N0M0R 2
C. TUJUAN PEMBELAJARAN :
Pertemuan 1 dan 2
Setelah mengikuti proses kegiatan pembelajaran diharapkan peserta didik dapat :
1. Berdoa kepada Tuhan maha Esa sebelum peserta didik melaksanakan pembelajaran
materi teks piwulang serat Wulangreh Pupuh Pangkur.
2. Menggunakan bahasa Jawa di kelas saat pelajaran bahasa Jawa dengan baik.
3. Mengartikan kata-kata yang dianggap sulit yang terdapat dalam teks piwulang serat
Wulangreh Pupuh Pangkur.
4. Mengajukan dan menjawab pertanyaan tentang isi teks piwulang serat Wulangreh
Pupuh Pangkur .
5. Menuliskan isi teks piwulang serat Wulangreh Pupuh Pangkur.
6. Menuliskan nilai yang terkandung dalam teks piwulang serat Wulangreh Pupuh
Pangkur.
Pertemuan 3 dan 4
1. Berdoa kepada Tuhan maha Esa sebelum peserta didik melaksanakan pembelajaran
materi teks piwulang serat Wulangreh Pupuh Pangkur.
2. Menggunakan bahasa Jawa di kelas saat pelajaran bahasa Jawa dengan baik.
3. Menuliskan pokok-pokok isi teks piwulang serat Wulangreh Pupuh Pangkur (pada
1,2,3,4)
4. Menyampaikan pokok-pokok isi teks Piwulang Serat Wulangreh Pupuh Pangkur
5. Menanggapi isi teks Piwulang Serat Wulangreh Pupuh Pangkur
D. Materi Pembelajaran
Pertemuan 1
a. Teks Dengaran
Serat Wulangreh pupuh Pangkur anggitan Sri Susuhunan Pakubuwana IV
b. Kata-kata yang dianggap sukar dalam tembang Pangkur
winarna = wujude, dicritakake
lelabuhan = pangorbanan
prayoga = becike,apik, nenimbang bab-bab sing apik
kawruhana = ngertenana
adat waton = adat, kabiasan
dipunkadulu = dingerteni, digatekakae
miwah = karo, lan
den kaesthi = dieling-eling
siyang = awan
ratri =bengi
Pertemuan 2
Teks Serat Wulangreh pupuh Pangkur anggitan Sri Susuhunan Pakubuwana IV
E. Metode Pembelajaran
Pendekatan : saintifik
Metode : diskusi, tanya jawab, penugasan
Pertemuan 3 dan 4
Langkah/ Rincian Kegiatan Waktu
Tahap
RINCIAN KEGIATAN WAKTU
Pendahuluan 10 menit
Peserta didik berdoa sebelum belajar
Guru memeriksa kehadiran dan kesiapan peserta didik
Peserta didik diarahkan guru untuk membentuk kelompok
dengan anggota 4 orang
Apersepsi: Guru menayakan isi teks piwulang serat
Wulangreh Pupuh Pangkur (pada 1)
Menyampaikan tujuan pembelajaran
Penutup 15 menit
Peserta didik dan guru menyimpulkan materi yang
dipelajari dengan percaya diri.
Peserta melakukan refleksi terkait pembelajaran yang baru
berlangsung dengan membuat catatan penguasaan materi
Peserta didik menyampaikan rasa puas atau tidaknya
mengikuti kegiatan pembelajaran.
H. PENILAIAN
1. Pengetahuan
a. Teknik Penilaian : Tes tertulis
b. Bentuk Instrumen : Tes pilihan ganda
c. Kisi-kisi :
No Indikator No. Butir
.
1. Disajikan teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh 1
Pangkur, siswa mengidentifikasi teks tersebut.
2. Menjelaskan arti kata degsura,kawruhana, 2
deduga,prayoga,wataralan reringa
3. Menjelaskan kembali isi teks piwulang Serat 3
Wulangreh pupuh Pangkur (pada 1)
4. Menjelaskan kembali isi teks piwulang Serat 4
Wulangreh pupuh Pangkur (pada 2)
Nama : ______________________________
Kelas : ______________________________
Kunci Jawaban :
1. c 6. b 11. b
2. c 7. b 12. d
3. c 8. c 13. b
4. a 9. a 14. b
5. d 10.a 15. d
2. Keterampilan
a. Teknik Penilaian : Tes praktik
b. Bentuk Instrumen : Tes uji petik kerja dan produk
c. Kisi-kisi :
No. Indikator No. Butir
1 Menuliskan isi teks Piwulang Serat 1
Wulangreh pupuh Pangkur (pada 1)
2 Menuliskan isi teks Piwulang Serat 2
Wulangreh pupuh Pangkur (pada 2)
3 Menyampaikan isi teks Piwulang Serat 3
Wulangreh pupuh Pangkur.
Nama : ______________________________
Kelas : ______________________________
Soal:
1. Tulisen isi teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh Pangkur pada 1.
2. Tulisen isi teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh Pangkur pada 1.
3.Critakna isi teks Piwulang Serat Wulangreh pupuh Pangkur ing ngarep kelas !
Kriteria
Aspek yang dinilai
No. 1 2 3 4
1 Pilihan kata
2 Ketepatan isi cerita.
3 Urutan cerita.
Keterangan:
4 = Sangat Baik 2 = Cukup
3 = Baik 1 = Kurang
01
Sekar pangkur kang winarna, lelabuhan kang kanggo ing wong urip, ala lan becik puniku,
prayoga kawruhana, adat waton puniku dipun kadulu, miwah ta ing tata krama, den
kaesthi siyang ratri.
02
Deduga lawan prayoga, myang watara reringa aywa lali, iku parabot satuhu, tan kena
tininggala, tangi lungguh angadeg tuwin lumaku, angucap meneng myang nendra,
duga-duga aja kari.
03
Miwah ta sabarang karya, ing prakara gedhe kalawan cilik, papat iku datan kentun,
kanggo sadina-dina, rina wengi neng praja miwah ing dhusun, kabeh kang padha
ambekan, papat iku aja lali.
04
Kalamun ana manungsa, tan anganggo ing duga lan prayogi, iku watake tan patut, awor
lawan wong kathah, degsura ndaludur tan wruh ing edur, aja sira pedhak- pedhak nora
wurung neniwasi.
05
Pan wus watake manungsa, pan ketemu ing laku lawan linggih, solah muna mininipun,
pan dadi panengeran ingkang pinter kang podho miwah kang luhung, kang sugih lan kang
melarat, tanapi manungsa singgih
06
Ulama miwah maksiyat, wong kang kendel tanapi wong kang jirih, durjana bobotoh
kaum,lanang wadon pan padha, panitiking manungsa wawatekipun, adadene wong kang
nyata, ing pangawruh kang wus pasthi.
07
Tinitik solah muna, lawan malih ing laku lawan linggih, iku panengeranipun,
winawas ginrotan, pramilane ing wong kuna-kuna iku, yen amawas ing sujalma, datan
amindho gaweni.
08
Ginulang sadina-dina, wewekane ing basa lan basuki, ing jubriya-kibiripun, sumungah
lan sesongaran, mung sumendhe sakarsanira Hyang Agung, ujar sirik kang rineksa,
kautaman ulah wadi.
09
Ing masa mengko pan nora, kang katemu laku basa basuki, ingkang lumrah wong puniku,
dhengki srei lan dora, iren meren pisastene pan kumingsun,sasolahe tan prasaja, jail
mutakil basiwit.
10
Alaning liyan den andhar, ing becike liya kang den simpeni, becike dhewe ginunggung,
kinarya pasamuan, tan rumasa alane dhewe ngandhukur, wong mangkono wewatekny,
nora pantes den pedhaki.
11
Iku wong durbala murka, nora nana mareme jroning ati, sabarang karepanipun, sanadyan
wus katekan, arep maneh nora marem saya mbanjur, luwamah lawan amarah, iku kang den
tuti wuri.
12
Ing sabarang solah tingkah, ing pangucap tanapi nyang alinggih, tan suka sor
ambekipun, pan lumuh kaungkulan, ing sujalma pangrasane dhewekipun, tan ana kang
madhanana, angrasa luhur pribadi.
13
Aja nedya katempelan, watek ingkang tan becik tinutwuri, watek rusuh nora urus, tunggal
lawan manungsa, dipun sami anglabuhi kang apatut, parapan dadi tuladha, tinula mring
wong kang becik.
14
Aja lunyu lumur genjah, angrong prasanakan nyumur gumuling, ambubuti arit puniku,
watak kang tan raharja, pan wong lunyu nora kena dipun enut, monyar- manyir tan antepan,
dela lemeran puniku.
15
Para panginan tegesnya, genjah iku cecegan barang kardi, angrong prasanak liripun,
karem ulah miruda, mring rabine sadulur miwah bebatur, tuwin sanak prasanakan, sok
senenga dan ramuhi.
16
Nyumur guling punika, ambelawah datan duwe wewadi, nora kene rubung-rubung, wadine
kang den urap, mbuntut arit punika pracekanipun, apener neng pangarepan,
nggarretel dumunung wuri.
17
Sabarang kang dipun ucap, nora wurung mung plehe pribadi, iku lelabuhan patut, aja
nedya anelad, ing wateke kangnem prakoro punika, kang sayogya ngupayoa, anglir
mastimbul ing warih.