TEMA: GELOMBANG, CAHAYA DAN OPTIK

BAB 5: GELOMBANG
5.1 Asas Gelombang

1. Gelombang boleh dihasilkan oleh sistem berayun atau bergetar.

2. Ayunan dan getaran:

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
( gerakan ulang-alik pada kedudukan keseimbangan mengikut satu lintasan yang tertutup.)

3. Tenaga merambat tanpa pemindahan jirim medium.

4. Profile gelombang : _______________________________________________________________

( Ruba bentuk spring slinki semasa gelombang merambat melaluinya )

6. Jenis gelombang (dari segi profil gelombang ) :-

a.__________________________________ (Gelombang progresif )

b. _____________________________________( Gelombang pegun )

8. Perbezaan gelombang progresif dan gelombang pegun

Gelombang progresif Gelombang pegun

a. a.

b. Gelombang progresif (definisi): b. Gelombang pegun (defines):

( Profil gelombang merambat dengan masa
sepanjang arah perambatan gelombang)
c. Profil gelombang merambat dengan
masa sepanjang arah perambatan
gelombang
( Gelombang pegun dihasilkan apabila dua
gelombang progresif yang serupa dan
bergerak dalam arah yang bertentangan
bertembung dengan satu sama lain )
c.Profil gelombang tidak merambat dengan

1
 masa

d. Contoh: d. Contoh:

(Gelombang melintang dan gelombang ( Alat-alat muzik: gitar, ukelele, seruling )

membujur )

9. Perbezaan Gelombang melintang dan gelombang membujur

Gelombang melintang Gelombang membujur

a. Definisi: b. Definisi

(Zarah medium bergetar pada arah yang (Zarah medium bergetar pada arah yang selari
berserenjang dengan arah perambatan dengan arah perambatan gelombang)
gelombang)

b. Terdiri dari …………………. Dan b. Terdiri daripada kawasan ………………………

…………………………..(puncak dan (kawasan termampat dan ……………………..
lembangan)yang berturutan (kawasan diregangkan) yang berturutan
c. Contoh : c. Contoh :

(Radio, cahaya, air) (Bunyi)

10. Jenis gelombang (dari segi keperluan medium untuk preambatan)

Gelombang mekanik Gelombang elektromagnet

a. Medium
Memerlukan medium untuk Tidak memerlukan medium untuk
pemindahan tenaga pemindahan tenaga

2
b. Zarah/ ayunan Terdiri daripada getaran zarah dalam Terdiri daripada ayunan medan elektrik dan
medium magnet yang berserenjang dengan satu
sama lain

c. Contoh Contoh: radio, cahaya, gamma

Contoh: air, seismik

11. Istilah yang berkaitan dengan gelombang

Istilah Definisi Formula/ Unit

a. Amplitud, A

b. Tempoh, T

c. Frekuensi, f

d. Panjang
gelombang, λ

d. Laju
gelombang, v

3
12. Label graf gelombang

a. Graf sesaran-masa

b. Graf sesaran-jarak

13. Label panjang gelombang

(a)

(b)

4
5.2 Pelembapan dan Resonans

1. Pelembapan ialah : …………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
( Pengurangan dalam amplitud dalam sistem yang sedang berayun akibat kehilangan tenaga
(frekuensi tetap) )

2. Dua jenis pelembapan:

(a) ………………………………………………………………………

(b) ……………………………………………………………………….

3. Pelembapan luaran ialah system ………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
.

(Kehilangan tenaga untuk mengatasi daya geseran atau rintangan udara)

4. Pelembapan dalaman ialah system ………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(Kehilangan tenaga disebabkan regangan dan pemampatan zarah yang bergetar dalam
system)

5.

Bagaimana untuk mengatasi pelembapan?

(a ) dikenakan daya luar berkala pada sistem berayun

(b) daya berkala: bertindak pada selang masa tertentu (bukan berterusan)
5
(c) kuasa ini akan memindahkan tenaga ke dalam sistem untuk menggantikan yang hilang
tenaga.

6. Resonan berlaku apabila …………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

Semasa resonans:

(a)………………………………………………………………………………………………………………………….

(b) …………………………………………………………………………………………………………………………….

(frekuensi daya luaran yang dikenakan adalah sama dengan frekuensi semula jadi sistem
ayunan tersebut

 sistem berayun dengan frekuensi semula jadi

 sistem berayun dengan amplitud maksimum)

7. Frekuensi bebas ialah :……………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

8. Demonstrasi resonans : Tala bunyi

(a) Tala bunyi ………….. dan……………..mempunyai frekuensi yang sama

(b) Apabila tala bunyi P diketuk dengan tukul, ia telah memaksa tala bunyi Q bergetar dalam
resonans dengan P.

(c) Tala bunyi……………. memindahkan tenaga kepada …………….

(d) Tala bunyi Q bergetar dengan ………………………..maksimum.

6
9. Demonstrasi resonans : Bandul

(a) Apabila X berayun, ia memindahkan tenaga kepada semua bandul, menyebabkan

mereka berayun.

(b ) Panjang tali …………… sama kepada dengan X. D akan berayun dalam resonans dengan X.

(C) Pendulum D berayun dengan ……………………………maksimum.

8. Kesan resonans terhadap kehidupan

(a) Radio : ……………………………………………………………………………………………………………………………

(b) Alat muzik : ………………………………………………………………………………………………………………………

(c) Jambatan : ………………………………………………………………………………………………………………………..

9. Contoh dan aplikasi resonans dalam kehidupan harian

- Jambatan Gantung Tacoma Narrows

- London Millennium Footbridge

- Penalaan alat muzik

- Ketuhar gelombang mikro

- Radio

- Penyanyi memecahkan gelas menggunakan suara

7
5.3 Pantulan Gelombang

1. Muka gelombang ialah ……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

( Garis yang menyambungkan titik-titik sefasa dalam suatu gelombang )

2. Arah perambatan dan panjang gelombang:

(a) arah perambatan gelombang berserenjang dengan muka gelombang

(b) panjang gelombang adalah jarak di antara dua muka gelombang berturutan

3.

4. Pantulan gelombang berlaku …………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Gelombang tuju ialah …………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

6.Fenomena pantulan gelombang mematuhu Hukum Pantulan iaitu:

8
(a)

(b)

7.Hukum pantulan gelombang

8. Ciri-ciri pantulan: Kesan selepas pantulan

(a) Sudut : (tuju = pantulan)

(b)Panjang gelombang : (tiada perubahan)

(c) Frekuensi : (tiada perubahan)

(d) Laju gelombang : (tiada perubahan)

(e ) Arah perambatan (berubah) (i = r)

9. Latihan :

Rajah menunjukkan gelombang air melanggar pemantul satah.

a. Lakarkan muka gelombang yang dipantulkan.

b. Berapakah sudut pantulan gelombang?

c. Berapakah panjang gelombang yang dipantulkan?

9
10. Aplikasi pantulan gelombang

(a) Gelombang ultrasonik: ……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

( Untuk memeriksa fetus dan organ-organ dalaman (sonography / ultrasoundi))

(b) Gelombang radio: ………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

( Satelit komunikasi dengan antena parabola, memantulkan gelombang ke hon suapan

(menumpukan))

(c) SONAR:
……………………………………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
. ( Menggunakan pantulan ultrasonik untuk mengesan kawasan dengan ikan)

(d) Gelombang bunyi:

……………………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
.

( Corak elombang bunyi yang dipantulkan adalah berbeza kerana batuan yang berbeza
membolehkan untuk mengenal pasti kawasan yang mempunyai sumber gas asli

(Kajian seismik))

10
Gelombang ultrasonik SONAR Gelombang Gelombang radio
radio

11.Formula yang melibatkan pantulan gelombang

D= ( kedalaman, m )
v= ( laju, ms-1)
t= (masa, s)

13. Contoh :

Kapal A menggunakan gelombang ultrasonik untuk menentukan kedalaman laut. Selang

masa antara penghantaran gelombang dan penerimaan echo adalah 0.5s. Jika laju
gelombang 1500 ms-1, kira kedalaman.

Latihan 5.3

1. Satu gelombang bunyi yang dihasilkan di bawah bot merambat melalui air dan
dipantulkan oleh dasar. Bunyi tersebut mengambil 1.3s untuk kembali ke bot. Jika jarak
antara bot dan dasar laut ialah 950m, kira laju bunyi.

11
2. Ali sesat dalam hutan. Dia menjerit untuk meminta bantuan dan suaranya didengari oleh
rakan-rakannya selepas 1s. Jika laju bunyi ialah 330ms-1, kira jarak antara Ali dan rakan-
rakannya.

3. Gelombang ultrasonik berfrekuensi 25 kHz dipancar dari sebuah kapal ke dasar laut
untuuk menentukan kedalaman laut. Gelombang itu bergerak dengan laju 1 500 ms- 1
dalam air 1 laut. Sela masa antara penghantaran dengan penerimaan semula gelombang
ultrasonik ialah 120 ms. Tentukan

(a) kedalaman laut, dan (b) panjang gelombang ultrasonik tersebut.

( ) ( )

4. Rajah menunjukkan dua dinding mencancang P dan Q berjarak 60 m antara satu sama
lain. Seorang budak berdiri pada K berjarak 27 m dari dinding P, menepuk tangan sekali. Jika
laju bunyi dalam udara ialah 330 m s-1, berapakah selang masa antara gema yang pertama
dengan gema yang kedua yang didengari oleh budak itu?

12
5. Suatu gelombang bunyi ultrasonik dihantarkan ke dasar laut. Halaju gelombang bunyi
ialah 1400 m s-1. Selepas 50 ms, gelombang bunyi itu dikesan oleh satu pengesan.
Berapakah kedalaman laut itu?

( )

6. Lukiskan muka gelombang bagi gelombang pantulan serta tunjukkan arah pantulan
gelombang air.

7. Rajah menunjukkan penggunaan gelombang ultrasonik oleh sebuah kapal untuk

menentukan kedalaman laut. Sela masa antara pemancaran dengan penerimaan gema
bunyi ultrasonik tersebut ialah 0.06 saat. Kelajuan gelombang ultrasonik di dalam air laut
ialah 1 500 m s-1. Tentukan kedalaman laut tersebut.

13
5.4 Pembiasan Gelombang

1. Pembiasan: ……………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

( Perubahan arah perambatan gelombang yang disebabkan oleh perubahan dalam halaju
gelombang apabila gelombang merambat dari satu medium yang lain.)

2.

(a). Apabila sinar merambat dari satu medium ke medium yanglebih tumpat, sinar biasan
dibiaskan .............(mendekati / menjauhi) the normal.

(b). Halaju cahaya …………….(berkurang/meningkat) apabila sinar cahaya merambat dalam

blok kaca dan menyebabkannya menukar arah rambatan.

3. Laju gelombang dipengaruhi oleh :

(a) air: ( kedalaman air)

(b) bunyi: ( ketumpatan udara)

(c) cahaya: ( ketumpatan optik medium)

4. Kesan selepas pembiasan

(a) Sudut : (berubah)

(b)Panjang gelombang : (berubah)

(c) Frekuensi : (tiada perubahan)

(d) Laju gelombang : ( perubahan)

14
(e ) Arah perambatan (berubah)

4. Perubahan selepas pembiasan (analogi lebuh raya)

Latihan 5.4 (A)

1. Lengkapkan rajah di bawah untuk menunjukkan arah perambatan gelombang cahaya apabila
cahaya bergerak dari satu medium ke medium yang berbeza.

2. Dalam gambar rajah, lukiskan corak pantulan oleh perspek.

(a) (b)

(c) (d)

5. Pembiasan gelombang bunyi

15
(a). Gelombang bunyi bergerak lebih cepat pada lapiasan udara yang panas pada
berbanding dengan lapisan udara yang ................... (sejuk/panas).

(b). Pada hari yang panas, lapiasan permukaan bumi menyebabkan lapisan udara yang
mendekati permukaan muka bumi menjadi lebih ………… (panas/sejuk)

(c). Ini telah menyebabkan gelombang bunyi …………. (dipantul/dibiaskan) menjauhi

permukan muka bumi.

(d). Pada malam yang sejuk, gelombang bunyi bergerak lebih.............. (lambat/cepat ) pada
lapisan udara yang lebih sejuk pada kawasan yang mendekat permukaan bumi berbanding
dengan lapisan atas. Gelombang dibias mendekati permukaan bumi. Oleh itu, bunyi dapat
didengari pada jarak yang lebih jauh pada..................... ( malam/ siang) yang sejuk
berbanding hari yang panas.

6.

 Tanjung adalah kawasan cetek

manakala teluk adalah kawasan yang
dalam
 Apabila tanjung, kelajuan adalah lebih
perlahan, panjang gelombang yang
lebih pendek
 Apabila menghampiri teluk,
gelombang adalah lebih laju, panjang
gelombang yang lebih panjang
 Perbezaan dalam panjang gelombang
menyebabkan muka gelombang
melengkung dan mengikut bentuk
tepi pantai
 Tenaga ditumpukan ke arah tanjung,
disebarkan dari teluk
 Amplitud di tanjung adalah lebih
besar daripada teluk

7. Menyelesaikan masalah yang melibatkan pembiasan gelombang

16
8. Contoh 1 : Rajah dibawah menunjukkan gelombang air merambat dari kawasan dalam ke
kawasan cetek. Frekuensi gelombang dalam kawasan dalam adalah 5Hz. Panjang gelombang
adalah 3cm.

a. Kira laju gelombang di kawasan dalam, v.

b. Jika laju di kawasan cetek ialah 0.75v, kira laju di kawasan cetek.

c. Kira panjang gelombang di kawasan dalam.

d. Lengkapkan rajah di kawasan cetek.

9. Contoh 2:

17
Satu gelombang air merambat dari kawasan cetek dengan laju 5 cms-1 ke kawasan dalam
dengan laju 8 cms-1. Jika panjang gelombang dalam kawasan cetek ialah 2cm, kira panjang
gelombang di kawasan dalam.

Latihan 5.4 (B)

gelombang di kawasan dalam.

1. Rajah menunjukkan perambatan gelombang air dari kawasan P ke kawasan Q yang

berbeza kedalaman. Laju gelombang tersebut ialah 18 cm s-1 di kawasan P. Tentukan laju
gelombang tersebut di kawasan Q.

( )

2. Rajah menunjukkan gelombang air satah berfrekuensi 10.0 Hz merambat dari kawasan
dalam ke sempadan kawasan cetek PQ. Laju gelombang air di kawasan dalam ialah 30 cms -1.

18
(a) Hitungkan panjang gelombang, A.

(b) Hitungkan laju gelombang air di kawasan cetek jika panjang gelombang air di
kawasan itu ialah 1.5 cm.

(c) Dengan menggunakan anak panah, lukiskan arah perambatan gelombang di kawasan
cetek dan seterusnya lakarkan muka-muka gelombang air yang terbias di kawasan itu.

(d) Bandingkan frekuensi, panjang gelombang dan laju di kawasan dalam dan kawasan
cetek.

3. Rajah menunjukkan riak-riak air dalam dua kawasan yang berbeza kedalaman apabila
diperhatikan menerusi stroboskop yang mengandungi 3 celah dan berputar pada kadar 4
putaran sesaat. Hitung

19
(a) frekuensi penggetar itu,

(b) panjang gelombang di kawasan air dalam dan kawasan air cetek dan

(c) haiaju gelombang di kedua-dua kawasan itu.

( )

4. Satu gelombang satah mempunyai panjang gelombang 2 cm dan halaju 8 cm s-1 semasa
di kawasan air cetek. Apabila gelombang satah itu merambat memasuki kawasan air dalam,
halajunya menjadi 12 cm s-1. Berapakah

(a) panjang gelombang dan

(b) frekuensi gelombang di kawasan air dalam?

( )( )

5.5 Pembelauan Gelombang

20
1. Pembelauan ialah
……………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

( Penyebarkan gelombang apabila gelombang merambat melalui suatu celah atau tepi suatu
penghalang)

2. Faktor yang mempengaruhi pembelauan:

(a) …………………………………………………………………………………………………..

(b) ……………………………………………………………………………………………………

(  panjang gelombang  saiz celah atau halangan)

3.Ciri-ciri gelombang : Kesan selepas pembelauan

(a) Sudut : (tiada perubahan)

(b) Panjang gelombang : (tiada perubahan)

(c ) Frekuensi : (tiada perubahan)

(d) Laju gelombang : ((berubah (berkurang))

(e) Arah perambatan : ((berubah (satu arah ke banyak))

4. Lengkapkan gambar rajah berikut dengan melukis corak gelombang untuk menunjukkan
pembelauan gelombang air.

(a) Jurang yang sempit ≤ λ (b) Jurang yang lebar > λ

21
 (c)Halangan yang besar
(d) Halangan yang kecil

5. Pembelauan gelombang cahaya (celah kecil, cahaya monokromatik)

(a) Celah tunggal (b) Lubang jarum

6. Pembelauan gelombang bunyi

(a) (b) (c)

Perbualan boleh didengar Frekuensi yang lebih tinggi, Lebih rendah frekuensi,
(bunyi dibelaukan), tetapi pembelauan kuang ketara pembelauan lebih ketara
tidak dapat dilihat (cahaya
tidak dibelaukan).

22
7.Aplikasi pembelauan gelombang dalam kehidupan harian.

(a) (b) (c) ……………………………………….

………………………………………. ……………………………………….

Benteng penahan Benteng penahan Gelombang infrasonik

menyebabkan pembelauan menyebabkan pembelauan (frekuensi rendah, panjang
yang menghasilkan kawasan yang menghasilkan kawasan gelombang panjang) yang
air tenang sesuai bagi air tenang sesuai bagi dihasilkan oleh gajah boleh
persinggahan kapal-kapal persinggahan kapal-kapal melakukan komunikasi jarak
dan aktiviti rekreasi air. dan aktiviti rekreasi air. jauh.

8. Rajah menunjukkan pandangan dari atas sebuah bot berdekatan benteng penahan. Bot
tersebut mengalami kerosakan kerana gelombang yang melepasi penahan tersebut.
Cadangakan satu cara untuk mengubah saiz celah benteng tersebut yang boleh
mengurangkan kerosakan ke atas bot. Terangkan jawapan anda.

23
9. Dalam satu eksperimen pembelauan gelombang air, penggetar berfrekuensi 8 Hz
menghasilkan panjang gelombang air sepanjang 2 cm. Jika frekuensi penggetar itu ialah 10
Hz, berapakah panjang gelombang air itu?

( )

5.6 Interferens Gelombang

1. Prinsip superposisi gelombang:………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

(Apabila dua gelombang bersuperposisi, sesaran paduan yang terhasil adalah jumlah
sesaran individu kedua-dua gelombang.)

2. Interferens gelombang: ………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(Superposisi dua atau lebih gelombang dari sumber gelombang yang koheren.)

3. Gelombang koheren : ……………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(Frekuensi sama, perbezaan fasa adalah tetap)

4.Interferens membina : ………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
(Interferens membina berlaku apabila dua puncak atau dua lembangan bersuperposisi
untuk menghasilkan gelombang berpuncak atau lembangan yang mempunyai amplitud
maksimum.)

5. Interferens memusnah : …………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(Interferens memusnah berlaku apabila satu puncak dan satu lembangan bersuperposisi
untuk menghasilkan gelombang beramplitud sifar.)

6. Antinod : ……………………………………………………………………………………………………………………………

(ialah titik-titik yang mana interferens membina berlaku)

7. Nod : …………………………………………………………………………………………………………………………………

24
(ialah titik-titik yang mana interferens memusnah berlaku)

8. Garis antinod : ……………………………………………………………………………………………………………….

(ialah garis yang menyambungkan semua titik antinode)

9. Garis nod :
…………………………………………………………………………………………………………………………..

(ialah garis yang menyambungkan titik-titik nod)

10.

11. Corak interference:

25
12. Formula interferens

λ= (panjang gelombang)
a= (jarak pemisahan antara kedua-dua sumber yang koheren)
x= (jarak pemisahan di antara dua garisan nod atau antinodal
bersebelahan)
D= ( jarak tegak di antara sumber dan kedudukan di
mana x dilukis)

13. Interferens gelombang air

14. Interferens gelombang cahaya (Eksperimen dwicelah Young)

15. Interferens gelombang bunyi

26
16. Contoh 1 :

Rajah menunjukkan corak pinggir yang terhasil di atas skrin dalam eksperimen
dwicelah Young. Jarak antara sisip dwicelah dengan skrin ialah 1.5 m dan panjang
gelombang cahaya ialah 4 x 10-7 m. Berapakah jarak antara dua celah tersebut?

17. Contoh 2 :

Rajah dibawah menunjukkan corak interferens apabila penapis berwarna hijau

digunakan. Lakarkan rajah corak interferens apabila eksperimen diulang dengam
penapis merah dan ungu.

(a) Hijau (b) Merah ( c) Ungu

18.Contoh 3 : Rajah menunjukkan corak interferens gelombang air. Berapakah jarak

antara satu puncak ke puncak bersebelahan air tersebut.

27
19. Aplikasi Interferens Gelombang dalam Kehidupan Harian

(a) Luan bebuli pada kapal
(b) Kanta anti-pantulan
(c) Sistem mikrofon
Luan bebuli menghasilkan gelombang air
yang akan mengalami
……………………………………....... dengan
gelombang disebabkan haluan kapal. Air
tenang di sekeliling kapal, kurang seretan
air.
(interferens memusnah)
Kanta anti-pantulan mempunyai salutan
yang menyebabkan pantulan cahaya
mempunyai ……………………………
………………………………………………. Ini
menghasilkan penglihatan lebih jelas.
(interferens memusnah)
Mikrofon dan pemancar pada fon kepala
dalam pesawat yang menghasilkan
gelombang bunyi yang menyebabkan
………………………………..
……………….dengan bunyi persekitaran.
(interferens memusnah)

Latihan 5.6

1. Dalam interferens dua punca gelombang koheren, jarak pemisah antara dua pencelup
sfera ialah 3 cm dan jarak antara dua garis nod yang bersebelahan ialah 4 cm apabila
diukur pada jarak 15 cm dari punca gelombang koheren.

Hitung panjang gelombang bagi punca gelombang itu.

28
( )

2. Satu sumber cahaya monokromatik yang mempunyai panjang gelombang 600 nm

digunakan dalam satu eksperimen dwicelah Young. Satu siri pinggir interferons
terbentuk pada skrin yang terletak pada jarak 2.5 m dari dwicelah itu. Berapakah jarak
pemisah dwicelah itu jika jarak antara dua pinggir gelap yang berturutan ialah 1.2 mm?

( )

3. Dalam satu eksperimen dwicelah Young, jarak di antara dwicelah dengan skrin ialah
4.0 m dan jarak pemisah dwicelah ialah 0.50 mm. Hitung jarak antara dua pinggir cerah
yang berturutan bagi

(a) cahaya ungu yang mempunyai panjang gelombang 4.0 x 10-7 m,

(b) cahaya merah yang mempunyai panjang gelombang 7.0 x 10 -7 m.

29
( )

4. Panjang gelombang cahaya boleh ditentukan dengan menggunakan plat dwicelah.

Rajah berikut menunjukkan corak pinggir yang terbentuk pada skrin daripada
eksperimen dwicelah Young. Jarak antara dwicelah ialah 0.25 mm dan jarak di antara skrin dengan
plat dwicelah ialah 3.0 m. Hitung panjang gelombang cahaya yang digunakan dalam eksperimen itu.

5. Dalam satu interferons gelombang bunyi, dua pembesar suara dipisahkan dengan
jarak 1.5 m antara satu sama lain dan disambungkan kepada satu penjana isyarat audio
yang menghasilkan bunyi yang koheren dengan frekuensi 0.5 kHz. Hitung

(a) panjang gelombang bunyi jika kelajuan bunyi ialah 300 m s-1

(b)jarak antara dua bunyi lemah yang berturutan pada jarak tegak 5 m dari sumber
bunyi.

30
( )

5.7 Gelombang elektromagnet

1. Gelombang EM:
………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………
.

( Medan electrik dan magnet berayun serenjang dengan satu sama lain.)

2. Sejarah penemuan saintifik.

3.Gelombang elektromagnet terdiri daripada:

a.

b.

c.

d.

e.

31
f.

g.

( )

4. Ciri-ciri gelombang elektromagnet

a. …………………………………………………………………….........................( gelombang melintang)

b………………………………………………………………………………………( tidak memerlukan medium

untuk perambatan)

c. …………………………………………………………………………………… ( boleh merambat melalui

vakum)

d. ……………………………………………………………………………… (laju dalam vakum = 3x108 ms-

1)

e. ………………………………………………………………………………….( mengalami pantulan,

pembiasan, pembelauan dan interferens)

5. Spektrum elektromagnet

a. spektrum selanjar: tiada sempadan tertentu yang memisahkan dua jenis gelombang
bersebelahan

b. frekuensi adalah berkadar terus dengan tenaga gelombang EM

32
6. Aplikasi Gelombang Elektromagnet

Jenis Gelombang Aplikasi

a. Gelombang radio ●

b. Gelombang mikro ●

c. Inframerah ●

d. Cahaya nampak ●

e. Ultraungu ●

f. Sinar-X ●

33
 ●

g. Sinar gama ●

（ ）

Latihan 5.7

1. Rajah berikut menunjukkan spectrum elektromagnet. Tulis jenis gelombang di

tempat kosong. Yang disediakan.

Gelombang radio Gelombang mikron Sinar Gamma Sinar-X

Cahaya nampak Inframerah Sinar Ultraungu

34
 2. Rajah menunjukkan gelombang elektromagnet P, Q, R and S dan kegunaan

Gelombang elektromagnet Kegunaan

P Alat kawalan jauh

Q Sistem Radar

R Fotografi

S Memusnahkan sel kanser

Kenal pasti P, Q, R dan S

3. Rajah di bawah menunjukkan spectrum elektromagnet yang tidak lengkap.

a. Lengkapkan rajah dengan jenis gelombang elektromagnet yang betul.

b. Anak panah tersebut melambangkan ciri gelombang yang meningkat. Apakah ciri
gelombang tersebut?

35
4. Gelombang radio dihantar dari pemancar ke penerima. Jika jarak antara dua lokasi
ialah 50km, kira masa yang diambil untuk gelmbang radio sampai kepada penerima.

36