iii

Daftar Isi

TINJAUAN MATA KULIAH ........................................................... ix

MODUL 1: PROFESI KEGURUAN DALAM

MENGEMBANGKAN SISWA 1.1
Kegiatan Belajar 1:
Apa, Mengapa, dan Bagaimana Pekerjaan Profesi ............................. 1.3
Latihan …………………………………………............................... 1.10
Rangkuman …………………………….…….................................... 1.11
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 1.12

Kegiatan Belajar 2:
Pengertian dan Ciri-ciri Profesi Keguruan ......................................... 1.14
Latihan …………………………………………............................... 1.26
Rangkuman …………………………………..................................... 1.27
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 1.27

Kegiatan Belajar 3:
Latar Belakang dan Ruang Lingkup Profesi Keguruan ...................... 1.30
Latihan …………………………………………............................... 1.39
Rangkuman ………………………….……….................................... 1.41
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 1.41

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 1.44

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 1.46

MODUL 2: KOMPETENSI KEPRIBADIAN, SOSIAL, DAN

PROFESIONAL GURU 2.1
Kegiatan Belajar 1:
Kompetensi Kepribadian Guru ........................................................... 2.4
Latihan …………………………………………............................... 2.10
Rangkuman …………………………………..................................... 2.11
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 2.11
iv

Kegiatan Belajar 2:
Kompetensi Sosial Guru ..................................................................... 2.14
Latihan …………………………………………............................... 2.20
Rangkuman …………………………………..................................... 2.20
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 2.21

Kegiatan Belajar 3:
Komponen Kompetensi Profesional ................................................... 2.24
Latihan …………………………………………............................... 2.35
Rangkuman …………………………………..................................... 2.36
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 2.37

Kegiatan Belajar 4:
Hubungan Penguasaan Materi dan Kemampuan Mengajar ................ 2.40
Latihan …………………………………………............................... 2.47
Rangkuman …………………………………..................................... 2.48
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 2.49

Kegiatan Belajar 5:
Keputusan Situasional dan Transaksional .......................................... 2.52
Latihan …………………………………………............................... 2.57
Rangkuman …………………………………..................................... 2.58
Tes Formatif 5 ……………………………..…….............................. 2.58

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 2.61

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 2.65

MODUL 3: BERBAGAI PERAN GURU DALAM

PEMBELAJARAN 3.1
Kegiatan Belajar 1:
Peran Guru dalam Memahami Siswa sebagai Dasar Pembelajaran ... 3.3
Latihan …………………………………………............................... 3.18
Rangkuman …………………………….…….................................... 3.18
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 3.19

Kegiatan Belajar 2:
Peran Guru dalam Pengembangan Rancangan Pembelajaran ............ 3.22
Latihan …………………………………………............................... 3.35
Rangkuman …………………………………..................................... 3.36
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 3.36
 v

Kegiatan Belajar 3:
Peran Guru dalam Pelaksanaan Pembelajaran dan Manajemen Kelas 3.39
Latihan …………………………………………............................... 3.52
Rangkuman …………………………….…….................................... 3.53
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 3.54

Kegiatan Belajar 4:
Peran Guru dalam Evaluasi Pembelajaran ......................................... 3.56
Latihan …………………………………………............................... 3.70
Rangkuman …………………………….…….................................... 3.71
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 3.72

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 3.74

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 3.75

MODUL 4: PERAN GURU DALAM BIMBINGAN/KONSELING

DAN PENGELOLAAN STRES DALAM
PEKERJAAN 4.1
Kegiatan Belajar 1:
Hakikat Bimbingan dan Konseling ..................................................... 4.3
Latihan …………………………………………............................... 4.16
Rangkuman …………………………………..................................... 4.17
Tes Formatif 1 ……………………………..……............................... 4.18

Kegiatan Belajar 2:
Peran Guru dalam Bimbingan dan Konseling .................................... 4.21
Latihan …………………………………………............................... 4.29
Rangkuman …………………………………..................................... 4.30
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 4.31

Kegiatan Belajar 3:
Pengertian dan Sumber Stres dalam Pekerjaan Guru ......................... 4.33
Latihan …………………………………………............................... 4.51
Rangkuman …………………………………..................................... 4.51
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 4.52
vi

Kegiatan Belajar 4:
Mengelola Stres dalam Pekerjaan ....................................................... 4.54
Latihan …………………………………………............................... 4.66
Rangkuman …………………………………..................................... 4.67
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 4.68

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 4.70

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 4.71

MODUL 5: KODE ETIK KEGURUAN DAN PENERAPANNYA

DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN GURU 5.1
Kegiatan Belajar 1:
Pengertian dan Fungsi Kode Etik ....................................................... 5.3
Latihan ………………………………...….……............................... 5.8
Rangkuman ……………………………….….................................... 5.9
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 5.10

Kegiatan Belajar 2:
Deskripsi Kode Etik Keguruan dalam Pelaksanaan Tugas Berbagai
Bidang Kehidupan ............................................................................. 5.12
Latihan ………………………………………….............................. 5.36
Rangkuman ………………………………….................................... 5.39
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 5.40

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 5.44

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 5.45

MODUL 6: REFLEKSI DALAM TUGAS DAN

PENGEMBANGAN PROFESI MELALUI
ORGANISASI 6.1
Kegiatan Belajar 1:
Refleksi dalam Tugas dan Berbagai Bentuknya ................................. 6.4
Latihan …………………………………………............................... 6.14
Rangkuman …………………………….…….................................... 6.14
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 6.15
 vii

Kegiatan Belajar 2:
Organisasi Profesi Guru ...................................................................... 6.19
Latihan …………………………………………............................... 6.30
Rangkuman ………………………………….................................... 6.31
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 6.32

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 6.34

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 6.35