Antologi Bintang Hati Tingkatan 3
PUISI TRADISIONAL - SELOKA SANTAP ISTIADAT
BIL SELOKA
1 Santap beradat, santap istiadat,
Santap raja di majlis kebesaran,
Santap merai, hormat-menghormat;
Bukan santap hendakkan kenyang,
Santap santun dengan aturan.
2 Nasi disuap di tangan kanan,
Lauk dibinjat sopan siuman,
Sampai ke mulut mamah perlahan,
Tanda tidak gelojoh makan.
Selesai santap nasi —
Diiringkan seteguk minuman,
Isyarat menghormat, mulia-memuliakan
3 Santap nasi suap pertama,
Berturut dengan suap kedua;
Dua suap, ketiga sudah,
Keempatnya basuh tangan;
Kelima halwa juadah,
Keenam mengiring buah-buahan.
4 Ketujuh berkumur-kumur,
Ke delapan makan sirih;
Kelat jatuh ke rengkungan,
Seri naik ke peroman.
5 Itulah santap beradat kebesaran
Di dalam riwayat zaman yang silam.
Seloka Santap Istiadat
MAKSUD
Santap beradat merupakan istiadat santap raja di majlis
kebesaran. Santap tersebut bertujuan untuk meraikan
dan menghormati tetamu. Majlis santapan ini bukanlah
sekadar untuk mengenyangkan perut tetapi merupakan
majlis santapan yang mengajar si penjamu selera agar
makan secara sopan dan mengikut tatacara yang tepat.
Berdasarkan tatacara dan ketertiban sewaktu makan,
nasi hendaklah disuap menggunakan tangan kanan
manakala lauk perlulah diangkat secara sopan. Ketika
nasi sampai ke mulut hendaklah dikunyah dengan
perlahan-lahan sebagai tanda tertib dan tidak gelojoh
sewaktu makan. Setelah selesai makan nasi barulah
diambil seteguk air minuman sebagai isyarat hormat
dan beradab sopan ketika berada dalam majlis
santapan itu.
Dalam aturan dan cara-cara makan dan minum, suapan
nasinya bermula daripada suapan pertama hingga
ketiga sahaja. Selepas itu, si penjamu selera perlu
membasuh tangan, sebelum diikuti dengan menjamah
juadah halwa dan memakan buah-buahan.
Cara-cara makan dan minum yang berikutnya ialah
ketujuhnya, orang yang menjamu selera perlu
berkumur-kumur untuk membersihkan mulut dan
diakhiri dengan memakan sirih. Air sirih kelat yang
masuk ke kerongkong si penjamu selera akan
menambahkan seri pada wajah mereka.
Tatacara dan peraturan santapan ini merupakan majlis
santap beradat kebesaran yang diajarkan oleh generasi
terdahulu.
Disediakan oleh : Cg. Rusniza binti Mohamed Kaseh
Antologi Bintang Hati Tingkatan 3 Seloka Santap Istiadat

TEMA
Ajaran beradab sopan dan tatacara makan dan minum dalam majlis mengikut tertib berpandukan didikan generasi
zaman dahulu.

PERSOALAN
(a) Persoalan adab sopan dan tertib ketika menjamu selera dalam sesuatu majlis.
(b) Persoalan cara-cara menjamu selera dalam sesuatu majlis.
(c) Persoalan masyarakat Melayu yang mengutamakan nilai kesopanan ketika makan dan minum.
(d) Persoalan kepentingan beradab sopan dan tertib ketika menjamu selera.
(e) Persoalan hormat-menghormati tetamu dalam sesuatu majlis.

BENTUK DAN CIRI-CIRI SELOKA

(a) Terdiri daripada lima rangkap.
(b) Setiap rangkap mempunyai bilangan baris yang tidak sama, iaitu rangkap pertama mempunyai lima baris,
rangkap kedua mempunyai tujuh baris, rangkap ketiga mempunyai enam baris, rangkap keempat mempunyai
empat baris, dan rangkap kelima mempunyai dua baris.
(c) Bilangan katanya dua hingga enam patah kata.
(d) Terdiri daripada tujuh hingga empat belas suku kata.
(e) Berbentuk bebas.

GAYA BAHASA DAN KEINDAHAN BUNYI

(a) Anafora. Contohnya,
Santap beradat, santap istiadat,
Santap raja di majlis kebesaran,
Santap merai, hormat-menghormat;
(b) Repetisi. Contohnya, Santap beradat, santap istiadat.
(c) Bahasa klasik. Contohnya, peroman.
(d) Kata ganda. Contohnya, hormat-menghormat, mulia-memuliakan, buah-buahan dan berkumur-kumur.
(e) Personifikasi. Contohnya, Kelat jatuh ke rengkungan.
(f) Rima akhir bagi rangkap pertama ialah abacb, rima akhir bagi rangkap kedua ialah aaaabaa, rima akhir bagi
rangkap ketiga ialah aabcbc, rima akhir bagi rangkap keempat ialah abcc dan rima akhir bagi rangkap kelima
ialah ab.

UNSUR BUNYI
(a) Asonansi. Contohnya, Berturut dengan suap kedua (perulangan vokal u).
(b) Aliterasi. Contohnya, Isyarat menghormat, mulia-memuliakan. (perulangan konsonan m).

NILAI
(a) Kesopanan.
(b) Kepatuhan.
(c) Hormat-menghormati.
(d) Kesederhanaan.
(e) Hemah tinggi.

PENGAJARAN
(a) Kita hendaklah bersikap sopan dan beradab ketika sedang menjamu selera.
(b) Kita mestilah hormat-menghormati antara satu dengan yang lain ketika sedang menjamu selera di dalam sesuatu
majlis.
(c) Kita hendaklah mengikut peraturan ketika makan dengan mendahului perkara yang utama kemudian diikuti
dengan perkara-perkara yang berikutnya.
(d) Kita mestilah bersederhana ketika makan dengan tidak mengambil makanan secara berlebihan.
(e) Kita mestilah makan makanan yang seimbang.

Disediakan oleh : Cg. Rusniza binti Mohamed Kaseh