Kata Pengantar ii
Daftar Isi iii
Daftar Tabel iv
Pengertian v
Iklim 1
- Curah hujan 2
- Suhu 4
- Kelembaban 6
- Lama Penyinaran Matahari 8
Organisme Pengganggu Tanaman (OPT) 10
- OPT Utama pada Tanaman Padi 11
- OPT Utama pada Tanaman Jagung 12
- OPT Utama pada Tanaman Kedelai 13
Banjir 14
- Luas Banjir pada Tanaman Padi 15
- Luas Banjir pada Tanaman Jagung 16
- Luas Banjir pada Tanaman Kedelai 17
Kekeringan 18
- Luas Kekeringan pada Tanaman Padi 19
- Luas Kekeringan pada Tanaman Jagung 20
- Luas Kekeringan pada Tanaman Kedelai 21
Keterangan :
angka rata-rata menggunakan polygon Thiessen
Tabel 1. Jumlah Curah Hujan Bulan Juli – September 2019*)
OPT
Buletin Data Iklim, OPT dan DPI Triwulan III 11
Tabel 6. Luas Serangan OPT Utama Pada Tanaman Jagung, TW I 2018 – TW III 2019*)
(Ha)
2018 2019 TW III 2019 thd TW TW III 2019 thd TW
No. Provinsi Triwulan I Triwulan II Triwulan III Triwulan IV Total Triwulan I Triwulan II Triwulan III Total III 2018 (%) II 2019 (%)
T P T P T P T P T P T P T P T P T P T P T P
1 Aceh 254 - 276 - 296 - 377 - 1,202 - 590 - 561 - 1,042 - 2,192 - 252.08 - 85.66 -
2 Sumatera Utara 132 - 161 - 172 - 180 - 645 - 184 - 3,115 - 2,369 - 5,668 - 1,273.96 - -23.96 -
3 Sumatera Barat 6 - 7 - 14 - 3 - 31 - 34 - 168 - 117 0 320 0 726.06 - -30.28 -
4 Riau 55 - 68 - 66 - 43 - 233 - 24 - 60 - 164 - 249 - 147.36 - 173.36 -
5 Jambi 18 - 7 0 46 0 21 - 91 0 11 - 12 - 257 28 281 28 453.64 28,200.00 1,962.71 -
6 Sumatera Selatan 134 - 299 - 343 - 228 - 1,005 - 203 - 154 - 889 - 1,246 - 158.97 - 476.59 -
7 Bengkulu 3 - 67 - 12 - 17 - 99 - 46 - 61 - 143 3 249 3 1,119.15 - 136.19 -
8 Lampung 189 - 150 - 187 - 260 - 786 - 231 - 994 - 1,382 - 2,607 - 639.04 - 39.03 -
9 Kep. Bangka Belitung 2 - 1 - 0 - 0 - 3 - - - - - - - - - -100.00 - - -
10 Kep. Riau - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
11 DKI Jakarta - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
12 Jawa Barat 200 - 198 - 119 - 183 - 700 - 77 - 53 - 133 - 263 - 11.76 - 150.94 -
13 Jawa Tengah 515 - 659 - 627 - 608 - 2,408 - 451 - 946 9 1,258 - 2,655 9 100.78 - 33.02 -100.00
14 DI Yogyakarta 11 - 2 - 38 - 60 - 111 - 26 - 1 - 110 - 137 - 187.05 - 9,061.67 -
15 Jawa Timur 133 3 413 - 734 121 542 1 1,822 125 300 - 523 2 1,085 8 1,908 10 47.75 -93.14 107.44 315.00
16 Banten - - - - 6 - 14 - 20 - 28 - - - 35 36 63 36 475.00 - - -
17 B a l i - - - - 1 - - - 1 - - - 1 - 7 - 8 - 630.00 - 630.00 -
18 Nusa Tenggara Barat 256 - 33 - 40 - 90 - 418 - 215 - 13 - 428 - 656 - 960.72 - 3,192.31 -
19 Nusa Tenggara Timur 393 - 45 - 681 - 221 - 1,340 - 900 - 20 - 254 - 1,174 - -62.63 - 1,184.44 -
20 Kalimantan Barat 70 - 111 - 125 - 71 - 377 - 15 - 67 - 153 - 236 - 22.68 - 129.05 -
21 Kalimantan Tengah - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
22 Kalimantan Selatan - - 1 - 5 - 13 - 18 - 2 - 1 - 9 - 12 - 97.87 - 1,228.57 -
23 Kalimantan Timur 64 - 65 - 90 - 114 - 333 - 75 - 6 - 164 - 245 - 83.01 - 2,886.36 -
24 Kalimantan Utara - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
25 Sulawesi Utara 247 - 111 - 170 - 75 - 603 - 100 - 107 - 61 - 268 - -64.16 - -42.93 -
26 Sulawesi Tengah 162 - 190 - 191 - 185 - 728 - 735 - 382 3 469 - 1,586 3 145.93 - 23.04 -100.00
27 Sulawesi Selatan 423 1 305 - 335 - 120 - 1,184 1 249 - 276 18 429 - 954 18 28.09 - 55.63 -100.00
28 Sulawesi Tenggara 322 - 165 - 304 - 474 - 1,265 - 743 76 91 - 149 - 982 76 -51.15 - 63.19 -
29 Gorontalo 1,655 47 250 - 178 - 381 - 2,465 47 592 - 434 - 343 - 1,369 - 92.67 - -20.91 -
30 Sulawesi Barat 417 - 471 1 880 - 960 - 2,728 1 1,268 - 840 - 767 2 2,875 2 -12.84 - -8.70 -
31 M a l u k u 5 - 9 - 9 - 43 - 67 - 38 - 3 - 7 - 48 - -27.15 - 105.07 -
32 Maluku Utara 15 - 28 - 34 - 39 - 116 - 20 - 8 - 11 - 39 - -67.35 - 40.51 -
33 Papua Barat 63 8 27 - 27 - 21 - 137 8 22 - 27 - 5 - 54 - -82.22 - -82.48 -
34 Papua 48 - 39 - - - - - 86 - 34 - - - - - 34 - - - - -
Jumlah 5,789 58 4,158 1 5,732 121 5,342 1 21,021 181 7,212 76 8,923 32 12,241 77 28,377 184 114 -37 37 143
Keterangan:
T = Terkena, P = Puso,
*) angka sementara
OPT Utama pada jagung : Penggerek Batang, WBC, Tikus, Blas, BLB/Kresek, Tungro
Sumber : Direktorat Perlindungan Tanaman Pangan
3 3
Tabel 8. Luas Banjir Pada Tanaman Padi, TW I 2018 – TW III 2019*)
BANJIR
(Ha)
2018 2019 TW III 2019 thd TW TW III 2019 thd TW II
No. Provinsi Triwulan I Triwulan II Triwulan III Triwulan IV Total Triwulan I Triwulan II Triwulan III Total III 2018 (%) 2019 (%)
T P T P T P T P T P T P T P T P T P T P T P
1 Aceh 3.215 26 298 56 728 49 4.820 244 9.060 375 167 - 22 1 341 173 530 174 -53 253 1.450 17.200
2 Sumatera Utara 170 45 47 22 1.924 286 11.629 3.796 13.770 4.149 153 8 99 31 169 29 421 68 -91 -90 71 -5
3 Sumatera Barat 28 4 78 1 94 35 4.314 633 4.513 672 25 7 - - 70 - 95 7 -25 -100 - -
4 Riau 62 33 145 16 - - 7.599 4.614 7.805 4.663 483 3 411 65 - - 894 68 - - -100 -100
5 Jambi 335 98 839 226 - - 4.987 1.699 6.160 2.022 754 216 416 4 - - 1.170 220 - - -100 -100
6 Sumatera Selatan 996 319 479 91 24 8 2.322 806 3.821 1.224 9.143 4.272 1.550 857 - - 10.693 5.129 -100 -100 -100 -100
7 Bengkulu - - 230 - - - - - 230 - - - 742 261 8 - 750 261 - - -99 -100
8 Lampung 19.311 8.894 1.972 814 - - 624 538 21.907 10.245 559 294 - - - - 559 294 - - - -
9 Kep. Bangka Belitung 36 - - - - - 15 5 51 5 15 5 - - - - 15 5 - - - -
10 Kep. Riau - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
11 DKI Jakarta - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
12 Jawa Barat 11.025 1.095 833 37 - - 258 64 12.116 1.196 1.006 87 968 155 - - 1.974 242 - - -100 -100
13 Jawa Tengah 16.718 3.466 - - - - 201 57 16.919 3.523 26.323 6.548 2.182 774 - - 28.505 7.322 - - -100 -100
14 DI Yogyakarta - - - - - - 3 3 3 3 2.178 157 - - - - 2.178 157 - - - -
15 Jawa Timur 7.209 1.516 29 11 89 88 1.641 387 8.969 2.002 9.519 1.640 8.007 1.056 - - 17.526 2.695 -100 -100 -100 -100
16 Banten 874 118 995 150 - - 2.541 402 4.410 670 875 61 - - - - 875 61 - - - -
17 B a l i 27 0 - - - - 1 1 28 1 4 2 - - - - 4 2 - - - -
18 Nusa Tenggara Barat 1.124 196 - - - - 139 2 1.263 198 134 1 - - - - 134 1 - - - -
19 Nusa Tenggara Timur - - - - - - - - - - 310 286 - - - - 310 286 - - - -
20 Kalimantan Barat 1.629 524 317 40 - - 1.263 50 3.209 614 367 62 33 0 - - 400 62 - - -100 -100
21 Kalimantan Tengah 98 47 46 1 - - 901 91 1.045 138 1.551 - 291 62 - - 1.842 62 - - -100 -100
22 Kalimantan Selatan 3.221 154 194 - - - 297 26 3.712 179 245 18 1.106 4 - - 1.351 22 - - -100 -100
23 Kalimantan Timur 902 459 99 4 - - - - 1.001 463 24 - 2.393 200 559 559 2.976 759 - - -77 179
24 Kalimantan Utara - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
25 Sulawesi Utara - - - - 110 0 - - 110 0 - - - - - - - - -100 -100 - -
26 Sulawesi Tengah 10 2 30 11 963 266 - - 1.003 278 - - 838 32 2.946 80 3.784 111 206 -70 252 152
27 Sulawesi Selatan 4.702 1.280 17.561 13.105 3.955 2.908 2.107 13 28.325 17.305 20.625 3.166 23.984 6.229 - - 44.609 9.395 -100 -100 -100 -100
28 Sulawesi Tenggara 41 - 1.454 1.149 1.138 561 - - 2.632 1.709 720 106 10.661 9.811 - - 11.381 9.916 -100 -100 -100 -100
29 Gorontalo 258 22 61 8 - - 34 20 352 50 20 - - - - - 20 - - - - -
30 Sulawesi Barat 105 10 33 - - - - - 138 10 - - - - - - - - - - - -
31 M a l u k u 31 - - - - - - - 31 - - - - - - - - - - - - -
32 Maluku Utara - - - - - - - - - - 28 11 - - - - 28 11 - - - -
33 Papua Barat - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
34 Papua 106 13 398 60 - - - - 504 73 - - - - - - - - - - - -
Jumlah 72.229 18.319 26.137 15.798 9.025 4.199 45.695 13.451 153.085 51.768 75.228 16.949 53.702 19.541 4.093 841 133.023 37.330 -55 -80 -92 -96
Keterangan:
T = Terkena, P = Puso,
*) angka sementara
Sumber : Direktorat Perlindungan Tanaman Pangan
16
KEKERINGAN
Tabel 11. Luas Kekeringan Pada Tanaman Padi, TW I 2018 – TW III 2019*)
(Ha)
2018 2019 TW III 2019 thd TW TW III 2019 thd TW
No. Provinsi Triwulan I Triwulan II Triwulan III Triwulan IV Total Triwulan I Triwulan II Triwulan III Total III 2018 (%) II 2019 (%)
T P T P T P T P T P T P T P T P T P T P T P
1 Aceh 16.477 629 1.170 - 4.926 1.189 - - 22.573 1.818 852 4 56 - 950 2 1.858 6 - - 1597 -
2 Sumatera Utara 148 17 288 - 3.495 26 - - 3.930 43 1.245 20 2 - 120 15 1.367 35 - - 5758 -
3 Sumatera Barat 84 5 - - 56 - - - 140 5 - - - - 4 - 4 - - - - -
4 Riau 2 - 276 - 8 - 230 - 516 - - - 129 - 591 13 720 13 - - 358 -
5 Jambi 851 - 6 - 877 62 45 35 1.779 97 - - - - 6.250 558 6.250 558 - - - -
6 Sumatera Selatan 108 - 5 - 1.870 54 622 - 2.604 54 - - 143 - 4.865 40 5.008 40 - - 3302 -
7 Bengkulu - - 20 - 423 - - - 443 - - - - - 90 - 90 - - - - -
8 Lampung 10 - 57 - 7.334 1.782 17 12 7.418 1.794 - - - - 10.173 1.151 10.173 1.151 - - - -
9 Kep. Bangka Belitung 32 12 - - - - - - 32 12 - - - - - - - - - - - -
10 Kep. Riau - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
11 DKI Jakarta - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
12 Jawa Barat 4.609 1 7.357 737 18.735 5.774 2.061 200 32.762 6.712 364 - 25.268 524 43.235 16.331 68.867 16.855 - - 71 3017
13 Jawa Tengah - - 34.683 9.016 7.589 856 1.656 124 43.928 9.997 - - 32.942 1.893 23.203 6.873 56.145 8.766 - - -30 263
14 DI Yogyakarta - - 462 58 85 49 42 - 589 107 - - 6.351 2.479 243 131 6.593 2.610 - - -96 -95
15 Jawa Timur - - 36.577 9.673 1.151 329 289 45 38.016 10.046 36 - 36.367 7.672 5.298 2.426 41.701 10.098 - - -85 -68
16 Banten 382 - 81 - 4.628 1.173 72 43 5.163 1.216 - - 10.286 - 14.093 3.489 24.379 3.489 - - 37 -
17 B a l i - - 44 - 60 - 128 40 232 40 25 - 12 - 319 29 356 29 - - 2560 -
18 Nusa Tenggara Barat - - 8.917 3.909 1.411 364 55 - 10.383 4.273 - - 1.127 22 3.489 1.012 4.616 1.034 - - 210 4500
19 Nusa Tenggara Timur - - 207 58 - - 28 1 234 59 - - 40 - 1.022 963 1.062 963 - - 2454 -
20 Kalimantan Barat - - 3 - 4.579 14 55 - 4.636 14 - - 949 - 868 - 1.816 - - - -9 -
21 Kalimantan Tengah 215 95 29 - 277 5 656 508 1.177 608 - - 29 - 970 607 998 607 - - 3302 -
22 Kalimantan Selatan - - 1.503 - 954 - 1 - 2.457 - - - 64 - - - 64 - - - -100 -
23 Kalimantan Timur 5 - - - 456 4 56 - 517 4 375 65 - - 1.772 33 2.147 98 - - - -
24 Kalimantan Utara - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
25 Sulawesi Utara - - - - 44 14 - - 44 14 16 - - - - - 16 - - - - -
26 Sulawesi Tengah 15 15 1 - - - 15 15 31 30 4 - 637 - 91 1 732 1 - - -86 -
27 Sulawesi Selatan 2.849 755 91 2 7.362 2.682 225 31 10.527 3.471 18 - 9 - 45.087 4.521 45.114 4.521 - - 500867 -
28 Sulawesi Tenggara - - - - 878 310 1.732 293 2.610 603 - - - - 969 - 969 - - - - -
29 Gorontalo 5 - - - 119 5 27 27 151 32 - - - - 1.759 448 1.759 448 - - - -
30 Sulawesi Barat - - - - 216 9 20 - 236 9 - - 61 10 136 - 197 10 - - 122 -100
31 M a l u k u - - - - 407 7 3 - 410 7 - - - - 2 - 2 - - - - -
32 Maluku Utara - - - - - - - - - - - - - - 1 - 1 - - - - -
33 Papua Barat - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
34 Papua 32 1 60 - 107 25 16 - 215 26 - - - - - - - - - - - -
Jumlah 25.823 1.531 91.835 23.453 68.042 14.732 8.050 1.374 193.750 41.090 2.935 89 114.471 12.600 165.598 38.640 283.004 51.329 - - 45 207
Keterangan:
T = Terkena, P = Puso,
*) angka sementara
Sumber : Direktorat Perlindungan Tanaman Pangan