BMM3112

1.0 Pengenalan Tatabahasa

Tatabahasa ialah suatu kumpulan petua bagi membentuk perkataan frasa, klausa dan
ayat. Perkataan bergabung membentuk frasa. Frasa bergabung membentuk ayat. Dua
atau lebih ayat membentuk satu ayat majmuk. Ayat-ayat dalam ayat majmuk dipanggil
klausa.
Dan Secara umumnya, tatabahasa bahasa Melayu mencakupi dua bidang:

Morfologi: kajian tentang kata dan pembentukan kata, kelas kata dan
imbuhan.
Sintaksis: kajian tentang pembentukan ayat.
Morfologi ialah bidang yang mengkaji struktur, pembentukan kata dan golongan kata.
Dalam morfologi, unit terkecil yang mempunyai makna dan tugas nahu ialah morfem.
Para pelajar juga perlu mengetahui maksud istilah morfem dan kata. Ini kerana keduadua adalah berbeza dari segi fungsi dan konsep.
Sintaksis merupakan satu cabang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, struktur, dan
binaan atau konstruksi ayat. Sintaksis bukan sahaja mengkaji proses pembinaan ayat
tetapi juga hukum-hukum yang menentukan bagaimana perkataan disusun dalam ayat.
1.1 Objektif Kajian
Objektif Kajian adalah membandingkan ketiga-tiga pemikiran dan pandangan pelopor
tatabahasa di Negara Malaysia iaitu aliran Tradisional (Zaba), Aliran Struktural (Asmah
Hj. Omar) dan aliran Transformasi Generati oleh Nik Safiah Karim.
Selain itu, menghasilkan rumusan esei dalam bentuk peta minda i-think atau
Kemahiran Aras Tinggi(KBAT). Dan menterjemahkan petikan ringkas atau artikel
bahasa Inggeris ke Bahasa Malaysia.
1.2 Batasan Kajian
Batasan Kajian penulisan ilmiah penulis merangkumi penulisan esei tiga aliran dan
pemikiran tatabahasa iaitu tatabahasa tradisional yang dipelopori oleh Zaba, aliran
1

BMM3112
tatabahasa Struktural yang dipelopori oleh Asmah Hj. Omar dan akhir sekali tatabahasa
aliran transformasi Generatif yang dipelopori oleh Nik Safiah Karim.Setelah itu, ketigatiga aliran ini perlu dipindahkan dalam bentuk peta yang menggunakan peta kemahiran
Aras Tinggi(KBAT) atau peta i-Think.
Selain itu penulisan ilmiah yang mengterjemahkan penulisan karangan atau
artikel pendek dalam versi Bahasa Inggeris ke versi Bahasa Malaysia perlu
diterjemahkan secara global oleh penulis. Dan akhir sekali penulisan refleksi secara
menyeluruh.
1.3 Kaedah Kajian
Kaedah yang digunakan dalam kajian penulisan ini adalah menggunakan kaedah kajian
perpustakaan berdasarkan sumber buku yang didapati secara langsung mahupun tidak
langsung dengan menggunakan laman sesawang.
1.4 Definisi konsep
Secara amnya tatabahasa merupakan asas untuk melahirkan sesuatu bahasa yang
indah dan mudah difahami oleh penggunanya. Dengan itu, sesuatu bahasa itu akan
dapat dieksploitasikan untuk membentuk dan mewujudkan gaya dan laras bahasa yang
tersendiri kepada bahasa tersebut. Untuk itu, setiap tatabahasa itu haruslah tepat,
lengkap, lugas, tuntus dan mudah difahami serta dapat mencerminkan kebolehan
dalaman penutur jati yang ideal. Tatabahasa sebenarnya sebagai rujukan kepada
peraturan atau hukum sesuatu bahasa. Dengan adanya tatabahasa akan menentukan
sesuatu bahasa itu dapat berfungsi dengan baik, berkesan, atau sebaliknya. Oleh itu
dengan perkataan lain, tatabahasa merupakan suatu himpunan peraturan umum
struktur

bahasa

yang

meliputi

bidang

morfologi

dan

sintaksis.

Mengikut Tatabahasa Dewan Edisi Baharu oleh Nik Safiah Karim (1996), mentarifkan
bahasa itu terdiri daripada kumpulan ayat yang tidak terbilang jumlahnya. Ayat pula
terdiri daripada rentetan perkataan yang bermakna. Manakala penyelidikan terhadap
tatabahasa biasanya dilakukan dari dua segi, iaitu dari segi cara perkataan dibentuk
2

BMM3112
daripada bunyi-bunyi bahasa, dan dari segi cara perkataan- perkataan ini disusun
menjadi ayat.
Terdapat beberapa pandangan yang berkaitan definisi tatabahasa ataupun dahulunya
dekenali sebagai nahu. Menurut Awang Sariyan dalam tulisanya Ceritera Bahasa
(2002), secara ringkas menyatakan tatabahasa adalah peraturan yang membina
bentuk-bentuk bahasa ( kata, frasa, dan ayat ) yang betul bagi sesuatu bahasa tertentu.
Peraturan atau tatabahasa ini lah yang menentukan salah betulnya sesuatu bentuk
bahasa yang dilahirkn oleh penuturnya, baik dalam lisan mahupun tulisan
2.0 Pengenalan Tatabahasa
Tatabahasa adalah bidang yang menumpukan kepada pembentukan kata dan proses
pembinaan ayat sesuatu bahasa (Nik Safiah Karim & Norlidza Shamsudin, 2008).
Menurut Siti Hajar Hj. Abdul Aziz (1996) tatabahasa ialah peraturan-peraturan
bagaimana sesuatu perkataan dibentuk dan bagaimana perkataan itu bergabung
dengan perkataan-perkataan lain untuk menghasil ayat-ayat yang gramatis. Dengan
kata lain, tatabahasa ialah rentetan ucapan, pengelompokan serta pengklasifikasian
unsur-unsur ucapan menurut fungsinya.
Menurut Noam Chomsky, seorang ahli bahasa, tatabahasa ditakrifkan sebagai suatu
kumpulan sistem yang harus dipatuhi oleh pengguna bahasa sesuatu bahasa itu, dan ia
menjadi dasar untuk melahirkan asperasi bahasa yang baik dan indah, serta menjamin
kemantapan bahasa sesuatu bahasa. Menurut Chomsky lagi, tatabahasa berfungsi
dalam memisahkan bentuk-bentuk bahasa yang gramatis, daripada yang tidak
gramatis. Tatabahasa berperanan untuk menghuraikan pemilihan pengguna bahasa itu
untuk membina ayat-ayat yang baik. Oleh itu, dapatlah dinyatakan bahawa ia
merupakan dasar yang menjadi pedoman dan pegangan dalam menentukan betul atau
salah sesuatu bentuk bahasa pertuturan atau penulisan yang dihasilkan.
Menurut Robin (1971:172) pula menyatakan bahawa tatabahasa merupakan suatu
yang menitik beratkan struktur uturan pertuturan atau penulisan dan dengan
3

BMM3112
penggolongan

serta

pengkelasan

unsur-unsur

pertuturan

yang

berulang-ulang

berdasarkan rumus-rumusnya.
Bagi A.Koutsaudas (1969:1) tatabahasa ditakrifkan sebagai suatu alat yang
menggunakan untuk menghasilkan ayat-ayat yang betul yang tidak terbatas jumlahnya
dalam sesuatu bahasa dan tidak ada satupun yang salah.
Menurut Tatabahasa Dewan, aspek tatabahasa menyentuh kepada dua sudut, iaitu
melibatkan cara perkataan dibentuk daripada bunyi-bunyi bahasa dan cara perkataan
disusun menjadi ayat. Huraian di peringkat perkataan disebut morfologi, manakala
huraian di peringkat ayat disebut sintaksis.
Dapat dirumuskan bahawa tatabahasa merupakan suatu teori bahasa yang harus
disusun dengan tepat, lengkap, dan mudah difahami. Ianya dapat dihuraikan dengan
jelas tentang kebolehan bahasa disusun dan digunakan oleh penutur natif sesuatu
bahasa. Tatabahasa sesuatu bahasa itu mengandungi tiga bidang utama, iaitu
sintaksis, semantik dan fonologi. Tatabahasa menjadi suatu dasar dalam menyusun
sesuatu ayat dengan betul.
Tatabahasa juga boleh dilihat sebagai teori tentang peraturan yang
menghuraikan ayat-ayat dalam sesuatu bahasa dengan kaedah yang paling mudah,
tepat, dan lengkap. Tinjauan dalam bidang tatabahasa dilakukan dalam dua segi iaitu
dari segi cara perkataan dibentuk daripada bunyi-bunyi bahasa (morfologi) dari segi
perkataan-perkataan disusun menjadi ayat (sintaksis)
Tatabahasa dapat dinyatakan sebagai satu konsep tatabahasa yang mempunyai
peraturan yang terdapat dalam sesuatu bahasa. Teori bahasa umumnya dipecahkan
kepada

teori tradisional, teori struktural, teori transformasi generatif, dan teori

fungsional. Tiap-tiap aliran dipengaruhi oleh ilmu lain yang ada kaitan dengannya.

BMM3112
2.1 Definisi Tatabahasa
Tatabahasa ialah bidang yang menumpukan perhatian terhadap pembentukan kata dan
proses pembinaan ayat sesuatu bahasa. Bahasa terdiri daripada kumpulan ayat yang
tidak terbilang jumlahnya. Ayat pula terdiri daripada rentetan perkataan yang bermakna.
Perkataan dibina oleh gabungan bunyi-bunyi dalam sesuatu bahasa yang mempunyai
makna, digabungkan menjadi suku kata dan perkataan.
Bidang tatabahasa mengkaji cara-cara perkataan itu terbentuk dan selanjutnya
bagaimana(cara) perkataan itu bercantum membentuk frasa dan ayat.
Kajian tentang bidang tatabahasa dilakukan dari dua segi, iaitu cara perkataan itu
dibentuk daripada bunyi bahasa dan cara perkataan itu disusun menjadi ayat.Contoh
pembentukan kata ialah perbincangan tentang cara perkataan terbentuk melalui
penggabungan awalan, akhiran dan apitan, manakala contoh pembentukan ayat ialah
perbincangan tentang subjek dan predikat serta pola ayat. Bidang huraian pada
peringkat perkataan dikenali sebagai morfologi manakala peringkat ayat dikenali
sebagai sintaksis.Dengan perkataan lain, bidang tatabahasa terbahagi dua, iaitu
morfologi dan sintaksis.
Menurut

Abdullah

(2008),Tatabahasa

Hassan

dalam

merupakan

Tatabahasa

susunan

Pedagogi

perkataan

yang

Sekolah
menjadi

Menengah
ayat.

Cara-

caraperkataan-perkataan dibina dan kemudian disusun dalam ayat yang juga

mempunyai makna. Cara-cara inilah dikatakan sebagai tatabahasa.

3.0 Aliran-Aliran Tatabahasa Mengikut Tokoh

3.1 Aliran Tradisional

Aliran tradisional merupakan aliran terawal bagi historografi nahu Melayu. Aliran ini
menekan kepada aspek makna dan logika semata-mata. Kita dapat lihat kepada acuan
yang dibuat dalam penghasilan nahu ini. Misalnya Za ba dalam Pelita Bahasa 1
dengan jelasnya menggolongkan nama mengikut makna. Begitu juga Marsden (1812)
5

BMM3112
dan Winstedt (1927). Kita juga dapat perhatikan kepada penggolongan kata yang dibuat
oleh ketiga-tiga tokoh tersebut yang sama dasarnya.
3.2 Aliran Struktural

Aliran struktural merupakan aliran yang membangkang aliran tradisional. Linguistik di

Barat berkembang dengan pesatnya. Aliran ini begitu menekan kepada unsur dalam
sesuatu bahasa. Setiap unsur dikaji secara mendalam mengikut sistem bahasa. Bukti
yang nyata ialah penggolongan kata kerja yang dibuat oleh Asmah Hj. Omar dalam
buku Nahu Melayu Mutakhir yang berasas kriteria sintaksis.
3.3 Aliran Tranformasi Generatif

Nahu ini terkenal kerana percubaan pengasasnya Noam Chomsky (1957) yang
memperkenalkan konsep struktur permukaan dan struktur dalaman. Di samping itu,
proses ayat yang ditransformasikan daripada satu struktur kepada satu struktur yang
memberi kelainan kepada nahu TG. Aliran ini dilihat mengambil pendekatan
pertengahan di antara nahu tradisional dan nahu struktural. Aliran TG begitu pesat
berkembang di negara Barat dan di Malaysia perkembangannya bagaikan cendawan
tumbuh selepas hujan. Ini terbukti apabila ramai sarjana Melayu mengaplikasikan nahu
TG ke dalam bahasa Melayu. Antara tokoh-tokohnya ialah Arbak Othman, Nik Safiah
Karim et al, Asraf, Abdullah Hassan, Mashudi Kader dan ramai lagi. Kita dapat meneliti
penggolongan kata yang dibuat oleh mereka hampir sama dan tidak banyak beza
kecuali atas dasar pemerian masing-masing.
3.1.1 Tatabahasa Tradisional
Tatabahasa Tradisional merupakan nahu tertua di antara jenis-jenis aliran linguistik.
Nahu ini mementingkan peraturan preskriptif yang mesti dipatuhi dan dituruti. Dalam erti
kata lain, menurut nahu ini, undang-undang atau tatabahasa telah disediakan dan
penggunaan bahasa mestilah berdasarkan kepada peraturan yang telah ditetapkan. Ini
bermaksud nahu seperti begini akan mewujudkan satu bentuk bahasa yang betul dan
tepat sepanjang masa.
6

BMM3112
Teori Tatabahasa Tradisional mengutamakan bahasa tulisan. Kemahiran menulis lebih
penting daripada kemahiran lisan yang merangkumi latihan terjemahan daripada
bahasa asaran kepada bahasa ibunda ataupun dikenali sebagai bahasa pertama. Ini
kerana bahasa adalah bersifat sejagat. Pengajaran tatabahasa ini lebih berkonsepkan
secara deduktif. Penghafalan hukum tatabahasa yang diajarkan secara deduktif dan
diaplikasikan ke dalam penulisan. Terdapat juga kekecualian daripada hukum-hukum
biasa kerana setiap hukum tidak dapat elak daripada kekecualian. Kesilapan ini
menjadikan masalah kepada murid dan ianya perlu diberikan perhatian.
3.1.2. Pelopor Tatabahasa Tradisional
Tatabahasa tradisional di India telah bermula lebih awal daripada yang diketahui
berlaku di Yunani iaitu seawal 300 SM yang dipelopori oleh Panini. Teori Tatabahasa
Tradisional oleh Panini telah mendefinisikan tatabahasa tradisional sebagai ucapan
fikiran dan perasaan manusia dengan teratur serta menggunakan alat untuk
membunyikan suara.
3.1.3. Idea Asas Panini
Pengetahuan linguitik tatabahasa di India berasaskan daripada kajian yang dibuat
tentang bahasa Sanskrit iaitu bahasa yang dianggap suci dan digunakan dalam RigVeda. Tatabahasa Sanskrit ciptaan Panini mengemukakan

rencana bahasa yang

lengkap serta teliti yang tidak hanya bersandarkan kepada teori falsafah tetapi
berdasarkan penelitian dan pemerhatian secara deskriptif. Selain itu, ciri nahu teori ini
mementingkan bahasa tulisan.

Dalam hubungan

ini, semua bahasa mempunyai

peraturan yang sama dengan bahasa Yunani. Lalu bahasa Yunani bertapak kepada
tatabahasa Inggeris yang amat mengutamakan makna bagi sesuatu unit nahu itu. Di
samping itu semua penutur diwajibkan mematuhi peraturan dan kesilapan yang
dilakukan dianggap sebagai kesalahan.

Konsep teori ini diikuti oleh huraian.

pengajarannya lebih banyak tertumpu pada pengajaran nahu terjemahan. Penghasilan

tatabahasa tradisional pula bersifat anggapan yang merupakan kajian yang
berdasarkan kepercayaan atau tanggapan. Keistimewaan tatabahasa ini terletak pada
caranya dikaji, dihurai dan disusun berdasarkan pemerhatian yang halus.
7

BMM3112
3.1.4. Kepentingan teori yang dipelopori
Kajian Panini yang mengandungi lebih kurang seribu makalah yang memperlihat gejala
perkembangan ilmu linguistik struktural oleh orang Hindu. Tatabahasa tradisional atau
Sanskrit ini dijadikan pedoman memajukan ilmu linguistik di Eropah yang membuka
jalan kepada ilmu perbandingan bahasa. Tatabahasa dan tatabunyi yang dinyatakan
oleh Panini memperlihatkan cara-cara menganalisis bentuk-bentuk bahasa yang
memperlihatkan kesamaan tertentu di antara bahasa-bahasa yang berhubungan
kepada penemuan linguistik perbandingan. Teori ini seterusnya diperkembangkan oleh
Plato yang telah mendefinisikan ayat sebagai rentetan kata yang mempunyai pemikiran
yang lengkap iaitu Logos.
Rentetan sejarah perkembangan Tatabahasa Tradisional
Panini ( Zaman India 2- 200 SM)
Plato, Aristotles ( Zaman Yunani-300 SM )
Priscian ( Zaman Romawi- 500 SM )
Al-Khalil, Al-Masri ( Zaman Renaissance )
Jason Grimm ( Zaman Perbandingan )
Linguistik moden Ferdinand de Saussure ( Abad ke-19 dan 20 )
3.1.5. Ciri-Ciri Tatabahasa Tradisional

Secara kasarnya, asas linguistik tradisional ditandai oleh beberapa ciri utama yang
penting iaitu:
Huraian bahasa berdasarkan makna dan logika (menurut falsafah Yunani)
Penguasaan bahasa tulisan lebih daripada bahasa lisan
8

BMM3112
Huraian aturan bahasa bersifat normatif dan preskriptif
Jika diteliti secara mendalam, kerangka asas kajian-kajian bahasa tradisional
dibuat berdasarkan bahasa tulisan. Huraian tatabahasa bersifat notion (bukan formal
dan struktur) dan berdasarkan anggapan disiplin-disiplin lain yang tiada kaitan dengan
bahasa. Akibatnya, huraian unsur-unsur bahasa menjadi tidak tepat dan tetap.
Contohnya dalam tatabahasa Melayu, kata nama didefinisikan sebagai segala
perkataan yang menyebut benda atau orang seperti budak, burung, kaki, tahun,
bulan.(Zaba, 1954). Sebenarnya huraian sebegini dikatakan sebagai berbentuk
notion. Kajian bahasa yang dijalankan adalah secara deduktif iaitu kajian yang
menekankan pemahaman undang-undang bahasa dahulu dan selepas itu diikuti
dengan misalan-misalan. Kajian bahasa yang dilaksanakannya menganggap bahawa
bahasa di dunia dihurai berasaskan ciri-ciri universal (seperti logik, falsafah dan yang
lainnya). Ahli bahasa tradisional berpendapat bahawa bahasa di dunia ialah variasi
bahasa Yunani dan Latin. Oleh itu, semua bahasa dihurai berasaskan unsur-unsur yang
sama.
Salah satu sifat nahu tradisional ialah berasaskan kepada satu model bahasa,
iaitu bahasa yang ideal yang dianggap baik dan lengkap segala-galanya dan daripada
model itulah diaplikasikan kaedah-kaedah penganalisisan ke dalam bahasa-bahasa
lain. Biasanya model bahasa yang menjadi acuan atau pola ialah bahasa Greek dan
Latin kerana nahu ini berasal daripada zaman Yunani Latin. Antara pengkaji terawal
ialah Plato dan Aristotle yang mengkaji penggolongan kata dengan pemerian terhadap
definisi-definisi tertentu yang pokok pangkalnya makna dijadikan analisis kajian nahu
ini.
Walau bagaimanapun, tidak semua isu penggolongan kata sependapat antara para
sarjana bahasa. Hal sedemikian bergantung terhadap pemerian dan kefahaman ahli
bahasa dalam memerihal bahasa tersebut. Dalam nahu tradisional, seorang ahli
bahasa dikatakan cuba sedaya mungkin untuk mencari unsur-unsur dalam bahasanya
9

BMM3112
dan dibahagikan atau diperikan berdasarkan model bahasa tadi. Satu keadaan yang
tidak praktikal atau tidak saintifik ialah tidak semua yang terdapat dalam model bahasa
itu terdapat juga dalam bahasa lain. Disebabkan itu, kita akan dapati bahawa huraian
atau pemerian golongan kata seolah-olah sengaja diada-adakan.
Oleh demikian, dapat dirumuskan bahawa nahu tradisional masih tidak bercirikan
saintifik, ia seolah-olah berusaha memerikan bahasa mengikut sesuatu model yang
dijadikan pola acuan. Perkara ini menggambarkan satu bentuk bahasa peniruan.
Namun apa yang pro mengenai nahu tradisional ialah sikap preskriptif yang mana akan
berjaya mewujudkan peraturan berbahasa dengan betul dan tepat sepanjang bahasa
itu hidup.
Secara khususnya, ciri-ciri Tatabahasa Tradisional ialah:
o Bersifat nasional iaitu bukan formal dan struktural
o Percampuran teori semantik dan gramatik
o Ketiadaan pola contoh yang dijadikan dasar pembentukan pelbagai
struktur
o Ketiadaan pemilihan dan pemeringkatan bahan-bahan yang disampaikan
sama ada gramatikal atau leksikal, sama ada berasaskan yang mudah
atau yang kompleks, sama ada kekerapan dan kenyataan butir-butir itu
boleh diajar atau tidak.
o Ayat-ayat dibina menggunakan konsep word building
o Dalam memerikan bahasa, TT bersifat preskriptif, humanistik dan
normatif.
o Ilmu falsafah dan logika menjadi teras pegangan.
3.2.1.Tatabahasa Struktural
Hasilan nahu Asmah Omar dilihat berunsurkan aliran struktural. Ini jelas apabila beliau
menyatakan kaedah yang digunakan berdasarkan teori sistemik-fungsional, dari aliran
Linguistik London. Ini kerana asas linguistik Asmah berpangkal daripada Universiti of
London di mana beliau mendapat Ijazah Kedoktoran pada tahun 1969. Pemerian beliau
terhadap nahu secara bersistem. Maksudnya kajian bahasa Melayu dihuraikan dari
tingkat bawah iaitu morfem kepada tingkat paling atas iaitu ayat dari segi skala
10

BMM3112
tatatingkat dalam nahu. Penghuraian nahu beliau lebih cenderung kepada deskriptif
iaitu mengkaji dan menghurai segala bentuk gejala bahasa sebagaimana ia wujud dan
digunakan oleh penuturnya. Asmah juga banyak menerangkan secara terperinci aspek
morfologi dan sintaksis secara mendalam.

3.2.2.Ciri-Ciri Tatabahasa Struktural

Fokus pengkajian Tatabahasa Struktural

ialah aspek penghuraian struktur bahasa.

Struktur bahasa merupakan perkaitan antara fonem, sebagai unit bunyi, dengan fonem
sebagai unit tatabahasa. Asasnya tiap-tiap bahasa terdiri daripada satu pertalian
struktur tersendiri. Sekarang kita teliti dahulu ciri-ciri bahasa yang dibawa aliran
struktural ini:
o Bahasa ialah pertuturan bukan tulisan
o Bahasa ialah satu sistem
o Sistem bahasa ialah arbitrari
o Bahasa adalah untuk perhubungan

Seperti yang dinyatakan di atas, aliran struktural menekankan pertalian struktur

tersendiri, maka kajian bahasa dijalankan dalam pelbagai peringkat tatabahasa iaitu
mofologi dan sintaksis. Pada peringkat morfologi, sesuatu kata itu digolongkan dalam
kelas tertentu berdasarkan taburan kata-kata itu dalam struktur ayat. Pada peringkat
sintaksis, aliran struktural memberi tumpuan kepada perkembangan antara elemen
dalam ayat ataupun konstituen-konstituen dalam ayat. Hal ini merupakan analisis ayat
yang memecahkan bahagian-bahagian dalam sesuatu ayat kepada konstituennya dan
selanjutnya mengaitkan tiap-tiap konstituen kepada konstituen yang lebih besar.
Konstituen yang lebih besar dikaitkan pula dengan yang lain. Cara pembahagian ini
digelar analisis konstituen terdekat (Immediate Constituent Analysis). (Fries, 1957).
Secara khususnya. Ciri-ciri Tatabahasa Struktural ialah:
o Mementingkan bentuk atau struktur yang sebenarnya terdapat dalam
sesuatu bahasa, justeru makna tidak diambil kira.
11

BMM3112
o Tidak mencampuradukkan ciri-ciri bahasa yang lain.
o Tidak bertitik tolak daripada ciri-ciri semantik yang terkandung dalam
sesuatu unsur tatabahasa.
o Tidak ada tatabahasa universal atau tatabahasa sejagat.
o Menghindari faktor berkaitan dengan psikologi, logika dan metafizik.
o Kajian dibuat secara objektif dan saintifik dengan bukti yang tepat dan
betul.
3.2.3.Rumusan

Rumusannya, aliran struktural lebih menekan terhadap konsep struktur permukaan

kerana dengan jelasnya ia berkaitan tingkah laku, bentuk dan struktur sesuatu bahasa
Dalam tahun-tahun empat puluhan dan lima puluhan , muncul tokoh-tokoh bahasa
seperti Bloch, Haris, Wells dan Hocket yang membawa pengertian metadologi mereka.
Aliran ini digelar Struktural, taxonomist dan Bloomfieldian. Tatabahasa Struktural dikait
dengan era Linguistik Moden. Antara tokoh yang menjadi pengasas teori deskriptif
ialah Ferdinand de Saussure. Ferdinand menjadi tersohor kerana hasil karyanya
dibukukan oleh murid-muridnya yang mana buku tersebut dikenal dengan nama Course
in general Lingistik. Sesungguhnya Ferdinand menyatakan bahasa mempunyai jirim
dan bentuk.

12

BMM3112
o

Dengan itu lahirlah Tatabahasa Struktural yang menekankan aspek

sistem dan unsur-unsur huraian bahasa secara mendalam. Aliran Ferdinand

berkembang dengan pelbagai mazhab antaranya ialah mazhab Geneva, Draha dan
Glosematik. Sementara itu di Amerika, L. Bloomfield , Franz Boas dan Edward Sapir
juga banyak menurut langkah Ferdinand. Seorang lagi ahli linguistik Amerika yang
terkenal ialah Z.S Haris menjalankan kajian linguistik secara struktur. Usaha Haris jelas
terpapar dalam buku berjudul Struktural Linguistik (1951). Dalam bukunya itu, Haris
didapati sangat mementingkan langkah-langkah dan kaedah yang patut dijalankan
untuk mengkaji bahasa. Sementara itu tokoh Tatabahasa Struktural Melayu Era Tahun
1960-an ialah Asmah Hj. Omar (1968) -Morfologi- Sintaksis, Bahasa Melayu (Malaya)
dan Bahasa Indonesia Satu Perbandingan Pola. Asmah Hj. Omar dan Rama Subbiah
(1968) - An Introduction to Malay Grammar. Asmah Hj. Omar (1970) - Bahasa Malaysia
Kini: Satu Pengenalan Melalui Struktural (Buku 1-V) dan asraf (1971) - Mari Belajar
Bahasa Kita.
o 3.3.1.Tatabahasa Transformasi Generatif
o Tatabahasa Transformasi Generatif mula diperkenalkan dalam bidang linguistik
pada

tahun 1957 oleh Avram Noah Chomsky. Beliau

ialah seorang ahli

linguistik , pendidik , aktivis politik dan penulis Amerika Syarikat yang prolifik.
Beliau dilahir dan dibesarkan di Philadelphia, Pennsylvania. Beliau menamatkan
ijazah pertamanya pada tahun 1945 dan pengajian sarjananya pada tahun 1955
di Universiti Pennsylvania. Chomsky telah mencipta dan memperkenalkan satu
bidang linguistik baharu yang diberi nama tatabahasa generatif berdasarkan
teori yang beliau usahakan sepanjang tahun 1950- an. Beliau telah menerbitkan
teori yang dipanggil tatabahasa tranformasi generatif dalam bukunya yang
bertajuk Syntactic Structures (1975) dan Aspects of the Theory of Syntax (1965)
iaitu buku yang telah menghuraikan nahu tranformasi dengan eksplisit dan
formal. Teori ini terkenal kerana kelainan yang ditonjolkan iaitu penggunaan
rumus semacam rumus matematik.
o Tatabahasa Transformasi Generatif mendapat sambutan dan popular dalam
kalangan para linguistik antarabangsa termasuklah pakar-pakar bahasa di
13

BMM3112
Malaysia. Pengaruh terhadap tatabahasa Transformasi Generatif

ini bukan

hanya setakat di Amerika sahaja malah telah menular ke negara-negara Eropah

dan juga ke Asia Tenggara khususnya Malaysia. Antara tokoh-tokoh bahasa
Melayu yang sealiran dan seangkatan dengan tatabahasa ini ialah Lutfi Abas
melalui bukunya iaitu Linguistik Deskriptif dan Nahu Bahasa Melayu yang
ditulisnya pada tahun 1971 , Abdullah Hassan melalui bukunya iaitu Linguistik
Am tahun 1980 , Nik Safiah Karim melalui buku Tatabahasa Dewan (1991) dan
Bahasa Malaysia Syntax (1978) dan beberapa orang lagi ahli bahasa
Transformasi Generatif Melayu.
o Tatabahasa Transformasi Generatif (TG) merupakan satu aliran mazhab
pengkajian bahasa. TG memberi tumpuan terhadap bidang sintaksis serta
mengutamakan bidang semantik. Dasar utama teori ini ialah dengan
menganggap bahawa setiap ayat yang dihasilkan sebenarnya mengandungi
dua peringkat. Peringkat-peringkat tersebut ialah struktur dalaman dan struktur
permukaan.
o

Struktur dalaman ialah struktur yang mengandungi bentuk ayat dasar atau ayat
inti yang diperlukan untuk membentuk asas makna ayat atau membentuk
semantik ayat. Struktur permukaan ialah struktur ayat yang biasanya telah
mengalami perubahan daripada struktur dalamannya. Ia juga merupakan bentuk
ayat yang akan sebenarnya diucapkan oleh si penutur untuk ditafsirkan oleh
bahagian bunyi bahasa atau komponen fonologi.

o Menurut Nik Safiah Karim (1993), teori TG mengandaikan adanya dua peringkat
struktur ayat iaitu peringkat struktur dalaman dan peringkat struktur permukaan.
Kedua-dua peringkat struktur ini diterbitkan oleh dua jenis hukum atau rumus
tatabahasa. Rumus-rumus tersebut ialah Rumus Struktur Frasa (RSF) dan
Rumus Transformasi. RSF akan membentuk ayat pada struktur dalaman
manakala Rumus Transformasi akan menerbitkan ayat pada peringkat
permukaan. Ayat-ayat yang terhasil daripada kedua-dua bentuk tersebut
biasanya tidak mempunyai persamaan. Ayat yang terhasil daripada struktur
14

BMM3112
dalaman akan menjadi input kepada pembentukan ayat pada peringkat
permukaan. Teori ini juga mengandaikan bahawa kedua-dua jenis rumus
tatabahasa ini menjadi sebahagian daripada unsur kecekapan berbahasa
seseorang individu.
o Menurut Chomsky (1965), nahu terdiri daripada set rumus untuk menghasilkan
ayat yang tidak terhad jumlahnya. Nahu ini menganalisis bahasa berdasarkan
himpunan-himpunan tulisan dan bertujuan untuk memudahkan seseorang yang
mempelajari sesuatu bahasa itu dapat membentuk ayat-ayat baharu dan
memahami pertuturan orang lain yang tidak pernah didengarinya. TG juga
dinyatakan bahawa nahu dibahagikan kepada tiga komponen iaitu sintaksis,
semantik dan fonologi.
o Menurut Hashim Haji Musa (1993), komponen nahu mengikut aliran TG
mengandungi lima komponen iaitu komponen leksikon, komponen kategori atau
struktur frasa, komponen transformasi, komponen fonologi dan komponen
semantik. Komponen leksikon dan komponen struktur frasa sekaligus
membentuk komponen dasar dan bergabung dengan komponen transformasi
untuk membentuk komponen sintaksis.
o 3.3.2.Rumusan
o Kemunculan Tatabahasa Transformasi Generatif yang diasaskan oleh Chomsky
memberi impak kepada arus perkembangan tatabahasa sejagat. Aliran tersebut
telah memberi satu dimensi baru dalam suatu kesatuan tatabahasa dunia. Teori
ini telah mengisi ruang kosong yang ditinggalkan oleh aliran-aliran tatabahasa
sebelumnya.

Pendekatan

tatabahasa

transformasi

generatif

telah

pun

diterapkan ke dalam pengajaran bahasa Melayu di Malaysia. Penerapan ini

dilakukan dengan beberapa pengubahsuaian dengan kehendak dan kriteria
bahasa Melayu.

15

BMM3112
o Tokoh-tokoh bahasa di Malaysia seperti Nik Safiah Karim, Arbak Othman,
Asmah Hj Omar dan Hashim Hj Musa telah menggunakan pendekatan
Tatabahasa Transformasi Generatif dalam penulisan buku teks dan pengajaran
bahasa Melayu di peringkat universiti. Kemunculan Tatabahasa Transformasi
Generatif telah mempengaruhi senario penyelidikan bahasa dan merancakkan
lagi perkembangan tatabahasa Melayu di Malaysia.
o
o
o
o
o 4.0 Peta i-Think

Aliran linguistik struktural ini

muncul pada kurun ke-20.

o
Peta Pokok

Ahli-ahli bahasa yang

menganuti aliran ini terdiri

o
Tatabahasa
daripada Ferdinand de
Saussure, Leornand
o
Bloomfield, Otto
Jespherson, dan Edward
o
Saphir.
Difahamkan bahawa
kemunculannya
keranaTatabahasa Transformasi Generaftif
ng timbulo selepas
aliran Tradisional
struktural. Tatabahasa
Tatabahasa
Struktural
n yang dipelopori oleh Noam Chomsky. pertentangan pendapat
dengan
aliran dan
tradisional.
dan
perasaan
manusia
teratur
serta
menggunakan
alat untuk membunyikan suara.
berapa
kekurangan
dandengan
kelemahan
teori
tradisional
struktural.
o

Tentangan
utamanya
ialah
asiliaitu
daripada
sebab
dan akibat
dan bahasa
duniadan
ini ialah
variasi-variasi
daripada
satu
sistem yang
n,
bermula
daripada
unsur-unsur
yang di
terhad
kemudian
akan bertambah
dan
berkembang
unb
dasar rasional yang
digunakan oleh aliran
o
tradisional untuk
membentuk kategorio
kategori tatabahasa dan
anggapan bahawa semua
o
bahasa mempunyai kategori
universal.
16

BMM3112
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o 4.1 Peta Buih:Tatabahasa Tradisional
o Ciri-ciri tatabahasa tradisional
o
o
Jurnal

Buku rujukan

o
o
o

Kajian bahasa juga

dibuat secara deduktif,
iaitu mengutamakan
pemahaman peraturanperaturan bahasa
terlebih dahulu
sebelum memberikan
contoh-contoh.

Kajian-kajian bahasa
dibuat berasaskan
bahasa tulisan

o
o

17

BMM3112
o
o
Selain itu, huraian
tatabahasa bersifat
o
rasional dan berasaskan
anggapan bahawa disiplindisiplinolain tiada kaitan
dengan bahasa. Akibatnya
huraianounsur-unsur
bahasa tidak tetap dan
tidak tepat.
o

Teori ini juga

berpendapat semua
bahasa mempunyai
peraturan yang sama
dengan bahasa Yunani
dan ciri nahunya
mementingkan bahasa
tulisan serta kajian
berdasarkan hukum.

o
o
o
Tatabahasa Dewan Edisi
Ketiga

o
Laman sesawang
o 4.2 Peta Buih:Tatabahasa Struktural
o Ciri-ciri tatabahasa Struktural
o
Jurnal
o

Buku rujukan

o
o
o
o

Bahasa ialah alat

perhubungan

Bahasa ialah satu

sistem bunyi

18

BMM3112
o
o
o
o
o
Bahasa ialah
pertuturan

o
Bahasa bersifat
arbitrari
o
o
o
o
Laman sesawang

Tatabahasa Dewan
Edisi Ketiga

o
o 4.3 Peta Buih:Tatabahasa Trasformasi Generatif
o Ciri-ciri tatabahasa Transformasi Generatif

Buku rujukan

Jurnal
o
o
o
o

Menganalisis
fonologi,
morfologi, dan
sintaksis yang
menggunakan
simbol-simbol
dan rumusrumus.

Suatu urutan
yang teratur
daripada rumusrumus

19

BMM3112
o
Pertama, melalui
peraturan-peraturan
o
struktur-struktur rangkai
kata dan leksikon yang
o satu
membentuk
komponen sintaksis,
menerbitkan
struktur
o
dalamannnya dalam
bentuk yang boleh
o
diterjemahkan maknanya.

Kedua, peraturan
transformasi, iaitu
menukarkan struktur
dasar yang abstrak
kepada struktur luar yang
konkrit setelah
dipadankan dengan
peraturan bunyi dan lahir
sebagai satu ujaran.

o
o
o
o
o
o
Laman sesawang

Tatabahasa Dewan Edisi

Ketiga

o
5.0 Sejarah perkembangan ejaan jawi di Malaysia
o 5.1 Pengenalan Tulisan Jawi

o Tulisan Jawi telah wujud sejak sekitar tahun 1300 M di Kepulauan Melayu.
Perkembangannya berhubung kait dengan ketibaan Islam, khususnya daripada
orang Parsi. Abjad Arab yang diperkenalkan ini diubah suai agar sesuai dengan
bahasa Melayu klasik lisan. Tulisan Jawi ditulis dari kanan ke kiri, dan ditokok
dengan 6 huruf yang tiada dalam bahasa Arab, iaitu ca pa, ga, nga va dan nya.
Tulisan ini telah berkembang sejak zaman Kerajaan Islam Pasai kemudian
disebarkan ke Kerajaan Melaka, Kerajaan Johor dan juga Aceh pada abad ke20

BMM3112
17. Bukti kewujudan tulisan ini di Malaysia adalah dengan terjumpanya Batu
Bersurat Terengganu yang bertarikh 702H atau 1303M manakala tulisan Rumi
yang paling awal ditemui adalah pada akhir kurun ke-19. Ini menunjukkan
tulisan Jawi telah sampai ke negara ini lebih awal berbanding tulisan Rumi.
Tulisan Jawi merupakan tulisan rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak
Bersekutu semasa penguasaan British. Kini tulisan ini digunakan dalam urusan
agama Islam dan adat istiadat Melayu di Malaysia. Pada zaman dahulu, tulisan
Jawi memainkan peranan penting dalam masyarakat. Tulisan ini digunakan
sebagai perantara penting dalam semua urusan pentadbiran, adat istiadat dan
perdagangan. Contohnya digunakan dalam perjanjian-perjanjian penting antara
pihak-pihak Raja Melayu dengan pihak-pihak berkuasa Portugis, Belanda dan
Inggeris. Selain itu, Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 bagi Malaysia antara lain
juga tertulis dalam abjad Jawi.
o
o 5.2 Pendahuluan
o Sejarah tulisan Jawi adalah antara tulisan terawal yang pernah ditemui.Tulisan
ini telah berkembang sejak zaman Kerajaan Islam Pasai kemudian disebarkan
ke Kerajaan Melaka, Kerajaan Johor dan juga Aceh pada abad ke-17. Bukti
kewujudan tulisan ini di Malaysia adalah dengan terjumpanya Batu Bersurat
Terengganuyang bertarikh 702H atau 1303M manakala tulisan Rumi yang
paling awal ditemui adalah pada akhir kurun ke-19. Ini menunjukkan tulisan Jawi
telah sampai ke negara ini lebih awal berbanding tulisan Rumi. Tulisan Jawi
merupakan tulisan rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu semasa
penguasaan British. Kini tulisan ini digunakan dalam urusan agama Islam dan
adat istiadat Melayu yang kebanyakkannya di Johor, Kedah,Kelantan, Perlis,
dan Terengganu.
o Pada zaman dahulu, tulisan jawi memainkan peranan penting dalam
masyarakat. Ia digunakan sebagai perantara penting dalam semua urusan
21

BMM3112
pentadbiran, adat istiadat dan perdagangan. Contohnya digunakan dalam
perjanjian-perjanjian penting antara pihak-pihak di Raja Melayu dengan pihakpihak berkuasa Portugis, Belanda dan Inggeris.
o Selain itu, Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 bagi negara Malaysia antara lain
juga tertulis dalam abjad Jawi. Abjad Bukti bertulis mengenai Pengisytiharan
Kemerdekaan Tanah Melayu yang ditulis dalam bahasa Melayu bertulisan Jawi.
Dokumen Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 telah ditulis dalam dua bahasa
iaitu bahasa Melayu yang ditulis Jawi dan bahasa Inggeris.
o 5.3 Sejarah perkembangan ejaan Jawi
o Banyak kajian telah dilakukan tentang perkembangan sistem tulisan Jawi di
Kepulauan Melayu yang dijalankan oleh orang Barat. Mereka berbuat demikian
kerana tugas atau ada kaitan dengan keperluan pentadbiran, perniagaan dan
agama Kristian. Ada juga yang melakukannya disebabkan oleh kecenderungan
kesarjanaan mereka, iaitu sebagai pembawaan daripada tradisi pengajian yang
dialami mereka di Universiti Cambridge, Oxford, Leiden dan lain-lain.
o

Shellabear yang menulis artikel tentang perkembangan ejaan Melayu (Jawi)

pada tahun 1901 (the Evolution of Malay Spelling, JMBRAS, 1901,Vol. 36: 75
135), telah menyebut dan memberi ulasan terhadap beberapa orang pengkaji
Barat yang telah menyelidiki bahasa Melayu, termasuk ejaannya (Jawi).
Antaranya ialah van Rongkel,van Elbinck, Robinson, Gerth v. Wijk, Werndly, van
der Wall, Cohen Stuart, de Hollander, van der Tuuk, Pihnappel, Klinkert dan
Wilkinson dan Shellabear.

Mereka telah menyuarakan rasa kagum kerana

keseragaman ejaan Jawi yang terkandung dalam manuskirp-manuskrip,

sebelum kurun ke -17 Masihi yang tertulis di seluruh pelosok Kepulauan Melayu
dari Acheh ke Sulawesi.

Beliau telah memberi dua sebab tentang hal itu.

Pertama, kemahiran menulis pada masa itu, hanya dikuasai oleh beberapa
orang tukang tulis. Mereka ini tentu sekali terlatih dalam kaedah penulisan dan

22

BMM3112
dengan itu dapat menjaga keseragamannya.

Kedua, teks pada masa itu

tentang agama dan kerajaan, yang ditulis oleh mereka yang terpelajar sahaja.
o Satu perkara yang amat menarik yang dinyatakan oleh Shellabear (ibid.: 77-78)
ialah orang Melayu menerima sistem tulisan Jawi ini secara langsung daripada
orang Arab, dan orang Arablah yang mula-mula menggunakan sistem tulisan
Arab untuk menulis bahasa Melayu yang seterusnya terkenal dengan nama
tulisan Jawi itu.
o

Oleh sebab kebanyakan sistem tulisan Arab tidak menggunakan tanda baris,
maka penulisan tanpa tanda baris telah menimbulkan kekeliruan dalam bahasa
Melayu. Kekeliruan tersebut berlaku kerana tanda baris bahasa Melayu tidak
dapat diramalkan seperti dalam bahasa Arab. Oleh itu pada awal penggunaan
tulisan Jawi, mengikut Shellabear, tanda baris digunakan, termasuklah tanda
tasydid. Tetapi setelah jurutulis-jurutulis sudah biasa dengan ejaan perkataanperkataan, maka tanda baris itu ditiadakan kecuali;

... in the cases of unusual words and peculiar derivatives.

o Demikianlah caranya kata Shellabear, bahasa Melayu ditulis dengan tulisan

Jawi pada awal abad ke-17 Masihi. Pada tahun 1812 Marsden telah
memperkatakan tulisan Jawi dalam bukunya A Grammar of the Malayan
Language (London, 1812). Marsden menyebut tentang 28 abjad Arab (yang
sebenarnya 29, iaitu abjad hamzah tidak diambil kira olehnya), yang
dipinjam oleh bahasa Melayu dan mencipta enam abjad baru (termasuk
yang kemudian digugurkan).

Marsden menghuraikan penggunaan tiap-tiap

abjad dalam perkataan dan menamakan abjad-abjad itu sebagai konsonan

seperti halnya dalam bahasa Arab (Marsden, 1812: 14).

Tentang vokal,

Marsden mengatakan tulisan Melayu juga menggunakan sistem pemvokalan

seperti bahasa Arab (ibid.) dengan menggunakan tanda-tanda baris, iaitu atas,
bawah, dan hadapan.

Marsden juga membincangkan tanda-tanda ortografi

23

BMM3112
dalam tulisan Jawi seperti jezm (tanda mati), tasydid, hamzah, meddah
(panjang pendek) dan angka (ibid,:20).
o Pada tahun 1913, R.O. Winstedt telah memperkatakan ejaan Jawi dalam
bukunya Malay Grammar (Oxford, 1913).

Kajian Winstedt tentang ejaan ini

jelas berasaskan kajian-kajian terdahulu, terutamanya yang dilakukan oleh

Marsden (1812) dan Shellabear (1901). Oleh itu tidak banyak perkara baru
yang diperkatakannya, kecuali tentang tiga teori yang berkaitan dengan
penggunaan huruf saksi oleh tukang tulis Jawi yang berpendidikan Arab dan
kemunculan penggunaan hamzah ( Winstedt, 1913: 41-42). Selain ejaan
Jawi, Winstedt juga telah memperkatakan ejaan Rumi bahasa Melayu (ibid.:43)
Di kalangan orang Melayu, Raja Ali Haji ialah tokoh yang mula-mula
memperkatakan sistem ejaan Jawi seperti yang tercatat dalam tulisannya
Bustan al-Katibin (1267 H./1857 M.) Huraian Raja Ali Haji tentang ejaan Jawi,
sebenarnya

merupakan

panduan

untuk

mengenal,

menyebut

dan

menggunakannya dalam bentuk tulisan.

o Tokoh Melayu seterusnya yang memperkatakan sistem tulisan Jawi ialah
Muhammad Ibrahim, iaitu anak Abdullah Munshi, yang telah menerbitkan Kitab
Pemimpin Johor pada tahun 1878 M.

Buku ini juga merupakan panduan

tentang kaedah ejaan Jawi.Tokoh Melayu yang mula-mula menganalisis sistem

ejaan Jawi dengan bersungguh-sungguh dari segi prinsip dan segala
permasalahannya ialah Zainal Abidin bin Ahmad (Zaba) dalam tulisannya yang
bertajuk Jawi Spelling (JMBRAS, vol. IV, 1928, hlm. 80-104). Beliau telah
memperkatakan

tulisan

Jawi

dari

segi

sebab-sebab

timbulnya

ketidakseragaman ejaan, sistem pemvokalan dalam Jawi, sistem ejaan dalam

suku

kata

terbuka dan

tertutup, kepanjangan, tekanan

dan

intonasi,

perkembangan penggunaan abjad , , penggunaan abjad-abjad , dan

penyebutan serta pengejaan bunyi a pada akhir kata.

Zaba seterusnya

menerbitkan buku Daftar Ejaan Melayu Jawi-Rumi pada tahun 1949. Beliau
juga telah membincangkan kaedah ejaan Jawi dan Rumi dalam buku nahunya
24

BMM3112
yang termasyhur, iaitu Pelita Bahasa Melayu penggal I (1940).Dua orang tokoh
Melayu lagi yang pernah memperkatakan ejaan Jawi ialah Raja Haji
Muhammad Tahir bin almarhum Murshid Riau yang termuat di dalam bukunya
Rencana Melayu (1928). Seorang lagi tokoh Melayu ialah Mejar Datuk Haji
Muhammad Said Sulaiman yang telah menulis buku Buku Katan (1936) dan
Panduan Bagi Ejaan PBmPB (1936).
o Pada tahun 1954, sebuah jawatankuasa penyiasat tulisan Jawi-Rumi dalam
Kongres

Persuratan

Melayu

se-Malaya

Kedua

di

Seremban,

telah

membandingkan sistem tulisan Jawi dan Rumi. Hasil daripada penyiasatan itu
maka disimpulkan (dalam Memorandum Mengenai Tulisan Rumi untuk Bahasa
Melayu 1954) 11 kelebihan tulisan Rumi berbanding dengan 12 kelemahan
tulisan Jawi, dan satu kelemahan tulisan Rumi berbanding dengan satu sahaja
kelebihan tulisan Jawi.
o Daripada hasil penyiasatan di atas, maka Angkatan Sasterawan 50 telah
mengesyorkan bahawa tulisan Rumi dirasmikan bagi persuratan Melayu dengan
tidak menghapuskan tulisan Jawi sehingga masa akan menentukannya.
Pengesyoran ini telah diterima oleh Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu
Ketiga, di Singapura/Johor Bahru, 1956, sambil mengambil ketetapan
membentuk satu badan untuk mengkaji bagaimana hendak memelihara tulisan
Jawi dan bagaimana hendak menyamakan ejaan tulisan Jawi di Malaya dan
Indonesia.
o Dalam tahun 1972, Raja Mukhtaruddin Dain, telah mengesyorkan satu sistem
pemvokalan ejaan Jawi melalui penggunaan tanda-tanda baris sepenuhnya
dengan mengetepikan penggunaan abjad , , untuk menandakan bunyi
vokal (Raja Mukhtaruddin Dain, 1972: 309-312). Beliau mengesyorkan tanda
baris di atas melambangkan vokal a, tanda baris di bawah melambangkan vokal
i, tanda baris di hadapan melambangkan vokal u, dan sebagainya.

25

BMM3112
o Pada tahun 1981 Jawatankuasa Mengkaji Penggunaan Bahasa Malaysia di
bawah naungan Kementerian Pendidikan Malaysia telah mengesyorkan supaya
ejaan Jawi pada masa itu dikaji semula dan diperkemaskan. Oleh itu, pada
tahun 1983, melalui daya usaha Dewan Bahasa dan Pustaka, Awang Mohamad
Amin, telah membuat penyelidikan tentang tulisan Jawi yang berjudul Satu
Kajian Terhadap Kaedah Ejaan Jawi Zaba. Tujuannya adalah untuk mencari
data tentang ejaan Jawi bahasa Melayu dengan harapan bahawa data itu akan
digunakan sebagai asas untuk menyempurnakan ejaan tersebut.
o Bagaimanapun, hasil kajian tersebut telah dibahaskan oleh Raja Mukhtaruddin
bin Raja Mohd. Dain dalam artikelnya Laporan Tentang Satu Kajian Kaedah
Ejaan Melayu Zaba yang dibuat oleh Tuan Awang Mohd. Amin dan Haji
Hamdan bin Haji Abdul Rahman dalam artikelnya Sistem Ejaan Jawi Bahasa
Melayu Bagi Memenuhi Keperluan Masa Depan dalam satu bengkel yang
diadakan di Dewan Bahasa dan Pustaka pada bulan Februari 1983. Sebagai
kesan daripada perbincangan dalam bengkel itu, satu jawatankuasa ejaan Jawi
Dewan Bahasa dan Pustaka, telah dibentuk untuk menyemak sistem tulisan
yang ada pada masa itu (khususnya sistem tulisan Jawi Zaba) dan
memperkemaskannya.
o Sistem ejaan itu dibengkelkan dalam Konvensyen Kebangsaan Tulisan Jawi di
Terengganu pada bulan April, 1994. Sistem ejaan itu diterima oleh konvensyen,
dan sebagai natijahnya, pada tahun 1986, diterbitkanlah buku Pedoman Ejaan
Jawi Yang Disempurnakan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka.

Buku ini

mengandungi tiga bab, iaitu tentang pengenalan abjad dan huruf, bentuk huruf
dan cara penulisan dan kaedah mengeja Jawi.

Pada tahun 1988, Dewan

Bahasa dan Pustaka menerbitkan pula buku Daftar Ejaan Rumi-Jawi.Di

kalangan orang Timur, Kang Keong Seock (1986) dari Korea telah menyiapkan
satu kajian berjudul Perkembangan Tulisan Jawi dalam Masyarakat Melayu
sebagai satu tesis Sarjana Sastera di Universiti Malaya, yang kemudiannya
diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (1990). Dalam kajiannya, Kang
26

BMM3112
menyentuh tentang sejarah perkembangan tulisan Jawi daripada bentuk Arab
kepada Melayu asli dan menghuraikan perkembangan tulisan Jawi. Kang telah
mengesyorkan satu sistem gaya tulisan Jawi yang baharu. Pengesyorannya
yang pertama adalah untuk melestarikan prinsip penggunaan baris yang ada
pada

ejaan

Arab

bagi

bunyi-bunyi

vokal

pada

suku

kata

tertutup.

Pengesyorannya yang kedua pula adalah bunyi vokal dalam suku kata terbuka
mesti dilambangkan oleh abjad vokal yang sebenar.
o 6.0 Terjemah petikan Bahasa Inggeris ke Bahasa Malaysia
o Topic Haze: A Danger to Health
o

The haze is a constant phenomenon faced by Malaysia and her neighbouring

countries. The haze is basically pollution of atmosphere, which is clogged with
pollutants and other substances from forest fires.

The haze is a direct effect of forest fire in Kalimantan and other parts of
Indonesia due to slash and burn method of farming. The Indonesian authorities
appear to have no power to control farmers from practising such methods. The
haze is further worsened by open burning practised by most Malaysians. Openfield burning of rice straw by the rice planters and open burning of dried leaves
and garbage done by the public are a few examples that done by Malaysian.
Many are ignorant of the health effects of open burning.

During the haze, hospitals and clinic often report a dramatic increase in
respiratory problems, lung infections and asthma attack. The Air Pollution Index
(API) usually indicates the hazardous and dangerous levels of pollution during
this period. The haze has long-term side effects. Prolonged inhalation of polluted
air will result in serious lung infection which particularly affects the elderly.

The government must play its role to reduce the haze treat. It has to
cooperate with the Indonesian authorities to stamp out forest fires. The culprits

27

BMM3112
must be brought to justice, either through healthy fine or prison sentence.
Constant vigilance would ensure the perpetrators do not repeat their offence.
o The government should also raise the public awareness of the dangers of forest
fire. Continuous campaign of the cause, solutions and steps-need-to-be-taken to
reduce the haze need to be promoted through all types of social media like
television, radio, newspaper and even via internet. The authorities should also
provide assistance to farmers and introduce more sophisticated forest clearing
methods.
In Malaysia, strict laws must be imposed to penalise those who practise

open burning. On-going campaigns on the dangers of open burning should be

intensified. Individuals too have a role to play. They must participate in every
campaign and stop burning. Students can advise their parents not to practice
open burning.
Every individual has to remember that we do not own the world, but

instead we lent it from our future generations. We must protect our world so that
our grandchildren woulh have a healthy earth to live.
o
o
o
o
o
o
o

Ahmad Harun bin Hashim

Seremban, Negeri Sembilan( 375 words)
From: Penilaian Topik Vista SPM/Sasbadi/2009

6.1 Petikan Bahasa Melayu

Tajuk:Jerebu memudaratkan kesihatan
o

Jerebu adalah satu fenomena yang berterusan yang dihadapi oleh

Malaysia dan negara-negara jirannya. Jerebu pada dasarnya merupakan pencemaran

udara atmosfera, yang tersumbat akibat pencemaran dan bahan-bahan kimia

lain

hasil daripada kebakaran hutan.

o

Jerebu adalah kesan langsung daripada kebakaran hutan di Kalimantan

dan daera lain di Indonesia akibat pertanian. Pihak berkuasa Indonesia tidak
mempunyai kuasa untuk mengawal petani dari mengamalkan kaedah tersebut.
28

BMM3112
Jerebu ini diburukkan lagi oleh pembakaran terbuka yang diamalkan oleh
sebahagian besar rakyat Malaysia.
o

Semasa

jerebu,

hospital-hospital

dan

klinik

sering

melaporkan

peningkatan dramatik di kalangan orang awam seperti masalah pernafasan,

jangkitan paru-paru dan serangan asma. Indeks Pencemaran Udara (IPU)
biasanya menunjukkan bacaan yang tinggi dan berada di . Jerebu mempunyai
kesan sampingan jangka panjang yang akan memberi kesan kepada manusia.
o

Kerajaan perlu memainkan peranan untuk mengurangkan punca dan

ancaman jerebu. Pihak kerajaan perlu bekerjasama dengan pihak berkuasa
Indonesia untuk mengatasi masalah ini. Secara terbuka pesalah mesti dibawa
ke muka pengadilan, sama ada melalui denda atau hukuman penjara. Pesalah
haruslah dihukum agar tidak mengulangi kesalahan mereka.

Kerajaan juga perlu meningkatkan kesedaran orang ramai mengenai

bahaya kebakaran hutan. Kempen berterusan mengenai punca, penyelesaian
dan langkah-langkah mengatasi harus dijalankan secara berterusan.Contohnya
kempen melalui media sosial seperti televisyen, radio, akhbar dan juga melalui
internet serta majalah dan poster. Pihak berkuasa juga perlu menyediakan
bantuan kepada petani serta memperkenalkan kaedah pembersihan hutan yang
lebih canggih.

Di Malaysia, undang-undang yang ketat mesti dikenakan untuk

menghukum

mereka

yang

melaksanakan

pembakaran

terbuka.Kempen

mengenai bahaya pembakaran terbuka perlu dipertingkatkan. Setiap individu

juga perlu memainkan peranan. Mereka mestilah mengambil bahagian dalam
setiap kempen dan berhenti melakukan pembakaran terbuka.Murid atau pelajar
boleh menasihati ibu bapa mereka agar tidak mengamalkan pembakaran
terbuka.

29

BMM3112
o

Setiap individu perlu ingat bahawa kita tidak memiliki dunia, tetapi

sebaliknya kita mewariskan keada generasi akan datang. Kita mesti melindungi dunia
kita supaya generasi kita akan mempunyai bumi yang sihat untuk hidup.
o 7.0 Refleksi
o

Syukur kerana dengan jayanya pemulis telah menyempurnakan tugasan

BMM3112 iaitu Sejarah dan Perkenbangan Bahasa Melayu, Perkamusan dan
Terjemahan. Untuk subjek ini antara tugasan yang perlu diselesaikan ialah
menghuraikan 3 aliran dan pemikiran tatabahasa mereka yang dimaksudkan
ialah tokoh-tokoh pemikiran di Malaysia iaitu Zainal Abidin Ahmad (16
September 1895 - 23 Oktober 1973), juga dikenali sebagai Zaaba merupakan
seorang sasterawan dan pemikir Melayu keturunan Minangkabau yang giat
menulis sekitar tahun 1940-an. Berdasarkan pencapaiannya dalam bidang
kesusasteraan, beliau merupakan salah seorang budak kampung yang berjaya
meletakkan dirinya sebagai seorang tokoh yang terkemuka dalam sejarah
Malaysia.Beliau telah menyokong dan mempolori aliran tatabahasa tradisonal.

o Selain itu, pelopor tatabahasa Struktural pula ialah Dato' Prof. Dr. Hjh Asmah Hj.
Omar telah menghasilkan 45 buah buku akademik berkenaan linguistik yang
diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka, Universiti Malaya dan Akademi
Pengajian Melayu Universiti Malaya. Beliau turut menterjemah kamus Bahasa
Inggeris 'Oxford Advanced Learners Dictionary' ke dalam Bahasa Melayu yang
mengambil masa lima tahun. Beliau juga merupakan penyumbang rencana
akademik tempatan dan antarabangsa yang tidak jemu-jemu melontarkan
pendapat dan interpretasinya terhadap permasalahan ilmu linguistik.
o

Dan akhir sekali Professor Emeritus Datuk Dr. Nik Safiah Karim yang
dilahirkan pada 17 Disember 1939 di Kampong Banggol, Kota Bharu,
Kelantan.Beliau telah fahaman dan aliran tatabahasa Transformasi Generatif.
Sehinga kini buku Tatabahasa Dewan hasil beliau telah diguna pakai secara
meluas di Malaysia.

30

BMM3112
o

Pada dasarnya tugasan ini memang mencabar kerana penulis perlu

mencari bahan-bahan yang berkaitan tiga aliran tatabahasa iaitu tatabahasa
Tradisional, Struktural dan Transformasi Generatif .Terdapat pelbagai bahan
yang diperolehi sama ada melalui buku atau pun laman sesawang.Maka penulis
mula membuat catatan dan menghuraikan secara ringkas mengenai ketiga-tiga
aliran ini. Ini adalah tugasan yang mencabar bagi penulis kerana penulis perlu
memahami ketiga tiga aliran tatabahasa.Maka setiap aliran memerlukan
sekurang-kurang tiga atau 4 bahan rujukan untuk memastikan esei yang
dihasilkan bertepatan dengan kehendak kajian pengkhususan ini.

Setelah itu, penulis perlu menghasilkan persamaan atau perbezaan di

dalam sebuah peta yang berkonsepkan i-Think iaitu Kemahiran Aras Tinggi
(KBAT). Kesukaran mengenai penghasilan peta ini ialah penulis perlu memilih
peta i-Think yang berkaitan dengan tajuk tugasan.Terdapat 7 jenis peta i-Think
tetapi tidak semua peta sesuai digunakan.Oleh itu, pemilihan peta yang
bersesuaian perlu agar tidak lari dari kehendak tugasan.

Seterusnya penulis perlu menhasilkan sebuah penulisan mengenai

perkembangan sistem ejaan jawi di Malaysia. Terdapat banyak maklumat yang
diperolehi dari laman sesawang. Tetapi penulis perlu mencari dan menerokai
lagi maklumat agar tidak bercanggah dengan fakta yang telah sedia ada. Oleh
itu, tapisan maklumat dilakukan dan setiap bahan

yang diperolehi telah

dibanding bezakan dengan bahan maklumat yang lain.Dan akhirnya siaplah

bahan untuk kerja kursus sejarah perkembangan ejaan jawi di Malaysia.
o

Setelah itu, penulis perlu mencari satu bahan atau artikel yang
berbahasa inggeris dan diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu secara
menyeluruh dan global.Oleh itu, penulis telah mencari petikan teks di laman
sesawang yang bertajuk Jerebu. Jumlah perkataannya pula dihadkan kepada
seratus lima puluh patah perkataan hingga dua ratus lima puluh patah
perkataan. Penulis memohon bantuan dari rakan-rakan guru bahasa Inggeris di
sekolah agar dapat menterjemahkan teks ini kepada Bahasa Melayu.
31

BMM3112
o

Akhir sekali penulis perlu membuat refleksi berdasarkan kerja kursus

ini.Penulisa refleksi juga akan menyumbang markah untuk kerja kursus ini. Oleh
itu, setiap proses kerja kursus ini penulis perlu menulis semula di dalam bentuk
refleksi.Disamping itu bibliografi dan bahan perlu disertakan sekali sebagai bukti
dan kesahihanya.

o 8.0 Bibliografi
1. Abdullah Hassan (1987) Isu-isu Pembelajaran dan Pengajaran Bahasa Malaysia.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
2. Abdullah Hassan.(2006). Morfologi. Kuala Lumpur: PTS Profesional Publishing Sdn.
Bhd.
3. Arbak Othman .(1984). Permulaan Ilmu Linguistik. Selangor: Penerbitan Sarjana
Sdn.Bhd.
4. Asmah Haji Omar (1993) Susur Galur Bahasa Melayu.Kuala Lumpur:Dewan Bahasa
dan Pustaka.
5. Asmah Hj Omar.(2008). Nahu kemas kini. Kuala Lumpur: PTS Profesional Publishing
Sdn Bhd.
6. Asmah Hj Omar.(2008). Nahu Melayu Mutakhir. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
7. Kamarudin Hj.Husin, Siti Hajar Hj.Abdul Aziz, Arb'ie Sujud (1997) Pengajian Melayu 1:
(Ilmu Bahasa dan Kecekapan Berbahasa). Selangor: L.C.Marketing.
8. Prof.Dr.Asmah Haji Omar (1985) Perancangan Bahasa Dengan Rujukan Khusus
Kepada Perancangan Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.Pustaka.
9. Siti Hajar Hj.Abd.Aziz (1996)

Tatabahasa Bahasa Melayu (Perkataan).Kuala

Lumpur:Kumpulan Budiman Sdn.Bhd.

o
o
o
o
o 9.0 Lampiran
32

BMM3112
o
o
o
o

o
o

LAMPIRAN

33