KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014

PENGURUSAN GRAFIK

Bahasa Yunani
Sejarah

berasal

daripada

bahasa

Yunani 'hisotira' yang

bererti

Bahasa Inggeris
'History'

penyelidikan

atau pengetahuan yang

yang

diproleh

bermaksud masa

penelitian

lampau.

mendalam.

Kamus Dewan

melalui
Menurut Kamus Dewan,

yang

Sejarah bermaskud asal

usul

atau

salasilah.

Terdapat juga pengertian

Pengertian

lain iaitu peristiwa yang

Sejarah

benar-benar berlaku pada

Menurut Istilah

waktu
riwayat,
Kamus

lampau,

kisah,

dan

tambo.

Dewan

juga

memberi pengertian lain

iaitu

kajian

pengetahuan
Bahasa Arab

mengenai

peristiwa-peristiwa
telah

Sejarah berasal daripada

bahasa Arab

atau

lalu

ataupun

tawarikh.

'syajaratun'

yang bererti pohon kayu

yang
Pohon

bercabang-cabang.
kayu

yang

Bahasa Jawa
Sejarah dalam bahasa

bercabang-cabang

Jawa

diibaratkan sebagai sejarah

sebagai

'babad'

yang

kerana

bererti

riwayat

dan

sejarah

berkembang dari satu titik

yang

diistilahkan

sejarah.

kejadian yang lain yang

saling berhubungan.

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
Herodotus

Ibnu Khaldun

Sejarah ialah suatu kajian untuk

Sejarah didefinisikan sebagai catatan

menceritakan suatu perputaran jatuh

bangunnya

seseorang

tentang masyarakat umum manusia

tokoh,

atau peradaban manusia yang terjadi

masyarakt dan peradaban.

pada watak atau sifat masyarakat itu.

Pengertian
Menurut

Sejarah

Pendapat

Para

Ahli Sejarawan

Leopold Von Ranke

Sejarah
R.G.Collingwood
Sejarah

adalah

sebenarnya
sejenis

bentuk penyelidikan tentang

hal-hal yang telah dilakukan

dikaji

seperti

berlaku

dan

penulisan

kembali

sejarah

haruslah

yang benar.

Sejarah adalah dialog yang tidak pernah

selesai antara masa sekarang

dan

lampau, suatu proses interaksi yang

berkesinambungan

mengenai
benar

berdasarkan sumber serta kaedah

E.H.Carr

oleh manusia pada masa

lampau.

harus

antara

sejarawan

dan fakta-fakta yang dimilikinya.

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014

Aliran
Objektif
leopold
Von
Ranke

Aliran
Relatif
Carl
Becker
Charles
A. Beard

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014

Tafsiran sendiri terhadap pengertian

sejarah :
Sejarah merupakan suatu kajian ataupun
penyelidikan tentang kisah-kisah yang telah
berlaku yang melibatkan manusia dengan
mempunyai bukti atau fakta yang benar serta
tepat. Selain itu, sejarah juga tidak boleh
ditokok tambah dengan apa-apa jua tafsiran
sendiri ataupun pendapat sendiri.
Sumber primer merupakan
sumber
dalam

yang

terdapat

bentuk

catatan,

rekod-rekod kerajaan, failfail rasmi, surat -menyurat,

tulisan dan saksi utama
kepada kejadian ataupun
peristiwa lampau.

Sumber

sekunder

merupakan

hasil

penyelidikan
sejarah

ahli-ahli
berdasarkan

penggunaan
primer

yang

sumber
dihasilkan

dalam

bentuk

sejarah,

rencana,

buku
dan

jurnal sejarah.

Sumber Primer

Sumber Sekunder
Jenis-jenis Sumber Sejarah

Sumber Arkeologi
Sumber Lisan

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014

Sumber

arkeologi

merupakan

Sumber

lisan

adalah

bukti

berdasarkan temu ramah

tinggalan

aktiviti

saksi-saksi yang masih

manusia

dan

masyarakat

lampau.

Antaranya

ialah

hidup
oleh

dan

direkodkan

ahli-ahli

sejarah

melalui rakaman. Temu

tembikar, senjata, dan

ramah

alat batu.

bergantung
ingatan,

tersebut
kepada

gambar,

diari,

atau surat-menyurat.

PENGENALAN
Perkataan sejarah (History) berasal daripada perkataan Arab iaitu Syajaratun
yang bermaksud pohon. Mengikut pandangan"Bapa Sejarah", Herodotus, sejarah ialah
satu kajian untuk menceritakan satu kitaran jatuh bangunnya seseorang tokoh,
masyarakat, dan peradaban. Menurut Aristotle, sejarah adah peristiwa-peristiwa masa
lalu yang mempunyai catatan, rekod-rekod atau bukti-bukti yang kukuh. Menurut
R.G.Collingwood, sejarah ialah sejenis bentuk penyelidikan atau suatu penyiasatan
tentang perkara-perkara yang telah dilakukan oleh manusia pada masa lampau. Oleh
itu, dapat disimpulkan bahawa penulian dan penyelidikan sejarah adalah transkripsi
bertulis yang melibatkan penyiasatan khusus tentang peristiwa masa lalu yang
mempunyai bukti-bukti yang kukuh. Dalam penulisan sejarah, terdapat dua jenis aliran.
Yang pertama ialah aliran objektif dan yang kedua ialah aliran relatif. Menurut Kamus
Dewan, objektif bermaksud kenyataan yang berasaskan fakta yang sebenarnya yang
tidak dikuasai atau dipengaruhi oleh perasaan atau prasangka sendiri seseorang itu.
Aliran relatif pula dipengaruhi oleh perasaan dan prasangka diri seseorang.
ALIRAN OBJEKTIF DAN RELATIF DALAM SEJARAH
5

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
Keobjektifan penulisan sejarah merupakan sesuatu yang diimpikan oleh para
sejarawan. Penulisan sejarah sepatutnya ditulis secara objektif. Tetapi, keobjektifan
sejarah tidak dicapai disebabkan wujudnya penulisan sejarah secara subjektif.
Penulisan sejarah secara objektif diasaskan oeh Leopold Von Ranke (17951886). Bagi Ranke, matlamat penulisan sejarah adalah untuk menggambarkan kejadiankejadian sebagaimana sebenarnya berlaku" (wie es eigentlich gewesen) yang
membiarkan fakta-fakta sejarah bercakap dengan sendirinya tanpa penglibatan
sejarawan. Beliau menggariskan beberapa panduan seperti mempersembahkan fakta
yang tulen, mengikis prasangka, mengelakkan pengadilan moral dan sebagainya bagi
menghasilkan karya yang bersifat objektif. Bagi Lord Acton (1834-1902), beliau
menyatakan bahawa biarlah gambaran para sejarawan tentang sesuatu peristiwa itu
serupa sahaja dan memuaskan hati setiap pihak tanpa sebarang perasaan subjektif
atau sikap berat sebelah (bias). Ini membuktikan perjuangan Ranke bagi menulis
sejarah secara objektif diteruskan oleh sejarawan yang lain.
Pendapat Ranke ditentang oleh golongan Relativisme, yang terdiri daripada
Charles Beard dan Carl Becker dari Amerika Syarikat yang menulis karya sejarah
secara subjektif. Menurut Beard, Ranke sebenarnya tidak menulis sejarah secara
objektif, bahkan hanya menulis sejarah politik sahaja dan cuba untuk mempertahankan
kepentingan kelas-kelas konservatif yang berkuasa di Eropah. Charles A. Beard (18741948) pula menegaskan bahawa "sejarah ialah pemikiran sezaman mengenai masa
lampau." Ia merupakan hasil penulisan ahli sejarah yang mempunyai kepercayaan, nilainilai, atau prasangka yang dipengaruhi oleh pengalaman zaman tertentu. Bagi Beard,
objektiviti dalam sejarah merupakan satu impian sahaja. Beliau menyatakan sejarah
tidak boleh menjadi objektif selagi ahli sejarah tidak dapat memisahkan dirinya secara
mutlak daripada subjek yang dikaji. Carl L Becker (1873-1945), sarjana yang sealiran
dengan Beard juga mengakui pemisahan mutlak adalah di luar keupayaan semua
bidang empirikal termasuk sains semulajadi. Bagi Carl Becker, beliau menggangap
bahawa penulisan sejarah ditentukan oleh ahli sejarah sendiri, yang mempunyai akal
fikiran, tujuan, pemilihan, dan kecenderungan yang berasaskan pengalamannya pada
zaman tertentu. Ini disebabkan Becker menghujahkan bahawa peristiwa sejarah sudah
tidak ada lagi tetapi hanya wujud dalam pemikiran ahli sejarah sahaja.

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
Perkembangan penulisan sejarah objektif dibahagikan kepada dua zaman, yakni
zaman klasik dan zaman moden. Sejarawan pada zaman klasik hanya menulis sejarah
secara objektif tetapi pada hakikatnya perkembangan penulisan dipelopori pada suku
pertama kurun ke-19 iaitu Leopold Von Ranke. Tokoh pada zaman klasik yang menulis
sejarah secara objektif ialah Herodotus (484-424 S.M). Herodotus mempunyai karya
yang terulung seperti Histories dan Sejarah Perang Parsi. Dalam karyanya, beliau
menyaksikan dengan sendiri tempat-pempat berlakunya pertempuran,menemu duga
saksi-saksi

dengan

melawat

mereka

yang

terlibat

dalam

peperangan

serta

menggunakan bahan-bahan tulis seperti babad-babad Greek, karya-karya Hecateus dan

sebagainya. Tujuan Herodotus menulis secara objektif adalah untuk merakamkan
kegemilangan Greek dalam menghadapi Parsi agar ia tidak dilupakan oleh generasi
yang akan datang dan untuk mengesan sebab-sebab orang Greek dan Parsi berperang.
Thucydides juga berusaha menulis sejarah secara objektif. Karyanya tentang Perang
Pelopponesia merupakan sejarah sezamannya. Beliau memilih untuk menulis sejarah
sezaman kerana beliau berasa hanya bagi sejarah sezaman sahajalah ahli sejarah
dapat memberi jaminan bahawa apa-apa yang ditulis itu adalah benar. Kaedah
penulisan sejarah Thucydides secara objektif adalah sama dengan kaedah penulisan
Herodotus.
Perkembangan penulisan objektif dimantapkan pada zaman moden, iaitu oleh
John Locke (1632-1704) dan Auguste Comte (1798-1857). John Locke yang berasal dari
Wrington, England membawa aliran Empirisisme menghasilkan teori pengetahuan
melalui sumber pancaindera. Auguste Comte pula berasal dari Montepellier, Perancis.
Antara karya beliau yang terkenal ialah Sistem Filosofi Positif (1824). Beliau membawa
aliran positivisme yang menganggap bahawa sesuatu yang bererti hanya dapat
dibuktikan secara empirik dan saintifik. Tradisi ini menjadi asas kepada Leopoold Von
Ranke untuk memperkembangkan penulisan sejarah secara objektif. Ranke berasal dari
Wieche, Saxony, Jerman dianggap sebagai bapa pensejarahan moden kerana beliau
menggunakan kaedah secara saintifik dan objektif dalam kajian sejarahnya. Karya
Ranke

sentiasa

panjang

dan

terperinci

melambangkan

usaha

beliau

untuk

merealisasikan teori sejarahnya melalui kaedah yang kritis. Sejarawan yang terpengaruh
yang meneruskan pandangan Ranke ialah Lord Acton, J.B. Bury dan Futsel de
Coulenges. Coulenges berpendapat bahawa sejarah adalah sains dan sepatutnya
7

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
demikian.

Pendapat

beliau

dimantapkan

oleh

J.B.Bury. J.B.Bury

(1861-1927)

mengatakan bahawa "sejarah adalah sains, tidak kurang dan tidak lebih."
Pada awal kurun ke-20, pengaruh Ranke mula luntur disebabkan oleh sarjana
dari Amerika Syarikat yakni Charles Beard dan Carl Becker yang mempersoalkan
keupayaan ahli sejarah untuk menghasilkan karya sejarah secara objektif. Mereka
menyatakan bahawa kebenaran dalam sejarah bukanlah bersifat objektif tetapi bersifat
relatif. Dengan berlakunya perbezaan pandangan antara golongan objektiviti dengan
realitivisme ini telah menyebabkan berlakunya penulisan sejarah secara subjektif. Antara
tokoh terkenal yang menulis sejarah secara suubjektif ialah Benedetto Croce (18661952) dan R.G.Collingwood (1889-1943). Mengikut Croce, beliau menegaskan bahawa
semua sejarah ialah sejarah sezaman. Ini bermakna sejarah pada dasarnya terdiri
daripada melihat masa lampau melalui kaca mata masa kini dan hubungannya dengan
masalah-masalah dan bahawa kerja utama ahli sejarah bukanlah untuk mencatat tetapi
untuk menilai. Croce mendapat tempat yang luas di Perancis dan Great Britain kerana
beliau merupakan seorang pemikir yang lebih halus berbanding dengan sejarawan
Jerman terdahulu. Bagi Collingwood, beliau menganggap bahawa semua sejarah ialah
sejarah pemikiran yang memerlukan sejarah untuk menggambarkan kembali dalam
fikirannya pengalaman-pengalaman yang lalu. Pandangan Collingwood dalam The Idea
of History (1945) dapat diringkaskan seperti berikut. "Masa lampau yang dikaji oleh ahli
sejarah bukanlah suatu masa lampau yang telah mati tetapi suatu masa lampau yang
dari beberapa segi masih hidup pada masa kini." Tetapi sesuatu tindakan masa lampau
itu sudah mati iaitu tidak bermakna apa-apa kepada ahli sejarah kecuali sekiranya dia
dapat memahami pemikiran yang ada di belakangnya. Dengan ini, "semua sejarah
adalah sejarah pemikiran dan sejarah adalah pembentukan semula dalam fikiran ahli
sejarah tentang pemikiran sejarah yang sedang dikaji olehnya."
Antara ciri penulisan sejarah secara objektif ialah tidak berat sebelah (bias).
Penulisan sejarah tidak boleh dipengaruhi oleh perasaan sejarawan sendiri. Sejarah
perlu berasaskan sumber dan tidak memihak mana-mana pihak. Ini bermaksud
seseorang

ahli

sejarawan

tidak

boleh

membiarkan

perasaan

peribadinya

bermaharajalela semasa menjalankan kajian. Dengan kesedaran untuk mengelakkan

perasaan berat sebelah ini, sejarawan dapat menulis sejarah secara objektif. Perasaan
was-was dan perkara yang dikaji semua melalui pengalaman sendiri menyebabkan
8

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
berlakunya berat sebelah. Menurut pendapat Ibn Khaldun, "kesemua catatan sejarah,
oleh sifatnya itu sendiri, tidak bebas dan kekeliruan, bahkan catatan itu mengandungi
faktor yang akan menuju ke ara kekeliruan." Ibn Khaldun dalam bukunya, Muqaddimah
memberi tujuh sebab mengapa penulisan sejarah tidak dapat ditulis secara objektif.
Salah satu ciri tersebut ialah "adalah fakta bahawa terdapat manusia cenderung untuk
mengambil hati orang yang berpangkat besar daan orang yang berkedudukan tinggi
dengan cara memuji-muji, menyiarkan kemasyhuran, membujuk-bujuk, menganggap
baik segala perbuatan mereka dan memberi tafsiran yang selalu menguntungkan
terhadap semua tindakan mereka." Ini jelas menunjukkan sikap sejarawan yang bias
dengan mempunyai maksud tersirat bagi kepentingan dirinya. Oleh itu, sejarawan harus
berusaha bagi tidak mncampuradukkan perasaan dan fikiran sendiri semasa
menghasilkan karya.
Ciri berikutnya ialah mengkaji sumber dengan proses penyelidikan sistematik.
Sejarawan harus memahami dan mengamalkan proses penyelidikan yanng sistematik
kerana teknik ini akan memandu sejarawan dalam penghasilan karya sejarah yang
objektif. Sejarah mengemukakan kaedah dan teknik penyelidikan yang tersendiri.
Dengan cara ini, sejarawan mudah untuk menyusun matlamat dan skruktur penyelidikan
serta

penulisan

agar

dapat

menepati

kriteria-kriteria

yang

diperlukan

dalam

pengarangan sesebuah karya sejarah. Ini amat penting bagi menghasilkan satu
penyelidikan yang sistematik tanpa berlaku kepincangan. Perancangan yang teratur dan
teliti diperlukan semasa penyelidikan dijalankan. Perancangan ini terdiri daripada
langkah penyelidikan yang tersusun dengan sistematik bagi memudahkan proses
penyelidikan dilaksanakan. Menurut Garrangham, terdapat tahap utama dalam
penyelidikan sejarah, yakni mencari sumber maklumat untuk dikerjakan (heuristik),
menilai sumber-sumber dari sudut pandangan nilai kebuktiannya (kritisme), dan
pernyataan rasmi tentang penemuan-penemuan (sintaksis), heuristic dan kritisme
termasuk pengumpulan data-data sejarah membentangkannya berasaskan objektif dan
kesignifikasinya. Justeru, sejarawan perlu meneliti sumber yang diperolehi agar dapat
disahkan sama ada sumber tersebut merupakan sumber asli atau sumber sekunder.
Selain itu, ciri berikutnya ialah menggunakan sumber utama dan sumber yang
benar. Sejarawan haruslah mendapatkan dan menggunakan sumber yang utama dan
benar. Justeru, sejarawan perlu menganalisis bagi memastikan sumber tersebut
9

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
merupakan sumber asli. Selain itu, melalui sumber ini, sejarawan boleh mendapat dan
menentukan fakta yang diperlukan dan penerangan yang berkaitan dengan fakta
tersebut. Sumber asli sejarah dapat dibahagikan kepada dua jenis, yakni sumber primer
dan sumber sekunder. Sumber primer merupakan sumber yang asli dan belum
ditafsirkan termasuklah dokumen-dokumen awam, undang-undang dan sebagainya.
Tambahan pula, artifak-artifak yang dijumpai dalam proses carigali juga dikategorikan
dalam sumber ini.
Menganalisis sumber secara kritis dan jujur juga merupakan ciri yang perlu ada
dalam menghasilkan penulisan sejarah secara objektif. Sejarawan perlu bersikap jujur
terhadap sumber sejarah dan tidak boleh mengenepikan matlamat serta semangat bagi
mendapatkan kebenaran supaya tidak berlaku salah tafsir fakta. Oleh itu, semasa
melakukan pentafsiran dan penerangan, sejarawan perlu berfikiran terbuka iaitu
sejarawan perlu berpandukan sumber semata-mata dan bukannya berdasarkan
ideologi, motif dalam diri, desakan, memenuhi permintaan seseorang dan sebagainya
sehingga penulisan berat sebelah dan tidak objektif. Apabila sejarawan berlaku
kesalahan dalam maklumat, beliau tidak boleh mendiamkan diri. Ini diusulkan oleh
Barzun (1977) yang mengatakan bahawa seorang penyelidik yang tidak mencatat apa
yang benar dengan penuh ketulusan hatinya, maka penyelidik itu menjadikan keputusan
sesuatu peristiwa yang direkodkan itu sebagai tidak sah. Bagi menganalisis sumber
secara kritis, terdapat dua cara iaitu kritikan luar dan kritikan dalaman. Kritikan luar ialah
salah satu proses untuk mengesahkan ketulenan sumber-sumber primer manakala
kritikan dalaman adalah satu proses mentafsir isi kandungan sumber-sumber primer.
Tujuan kritikan sumber dilakukan adalah untuk menentukan keaslian sumber. Selepas
menentukan ketulenan sumber, maka tafsiran maklumat akan dilakukan menghasilkan
karya yang bersifat objektif.
Antara ciri dalam penulisan sejarah relatif ialah sikap sejarawan sendiri
menanamkan sikap subjektif dalam dirinya. Sikap subjektif ini sebenarnya wujud di
dalam diri sejarawan sejak awal-awal lagi. Menurut E.H.Carr, misalnya menyatakan
sudah menjadi tugas ahli sejarah untuk mencari semua sebab-musabab yang
mencetuskan sesuatu peristiwa dan mengaturnya dengan hierarki yang munasabah
agar ia dapat menjelaskan apa-apa yang sebenarnya yang berlaku. Beliau menyatakan
bahawa semasa susunan dilakukan, sebab utama didahulukan dan sebab sampingan
10

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
dikemudiankan. Semasa penghuraian, faktor utama dijelaskan dengan teperinci dengan
faktor-faktor samping itu dikaitkan juga. Dengan pemilihan faktor utama dan faktor
sampingan dan menyusunnya mengikut kepentingan, sudah jelas bahawa sejarawan
tersebut menonjolkan sifat relatif . Begitu juga dalam menerangkan pengertian sejarah,
ahli sejarawan tentunya mempunyai pandangan yang berbeza serta tersendiri terhadap
pengertian

sejarah.

Pengertian

sejarah

bagi

mereka

yang

bersikap

objektif

berkecenderungan memilih pengertian sejarah sebagai kisah-kisah yang telah berlaku

pada masa lampau. Hal ini berbeza bagi sejarawan yang bersifat relatif. Mereka
menganggap sejarah sebagai sesuatu kajian atau penyelidikan yang dilakukan oleh
sejarawan. Sebenarnya dengan memilih salah satu antara dua takrif ini, maka
sejarawan telah menonjolkan unsur relatif.
Ciri berikutnya dalam penulisan sejarah relatif ialah tujuan dalam diri sejarawan
yang mempunyai hasrat atau motif tertentu dalam penulisannya. Contohnya, Abdullah
Munsyi, cendekiawan Melayu kurun ke-19 yang termashyur, telah menulis sebuah
rikwayat dirinya yang berjudul Hikayat Abdullah, kerana ingin memenuhi permintaan
seorang sahabat karibnya. Dalam karya sejarah tradisional yang paling tersohor, iaitu
Sulalatus Salatin yang telah diperbaiki oleh Tunn Sri Lalang pada T.H.1021 untuk
mendapat unsur-unsur relatif termuat dengan jelas.
Ciri penulisan sejarah secara relatif ialah terdapat sentimen memihak kepada
sesuatu pihak dalam penulisan. Antara sejarawannya ialah R.O.Winstedt, walaupun
beliau banyak menyelidik serta menulis kesusasteraan mahupun sejarah tanah air kita,
tetapi beliau lebih percaya kapada catatan orang Barat daripada bahan tempatan. Beliau
hanya menulis melalui tanggapan ataupun perasaannya sahaja. Begitu juga dengan
Frank Swettenham. Beliau menulis tentang apa yang dianggapnya sebagai The Real
Malay, kebanyakan dalam penulisannya adalah berdasarkan pemerhatiannya sahaja.
R.J.Wilkinson juga menunjukkan penulisan relatif yang ketara dalam penulisannya.
Beliau pernah mengatakan bahawa pertarungan antara Hang Tuah dengan Hang Jebat
itu tidak menarik minat cita rasa orang Eropah. J.F.A Mc Nair juga merupakan seorang
orang Barat yang menulis tentang sistem politik orang Melayu tradisional. Penulisan
Beliau lebih kepada tanggapannya sendiri daripada menggunakan atau merujuk kepada
masyarakat tempatan itu sendiri. Kesimpulannya, terdapat sejarawan menulis
berdasarkan anggapan peribadi terhadap sesuatu peristiwa.
11

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
Komited terhadap agama dan ideologi tertentu juga merupakan salah satu
penulisan relatif. Oleh sebab terlalu taksub dengan agama dan ideologi masing-masing,
maka lahirnya pelbagai penulis yang berunsur relatif. Terdapat sejarawan yang
mengambil kesempatan menjalankan dakwah dan menyebarkan ideologi tertentu.
Selain itu, karya-karya sejarawan komunis pastinya lebih cenderung kepada model
Marxis. Ia mengandungi propaganda Marxisme dan polisi-polisi komunisme. Dengan ini
dapat ditafsirkan bahawa penulisan sejarah secara relatif dipengaruhi atau berasaskan
ideologi dan agama.
Bagi penulisan sejarah secara objektif, terdapat halangan untuk melaksanakan
dan ini menyebabkan penulis terpesong lalu karya yang berunsur relatif dihasilkan.
Antara halangan untuk menulis sejarah secara objektif ialah sikap berat sebelah.
Kegagalan sejarawan unntuk memisahkan antara objek dengan subjek menyebabkan
penulisan yang bersifat relatif berlaku. Sejarawan perlu mengabaikan fikiran dan
perasaan sejarawan sendiri. Ini dapat dilihat dalam penulisan Tuhfat Al-Nafis yang
bersifat berat sebelah. Ini kerana Raja Ali Haji dan Raja Haji Ahmad lebih memihak
kepada orang Bugis. Tambahan pula, beliau memperkecilkan Raja Kecil dari Siak.
Kecenderungan Raja Ali Haji terhadap semangat Bugis menyebabkan beliau lebih
menggambarkan tentang kehandalan pahlawan Bugis dalam peperangan sehingga
mereka dapat memegang jawatan tinggi dalam pemerintahan kerajaan Johor. Walaupun
Raja Ali Haji mengatakan tentang penentangan orang Melayu yang dipimpin oleh Kaja
Kecil dari Siak terhadap orang Bugis, namun beliau bersikap berat sebelah dengan tidak
menceritakan tentang penentangan Sultan Sulaiman terhadap Bugis. Dalam Tuhfat AlNafis, terdapat susunan tentang peperangan antara Raja Kecil dengan opu-opu Raja
Bugis.

Jelas

bahawa,

sikap

mengagung-agungkan

orang

yang

berpangkat

menyebabkan penulisan sejarah bersifat bias.

Halangan kedua ialah pemesongan kerana motif diri. Jika dilihat sebab
pemesongan. Namun, tidak semua penulis menonjolkan motif ini dengan ketara dalam
penulisannya. Penulis seperti Frank Swettenham merupakan penulis yang terkenal
dengan beberapa kenyataan sehingga menimbulkan persoalan di kalangan bangsanya
sendiri dan dan kepada orang Melayu. Antara kenyataan yang dikeluarkan sehingga
menimbulkan kontroversi ialah beliau mengatakan bahawa orang Melayu tidak
mempunyai institusi politik dan secara semula jadinya orang Eropah lebih pandai
12

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
daripada orang Melayu. Pernyataan ini tidak benar dan menunjukkan beliau hanya
menulis berdasarkan pemerhatian dan bukannya melalui penyelidikan terhadap sumber
sejarah. Terdapat juga penulis sejarah lain seperti Harry Ord menulis tentang keadaan
Tanah Melayu selepas kejatuhan Kesultanan Melayu Melaka. Beliau menceritakan
bahawa pergolakan yang berlaku di Tanah Melayu menimbulkan simpati orang British
sehingga mereka bercampur tangan di Tanah Melayu.
Terdapat sejarawan yang mentafsir sumber sesuka hati dalam penulisan sejarah
relatif. Pengumpulan fakta merupakan langkah pertama dalam usaha menghasilkan
sejarah yang objektif. Tafsiran dan interpretasi yang akan dikemukakan oleh sejarawan
berpandukan kepada fakta-fakta yang diperolehi. Interpretasi yang dibuat tanpa fakta
yang mencukupi akan ditolak sebagai kurang munasabah. Sebaliknya bilangan fakta
yang banyak tidak semestinya bermakna sesuatu tafsiran itu objektif. Kekurangan fakta
sejarah menyebabkan sejarawan cuba membuat spekulasi diri dan mengusulkan teori
agar dapat mengukuhkan sesuatu peristiwa. Ini dapat dilihat tentang tarikh pembukaan
Melaka dan raja pertama yang memerintah Negara berdaulat itu. Mengikut Sejarah
Melayu, raja pertama ialah Iskandar Syah tetapi menurut sumber cina mengatakan pula
Parameswara ialah orang yang pertama membuka Melaka. Bagi tarikh pembukaan
Melaka, tidak mempunyai sumber asli yang membuktikan tarikh tersebut. Mengikut
R.O.Winstead, tarikh pembukaan Melaka ialah pada 1398 berdasarkan sumber Gadinho
de Eredia manakala R.J Wilkinson menyatakan Melaka buka pada kurun ke-13. Ini jelas
menunjukkan kekurangan bukti menyebabkan pelbagai tafsiran berlaku.
Halangan yang berikutnya yang menghalang keobjektifan penulisan sejarah ialah
tafsiran yang dipesongkan. Terdapat sejarawan yang cuba menyembunyikan fakta
kebenaran dengan motifnya yang tersendiri. Menurut Ibn Khadun, setiap sejarawan
bersikap jujur pada diri sendiri dengan mengungkapkan perkara yang sebenarnya
berlaku ialah dengan memisahkan kebenaran daripada kesilapan dengan membuat
penyelidikan setiap fakta yang diterimanya.Sekiranya sejarah yang ditulis tanpa melihat
kebenaran, maka sejarah yang ditulis tidak berkualiti. Tafsiran yang dipesongkan ini
dapat dilihatkan dalam penulisan sejarah mengenai dasar campur tangan kepada dasar
tidak campur tangan British di Tanah Melayu. Sebab campur tangan British di Tanah
Melayu ialah keadaan huru-hara dahsyat yang berlaku di Tanah Melayu sehingga
menyebabkan pedagang Cina tidak berani menjalankan perdagangan dan keadaan
13

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
yang huru-hara menyebabkan orang Inggeris simpati lalu menghulurkan bantuan. Jelas
bahawa, tafsiran yang dipesongkan timbul apabila penulis hanya memberi sebab bagi
suatu peristiwa sejarah yang berlaku bagi sebelah piihak sahaja. Mereka tidak
menyatakan sebab yang berlaku di Eropah yang mendorong perluasan kuasa di Asia
Tenggara.
Kesimpulannya, pada pendapat saya, penulisan sejarah mestilah bersifat
objektif. Ini adalah untuk membuktikan kesahihan dan kewibawaan sesuatu fakta.
Terdapat beberapa tokoh yansg menulis sejarah secara objektif, iaitu John Locke,
Auguste Comte, dan Leopold Von Ranke. Karya yang ditulis oleh tokoh-tokoh ini
berunsur objektif. Penulisan sejarah secara objektif membolehkan dokumen tersebut
'bercakap' dengan sendirinya apa yang telah berlaku. Ini bermaksud sejarawan tidak
perlu memberi penjelasan untuk menulis sejarah. Penulisan sejarah secara objektif
haruslah mempunyai ciri-ciri seperti tidak berat sebelah, menggunakan sumber yang
dikaji dengan menggunakan proses penyelidikan yang sistematik, menggunakan
sumber utama yang benar dan sumber yang dianalisis secara kritis dan jujur. Penulisan
secara objektif dapat diwujudkan dengan adanya ciri-ciri tersebut. Walaupun terdapat
banyak halangan semasa menulis karya yang bersifat objektif, tetapi sejarawan perlu
berusaha untuk mengatasinya dan menghasilkan karya yang bersifat objektif.
RUMUSAN
Terdapat sesetengah sejarawan yang menyokong konsep objektif dalam
penulisan sejarah. Para sejarawan menyamakan sejarah seperti kebenaran Sains, yang
mutlak dan tidak boleh dipersoalkan. Para sejarawan yang menghasilkan penulisan
secara objektif ialah Thucydides dan Herodotus, dan mereka yang mendukung aliran ini
dikenali sebagai 'objektivis'. Terdapat juga sesetengah sejarawan yang menyokong
konsep relatif dalam penulisan sejarah. Para sejarawan yang menghasilkan penulisan
sejarah secara relatif ialah Carl Becker dan Charles A.Beard. Kedua-dua aliran ini dua
aliran dalam penulisan sejarah yang bercanggah sesama mereka di negara kita, iaitu
aliran objektif dan juga aliran subjektif atau relatif.Kedua-dua aliran sejarah ini telah
didukung oleh tokoh-tokoh yang berbeza dengan hujahan dan pandangan mereka
masing-masing.
REFLEKSI
14

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014
Bak kata pepatah:" Yang bulat tidak datang bergolek, yang pipih tidak datang
melayang", saya telah mencurahkan usaha serta masa bagi menjalankan tugasan ini
terutamanya dalam bahagian mengumpulkan maklumat. Saya juga sedar bahawa kita
perlu berusaha dan sanggup berkorban demi mencapai kejayaan, bak kata pepatah,"
kalau tidak dipecahkan ruyung, manakan dapat sagunya?"
Semasa menjalankan tugasan ini, saya telah mencari maklumat tentang aliran
objektif dan aliran relatif yang terdapat dalam penulisan sejarah. Masalah yang saya
hadapi semasa menjalankan tugasan ini ialah saya tidak begitu jelas tentang perbezaan
yang ketara antara kedua-dua aliran ini. Tetapi selepas mendengar penerangan
daripada Encik Ahmad Salehee bin Abdul, saya telah mempunyai gambaran tentang
perbezaan tentang kedua-dua aliran ini.
saya juga berasa teramat syukur kerana mendapat bantuan daripada rakan
sekelas saya di Institusi Pendidikan Guru Kampus Perlis. Kami telah berbincang tentang
tugasan ini dari sudut pandangan yang berbeza. Di samping itu, saya juga hendak
berterima kasih kepada senior Sejarah yang banyak menghulurkan bantuan kepada
saya kerana ini merupakan kali pertama saya melakukan tugasan.
Selepas menjalankan tugasan ini, saya sedar bahawa kedua-dua aliran ini dalam
penulisan sejarah diamalkan oleh ahli sejarawan yang berbeza. Kedua-dua pihak juga
mempunyai pandangan dan perspektif yang tersendiri terhadap penulisan sejarah.
Tugasan ini telah meningkatkan ilmu pengetahuan saya mengenai aliran sejarah
yang terdapat dalam penulisan sejarah.Ini banyak membantu saya selepas saya
menjadi guru pada masa yang akan datang. Akhirnya, tugasan ini telah membawa
faedah kepada saya dan saya berasa bersyukur kerana dapat menjayakan tugasan ini
dengan bantuan daripada pelbagai pihak.

15

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014

BIBLIOGRAFI
Muhd. Yusof Ibrahim, 2013. Ilmu Sejarah:Falsafah, Pengertian, Kaedah dan
Pensejarahan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Ishak Saat, 2010. Penulisan Sejarah. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors
Sdn. Bhd.
Abd. Rahman Hj. Abdullah, 1994. Pengantar Ilmu Sejarah. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Abd. Rahman Hj. Abdullah, 2000. Wacana Falsafah Sejarah Perspektif Barat dan Timur.
Kuala Lumpur: Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd.
Abdul Samad Ahmad, 2003. Sulalatus Salatin. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
Carr E.H.(terjemahan oleh Abd Rahman Hj. Ismail), 1988. Apakah Sejarah? Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

16

KURIKULUM SEJARAH SEKOLAH RENDAH

PPISMP SJH 1014

17