BAB 1 : PENGENALAN

Definisi pengauditan

Shaari Isa
Pemeriksaan secara kritis tentang penyata kewangan yang dibuat oleh
seseorang akauntant bertujuan membolehkan pendapat diberikan kepada tuan
punya atau pihak ke-3 sama ada penyata kewangan menunjukkan keadaan
benar dan saksama.

Arens & Loebbecke

Proses pengumpulan dan penilaian bukti yang dilakukan oleh seseorang yang
berkelayakan dan bebas, berkaitan suatu entiti ekonomi yang khusus, bertujuan
menentukan dan melaporkan darjah persetujuan antara maklumat yang diukur
dengan kriteria yang ditetapkan.

Tujuan Pengauditan

Pengauditan perlu supaya juruaudit dapat memberikan pandangan dari laporan tentang
sama ada penyata kewangan disediakan dengan sempurna mengikut Akta Syarikat
1965 dan memberi gambaran benar dan saksama tentang penyata kewangan serta
untung/ rugi untuk tahun kewangan itu.

http://modul2poli.blogspot.com/

Gambaran Benar dan Saksama

Gambaran benar dan saksama wujud hanya jika juruaudit berpuashati tentang perkaraperkara berikut :
i.

Aset

wujud dan dimiliki

tidak dicagar jika dicagar, mesti dilaporkan dalam akaun

jumlah aset mengikut dasar perakauanan dan tekal

ii. Liabiliti

diambilkira hanya sehingga tarikh kunci kira-kira sahaja

peruntukan yang cukup untuk liabiliti dan kerugian luar jangka

nota kepada akaun untuk liabiliti luar jangka

jumlah liabiliti selaras dengan dasar perakaunan dan tekal

iii. Hasil / Belanja

untuk tahun yang berkenaan sahaja

ikut dasar perakaunan dan tekal

iv. Pembentangan

lengkap dan betul

maklumat bagi item yang ada kesan material dibentangkan

keterangan tentang angka-angka dalan akaun

amaun baki akaun dan ringkasan maklumat seimbang

http://modul2poli.blogspot.com/

Gambaran benar dan saksama tidak wujud jika :

i. angka-angka terlebih atau terkurang jumlah yang material
ii. maklumat penting tidak didedahkan
iii. angka yang dipaparkan mengelirukan
iv. akaun tidak selaras dengan dasar perakaunan
v. cara pembentangan akaun mengelirukan

Perakauanan VS Pengauditan

Perakaunan

proses merekod, mengelas dan

menentukan perekodan yang betul

bagi maklumat kewangan yang

kuantitatif untuk pembuatan

dipersembahkan

merujuk piawai tertentu dalam

merujuk piawai/ criteria/ asas

pengauditan tetapi mesti

tertentu dalam penyediaan

menguasai semua piawai dalam

maklumat. Cth : Akta syarikat,

perakaunan

GAAP, standard MASB

meringkas maklumat dalam bentuk

keputusan

Pengauditan

hasil akhir adalah laporan audit

hasil akhir adalah penyata

kewangan

http://modul2poli.blogspot.com/

Jenis-jenis Audit

Audit Penyata

Audit Pematuhan

Audit Operasi

Kesahihan penyata

Tindakan entiti /

Seluruh/

kewangan

individu

sebahagian aktiviti

Kewangan
1. Memeriksa

organisasi
2. Tujuan

Tentukan samada

Tentukan samada

Menilai kecekapan

keseluruhan

prosedur, polisi,

dan keberkesanan

penyata kewangan

undang-undang,

organisasi

dipersembahkan

peraturan yang

mengikut criteria

ditetapkan oleh

yang spesifik

pihak tertentu
dipatuhi

3. Kriteria

Prinsip-prinsip

Peraturan dan

perakaunan (GAAP, undang-undang

Akta Syarikat)

Objektif-objektif
tertentu organisasi

(Akta Cukai,
Rasuah)

4. Laporan

Gambaran benar

Pematuhan kepada

Cadangan-

dan saksama

kriteria-kriteria

cadangan
pembaikan

5. Contoh

Memeriksa secara

Memeriksa samada

Menilai kecekapan

terperinci butir-butir

kadar upah pekerja

dan tahap

penyata kewangan

di Kilang Papan

kepuasan

Golden Hope Bhd

Weng Hup

pelanggan terhadap

mengikut Undang-

servis pengedaran

undang Buruh

surat dan
bungkusan yang
dikendalikan oleh
Pos Malaysia

http://modul2poli.blogspot.com/

Audit Tradisional VS Audit Moden

Audit Tradisional
Objektif

Audit Moden

Kesan kesilapan dan

penipuan

penyata kewangan
benar dan saksama

kawalan dalaman,
sistem perakaunan
dan sistem operasi
berkesan dan cekap

kesan kesilapan dan

penipuan

Pendekatan

Audit terperinci

Teknik persampelan audit

terperinci adalah untuk keskes tertentu sahaja.

Audit persendirian vs audit berkanun

Audit Persendirian
Dibuat atas kehendak pemilik tunggal dan perkongsian sahaja
Bukan atas arahan undang-undang ( tidak wajib dibuat)
Tujuan : kebenaran dan kesaksamaan maklumat penyata kewangan

http://modul2poli.blogspot.com/

Audit Berkanun
Diwajibkan oleh undang-undang ke atas semua syarikat awam berhad dan
sendirian berhad
Tujuan : memeriksa penjagaan harta syarikat, pengendalian operasi, elak
penyelewengan oleh pihak pengurusan, rekod-rekod perakaunan diselenggaran
dengan sempurna

Profesion Perakaunan

Tertakluk di bawah Akta Akauntant 1967

Telah menyebabkan tertubuhnya MIA

Institut Akauntant Malaysia / Malaysian Institute of Accountants (MIA)

9 Institut yang bertanggungjawab untuk mengawal selia profesion perakaunan di

Malaysia
9 Hanya ahli penuh MIA layak bergelar akauntant
9 Fungsi MIA :

i.

Menentukan kelayakan untuk menjadi ahli

ii.

Menyediakan latihan, pendidikan dan peperiksaan samada oleh institute

atau badan lain

iii.

Mengawal selia profesion perakaunan di Malaysia

iv.

Meningkatkan dan memaparkan profesion perakaunan

http://modul2poli.blogspot.com/

9 Keahlian MIA terbahaigi kepada 3 :

i.

Chartered Accountants

ii.

Associate Members

iii.

Licensed Accountants

Garispanduan Perakauanan

Lembaga Piawai Perakauanan Malaysia / Malaysian Accounting Standard Board

(MASB) bertanggungjawab mengisu piawai-piawai perakauanan tertakluk di bawah
Akta Pelaporan Kewangan 1997

Piawai Pengauditan

Jawatankuasa Perakaunan dan Pengauditana / The Accouting and Auditing

Committee (AAC) MIA bertanggungjawab mengisu hal-hal berkaitan pengauditan
Disebut sebagai Piawai Audit yang Diluluskan / Malaysian Approved Standards
on Auditing (MASA)

Garispanduan Audit Dalaman

Diisukan oleh jawatankuasa Audit Dalaman / Internal Audit Committee (IAC)

Menggalakan penggunaan teknologi maklumat, penyelidikan dan pembangunan
dalam audit dalaman dilakukan secara meluas

http://modul2poli.blogspot.com/

Institute Akauntant-akauntant Awam Bertauliah Malaysia / Malaysian Institute of

Certified Public Accountants (MICPA)
Ditubuhkan pada 26 Julai 1958 di bawah Ordinan Syarikat 1940 46
Ditukar kepada MACPA pada 6 Julai
Ditukar semula kepada MICPA pada 2001
Objektif :

i.

Memperluaskan penggunaan teori dan amalan perakaunan dalam

pelbagai aspek perniagaan

ii.

Pengambilan, pendidikan, latihan, penilaian ke atas akauntant-akauntant

bertauliah

iii.

Memastikan profesionalisme akauntant

iv.

Memastikan amalan professional akauantant berkualiti tinggi

Firma Akauntant Awam

Menjalankan audit penyata kewangan
Tertakluk di bawah Akta Syarikat 1965
Lebih 1000 firma wujud di Malaysia sekarang
3 kategori firma di Malaysia :
i.

Big Four International Firms

ii.

Medium sized firms

iii.

Small firms

Big Four KPMG Peat Marwick, Price Waterhouse Coopers, Deloitte Touche Tonmatsu,
Ernast & Young.
Aktiviti firma akauntant
i. Perkhidmatan perakaunan dan simpankira
ii. Perkhidmatan cukai
iii. Perkhidmatan perundingan pengurusan

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 2 : PENGAUDITAN

Pengenalan
Juruaudit syarikat perlu mempunyai kelayakan yang diperlukan oleh Seksyen 15 Akta
Akauntant 2000 (disemak 1972)
Bahagian I dan II Jadual Pertama : ahli badan perakaunan yang diiktiraf berikut layak
memohon lessen untuk menjadi juruaudit syarikat :
a. Malaysian Institute of certified Public Acccountant (MICPA)
b. Institute of Chartered Accountants of Scotland
c. Institute of Chartered Accountants in England & Wales
d. Institute of Chartered Accountants in Ireland
e. Institute of Chartered Accountants (United Kingdom)
f. Institute of Chartered Accountants in Australia
g. Australian Society of Accountants
h. New Zealand Society of Chartered Accountants
i.

Canadian Institute of Accountants

j. Institute of Chartered Accountants of India

http://modul2poli.blogspot.com/

Seseorang juruaudit perlu :

-

Mempunyai kemahiran dalam profesion ijazah perakauanan dari university

yang diiktiraf, lulus semua peperiksaan MICPA dan pengalaman sekurangkurangnya 3 tahun dalam bidang perakauanan

Berwibawa dan jujur

Pertimbangan yang waras

Pemikiran yang kritikal dan analitis terhadap bukti audit

Berhati-hati tetapi tegas

Merahsiakan maklumat sulit yang diterima, mendedahkan maklumat penting

berkenaan audit

Juruaudit boleh mengamal secara individu atau perkongsiaan

Kebebasan Juruaudit

Konsep kebebasan dilihat dari 2 sudut :

i.

Secara nyata

Pendapat yang objektif

Tidak dipengaruhi

Kebebasan pemprograman

Kebebasan pemeriksaan

Kebebasan melapor

ii. Pada rupa

-

Situasi / hubungan

Timbulkan konflik

http://modul2poli.blogspot.com/

Kelayakan juruaudit
a. Ahli badan professional perakaunan yang diiktiraf
b. Mendaftar sebagai akauntant awam bertauliah dengan MIA (Sek 22 Akta
Akauntant)
-

Adalah menjadi tanggungjawab pengarah / pengurus syarikat untuk pastikan

rekod-rekod perakaunan disimpan dengan sempurna supaya penyata kewangan
dapat disediakan dan rekod-rekod dapat diaudit

Syarat-syarat Perlantikan
a. Akauntant bertauliah
b. Memohon kelulusan Menteri Kewangan ( Sek 8 (10 Akta Ssyarikat)
c. Membayar yuran pendaftaran bila mendapat kelulusan Menteri ( Sek 8 (2) Akta
Syarikat)
d. Tertakluk kepada Sek 9 (1) dan sek 9 (2) Akta Syarikat untuk menjamin
kebebasan juruaudit
Orang-orang yang tidak layak dilantik sebagai juruaudit :
i.

Bukan juruaudit yang sah

ii.

Berhutang lebih RM2500 dengan syarikat yang diaudit

iii.

Pegawai syarikat yang diaudit

iv.

Pekongsi pegawai syarikat diaudit

v.

Majikan pegawai syarikat diaudit

vi.

Pekerja atau kakitangan pegawai syarikat diaudit

vii.

Pekongsi bagi pekerja pegawai syarikat diaudit

viii.

Pekerja bagi pekerja pegawai syarikat diaudit

ix.

Pemegang syer / isteri / saudara

x.

Pemegang buku daftar ahli syarikat / buku daftar debenture

xi.

Pernah menjadi pegawai syarikat dalam tempoh 12 bulan terdahulu

http://modul2poli.blogspot.com/

Prosedur Perlantikan

Akta Syarikat : juruaudit pegang jawatan untuk tempoh setahun perlu resolusi
AGM untuk lantik semula Juruaudit Awam
Perlantikan juruaudit awam melalui AGM boleh jika :
a. Seorang juruaudit awam bertanding semula / sedang sandang jawatan
juruaudit awam
b. Calon yang baru dicadang untuk bertanding sebagai juruaudit awam
Syarat-syarat :
a. Sek 172 (11) akta syarikat : calon baru notis pencalonan diterima sekurangkurangnya 21 hari AGM
b. Sek 172 (12) Akta Syarikat : calon lama notis pencalonan diterima
sekurang-kurangnya 7 hari sebelum AGM
Bagi calon baru, selepas notis diterima, syarikat perlu buat salinan notis dan
hantar dalam tempoh 7 hari sebelum AGM kepada :
a. Juruaudit awam yang dicalonkan
b. Setiap juruaudit sedia ada
c. Orang-orang yang layak terima notis AGM

http://modul2poli.blogspot.com/

Siapa lantik Juruaudit awam?

Secara am : syarikat dalam AGM Sek 172 (2) Akta Syarikat

3 pihak lain yang boleh lantik juruaudit awam
a. Pengarah dalam 2 situasi :
i.

Juruaudit awam pertama pada bila-bila masa sebelum AGM pertama dan
sehingga habis AGM pertama Sek 172 (1)

ii. Untuk isi kekosongan mengejut juruaudit awam syarikat Sek 172 (3)
b. Ahli-ahli syarikat Sek 172 (2)
c. Pendaftar atas permohonan bertulis ahli syarikat jika tiada perlantikan
juruaudit awam dibuat oleh pengarah/ syarikat sek 172 (14)

Perletakan jawatan

Boleh letak jawatan jika :

a. Dia bukan juruaudit tunggal syarikat boleh letak jawatan pada bila-bila
masa tapi berkuatkuasa sehingga perlantikan baru dibuat dalam AGM khas
untuk lantik juruaudit awam baru
b. Dalam AGM dan tidak secara lain sek 174 (14)

http://modul2poli.blogspot.com/

Pemecatan

Bila juruaudit dilucutkan jawatan oleh syarikat sebelum tamat tempohnya

Cara :
a. Melalui resolusi syarikat pada 1 AGM di mana 1 notis khas telah diberi
terlebih dahulu dan bukan sebaliknya ( ie pengarah boleh cadangkan sahaja,
tidak boleh singkirkan) sek 172 (4)
b. Prosedur penyingkiran bila notis khas telah diterima oleh syarikat :
i.

1 salinan notis untuk juruaudit awam berkenaan dan 1 salinan untuk

Pendaftar

ii. Dalam masa 7 hari selepas terima notis, juruaudit awam boleh buat
penjelasan bertulis kepada syarikat dan mohon 1 salinan penjelasan
tersebut dihantar kepada setiap ahli syarikat sebelum mesyuarat di mana
resolusi itu akan dipertimbangkan sek 172 (5)
c. Melainkan Pendaftar memutuskan sebaliknya ( atas permohonan ahli
syarikat), syarikat hendaklah hantar 1 salinan penjelasan berkenaan kepada
ahli-ahli seperti diminta sek 172 (6)

http://modul2poli.blogspot.com/

Surat Persetujuan

Sek 9 (6) Akta Syarikat selepas terima tawaran perlantikan, juruaudit perlu buat
pengesahan bertulis kepada syarikat surat persetujuan
Isi kandungan surat :
i.

Objektif audit

ii.

Tanggungjawab pihak pengurusan

iii.

Skop audit

iv.

Bentuk laporan

v.

Risiko

vi.

Pemberitahuan untuk dapatkan apa-apa rekod, dokumen

Hantar kepada pengarah, pengarah tandatangan dan kembalikan salinan kepada

juruaudit awam

Komunikasi Dengan Juruaudit Terdahulu

Sebelum terima perlantikan, juruaudit awam baru mesti hubungi juruaudit awam
lama untuk dapatkan kepastian mengapa berlakunya perubahan juruaudit awam
Walau bagaimanapun, juruaudit awam baru perlu mendapatkan kebenaran
daripada syarikat terlebih dahulu
Juruaudit awam tidak boleh mendedahkan maklumat sulit tanpa izin syarikat
( etika kerahsiaan)
Juruaudit awam berhak menolak perlantikan jika syarikat tidak membenarkan
juruaudit awam lama menghubunginya/ dedah maklumat)
Tujuan :
i.

Tahu latar belakang dan wibawa syarikat

ii.

Tahu apa-apa pertelingkahan antara juruaudit awam dengan syarikat

iii.

Tahu kekurangan/ kelemahan Sistem Kawalan Dalaman, Sistem

Perakaunan bantu perancangan pelaksaan audit

http://modul2poli.blogspot.com/

Hak & kuasa

a. Dapatkan semua rekod-rekod perakauanan lain, dokumen, baucer, maklumat
dan apa-apa penjelasan yang perlu dari pegawai syarikat induk, anak syarikat,
syarikat berkaitan sek 174 (4 &5)
b. Sek 174 (7) juruaudit berhak :
i.

Hadir semua AGM syarikat

ii.

Terima semua notis tentang AGM

iii.

Diperdengarkan dalam semua AGM tentang apa-apa sahaja berkaitan

tugasnya sebagai juruaudit awam

iv.

Membuat rayuan bertulis tentang pemecatannya

c. Laporan bertulis kepada Pendaftar tentang syarikat yang tidak patuh akta dan
apa-apa yang tidak dapat diselesaikan melalui laporkannya sek 174 (8)
Tanggungjawab
a. Sek 174 (1)
i.

Laporkan kepada ahli-ahli syarikat tentang penyata kewangan

ii.

Dalam laporan audit, juruaudit awam beri pendapat samada penyata

kewangan dan laporan pengarah mengikut Akta atau tidak, rekod-rekod
perakaunan disimpan dengan baik atau tidak.

http://modul2poli.blogspot.com/

b. Sek 174 (2)

i.

AUR dan KKK dan nota akaun syarikat disediakan dengan betul atau tidak
mengikut sek 169

ii.

Rekod-rekod perakaunan disimpan dengan rapi oleh syarikat

iii.

Akaun gabungan
-

Nama anak-anak syarikat yang tidak audit

Puashati dengan penyediaan AK gabungan

Telah terima maklumat dan penjelasan yang perlu

Kekurangan / ketidaklaziman dalam Ak Gabungan

c. Sek 174(3) : laporkan jika :

i.

Telah menerima maklumat dan penjelasan yang diperlukan dari pegawai

syarikat

ii.

Penyata-penyata pejabat cawangan yang diterima (tidak dilawati) untuk

diaudit memadai atau tidak

iii.

Prosedur yang digunakan oleh syarikat induk / anak syarikat untuk Ak

Gabungan sesuai atau tidak

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 3 : AUDIT DALAM DAN AUDIT LUAR

Definisi

Audit dalam
Suatu fungsi penilaian bebas yang ditubuhkan dalam sesebuah organisasi yang
dijalankan oleh kakitangan syarikat sendiri

Audit luar
Pemeriksaan secara kritis ke atas penyata kewangan yang dilakukan oleh
juruaudit yang layak dan bebas untuk tujuan memberikan pendapat terhadap
penyata kewangan tersebut.

Matlamat utama

Audit dalam
Menyakinkan pihak pengurusan bahawa semakan dalaman dan system
perakaunan adalah berkesan dari segi reka bentuk dan operasi dan bahawa
penyata kewangan yang dikemukakan kepada pihak pengurusan boleh
dipercayai
Memastikan dan melaporkan sama ada sistem perakaunan dan Sistem Kawalan
Dalaman mencukupi dan sentiasa dipatuhi
Memastikan kewujudan autoriti yang sempurna bagi urusniaga dan bahawa
liability hanya ditanggung bagi operasi perniagaan yang sah sahaja

http://modul2poli.blogspot.com/

 Mencegah dan mengesan sebarang kesilapan atau fraud di peringkat awal

dengan membuat pemeriksaan harian yang berterusan terhadap akaun dan
rekod
Memudahkan dan mempercepatkan audit tahunan dan untuk memberi maklumat
dan kerjasama kepada juruaudit luar
Memastikan bahawa dasar dan keputusan dilaksanakan dengan cara yang
cekap dan cepat

Audit luar

Memberi pendapat samada penyata kewangan yang disediakan oleh syarikat

menggambarkan keadaan benar dan saksama

Memastikan rekod-rekod perakaunan disediakan mengikut prinsip-prinsip

perakaunan seperti mana yang tertakluk dalam peruntukan undang-undang
( Akta Syarikat 1965)

Juruaudit Dalaman

Merupakan pihak yang diminta oleh pihak pengurusan untuk mengaudit system
kawalan dalaman dan sistem perakaunan syarikat

Merupakan kakitangan dalam syarikat tersebut yang ditugaskan khusus untuk

menjalankan pengauditan

Mereka memeriksa, menganalisia dan melaporkan secara kritikal sesuatu

kawalan dalaman dan pengoperasian syarikat supaya semua sumber-sumber
dalam syarikat digunakan dengan betul, ekonomik, cekap dan berkesan

http://modul2poli.blogspot.com/

Elemen-elemen Bagi Juruaudit Dalaman

a. Bebas
b. Penstafan bilangan, kelulusan, pengalaman
c. Latihan terlatih sepenuhnya
d. Perhubungan - juruaudit dalaman sepatutnya membina hubungan kerja,
pemahaman terhadap pengurusan, juruaudit luar, agensi-agensi luar
e. Berhati-hati dari segi teknik, keupayaan dan pertimbangan, perlu mempunyai
pengetahuan teknikal yang terkini, jujur dan berwibawa sama seperti juruaudit
luar

Hubungan Di Antara Audit Dalam Dan Audit Luar

Audit dalaman mengawasi kawalan dalaman dan system perakaunan sesebuah
organisasi. Keadaan ini dapat menghasilkan maklumat perakaunan yang lebih
tepat dan boleh dipercayai
Oleh itu, juruaudit luar mungkin meletakkan kesandaran kepada kerja juruaudit
dalam untuk tujuan membentuk pendapatnya terhadap penyata kewangan
Walau bagaimanapun, juruaudit luar perlu mengkaji aspek-aspek berikut bagi
memastikan kerja-kerja juruaudit dalaman itu boleh dipercayai atau sebaliknya :

i.

Kebolehan juruaudit dalaman

Berdasarkan latihan, pengalaman dan tanggapan yang diperolehi melalui

perbincangan dengan mereka

ii.

Kedudukan juruaudit dalaman

Dari segi kebebasan dan penglibatannya dengan tanggungjawab

kendalian yang lain

http://modul2poli.blogspot.com/

iii.

Liputan dan kecukupan kerja juruaudit dalaman

Berdasarkan kertas kerja audit yang dibuat - juruaudit luar perlu

memastikan tiada bahagian yang terlepas perhatian atau tidak menerima
perhatian yang mencukupi daripada juruaudit dalam

iv.

Perancangan yang sempurna telah dibuat dan tatacara yang sesuai telah
digunakan

Melalui penyemakan kertas kerja dan laporan yang disediakan yang

merupakan bukti tentang perancangan kerja, kecukupan tatacara dan
kawalan yang diamalkan

Bidang Kerjasama Audit Dalam Dan Audit Luar

1. Juruaudit luar boleh bergantung kepada juruaudit dalaman di dalam menentukan

ssistem semakan
2. Program juruaudit dalaman membantu juruaudit luar
3. Pengalaman luas juruaudit luar boleh digunakan untuk member nasihat kepada
juruaudit dalaman

Persamaan Audit Dalam Dan Audit Luar

1. Mewujudkan sistem semakan dalaman yang efektif

2. Pematuhan kepada prinsip-prinsip perakaunan dan keberkesanan operasi
3. Kecukupan system perakaunan
4. Penjagaan aset-aset

http://modul2poli.blogspot.com/

Perbezaan Juruaudit Dalaman Dan Juruaudit Luaran

Skop kerja

Juruaudit Dalaman

Juruaudit Luaran

Bidang liputan yang

Bidang liputan berdasarkan

dijalankan ditetapkan oleh

peruntukan undang-undang

pihak pengurusan
Pendekatan

Tanggungjawab

Memastikan Sistem

Untuk memuaskan hatinya

Perakaunan mencukupi dan

bahawa akaun yang

Sistem Kawalan Dalaman

dibentang adalah benar dan

berkesan

saksama

Kepada pihak pengurusan

Terhadap pemegang saham

dan pihak ketiga yang lain

Juruaudit

Kakitangan syarikat

Individu yang bebas dan

berkelayakan

Kebebasan

Bebas memberi pendapat

Bebas dari segi pemikiran

tetapi perlu bersedia dalam

dan kelakuan

memenuhi kehendak
pengurusan
Tempoh

Pemerikasaan dijalankan

Biasanya setelah selesai

secara berterusan

satu-satu tempoh

sepanjang tahun

perakauanan

Kesan Audit Dalam Terhadap Audit Luar

Melahirkan keboleh percayaan juruaudit luar dari segi membuat keputusan
Menjimatkan masa
Membolehkan kerja audit luaran dijalankan dengan minimum
Mudah mendapatkan maklumat

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 4 : TATACARA PENGAUDITAN

Dalam melaksanakan sesuatu audit, terdapat enam proses utama yang akan terlibat
iaitu :
i. Menentukan objektif dan skop pengauditan ke atas penyata kewangan
ii. Surat ikatan audit
iii. Perancangan audit
iv. Kajian dan penilaian ke atas system perakauanan dan system kawalan dalaman
v. Kawalan kualiti ke atas kerja-kerja audit
vi. Laporan audit

Menentukan objektif dan skop pengauditan ke atas penyata kewangan

Objektif Audit

Membolehkan seseorang juruaudit melahirkan pendapat ke atas penyata

kewangan

Pendapat juruaudit : mengukuhkan kebolehpercayaan atau kredibiliti penyata

kewangan

Namun begitu ia tidak menjadi jaminan kepada kejayaan organisasi pada masa
akan datang atau sebagai satu pendapat mengenai kecekapan dan
keberkesanan pihak pengurusan yang menjalankan aktiviti entiti tersebut

http://modul2poli.blogspot.com/

Tanggungjawab Terhadap Penyata Kewangan

Juruaudit : tanggungjawab untuk membentuk dan melahirkan pendapat ke atas

penyata kewangan

Pihak pengurusan : menyimpan rekod-rekod perakaunan yang mencukupi dan

system kawalan dalaman yang sesuai, pemilihan dan penggunaan polisi-polisi
perakauanan yang sesuai, menjaga dan melindungi keselamatan asset-aset
syarikat

Audit penyata kewangan tidak akan melepaskan tanggungjawab pihak

pengurusan

Skop Audit

Skop pengauditan ke atas penyata kewangan ditentukan agar selaras dengan

kehendak undang-undang, peraturan-peraturan dan ketetapan badan
professional yang berkaitan

Kerja pengauditan mesti dirancang terlebih dahulu

Mesti mendapatkan kepastian yang diyakinin bahawa maklumat yang diperolehi

boleh dipercayai dan mencukupi maklumat dipersembahkan dengan betul untuk
menilai kebolehpercayaan dan kecukupan.

i.

Jalankan kajian dan penilaian

ii.

Jalankan lain-lain ujian, pertanyaan, tatacara pengesahan

Untuk menentukan maklumat dipersembahkan dengan betul :

i.

Bandingkan penyata kewangan dengan rekod perakauanan dan lain-lain

sumber data

ii.

Membuat pertimbangan yang munasabah ke atas penyata kewangan

yang disediakan oleh pihak pengurusan

http://modul2poli.blogspot.com/

Surat Ikatan Audit

Surat yang dihantar kepada pelanggan untuk mendokumen dan mengesahkan

penerimaan perlantikan, objektif, skop audit, tanggungjawab kepada pelanggan
dan bentuk laporan

Boleh mengelakkan salah fahan berhubung ikat janji yang dibuat

Kandungan utama :
i.

Objektif audit ke atas penyata kewangan

ii.

Tanggungjawab pihak pengurusan terhadap penyata kewangan

iii.

Skop audit termasuk rujukan yang selaras dengan undang-undang,

peraturan atau ketetapan badan professional

iv.

Bentuk laporan yang dikelaurakan

v.

Risiko-risiko yang mungkin timbul disebabkan bentuk ujian atau

penghadan semula jadi

vi.

Pemberitahuan untuk mendapatkan apa-apa rekod, dokumen-dokumen

dan lain-lain maklumat

Perkara-perkara lain yang boleh dimasukkan :

i.

Penyusunan berhubungan perancangan audit

ii.

Jangkaan menerima pengesahan bertulis daripada pengurusan mengenai

perwakilan

iii.

Permintaan membalas surat ikatan sebagai mengesahkan persetujuan

iv.

Penerangan berkaitan lain-lain surat atau laporan

v.

Asas untuk tentukan yuran audit dan cara pembayaran

vi.

Penyusunan tentang penglibatan juruaudit lain atau pakar

vii.

Penyusunan tentang penglibatan juruaudit dalaman atau kakitangan

pelanggan

viii.

Penyusunan dengan bekas juruaudit semasa permulaan audit (jika ada)

ix.

Apa-apa sekatan dari tanggungan juruaudit

x.

Rujukan persetujan lanjutan antara juruaudit dengan pelanggan

http://modul2poli.blogspot.com/

Dalam kes pengauditan berulang, juruaudit boleh memutuskan untuk tidak

menghantar surat ikatan

Walau bagaimanapun, terdapat factor-faktor yang boleh menyebabkan juruaudit

menghantar surat yang baru :
i.

Sebarang petanda bahawa pelanggan salah faham terhadap objektif dan

skop audit

ii.

Penyemakan semula atau perkara-perkara yang khusus berhubung ikat

janji

iii.

Pertukaran lembaga pengarah

iv.

Perubahan yang ketara di dalam bentuk atau saiz perniagaan pelanggan

v.

Keperluaan undang-undang

Jika juruaudit syarikat induk juga merupakan juruaudit anak-anak syarikat

cawangan atau bahagian, ia harus mempertimbangkan factor-faktor berikut
untuk tentukan samada perlu untuk menghantar surat ikatan yang berasingan :

i.

Siapa yang melantik juruaudit komponen

ii.

Samada laporan audit berasingan akan dikeluarkan terhadap komponen

iii.

Keperluan undang-undang

iv.

Liputan kerja-kerja yang dilaksanakan oleh juruaudit lain

v.

Peratusan hak milik oleh syarikat induk

Setelah persetujuan dicapai antara juruaudit dan pelanggan, juruaudit perlu

mengetahui mengenai latar belakang perniagaan pelanggan bagi
membolehkannya mengenalpasti kejadian-kejadian, urusniaga-urusniaga dan
amalan-amalan pelanggan yang mempunyai kesan penting ke atas penyata
kewangan

Maklumat maklumat mengenainya boleh didapati dari sumber-sumber berikut :

i.

Laporan tahunan kepada pemegang saham

ii.

Minit-minit mesyuarat

iii.

Laporan pengurusan kewangan dalaman untuk jangka masa semasa dan

masa lepas

iv.

Kertas kerja audit yang lalu dan fail-fail yang berkaitan

v.

Perbincangan dengan pihak pengurusan dan kakitangan pelanggan

http://modul2poli.blogspot.com/

vi.

Buku panduan (manual) mengenai polisi dan tatacara yang diamalkan

oleh pelanggan

vii.

Jurnal dan majalah perdagangan

viii.

Keadaan ekonomi dan kesannya ke atas perniagaan pelanggan

ix.

Lawatan ke premis tempat pelanggan menjalankan perniagaan dan

kemudahan-kemudahan loji yang ada

Perbincangan dengan pihak pengurusan dan kakitangan menyentuh tentang

perkara-perkara berikut :
i.

Perubahan di dalam pengurusan dan kakitangan menyentuh aktiviti entity

perniagaan

ii.

Peraturan semasa kerajaan yang mempunyai kesan ke atas pelanggan

iii.

Perkembangan semasa perniagaan secara keseluruhan yang mempunyai

kesan ke atas perniagaan pelanggan

iv.

Masalah-masalah kewangan pada masa kini dan yang akan dihadapi

serta masalah-masalah perakaunan

v.

Kewujudan pihak lain yang berkaitan dengan pelanggan

vi.

Kemudahan loji dan bangunan yang baru ataupun yang telah ditutup

vii.

Perubahan-perubahan semasa atau dijangka akan berlaku ke atas

teknologi jenis barang, keluaran atau perkhidmatan dan kaedah
pengeluaran atau agihan

viii.

Perubahan system perakaunan dan system kawalan dalaman

http://modul2poli.blogspot.com/

Perancangan Audit

Juruaudit perlu merancang kerjanya supaya ia dapat menjalankan sesuatu audit

yang berkesan secara cekap dan mengikut susunan masa yang teratur

Perancangan dibuat berdasarkan kepada pengetahuan juruaudit mengenai

perniagaan pelanggannya

Perkara-perkara yang perlu diambil kira:

i.

Memahami system perakuanan, polisi dan tatacara kawalan dalaman

yang diamalkan oleh pelanggan

ii.

Menetapkan darjah kesandaran yang dijangka boleh diletakkan keatas

kwalan dalaman pelanggan

iii.

Menentukan dan memprogram bentuk, pemasaan dan had tatacara audit

yang akan dilaksanakan

iv.

Penyelarasan kerja yang akan dijalankan

Perlu dibentuk dan disemak semula dari semasa ke semasa dalam menjalankan
kerja audit

Perlu dilibatkan secara berterusan sepanjang tempoh ikat janji

Sekiranya berlaku perubahan keadaan atau penemuan-penemuan luar jangka

yang di hasilkan dari tatacara audit, perancangan keseluruhan dan program audit
perlu disemak semula

Pemerhatian yang sewajarnya sepatutnya ditumpukan kepada bahagianbahagian audit yang penting dan masalah-masalah yang mungkin dihadapi

Membantu pembantu-pembantu audit untuk menjalankan kerja audit dengan

lebih teratur dan menyelaraskan kerja-kerja yang dibuat oleh juruaudit yang lain

Bentuk atau sifat perancangan bergantung kepada saiz dan kerumitan entity
yang akan diaudit, pengalaman masa lepas juruaudit dengan entiti berkenaan
dan pengetahuan juruuaudit tentang perniagaan pelangggan secara
keseluruhannya

Semasa perancangan : juruaudit boleh berbincang tentang perkara-perkara

tertentu dengan pihak pengurusan dan kakitangan entity untuk
memperkemaskan kerja audit yang akan dijalankan

http://modul2poli.blogspot.com/

Kajian Dan Penilaian Keatas System Perakauanan Dan System Kawalan Dalaman

Sistem perakauanan

Satu siri tugas dalam didalam sesebuah entit dimana urusniaga-urusniaga

perniagaan di proses sebagai satu cara menyelenggara rekod-rekod kewangan

System ini perlu mengenali, mengira, mengklasifikasi, mengepos, meringkas dan

melapor transasi

Juruaudit perlu memahami dengan mendalam system perakaunan yang

diamalkan oleh pelanggannya bagi mengenal pasti bahagian-bahgian dimana
penipuan dan kesilapan boleh berlaku

Tatacara cara penyokongan : ujian-ujian yang direka bentuk untuk

mengumpulkan bukti-bukti audit yang dapat memastikan samada butir-butir
mengenai maklumat yang dihasilkan dari system perakaunan adalah lengkap,
tepat dan sah

Merangkumi ujian-ujian terperinci atas baki akaun dan urusniaga menganalisa

nisbah-nisbah dan arah alir penting

System Kawalan Dalaman

Keseluruhan perancangan organisasi termasuk kaedah serta tatacara yang

digunakan oleh pihak pengurusan dalam membantu mencapai objektif yang
menyakinkan dan praktikal, mengikut perakuan pelakuan perniagaan yang
teratur dan efisen, pematuhan kepada polisi pengurusan, penjagaan aset,
pencegahan dan pengesanan fraud dan ketepatan rekod-rekod perakaunan

Tatacara pematuhan : ujian-ujian yang direka bentuk dengan tujuan untuk

mencapai satu tingkat keyakinan bahawa kawalan-kawalan dalaman yang akan
digunakan sebaggai sandaran kerja adalah sebenar-benarnya diamalkan dengan
berkesan

Termasuk ujian-ujian, pemohonan untuk memeriksa dokumen-dokumen yang

menyokong sesuatu urusniaga

http://modul2poli.blogspot.com/

Kawalan Kualiti Keatas Kerja-Kerja Audit

Apabila seseorang juruaudit menugaskan kerja kepada pembantu-pembantunya

atau menggunakan kerja-kerja yang dilaksanakan oleh juruaudit lain atau pakarpakar, beliau masih bertanggungjawab untuk membentuk dan melahirkan
pendapat keatas maklumat-maklumat kewangan

Juruaudit harus menyelia dan menyemak semula semua kerja yang telah
diserahkan kepada pembantunya untuk mendapatkan kepastian yang menyakin
kan bahawa kerja-kerja yang dilaksanakan oleh pembantu adalah mencukupi
untuk tujuan audit

Perwakilan

Sebarang perwakilan kerja kepada pembantu audit harus dapat memastikan

bahawa kerja-kerja tersebut akan dilaksanakan oleh mereka yang bebas dan
mempunyai tingkat kemahiran yang tinggi seperti mana yang diperlukan

Arahan

Arahan yang sewajarnya diberi kepada pembantu apabila berlaku perwakilan

kerja

Ia melibatkan memberitahu kepada pembantu tanggungjawab mereka dan

objektif tatacara kerja yang akan mereka laksanakan

Perkara-perkara lain yang terlibat adalah bentuk perniagaan entity dan maslahmasalah yang mungkin dihadapi dalam perakauanan dan pengauditan

http://modul2poli.blogspot.com/

Penyeliaan

Penyeliaan oleh personal yang bertanggungjawab harus dilakukan dari semasa

ke semasa dalam proses perlaksanaan audit agar :
i.

pembantu-pembantu memperlihatkan bahawa mereka mempunyai

kemahiran dan kecekapan untuk menjalankan tugas yang telah diberikan

ii.

pembantu-pembantu memperlihatkan kefahaman mereka terhadap

arahan-arahan audit

iii.

kerja-kerja yang dijalankan adalah menurut program audit dan lain-lain

dokumen perancangan

Pengkajian Semula

kerja-kerja yang dilakukan oleh setiap pembantu audit mesti disemak semula
oleh personal yang sepadan atau mempunyai kelayakan dan kemahiran yang
lebih tinggi untuk meentukan samada :
i.

kerja itu telah dilaksanakan selaras dengan standard professional

ii.

kerja yang dilaksanakan dan keputusan-keputusan yang diperolehi telah

pun didokumenkan secukupnya

iii.

jika terdapat sebarang persoalan audit yang penting yang masih belum
diselesai

iv.

objektif tatacara audit telah dapat dicapai dan kesimpulan dan

digambarkan adalah konsisten dengan hasil perlaksanan kerja

peringkat pengkajian semula didalam audit adalah seperti berikut :

i.

pengkajian semula dari awal rancangan audit dan program audit

ii.

pengkajian semula keatas kajian dan penilaian kawalan dalaman

termasuk tatacara pematuhan dan sebarang penggubahsuaian yang
dibuat keatas program audit

iii.

pengkajian semula dokumentasi bukti audit yang diperolehi dan

kesimpulan yang dibuat daripadanya

http://modul2poli.blogspot.com/

iv.

pengkajian semula maklumat kewangan dan laporan audit yang

dicadangkan

Laporan audit

pendapat juruaudit tentang persembahan penyata kewangan entity mengenai

kedudukan kewangan dan hasil kendalian operasi entity tersebut

laporan mestilah ditulis dengan jelas

terdapat empat jenis laporan :

i.

pendapat tanpa syarat(unqualified opinion)

ii.

pendapat bersyarat(qualified opinion)

iii.

pendapat bertentangan(adverse opinion)

iv.

pendapat penafian(disclaimer opinion)

Pendapat Tanpa Syarat

dikeluarkan apabila juruaudit berpuas hati dalam semua aspek

mesti jelas melahirkan kepuasan

Pendapat Bersyarat

apabila juruaudit membuat kesimpulan bahawa ia tidak boleh mengeluarkan

pendapat tanpa syarat

ini adalah kerana wujudnya ketidaksetujuan, ketidakpastian atau batasan atas

skop kerja

walau bagaimanapun ketidakpastian ini adalah tidak begitu penting

http://modul2poli.blogspot.com/

Pendapat Bertentangan

apabila kesan daripada ketidakpastian adalah begitu menyerap kepada penyata

kewangan

Pendapat Penafian

apabila juruaudit mendapati yang kemungkinan kesan dari batasan skop kerja
atau ketidak pastian secara keseluruhannya adalah sangat material sehingga
menyebabakan juruaudit ttidak beruupaya untuk member pendapat keatas
penyata kewangan

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 5 KAWALAN DALAMAN DAN KEGUNAANYA DALAM

SISTEM PERAKUANAN

Pengenalan

Pihak pengurusan bertanggungjawab untuk mengekalkan satu system

perakaunan yang mencukupi yang menghubungkan pelbagai kawalan dalaman
yang sesuai dengan saiz dan bentuk perniagaan

Juruaudit memerlukan kepastian bahawa system perakaunan adalah mencukupi

dan semua maklumat perakaunan yang sepatutnya direkod telahpun direkodkan

Apabila juruaudit membuat keputusan untuk bersandar kepada satu kawalan

dalaman, maka tatacara penyokongan yang biasanya dilaksanakan dapat
dikurangkan dari segi bentuk dan pemasaan

System Perakaunan Dan Kawalan Dalaman

System perakaunan

Ditakrifkan sebagai satu siri tugas di dalam entity di mana urusniaga-urusniaga

perniagaan diproses sebagai satu cara menyelenggara rekod-rekod kewangan

System ini perlu mengenali, mengira, mengklasifikasi, mengepos, meringkas dan

melapor transaksi

http://modul2poli.blogspot.com/

System kawalan dalaman

Merupakan keseluruhan perancangan organisasi

Ia termasuk kaedah dan tatacara yang digunakan oleh pihak pengurusan

sesebuah entity dalam membantu pihak pengurusan:

i.

Mencapai objektif yang menyakinkan dan praktikal

ii.

Mengikut perlakuan perniagaan yang teratur dan efisien

iii.

Menjaga keselamatan asset

iv.

Mencegah dan mengesan fraud dan kesalahan

v.

Menjamin ketepatan rekod perakaunan

vi.

Menyediakan maklumat kewangan yang dipercayai

System kawalan dalaman adalah berkaitan langsung dengan system

perakaunan

System perakaunan yang dilengkapi dengan kawalan dalaman yang efektif dapat
memberikan kepastian sewajarnya kepada pihak pengurusan bahawa asset
adalah dijaga daripada penggunaan yang tidak sah

Pengaruh Keatas Persekitaran Kawalan Dalaman

1. Struktur organisasi

Struktur organisasi sesebuah entity merupakan satu rangka yang menunjukkan

arah perwakilan kuasa, skop tanggungjawab serta kawalan keatas aktiviti dalam
entity. Sesuatu struktur organisasi perlu direka bentuk dengan sebaiknya agar
dapat mengelakkan seseorang individu mengatasi system kawalan dalaman
yang ada. Ia sepatutnya mewujudkan pengasingan tugas seperti capaian keatas
asset, individu yang memberi kelulusan dan individu yang menjaga asset.

http://modul2poli.blogspot.com/

2. Penyeliaan Pengurusan

Pihak pengurusan mestilah mengkaji semula kecukupan system kawalan

dalaman dari masa ke semasa. Ia bertujuan untuk memastikan bahawa kawalankawalan tersebut beroperasi dengan berkesan. Sekiranya sesebuah entity
mempunyai jabatan audit dalaman, pihak pengurusan boleh menyerahkan fungsi
penyeliaan kepada mereka. Jabatan audit dalaman adalah merupakan satu
bahagian kawalan dalaman yang berasingan didalam sesebuah organisasi.
Jabatan ini diberi tugas untuk menentukan samada kawalan-kawalan dalaman
yang lain telah direka bentuk dengan baik dan beroperasi dengan teratur dan
berkesan

3. Personel

Personel harus dipilih dengan berhati-hati berdasarkan kepada kelayakan,

latihan yang telah diperolehi dan sifat-sifat seseorang seperti jujur, rajin dan
bersemangat

Objektif Kawalan Dalaman

1. Memastikan bahawa semua urusniaga dilaksanakan selaras dengan tatacara

pengesahan dan kelulusan seperti yang telah ditetapkan oleh pihak pengurusan

2. Memastikan bahawa semua urusniaga direkodkan dengan segera pada amaun

yang betul, ke dalam akaun-akaun yang sepatutnya dan di dalam jangkamasa
urusniaga tersebut berlaku. Ini bertujuan untuk memastikan agar maklumat
kewangan dapat disediakan selaras dengan prinsip perakauan yang diterima
umum dan menjaga akaun liability ke atas asset-aset

http://modul2poli.blogspot.com/

3. Memastikan penggunaan asset-aset dibenarkan hanya jika mendapat

pengesahan dan kelulusan pihak pengursuan

4. Memastikan bahawa asset-aset entity wujud sebagai mana yang tercatat di

dalam rekod-rekod. Sekiranya terdapat perbezaan antara rekod dengan aset
yang tersimpan, tindakan yang sewajarnya harus diambil untuk melaraskan
perbezaan tersebut

5. Beberapa tatacara khusus berhubung dengan kawalan dalaman telah disususn

untuk mencapai objektif-objektif. Ini termasuk:
i.

Memeriksa ketepatan pengiraan didalam rekod-rekod

ii.

Membuat penyelarasan akauan kawalan dan imbangan duga

iii.

Mengawal dan memberi kelulusan keatas dokumen

iv.

Membuat perbandingan dengan maklumat-maklumat dari sumber luar

v.

Membandingkan hasil tunai dan sekuriti-sekuriti

vi.

Menghadkan penggunaan aset-aset secara fizikal

vii.

Membandingkan hasil sebenar dengan belanjawan

Jenis Kawalan Dalaman

Kawalan Pentadbiran

Terdiri daripada susunan organisasi serta semua kaedah dan tatacara yang
disediakan untuk mencapai kecekapan organisasi

Sekatan dalaman (pengesahan rekod-rekod urusniaga)

Terdapat susunan organisasi yang menentukan dengan jelasnya hubungan

pihak yang berkuasa dengan tanggungjawab

Tugas semua kakitangan hendaklah diterangkan secara bertulis dan had wibawa
mereka hendaklah diterangkan dengan jelas

http://modul2poli.blogspot.com/

Organisasi mengambil kakitangan yang kebolehanya sejajar dengan

tanggungjawab masing-masing

Organisasi perlu mengadakan program latihan kakitangan yang teratur

Setiap kerja hendaklah diawasi atau dikawal dengan bersistem

Seseorang kakitangan yang tertentu tidak seharusnya dibiarkan menjalankan

sesuatu tugas yang sama dalam satu jangka masa yang terlalu lama (penggiliran)

Kawalan Perakaunan

Satu siri tugas didalam sesebuah entity dimana urusniaga perniagaan diproses
sebagai satu cara menyelenggara rekod-rekod kewangan

Terdiri daripada tiga susunan kawalan :

i.

Sekatan Dalam

bertujuan untuk mengelakkan penipuan atau kesilapan atau untuk

mendedahkannya dengan secepat mungkin

ii.

Audit dalam

Tugas dan tanggungjawab juruaudit dalam ( mengkaji dan menilai system

kawalan dalam)

Juruaudit dalam akan melapor terus kepada pihak pengurusan

iii.

Kawalan Perakaunan Yang lain

Rekod perakaunan perlu sentiasa dikemas kini

Penyediaan laporan kewangan untuk pihak pengurusan dibuat pada masa-masa

yang ditentukan

http://modul2poli.blogspot.com/

KAJIAN DAN PENILAIAN KE ATAS SISTEM PERAKAUNAN DAN SISTEM KAWALAN

DALAMAN

MemahamiSPdanSKD
Tidak
Mungkinutksandarkpd
kawalandalaman?
Ya
Kenalpasti&mdokumenkan
kawalandalaman
Buatpenilaianawal
Tidak
Masihingin
bersandar?

Kenalpasti
kelemahan
kelemahanketiadaan
kawalandalaman

Kenalpastikawalankawalan
yanghendakdisandar

Laksanakant/caraujian
pematuhan
Ya

Nilaikawalandalaman
timbangkanhasiltcarapematuhan

Sandarkeataskawalan
dalamanutktentukan
bentuk,liputan&t/cara
penyokongan?

Laksanakanujian
penyokongan

Tidak

Adakemungkinan
kwlnkwlnlainboleh
disandar?
Tidak
Ubahsuaibentukpemasaan
&liputant/cara
penyokongan.Tidak
sandarankpdkwlndlmn

http://modul2poli.blogspot.com/

RUMUSAN
Kepentingan kawalan dalaman
1. Kepada pihak pengurusan

Ada perjalanan yang terarah

Membantu dari segi penyeliaan operasi, pentadbiran dan kawalan kewangan
Syarikat dapat menjaga keselamatan asset
Memastikan syarikat mematuhi Akta Syarikat 1965
System kawalan dalaman memastikan bahawa polisi dipatuhi
Mengesan dan mengelakkan kesilapan

2. Kepada pihak juruaudit luar

System kawalan dalaman yang baik dapat mendedahkan kesilapan dan

penipuan dengan sendiri
System kawalan dalaman mengukur takat kesandaran bagi menentukan skop
kerja
Penyediaan tugas-tugas (tidak perlu melihat kesemua atau keseluruhan)

Batasan-batasan system kawalan dalaman

1. Kos
2. Jenis-jenis urusniaga yang dapat dijangkakan dan bukan atas urusniaga yang
diluar jangkaan kemungkinan berlaku kesilapan
3. Bermuafakatan diantara pihak-pihak tertentu dalam syarikat
4. Kemungkinan penyalahgunaan kuasa
5. Kawalan dalaman menjadi tidak lengkap disebabkan oleh perubahan keadaan
dan tatcara tersebut kurang dipatuhi

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 6 : TEKNIK-TEKNIK PERSAMPELAN

Pengenalan
-

Sampel merupakan bukti audit yang dikaji dengan mendalam supaya kesimpulan
ke atasnya dapat dijadikan asas untuk mengeluarkan laporan audit

Bukti-bukti yang dikumpulkan melalui ujian-ujian yang dijalankan hendaklah

mencukupi dan munasabah supaya juruaudit dapat bersandar padanya di dalam
membuat laporan audit

Juruaudit tidak melakukan pemeriksaan ke atas semua maklumat yang sedia

ada kerana beliau dapat membuat kesimpulan mengenai baki akaun, kelas-kelas
akaun dan transaksi serta system kawalan dalaman syarikat melalui ujian ke
atas sampel

Definisi
Secara umum
-

Ditakrifkan sebagai satu proses memperoleh maklumat tentang ciri-ciri populasi

yang terdiri daripada butiran melalui pemeriksaan terhadap sebahagian daripada
butiran populasi tersebut

http://modul2poli.blogspot.com/

Persampelan Audit
-

Satu pelaksanaan tatacara pematuhan dan tatacara penyokongan terhadap

butiran yang kurang daripada seratus peratus

Dalam bentuk baki akaun atau kelas-kelas urusniaga

Juruaudit dapat memperoleh bukti audit dan menilainya bagi sesuatu ciri untuk
membuat kesimpulan tentang ciri-ciri tersebut

Pelaksanaan 100% perlu jika :

Mengaudit bahagian yang melibatkan bilangan yang kecil tetapi penting

Mengaudit bahagian yang mempunyai kepentingan khusus

Mengaudit perkara-perkara luar biasa

Menghadapi keadaan yang membawa kecurigaan kepada juruaudit

Istilah-istilah
1. Risiko persampelan

Risiko atau kemungkinan juruaudit membuat kesimpulan berdasarkan

persampelan mungkin berbeza dari kesimpulan yang dicapai dari ujian 100% ke
atas populasi

2. Risiko bukan persampelan

Kemungkinan perancangan yang tidak teratur

Pemilihan prosedur audit yang tidak tepat

Membuat kesilapan semasa memeriksa dokumen

Kesilapan semasa melaksanakan prosedur

http://modul2poli.blogspot.com/

3. Kesilapan dan kesilapan boleh terima

Kesilapan : kawalan penyimpangan semasa mengadakan ujian kawalan atau

salah nyataan dalan transaksi atau baki akaun

Kesilapan boleh terima : kadar kawalan penyimpangan maksimum yang mana

juruaudit boleh terima dan prosedur kawalan masih boleh dipercayai

4. Unit persampelan

Item individu dalam populasi

Jenis-jenis Persampelan
1. Persampelan Pertimbangan

Cara memilih sampel dengan saiz yang sesuai berasaskan pertimbangan

juruaudit

Direkabentuk dan dilaksanakan mengikut pertimbangan juruaudit sendiri

Tidak menggunakan teori atau pembuktian secara matematik

Penemuan ditafsirkan oleh juruaudit secara subjektif mengikut pertimbangan

profesionalnya

Kebaikan :
9 Ia telah lama digunakan jadi juruaudit benar-benar memahaminya
9 Peluang kepada juruaudit menggunakan kemahiran dan kebijaksanaan
mereka untuk membuat pertimbangan
9 Masa dapat dijimatkan dengan penggunaan formula tertentu
9 Juruaudit tidak memerlukan pengetahuan statistic

http://modul2poli.blogspot.com/

Kelemahan :
Ia tidak saintifik
Saiz sampel biasanya besar menyebabkan pembaziran sampel
Hasil tidak dapat ditentukan secara kuantitatif

2. Persampelan berstatistik

Cara penentuan sampel berasaskan teori matematik

Membekalkan juruaudit dengan struktur yang formal untuk memilih sampel

Pelaksanaan pertimbangan juruaudit untuk menentukan saiz sampel, pemilihan

butiran yang diambil sebagai sampel dan akhirnya membuat kesimpulan bagi
keseluruhan populasi

Hanya boleh digunakan jika :

Bilangan item yang diperiksa banyak

System yang mengeluarkan rekod yang akan diuji mestilah boleh

dipercayai

Semua item mesti homogeny

Semua item mesti boleh dikenalpasti dan mudah diperoleh

Rekabentuk sampel
Terdapat beberapa perkara yang perlu dipertimbangkan dalam merekabentuk sampel.
Antaranya adalah :
1. Objektif audit

Juruaudit perlu memastikan apakah bentuk bukti audit yang dicari

Ia dapat membantu juruaudit untuk menentukan tatacara audit

Contoh : ujian pematuhan ke atas tatacara belian

http://modul2poli.blogspot.com/

2. Populasi

Semua item yang sama sifatnya yang akan diperiksa oleh juruaudit untuk menilai
sifat item tersebut

Populasi mesti sesuai dengan objektif audit

Contoh : objektif audit adalah untuk menentukan lebihnyataan Akaun Belum

Terima maka populasinya adalah urusniaga-urusniaga yang terlibat dalam
Akaun Belum Terima

3. Kadar ralat

Terdapat 2 jenis ralat yang biasa berlaku iaitu ralat penyimpangan dan ralat
pengkeranian

Ralat penyimpangan : penyimpangan daripada tatacara kawalan dalaman yang

dianggap boleh diterima untuk tingkat kepercayaan tertentu. Ralat ini juga boleh
menghasilkan ralat yang material

Ralat pengkeranian : ralat yang member kesan terhadap item tertentu dalam
penyata kewangan

4. Ralat tertanggung

Ralat maksimum yang boleh diterima oleh juruaudit dan masih merumuskan
bahawa keputusan daripada sampel itu dapat mencapai objektif

Semakin kecil ralat tertanggung, semakin besar saiz sampel yang diperlukan
oleh juruaudit

5. Ketepatan

Darjah kebolehpastian andaian bahawa kadar ralat dalam sampel wujud secara
berkadar dengan populasi secara keseluruhannya

http://modul2poli.blogspot.com/

6. Tingkat keyakinan

Tahap kepercayaan juruaudit yang menjangka bahawa ciri populasi yang sedang
dipertimbangkan terletak dalam had ketepatan yang ditentukannya

Merupakan ukuran yang menunjukkan setakat mana juruaudit mempertahankan

untuk mempercayai bahawa sampel yang dipilih menggambarkan ciri-ciri
populasi yang diwakilinya

Pemilihan Sampel
-

Saiz sampel dipilih biasanya dalam bentuk bilangan item atau peratusan
daripada jumlah populasi

Saiz sampel hanya akan bertambah sedikit walaupun saiz populasi bertambah
dengan banyak

Beberapa kaedah pemilihan secara rawak:

1. Menggunakan jadual angka rawak

-

Pemilihan melalui satu jadual yang menyenaraikan semua item yang akan dipilih
secara rawak

Kaedah ini dapat menghindarkan pengaruh sikap peribadi seperti

pendapat,kepercayaan dan pengalaman semasa prosess pemilihan

2. Secara bersistematik dan berjarak

-

Berasaskan kaedah ini,butiran dipilih daripada populasi dengan mengambil satu

item daripada populasi pada jarak yang seragam diantara satu item yang dipilih
dengan yang lain

http://modul2poli.blogspot.com/

3. Secara berstrata
-

Kaedah ini sesuai digunakan apabila populasi yang diperiksa itu dibahagi kepada
beberapa strata atau peringkat yang akan diuji secara berasingan

4. Secara berkelompok
-

Kaedah ini sesuai jika maklumat yang akan diperiksa disimpan mengikut
kumpulan-kumpulan tertentu

Kaedah ini sesuai sekiranya populasi yang terlibat dalam pemeriksaan adalah
banyak dan berselerak

Ia lebih berkesan sekiranya maklumat untuk semua kumpulan itu adalah sama
dan setiap kumpulan mengandungi berbagai-bagai maklumat yang berkaitan

5. Menggunakan computer
-

Sesuai digunakan sekiranya maklumat yang terlibat untuk dipilih banyak

Kebaikan teknik persempelan

1. Menjimatkan masa
2. Mengurangkan prosedur yang merumitkan
3. Berkesan untuk pengauditan item-item yang banyak
4. Pemilihan sampel terhadap item-item penting
5. Perkara luar biasa dalam populasi dapat diberi perhatian

http://modul2poli.blogspot.com/

Keburukan teknik persampelan

1. Wujud salah nyata
2. Sesetengah item tidak dapat diaudit
3. Bukti audit yang didapati mungkin meragukan
4. Hanya ikut pertimbangan juruaudit untuk memilih sampel
5. Risiko mungkin tidak dapat dikesan

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 7 UJIAN-UJIAN DAN TEKNIK DALAM PENGAUDITAN

Pengenalan

Dalam proses pengauditan terdapat dua tatacara utama yang dilaksanakan

untuk mengumpul bukti-bukti yang akhirnya dijadikan sandaran untuk membuat
laporan audit

Tatacara-tatcara tersebut adalah tatacara pematuhan dan tatacara penyokongan

Tatacara Pematuhan

ia terdiri daripada ujian-ujian yang direka dengan tujuan untuk mencapai satu
tingkat kemajuan bahawa kawalan-kawalan dalaman yang akan digunakan
sebagai sandaran kerja nanti adalah sebenar-benarnya diamalkan dengan
berkesan

tatacara-tatacara ini termasuklah ujian-ujian permohonan untuk memeriksa

dokumen-dokumen yang menyokong satu urus niaga bagi mendapatkan bukti
bahawa kawalan dalaman beroperasi dengan betul dan di luluskan untuk
sesuatu niaga

ia juga melibatkan pertanyaan mengenai pemerhatian kawalan-kawalan yang

tidak meninggalkan jejak audit

sebagai contoh,memastikan bahawa siapa sebenarnya melaksanakabn sesuatu

tugas dan bukan hanya menentukan siapakah yang sepatutnya melakukan tugas
tersebut

http://modul2poli.blogspot.com/

Ujian-ujian Yang Dijalankan

1. Prosedur dalam memahami system kawalan dalaman

juruaudit mesti berpuas hati/ memberi perhatian kepada rekabentuk dan operasi
system kawalan dalaman pelanggan

tujuan prosedur ini dilaksanakan untuk mendapatkan bukti bagi menyokong

kerja-kerja audit

antara prosedur yang dijalankan:

i.

mendapatkan maklumat daripada juruaudit lepas

ii.

pertanyaan kepada kakitanagn entity

iii.

membaca polisi dan system manual entity

iv.

memeriksa dokumen dan rekod

2. Ujian Pemeriksaaan

memeriksa dokumen-dokumen sokongan untuk dijadikan bukti audit

semua dokumen sokongan mesti diluluskan/mendapat pengesahan

ia adalah untuk memastikan butir-butir dalam dokumen betul

3. Ujian Perlaksanaan Semula

ia melibatkan pengulangan semula kerja-kerja yang telah dilaksanakan oleh

pelanggan

4. Pertanyaan Dan Pemerhatian

ujian ini dijalankan untuk mencari bukti audit yang hanya boleh didapati hasil dari
sama ada pertanyaan atau pemerhatian

contoh: pengasingan tugas antara pekerja

boleh dibuat dalam bentuk temu duga atau soal selidik

http://modul2poli.blogspot.com/

Tatacara Penyokongan

Tatacara penyokongan adalah merupakan ujian-ujian yang direka bentuk untuk

mengumpul bukti-bukti audit yang dapat memastikan samaada butir-butir
mengenai maklumat yang dihasilkan dari sistem perakaunan itu adalah lengkap,
tepat dan sah

Tatacara-tatacara ini merangkumi ujian-ujian terperinci ke atas urusniaga dan

baki akaun, menganalisa nisbah-nisbah dan arah alir penting yang merangkumi
hasil penyiasatan ke atas perubahan-perubahan item luar biasa

Kesilapan yang ditemui di dalam menjalankan tatacara penyokongan akan

menyebabkan juruaudit perlu mengubahsuai penilaian yang telah dibuat ke atas
kawalan adalah mencukupi

Ujian-ujian yang dijalankan

1. Ujian jalan terus

Membuat pengesahan sama ada system yang diamalkan oleh pelanggan sama
dengan system yang direkod oleh juruaudit

Juruaudit akan memilih beberapa urusniaga yang telah berlaku dan mengesan
semula urusniaga dari mula sehingga selesai

2. Prosedur analitikal

Ujian-ujian yang dibuat secara perbandingan amaun sebenar dengan amaun

jangkaan, tahun lepas dengan tahun semasa, industri dengan syarikat

Jika ada perbezaan yang ketara mungkin wujudnya fraud

http://modul2poli.blogspot.com/

3. Ujian terperinci atas baki

Ia menfokuskan kepada pengesahan akaun di penyata kewangan

Objektif terperincinya :

Jumlah yang disenaraikan berpatutan

Jumlah yang disenaraikan wujud

Aset yang disenaraikan dimiliki

Jumlah yang wujud telah disenaraikan

Jumlah yang disenaraikan telah dinilai

Jumlah dalam imbangan duga diklasifikasikan dengan betul

Urusniaga yang hampir dengan tarikh KKK direkod dalam period ia

berlaku

Penjelasan yang perlu dibuat

Teknik-teknik ujian audit

Terdapat 6 teknik utama dalam melaksanakan ujian audit;

i.

Pemeriksaaan

ii. Pertanyaan
iii. Pemerhatian
iv. Pengesahan
v. Tatacara semakan audit
vi. Perlaksanaan semula

http://modul2poli.blogspot.com/

Pemeriksaan

Melibatkan penyemakkan semula/ penelitian rekod dan dokumen

Pemeriksaan aset nyata secara fizikal

Ia dapat memberi bukti tentang kewujudan aset dan dokumen

Ia bertujuan untuk membuktikan bahawa catatan dan rekod menggambarkan

urusniaganya yang sebenar telah berlaku, jumlah yang betul telah direkod dalam
akaun yang betul.

Pertanyaan

Ia melibatkan proses pemerolehan maklumat yang berkaitan daripada seseorang

didalam atau di luar syarikat

Ia boleh dibuat samada dalam bentuk formal atau tidak formal, secara bertulis
atau lisan

Darjah kebolehpercayaan bergantung pada tanggapan juruaudit

Ia merupakan teknik yang lemah

Pemerhatian

Melalui ini juruaudit melihat sendiri sesuatu proses atau tatacara yang dilakukan
oleh kakitangan syarikat pelanggan untuk memastikan samada proses/ tatacara
dilaksanakan dengan sempurna

Bukti yang didapati hanya boleh dipercayai semasa pemerhatian dibuat namun
samada perlaksanannya sama sepanjang masa kurang diyakini

http://modul2poli.blogspot.com/

Pengesahan

Tatacara untuk mendapatkan pengakuan daripada pihak luar tentang kewujudan

dan penilaian aset

Ia merujukan kepada situasi tertentu seperti aset yang disimpan oleh pihak
ketiga

Pengesahan positif: pihak ketiga dikehendaki memberi maklum balas terhadap

semua maklumat yang diminta

Pengesahan negative: pihak ketiga dikehendaki memberi maklum balas

terhadap semua maklumat yang salah sahaja

Tatacara semakan analititk

Ia teknik mengkaji nisbah kewangan yang penting, arah aliran maklumat

kewangan, memeriksaan sisihan luar biasa dan sisihan yang tidak dijangka

Sekiranya terdapat perbezaan ketara, juruaudit mesti siasat dan cari keterangan
mengenainya

Apabila keterangan di perolehi, juruaudit mesti melihat samada ia selaras

dengan keadaan perniagaan pelanggan dan keadaan keliling

Jika terdapat bukti wujudnya salahnyataan dalam penyata kewangan,juruaudit

mesti melaksanakan ujian-ujian tambahan

Perlaksanaan semula

Ia melibatkan proses mengulangi tugasan yang telah dijalankan oleh pelanggan

Ia dapat memastikan kerja-kerja yang dilaksanakan oleh pelanggan betul

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 8 PENYEDIAAN PROGRAM AUDIT, KERTAS KERJA

AUDIT DAN FAIL AUDIT

PROGRAM AUDIT
Pengenalan

Program audit tidak mungkin dapat disediakan untuk semua audit

Namun program yang dirancang dengan baik meliputi sejumlah besar perkara
yang boleh digunakan dalam setiap audit dalam setiap hal

Juruaudit harus memberi pertimbangan terhadap sifat perniagaan semasa

menyediakan program audit

Definisi

Satu garis panduan yang terperinci bagi kerja audit yang dilakukan oleh firma
bagi tujuan pengauditan

Ia merupakan satu jadual tatacara audit yang perlu diikuti dalam melaksanakan
kerja-kerja audit

Dia akan dimasukan dalam fail semasa dan boleh dirujuk oleh pembantu audit
untuk melaksakan proses audit

Program audit disediakan diawal pemeriksaan audit dan juruaudit mesti

mengikuti setiap langkah dalam program

Setelah menyelesaikan semua langkah yang telah ditetapkan, juruaudit mesti

mendatangani program sebagai bukti bahawa langkah itu telah dipatuhi

Program audit berbeza untuk urusniaga dan jenis perniagaan

http://modul2poli.blogspot.com/

Jenis
i.

Program audit standard

Program khas yang disediakan khas untuk diikuti/dilaksanakan oleh firma yang
berkaitan (semua jenis industry. Cth, program audit untuk aset tetap)

ii. Program audit umum

Program yang disediakan terhadap audit yang lebih khusus (Cth, audit industry
kereta, audit industry bank)

Objektif
1. Sebagai bukti bahawa perancangan audit telah dilaksanakan
2. Sebagai panduan kepada pembantu audit yang kurang berpengalaman
3. Sebagai kawalan kerja-kerja audit (setakat mana kerja audit telah selesai)
4. Sebagai pengawalan masa terhadap perlaksanaan audit (setiap langkah telah
ditetapkan masa perlaksanaan)
5. Sebagai bukti bahawa kerja-kerja audit telah dilaksanakan kerana setiap langkah
yang telag selesai perlu ditandatangani oleh juruaudit
Kandungan
1. Pernyataan tentang prosedur perakaunan secara terperinci
2. Senarai kelemahan kawalan dalaman yang berkaitan
3. Program untuk pemeriksaan prosedur perakauanan seperti yang dinyatakan
4. Program untuk penentusahan butiran kunci kira-kira
5. Program untuk menganalisa penyata kewangan
6. Program sebagai memeriksa rekod yang ada kaitan tetapi tidak merupakan
sebahagian daripada system perakaunan secara langsung(cth; alat tulis)

http://modul2poli.blogspot.com/

Perkara-perkara yang perlu diberi perhatian

1. Sebelum memulakan sebarang bahagian audit,juruaudit mesti meneliti terlebih
dahulu prosedur kawalan dalaman sebarang perubahan kawalan dalaman
yang berlaku sejak ujian audit yang lalu perlu dipertimbangkan kesannya
2. Keperluan untuk melaporkan secara bertulis kepada pelanggan dengan segera
tentang kelemahan kelemahan kawalan dalaman yang ditemui (melalui surat
pengurusan)
3. Keperluan untuk mengubah program audit bagi menghadapi keadaan tertentu
sebaik sahaja keadaan tersebut timbul
4. Keperluan untuk merekod ujian audit yang terperinci dalam dilaksanakan dengan
serta merta ke dalam kertas kerja bersama-sama dengan butir-butir sebarang
kesilapan,pengabaian atau pemesongan daripada kawalan dalaman atau
prosedur perakauan yang telah ditentukan
Kebaikan
1. Dapat memastikan semua kerja yang paling penting dilaksanakan dan
meminimumkan kemungkinan meninggalkan prosedur yang sepatutnya
dilaksanakan
2. Rakan kongsi audit boleh mengetahui kedudukan audit yang sebenar pada bilabila masa sahaja
3. Merupakan rancangan tindakan yang ringkas dan membahagikan tugas kepada
berbagai-bagai peringkat staf
4. Tanggungjawab dinyatakan dengan jelas kerana setiap pembantu audit perlu
menurunkan tandatangan ringkas pada program bagi bahagian kerja yang tekah
dilaksanakannya
5. Menjadi bukti yang bernilai bagi tindakan undang-undang terhadap juruaudit
6. Membantu mengurangkan kekeliruan sekiranya berlaku pertukaran pembantu
audit

http://modul2poli.blogspot.com/

Kelemahan
1. Tidak dapat membezakan bila sepatutnya menggunakan prosedur yang
terperinci dan sebaliknya
2. Pembantu audit cenderung untuk menganggap kerja rutin sebagai kerja
maksimum yang perlu dibuat
3. Tidak menggalakkan penggunaan kretiviti profesioanal juruaudit
4. Pengauditan menjadi terlalu streteotaip - sukar diganti dengan satu bentuk
sistem lain walau sebesar mana pun saiz perniagaan
5. Peluang menipu oleh syarikat pelanggan kerana prosedur audit yang lazim telah
diketahui oleh kakitangan syarikat

Kertas kerja
Pengenalan

Prinsip dokumentasi merupakan prinsip asas pengauditan diaman menurut

prinsip ini, segala perkara penting yang diperlukan sebagai bukti audit perlu
didokumenkan

Ia bertujuan untuk membuktikan bahawa audit dilaksanakan mengikut piawai

pengauditan diterima umum

Definisi

Rekod-rekod yang dikumpulkan oleh juruadit untuk mendokumenkan semua

kerja audit dengan memperincikan ujian-ujian yang dijalankan semasa proses
audit, masa audit dijalankan, nama juruaudit yang menjalankan kerja, penemuan
yang diperolehi dan kesimpulan tentang hasil ujian audit

http://modul2poli.blogspot.com/

Kertas kerja mesti disediakan dengan sempurna dan sistematik menjadi bukti
bahawa sesuatu audit telah dijalankan secara professional dan mengikut piawai
audit yang telah diluluskan

Kegunaan
1. Membantu perancangan dan perlaksanaan audit

Ia dapat menyelaras dan menyusun kerja audit di semua fasa

Semua fakta audit yang ditemui di rekod untuk memudahkan penyelarasan

apabila terdapat penemuan baru

Ia dapat membantu audit bagi cawangan

2. Membantu penyeliaan dan penyemakkan semula kerja audit

Rakan kongsi audit dapat menentukan samada;

i.

Kerja audit dilaksanakan mengikut piawai firma audit dan piawai

professional

ii.

Kerja audit yang dilaksanakan dan hasil kerja yang diperoleh di dokumen
kan secukupnya

iii.

Perkara-perkara penting tentang audit telah diberi perhatian

iv.

Objektif tatacara audit dapat dicapai dan kesimpulan yang dibuat adalah
selaras dengan hasil kerja yang dilaksanakan bagi menyokong
pendapat juruaudit

3. Memberi bukti perlaksanaan kerja audit sebagai sokongan kepada pendapat

juruaudit

Membantu juruaudit untuk kendalikan pemeriksaan

Beri bukti sebagai sokongan kepada pendapat juruaudit

4. Bahan untuk menilai kakitangan juruaudit

http://modul2poli.blogspot.com/

5. Sebagai asas unntuk perancangan audit masa hadapan

Sistem Mengindeks

Merupakan satu cara meletakkan tanda rujukan pada kertas kerja termasuk setia
angka dalam imbangan duga

Bertujuan untuk memudahkan penggunaan fail kertas dan mencari lokasi jadual
atau kertas kerja sokongan dalam fail

Biasanya firma audit mempunyai system mengindeks yang seragam

Tanda Audit

Juruaudit akan menggunakan berbagai-bagai symbol di dalam kertas kerja untuk

menerangkan tentang kerja audit yang telah dilaksanakan

Setiap firma mempunyai tanda symbol yang berlainan antara satu sama lain

Apabila memberikan tanda pada rekod perakaunan yang diperiksa, juruaudit

menggunakan warna dakwat yang berlainan daripada warna yang digunakan
oleh pelanggan

Ini dapat membezakan hasil kerja pelanggan dengan hasil kerja juruaudit

http://modul2poli.blogspot.com/

Bentuk dan Kandungan Kertas Kerja

Kertas kerja audit adalah satu dokumen audit yang amat penting, jadi ia perlu
disediakan dengan cara yang tersusun dan lengkap

Penyediaan kertas kerja yang baik dapat menjadi ukuran bahawa pengumpulan
bukti audit yang adalah mencukupi

Keseluruhan kandungan kertas kerja mestilah dapat menggambarkan kajian dan

penilaian terhadap system kawalan dalaman dan system perakaunan

Biasanya, semua firma audit menyediakan satu kertas kerja yang standard yang
diikuti oleh semua kakitangan

Kertas kerja yang baik harus terdiri daripada perkara-perkara berikut :

i.

Perancangan juruaudit

ii.

Bentuk audit

iii.

Masa liputan kerja

iv.

Liputan tatacara

Factor-faktor yang mempengaruhi bentuk dan kandungan kertas kerja :

i.

Bentuk ikatan janji antara juruaudit dan pelanggan

ii.

Bentuk laporan juruaudit yang perlu disediakan daripada ikatan janji

tersebut

iii.

Bentuk kecanggihan perniagaan pelanggan

iv.

Bentuk dan keadaan rekod-rekod pelanggan serta darjah kesandaran

terhadap system kawalan dalaman

v.

Keperluan untuk pengawasan dan penyemakan semula kerja yang

dilaksanakan oleh pembantu audit

http://modul2poli.blogspot.com/

Maklumat yang perlu ada dalam kertas kerja

1. Struktur organisasi dan struktur perundangan entity
2. Petikan dan salinan dokumen penting
3. Bukti proses perancangan audit dan program audit
4. Rekod tentang kajian dan penilaian system kawalan dalaman dan system
perakaunan
5. Analisis tentang urusniaga dan baki akaun
6. Analisis tentang nisbah dan arah aliran yang berkaitan dengan maklumat
kewangan pelanggan
7. Rekod tentang bentuk, masa, liputan tatacara audit
8. Bukti bahawa kerja yang dilaksanakan oleh pembantu audit diawasi dan disemak
semula
9. Nama personal yang melaksanakan kerja dan tarikh kerja disiapkan
10. Salinan komunikasi antara juruaudit
11. Salinan surat atau nota tentang maklumat yang diperolehi dari pelanggan (hasil
perbincangan)
12. Surat perakuan yang diterima oleh pelanggan atau pihak ketiga

Kebolehan juruaudit untuk mendokumentasikan kertas kerja merupakan satu

pengikhtirafan kepada juruaudit yang berkebolehan

Kertas kerja tidak memerlukan maklumat yang sangat terperinci, cukup sekadar
untuk membayang keseluruhan kerja audit

http://modul2poli.blogspot.com/

Hak kertas kerja

Kertas kerja adalah hak juruaudit

Juruaudit perlu menyimpan kertas kerja dalam satu tempoh yang munasabah
untuk membayangkan keseluruhan kerja audit

Fail audit

Terdapat 2 jenis fail yang digunakan juruaudit iaitu fail kekal/tetap dan fail
semasa

Fail tetap/ kekal

Merupakan fail asal yang dibuka oleh juruaudit apabila mereka mula-mula
dilantik oleh pelanggan

Tujuanya adalah untuk menyimpan semua maklumat asas yang penting

mengenai pelanggan

Isi kandungan fail akan sentiasa dikemaskini dengan dokumen-dokumen yang

penting dari masa ke semasa selagi pelanggan masih bersama firma audit

Antara dokumen yang difailkan di dalam fail kekal/tetap;

i.

Sejarah penubuhan syarikat dan jenis perniagaan pelanggan

ii.

Alamat pejabat yang didaftarkan, pejabat, kilang, syarikat induk, anak

syarikat/ syarikat bersekutu

iii.

Carta organisasi, senarai lembaga pengarah, aliran dan bidang kuasa

iv.

Salinan perjanjian-perjanjian penting, surat persetujuan

v.

Maklumat terperinci tentang system perakuanan syarikat, pegawai yang

berkuasa dan contoh tandatangan mereka

vi.

Modal, rizab, liability, dan asset syarikat secara terperinci

http://modul2poli.blogspot.com/

vii.

Perlindungan insurans, peguam, perkhidmatan bank

Fail semasa

Mengandungi maklumat-maklumat dan dokumen-dokumen yang telah

dikumpulkan oleh juruaudit ketika menjalankan tugas mereka pada setiap tahun
semasa

Isi kandungan fail adalah lebih terperinci kerana mengandungi segala bukti-bukti
audit semasa yang akan digunakan bagi menyokong pendapat audit

Antara dokumen-dokumen yang difailkan di dalam fail semasa;

i.

Salinan minit mesyuarat Lembaga Pengarah yang berkaitan dengan

perakauanan syarikat/ polisi pengurusan

ii.

Program audit tentang prosedur yang perlu dijalankan

iii.

Kertas kerja tentang pengesahan butiran dalam penyata kewangan

iv.

Penemuan-penemuan audit seperti kelemahakelemahan dan cadangan

pembaikannya

v.

Indeks bagi kertas kerja

vi.

Jadual statistic tentang nisbah-nisbah yang dianalisa

vii.

Salinan imbangan duga dan catatan jurnal

viii.

Soalan-soalan kepada pengurusan

ix.

Salinan surat pengesahan daripada pelanggan tentang butir-butir dalam

kunci kira-kira

x.

Surat-surat peguam, pekeliling penghutang/pemiutang untuk

mengesahkan baki

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 9: BUKTI AUDIT

Definisi
Bukti audit sedia

Satu benda dapat dilihat dan disentuh, suatu tindakan yang dapat diperhatikan
atau sesuatu keadaan yang boleh difahami yang berkaitan dengan
pembentukkan pendapat keatas penyata kewangan

Benda yang dapat dilihat dan disentuh

Asset-aset nyata, dokumen-dokumen laporan perniagaan, rekod perakaunan

Tindakan yang dapat diperhatikan

Tatacara system perakaunan, tatacara pembayaran gaji, penyediaan pesanan

belian

Keadaan yang boleh difahami

Kakitangan yang kelihatan cekap dan berkebolehan, asset-aset yang kelihatan

mempunyai mutu yang baik

Criteria
1. Kecukupan

Ukuran keatas kuantiti atau jumlah bukti audit yang diperolehi

Bergantung kepada pertimbangan dan budi bicara juruaudit bagi menentukan

sumber dan jumlah bukti yang diperlukan untuk mencapai tahap keyakinan yang
ditetapkan

Dipengaruhi oleh factor-faktor berikut;

i.

Pengetahuan juruaudit mengenai perniagaan syarikat serta industry bagi

syarikat tersebut

ii.

Darjah risiko yang sanggup ditanggung oleh juruaudit

http://modul2poli.blogspot.com/

iii.

Penemuan ralat dan penipuan yang ditemui hasil dari tatacara auditr
yang dijalankan

iv.

Kos dan masa yang terlibat untuk mendapatkan bukti

v.

Jenis maklumat sedia ada

Bukti audit yang cukup tidak semestinya memerlukan kuantiti yang banyak

Bukti yang cukup haruslah boleh dihapuskan sebarang keraguan mengenai

keyakinan dan kejelasannya

2. Kesesuaian

Berhubung dengan mutu, keupayaan yang mmenyakinkan dan

kebolehpercayaan bukti itu sendiri

Mesti boleh dihubungkaitkan dengan objektif audit

3. Kebolehkepercayaan yang tinggi

Perkara utama yang perlu dipertimbangkan adalah sumber bukti tersebut

samada sumber dalaman atau luaran

Ciri-ciri yang dapat membantu juruaudit dalam menentukan darjah

kebolehpercayaan sesuatu bukti;
i.

Bukti yang diperolehi dari sumber luar atau pihak ketiga adalah lebih
diyakini daripada bukti yang diperolehi dari pelanggan sendiri

ii.

Bukti yang diperolehi dari juruaudit sendiri melalui pemeriksaan secara

fizikal pemerhatian dan pengiraan adalah lebih dipercayai daripada bukti
yang diperolehi daripada pelanggan

iii.

Bukti yang wujud melalui system kawalan dalaman yang teguh adalah
lebih diyakini daripada bukti yang diperolehi dari system kawalan dalaman
yang lemah

http://modul2poli.blogspot.com/

Kaedah Utama Mendapatkan Bukti

1. Pemeriksaan
2. Pemerhatian
3. Pertanyaan
4. Pengesahan
5. Pengiraan
6. Tatacara semakan analitikal

Kaedah Tambahan
1. Membauch (vouching)

Biasanya dijalankan dalam peringkat ujian pengesahan

Merujuk kepada aktiviti atau tindakan oleh juruaudit untuk memeriksa semua
bukti berdokumen yang berkaitan dengan sesuatu urusniaga bagi tempoh yang
diaudit

Cth; di dalam membauch invois jualan, juruaudit perlu memeriksa samada;

i.

Urus niaga tersebut dijalankan dalam tempoh masa yang di audit

ii.

Jualan itu telah dilakukan oleh pegawai yang bertanggung jawab dan
disahkan oleh pegawai yang sewajarnya

iii.

Barangan yang dijual adalah sebenarnya barangan yang dimiliki oleh

syarikat

iv.

Semua pengiraan dan diskaun telah dibuat dengan tepat

v.

Semua hasil jualan telah dikelaskan dengan betul

Ujian akan dimulakan dengan melihat catatan jurnal yang telah dibuat dan
tindakan yang akan diambil untuk memastikan dokumen-dokumen yang sah
telah dilengkapkan untuk menyokong catatan jurnal tersebut

http://modul2poli.blogspot.com/

2. Mengesan perekodan (tracing)

Juruaudit perlu memastikan catatan-catatan dalam rekod perakaunan seperti

folio, tarikh, nama akaun, penerangan berkenaan catatan yang dibuat dan jumlah
debit dan kredit telah direkodkan dengan betul

Juruaudit akan mengenalpasti akaun mana yang akan diuji

Juruaudit akan menjadikan maklumat yang terdapat didalam rekod perakuanan

sebagai asas tindakan didalam pengumpulan bukti yang diperlukan

Berdasarkan kepada catatan didalam rekod-rekod perakaunan sedia ada,

juruaudit akan mengesan samada catatan itu telah disokong dengan dokumen
yang diperlukan

3. Membuat Penyata Penyesuaian Bank dan Pelarasan bagi Akuan

Tindakan yang diambil oleh juruaudit apabila kesilapan didalam catatan rekodrekod urusniaga pelanggan

4. Memeriksa Kebenaran Sesuatu Perkara (Verification)

Tindakan yang diambil oleh juruaudit untuk memastikan bahawa apa yang
dibentangkan didalam penyata kewangan adalah sebenarnya memberikan
ganbaran yang benar dan saksama

Juruaudit akan memastikan semua ringkasan penyata pendapatan dan akaun

asset dan liability dibentangkan adalah benar-benar wujud

Bukti dari tatacara pematuhan

Penumpuan perlu diberikan terhadap perkara-perkara berikut

i.

Kewujudan - sistem kawalan benar-benar wujud

ii.

Keberkesanan system kawalan beroperasi dengan berkesan

iii.

Kesinambungan system kawalan beroperasi sepanjang tempoh yang

dikehendaki

http://modul2poli.blogspot.com/

Bukti tatacara penyokongan

Penumpuan diberikan kepada perkara-perkara berikut;

i.

Kewujudan asset dan liability wujud pada satu tarikh yang telah
diberikan

ii.

Hak dan obligasi asset adalah hak kepada entity, liability merupakan
obligasi kepada entity pada suatu tarikh yang diberikan

iii.

Kejadian satu urusniaga kejadian atau berlaku berhubung dengan entity

iv.

Kesempurnaan tiada asset-asset , liability atau urusniaga yang tidak

direkodkan

v.

Penilaian asset dan liability pada nilai buku

vi.

Pengukuran urusniaga direkodkan oleh amaun yang betul dan hasil dan
belanja telah dicajkan pada tempoh yang betul

vii.

Pembentangan dan pendedahan item-item didedahkan, dikelaskan dan

dinyatakan selaras dengan prinsip perakuanan diterima umum dan
mengikut peruntukan undang-undang

http://modul2poli.blogspot.com/

BAB 10: LAPORAN AUDIT

Pengenalan
-

Juruaudit perlu menyemak semula dan menilai rumusan-rumusan yang dibuat

hasil bukti-bukti yang diperolehi yang akan digunakan sebagai asas untuk
melahirkan pendapat ke atas penyata kewangan

Penyemakkan semula dan penilaian yang dibuat melibatkan pembentukkan

rumusan yang menyeluruh samada;
i.

Penyata kewangan telah disediakan mengikut prinsip perakaunan yang

diterima umum dan ianya telah diamalkan secara tekal

ii.

Penyata kewangan telah memenuhi peraturan-peraturan dan peruntukkan

undang-undang

iii.

Semua perkara yang material telah dibentangkan dengan secukupnya

dalam penyata kewangan

Definisi
-

Pendapat juruaudit tentnag persembahan penyata kewangan yang telah

disediakan oleh entity yang diaudit

Laporan mestilah ditulis dengan jelas mengenai pendapat yang dilahirkan oleh
juruaudit

Unsur-unsur Asas
1. Tajuk
-

Tajuk Laporan Audit adalah biasa digunakan

Tujuanya adalah untuk membantu pembaca mengenali laporan audit dan dapat
membezakan dengan mudah dari laporan-laporan yang diterbitkan oleh pihak
lain

http://modul2poli.blogspot.com/

2. Kepada Pihak yang Ditujukan

-

Menstilah ditujukan kepada pihak tertentu seperti pemegang saham atau

lembaga pengarah entity

3. Mengenalpastian penyata kewangan

-

Nama entity, tarikh dan jangka masa yang diliputi oleh penyata kewangan

4. Rujukan kepada standard atau amalan perakaunan yang diikuti

-

Merujuk kepada panduan pengauditan antarabangsa atau kepada standard atau

amalan yang telah mmenjadi mantapdisesebuah Negara

Para pembaca memerlukannya sebagai kepastian bahawa suatu pengauditan

telah dijalankan selaras dengan standard dan amalan pengauditan

5. Pendapat keatas penyata kewangan

-

Laporan hendaklah menyatakan pendapat juruaudit tentang persembahan

penyata kewangan entity mengenai kedudukan kewangan dan hasil kendalian
operasi entity itu

6. Tandatangan
-

Laporan hendaklah ditandatangani oleh firma audit, nama juruaudit atau keduaduanya

7. Alamat jururaudit
-

Mesti menyatakan lokasi tertentu yang biasanya bandar di mana juruaudit

menempatkan pejabatnya

http://modul2poli.blogspot.com/

8. Tarikh laporan
-

Tarikh yang digunakan adalah tarikh dimana selesainya kerja-kerja audit

dilaksanakan

Tujuanya adalah untuk memaklumkan kepada para pembaca bahawa juruaudit

mengambil kira kesan keatas penyata kewangan hasil dari peristiwa-peristiwa
dan urusniaga-urusniaga yang diketahui oleh mereka terjadi sehingga ke tarikh
berkenaan

Jenis-jenis pendapat
1. Pendapat ke atas syarat
-

Juruaudit berpuas hati dalam semua aspek material

Laporan audit mestilah dalam bentuk yang jelas melahirkan kepuasan

2. Pendapat bersyarat
-

Juruaudit membuat kesimpulan bahawa ia tidak boleh mengeluarkan pendapat

tanpa syarat

Walaupun begitu, kesan dari sebarang ketidak setujuan, ketidakpastian, atau

batasan keatas skop kerja adalah tidak begitu penting

Keadaan yang boleh menyebabkan pendapat bersyarat :

Batasan keatas skop kerja juruaudit
-

Timbul batasan keatas skop kerja, contohnya, apabila syarat-syarat ikat

janji menyekat juruaudit dari menjalankan sesuatu tatacara yang pada
pendapat juruaudit adalah sangat penting dan perlu dilaksanakan untuk
audit tersebut

Laporan juruaudit harus menerangkan batasan-batasan berkenaan

dengan cara penyusunan kata-kata untuk menyampaikan pendapat
tersebut

http://modul2poli.blogspot.com/

Tiada persetujuan diantara juruaudit dengan pihak pengurusan iaitu :

a. Kebolehterima prinsip-prinsip perakaunan yang dipilih oleh pelanggan
b. Kaedah penggunaan prinsip perakaunan tersebut merangkumi kecukupan
pembentangan maklumat didalam penyata kewangan
c. Pematuhan penyata kewangan kepada peraturan-peraturan dan
kehendak-kehendak undang-undang yang berkaitan

Ketidakpastian
- Ketidak pastian yang wujud yang memberikan kesan material kepada
penyata kewangan
-

Laporan perlu menerangkan keadaan ketidakpastian tersebut serta

membuat rujukan di dalam nota kepada penyata kewangan yang akan
membincangkannay dengan lebih lanjut

3. Pendapat bertentangan
-

Dikeluarkan apabila kesan dari ketidakpastian adalah terlalu menyerap kepada

penyata kewanagn sehingga juruaudit memutuskan bahawa suatu syarat dalam
laporan audit tidak cukup untuk membentangkan penyata kewangan yang
mengelirukan atau tidak lengkap

4. Pendapat penafian
-

Dikeluarkan apabila didapati yang kemungkinan kesan dari batasan skop kerja
atau ketidakpastian secara keseluruhannya adalah sangat material sehingga
menyebabkan juruaudit tidak berupaya untuk member pendapat keatas penyata
kewangan

http://modul2poli.blogspot.com/