuman bunyi-bunyi pertama dalam sejumlah perkataan atau pencantuman bahagian-bahagian daripada beberapa perkataan untuk membentuk perkataan baharu. usteru, perkataan baharu ini mempunyai konsep dan makna baharu. Di samping itu, akronim juga perlu dilafa#kan sebagai perkataan yang utuh. Selain daripada itu, akronim melibatkan percantuman bahagian-bahagian daripada beberapa perkataan untuk membentuk sesuatu perkataan yang baru $)atabahasa De1an, 1%%E0F;' *embentukan akronim melibatkan proses penggabungan dan pembentukkan kata nama bagi melahirkan bentuk baharu yang lebih ringkas. !uku )atabahasa De1an menyatakan baha1a akronim dapat dibahagikan kepada empat jenis iaitu berdasarkan kepada percantuman bahagian perkataan bagi membentuk akronim. !erikut merupakan B jenis akronim tersebut.
i)

Kata 'k"onim *antuman +u"uf '(al e"kataan -ata akronim tersebut dibentuk melalui percantuman huruf a1al beberapa perkataan. -ebanyakan terdiri daripada nama-nama khas tertentu. +ontohnya .kronim .!=M berasal daripada 'ngkatan Belia ,slam Malaysia.

ii)

Kata 'k"onim *antuman +u"uf dan $uku Kata e"kataan -ata akronim ini terhasil daripada cantuman huruf dan suku kata jumlah perkataan berdasarkan sebutan yang agak mudah serta sedap untuk didengar. +ontohnya e"hilitan berasal daripada perkataan e"lindungan +idupan Lia" dan !aman -ega"a.

iii)

Kata -ama 'k"onim *antuman $uku Kata '(al e"kataan -ata akronim jenis ini dibentuk melalui percantuman suku kata a1al mengikut sejumlah perkataan. +ontohnya seperti !adika berasal daripada !aman &idikan Kanak.Kanak.

iv)

Kata 'k"onim *antuman Bahagian '(al e"kataan e"tama &engan Bahagian Lain e"kataan Be"ikutnya.

-ata akronim ini dibentuk melalui huruf atau suku kata perkataan pertama dengan bahagian bukan a1al perkataan lain. Sebagai contoh perkataan Jentolak yang berasal daripada perka aan jentera tolak.

FO9>M E
Set"0"kah anda dengan pern/ataan .ahawa kata .#+eh d g#+#ngkan ke da+a! +e. h dar pada ,at" g#+#ngan kata* Berda,arkan 4#nt#h kata 5!engena 5 da+a! a/at /ang .er k"t, .er kan h"0ah anda. 1. Te!.akan t" !engena ,a,aran. -. Dat"k .er4er ta kepada ka! !engena keh d"pann/a ,e!a,a ke4 +.

FO9>M B
JAWAB DENGAN RINGKAS, TEPAT DAN PADAT Mengapakah Tata.aha,a Dewan t dak !enganggap kata ad6er.a ,e.aga g#+#ngan kata "ta!a*

FO9>M F
Da+a! Tata.aha,a Dewan awa+an !eN) !e!p"n/a 7 a+#!#r$, a t"% !e), !en), !e!), dan !eng). Da+a! ."k" Nah" Me+a/" M"takh r, Pe!.ent"kan Kata da+a! Baha,a Me+a/", dan M#r$#+#g awa+an !eN) !engand"ng 8 a+#!#r$, a t"% !e), !en), !e!), !eng), !en/) dan !enge).Mengapakah a+#!#r$ !en/) dan !enge) t dak terg#+#ng ,e.aga .ent"k awa+an !eN) da+a! Tata.aha,a Dewan* D !anakah ked"a)d"a a+#!#r$ t" d !a,"kkan*

FO9>M <
AWAB DENGAN RINGKAS, TEPAT DAN PADAT Perhat kan a/at /ang .er k"t% 213 B . r gad , t" !erah. 2-3 Ba0" !erah t" !aha+. 293 Merah +a!.ang ke.eran an. 273 Warna !erah warna kege!aran ad k. Perkataan 5!erah5 da+a! a/at 213 h ngga 273 d ata, !engand"ng pe+.aga $"ng, da+a! a/at. Apakah $"ng, kata 5!erah5 da+a! kee!pat)e!pat a/at t" dan .er kan ,e.a.n/a.

FO9>M &
JAWAB DENGAN RINGKAS, TEPAT DAN PADAT Da+a! pa,angan a/at /ang .er k"t, perkataan .ergar , /ang !anakah /ang terg#+#ng ,e.aga ad0ekt $ dan ad6er.a* Ber kan a+a,an anda. 12a3 Bang"nan t ngg t" .ang"nan K:;;. 12.3 B"r"ng he+ang t" ter.ang t ngg . -2a3 :e+ak t" #rang k"at. -2.3 D a .er4akap k"at.

FO9>M D
Apakah $"ng, perkataan /ang .ergar , da+a! a/at /ang .er k"t% 1 2a3 Petan t" !enana! 0ag"ng ,e!entara !en"ngg" pad n/a .#+eh d t"a . 1 2.3 < d"p d d"n a han/a ,e!entara. - 2a3 <ad ah n "nt"k ad k. - 2.3 1nt"k .er0a/a dengan 4e!er+ang !e!er+"kan perg#r.anan. - 243 Ka! ke perp",takaan "nt"k !eng"+ang ka0 pe+a0aran. - 2d3 Da/a !e!.e+ ."k" "nt"k ad k ,a/a.