TOPIK 6: PERLEMBAGAAN

PERSEKUTUAN TIANG SERI

ETIKA DAN PERADABAN DI
MALAYSIA
DISAMPAIKAN OLEH:
KUMPULAN PEMBANGUN MOOC CTU554
AKADEMI PENGAJIAN ISLAM KONTEMPORARI (ACIS)
 Sekalung penghargaan dan terima kasih kepada:

JAWATANKUASA PEMBANGUNAN MODUL DAN VIDEO

MODUL PENGHAYATAN ETIKA DAN PERADABAN
INSTITUT KAJIAN ETNIK (KITA-UKM)
HASIL PEMBELAJARAN

Setelah mempelajari topik ini, anda akan dapat:

1. Menjelaskan konsep Tapak Integrasi dalam kehidupan

bermasyarakat.
2. Menjelaskan latar belakang sejarah Perlembagaan
Persekutuan sebagai tapak integrasi utama negara.
3. Menganalisis perkara-perkara asas dalam Perlembagaan
Persekutuan dengan memberi perhatian kepada aspek
“Tapak Integrasi.”
4. Menghuraikan definisi dan konsep Perlembagaan sebagai
asas etika dan peradaban di Malaysia
5. Menganalisis isu semasa berkaitan Perlembagaan
Persekutuan
6. Menghuraikan cabaran yang dihadapi

3
 KANDUNGAN
1. Sejarah, Definisi dan Konsep Perlembagaan
2. Perlembagaan sebagai Tiang Seri dan Tapak Integrasi
3. Konsep, Keperluan dan penghayatan Tapak Integrasi
4. Tiga Tahap Tapak Integrasi:
a. Makro (Atas Ke Bawah): Peranan Kerajaan -
Perlembagaan Persekutuan, Rancangan Malaysia, Rukun
Tetangga
b. Meso (Bawah Ke Atas): Peranan NGO – agih/pantau
pembangunan
c. Mikro (Inisiatif Akar Umbi): Peranan Rakyat - Street
Wedding
5. Perlembagaan Persekutuan: Cabaran Tafsiran Semasa

4
 Definisi Perlembagaan Persekutuan

Satu set peraturan tentang hak,

Satu dokumen yang
Panduan bagi kuasa dan prosedur serta
mengandungi semua susunan
pembentukan tanggungjawab pihak yang
peraturan dan undang-undang
mengawal dengan memandu
undang-undang dasar atau formula yang
hubungan di antara satu
sama ada di pihak menyatakan tugasan kuasa-
autoriti dengan autoriti yang
kerajaan atau rakyat kuasa awam di dalam sesebuah
lain, dan juga antara autoriti
negara
dengan rakyat awam.

5
 Perlembagaan Persekutuan adalah dokumen utama yang
01 menjadi panduan dan sempadan dalam pemerintahan dan
pentadbiran negara – sumber rujukan.

Memperuntukkan tiga institusi pentadbiran negara; badan

02 perundangan, badan eksekutif dan badan kehakiman –
ditetapkan skop dan had.
Sifat Perlembagaan Persekutuan secara simboliknya adalah
03 sebagai ‘kontrak sosial’ - terkandung pelbagai peruntukan yang
memenuhi kepentingan semua pihak.
Sering ditafsir oleh pelbagai pihak mengikut kefahaman dan
04 kepentingan masing-masing sehingga mendatangkan cabaran,
bahkan juga perbezaan dan percanggahan.
6
DALAM KONTEKS Perlembagaan Persekutuan adalah sebuah dokumen bertulis yang
PERLEMBAGAAN
menyediakan asas kenegaraan Malaysia - simbol kemerdekaan dan
MALAYSIA kedaulatan negara.
Perlembagaan direka bentuk atas kerangka asal Tanah Melayu
bersandarkan kepada sejarah, budaya dan amalan negara.
Perlembagaan mengambil kira kepentingan semua komuniti yang
membentuk bangsa bagi negara ini – 131 memorandum.
Perlembagaan Persekutuan yang diluluskan melalui pengesahan
undang-undang berasaskan kepada Perjanjian Persekutuan Tanah
Melayu 1957; 15 Bahagian, 183 Perkara, 13 Jadual.

Perjanjian ini ditandatangani pada 5 Ogos 1957 oleh wakil Yang Maha
Mulia Baginda Queen dengan Raja-Raja bagi negeri-negeri.
7
 Di Malaysia, tidak ada institusi yang boleh mengatasi
ketertinggian Perlembagaan Persekutuan.

Ketiga-tiga badan kerajaan (Perundangan, Kehakiman,

Eksekutif) & YDPA juga tertakluk kepada Perlembagaan
Malaysia.
Contoh: kuasa perundangan dan kehakiman (mahkamah)
dijalankan tertakluk kepada sekatan-sekatan yang dikenakan oleh
Perlembagaan – ultra vires.
Undang-undang persekutuan atau negeri mengenai sesuatu perkara
boleh diisytiharkan TIDAK SAH oleh mahkamah jika undang-undang
itu bercanggah dengan Perlembagaan Persekutuan.

Perkara 4(1): “Perlembagaan Malaysia adalah undang-undang utama

persekutuan dan apa-apa undang-undang yang diluluskan yang berlawanan
dengan perlembagaan adalah terbatal setakat mana yang berlawanan 8
 Persekutuan
1 Tanah 5
Melayu, 1948
SEJARAH PERLEMBAGAAN

Undang-Undang 3 Suruhanjaya 7 Perisytiharan

LATAR BELAKANG

Sebelum Kedatangan Perlembagaan Perlembagaan

Penjajah (Suruhanjaya Reid)
MALAYSIA

Malayan Union, Jawatankuasa Kerja

1946 4
Kerjasama
Etnik; CLC,
2 Pilihan 6
Raya
9
 Hukum Kanun Melaka, Undang-Undang Laut Melaka, Batu Bersurat Terengganu,
Majalah Ahkam Johor, Ahkam Shariyyah Johor membuktikan telah wujud sistem
01 pemerintahan yang tersusun di Tanah Melayu1, walaupun tidak menggunakan istilah
‘perlembagaan’ - sebelum kedatangan penjajah British

Islamic law: law of the land before the coming of colonial powers (defined in Ramah v Laton
02 [1927] 6 FMSLR 128)

Semasa pentadbiran British, dua buah negeri telah membuat Perlembagaan mereka sendiri, iaitu
03 negeri Johor dan negeri Terengganu, masing-masing pada tahun 1895 dan 1911

1. Tempat yang didiami oleh sebahagian daripada masyarakat etnik Melayu sebelum merdeka 10
 Semua negeri Melayu kecuali Singapura disatukan di bawah
01 pemerintahan Gabenor British yang dibantu oleh Majlis
Mesyuarat Persekutuan2 dan Majlis Undangan3.

02 Singapura dijadikan tanah jajahan berasingan.

Kedaulatan raja-raja Melayu dihapuskan kecuali dalam hal

03 agama Islam dan adat istiadat Melayu sahaja.

Hak kerakyatan yang sama bagi semua orang tanpa mengambil

kira bangsa dan keturunan. Pengenalan Malayan Union telah
04 memberikan hak warganegara kepada sesiapa sahaja yang
lahir di Tanah Melayu.

2. Dibentuk dengan pemusatan kuasa perundangan mengikut asas-asas Parlimen. Merupakan satu langkah ke arah pemerintahan sistem demokrasi
berparlimen
3. Institusi pertama di negara yang mengadakan perbahasan dan perbincangan yang moden dan ditubuhkan berikutan perpindahan pentadbiran Negeri-
Negeri Selat (Pulau Pinang, Singapura dan Melaka) dari Syarikat Hindia Timur Inggeris ke Pejabat Kolonial.
11 11
 01 Setelah mendapat tentangan daripada orang-orang Tanah Melayu,
British telah membatalkan Malayan Union

Bagi tujuan menggantikan Perlembagaan Malayan Union, sebuah

02 Jawatankuasa Kerja4 ditubuhkan pada Julai 1946 yang terdiri daripada
empat wakil raja-raja Melayu, dua wakil UMNO dan enam pegawai
British

Jawatankuasa ini bertanggungjawab merangka sebuah perlembagaan

03 baru yang boleh diterima oleh orang Melayu.

British menubuhkan Jawatankuasa Perundingan pada Disember 1947

04 yang terdiri daripada orang Eropah, Cina dan India dengan tujuan untuk
mendapatkan pandangan orang bukan Melayu mengenai perlembagaan
Persekutuan Tanah Melayu.

4. Ditubuhkan pada Julai 1946 yang terdiri daripada empat wakil raja-raja Melayu, dua wakil UMNO dan enam pegawai British yang bertanggungjawab merangka
sebuah perlembagaan baru yang boleh diterima oleh orang Melayu
12
 Ciri-ciri penting Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang diisytiharkan
pada 1 Februari 1948
Kerajaan Persekutuan
diketuai oleh Pesuruhjaya
Tinggi British dan dibantu
oleh Majlis Undangan
Persekutuan dan Majlis
Mesyuarat Kerajaan
Persekutuan.
Orang Melayu diberi hak
istimewa sebagai kaum
bumiputera5 dan
mempunyai perwakilan
terbesar dalam Kerajaan
Persekutuan dan Negeri.
Sembilan negeri Melayu
Sultan-sultan diberi hak dan terlibat di dalam
kuasa memerintah dengan persekutuan termasuk
nasihat Majlis Mesyuarat Pulau Pinang dan Melaka.
Kerajaan Negeri dan Majlis Singapura kekal menjadi
Undangan Negeri. tanah jajahan yang
berasingan.
Syarat kewarganegaraan
diketatkan – lahir dan telah Majlis Mesyuarat
bermastautin6 di Tanah Melayu. Persekutuan akan
Umur minimum bagi kedua-dua dianggotai oleh 17 ahli
situasi tersebut adalah 18 tahun iaitu tujuh ahli rasmi, tujuh
dan mempunyai pengetahuan ahli tidak rasmi dan tiga ahli
Bahasa Melayu yang baik. ex-officier.
5. Penduduk asal/peribumi/anak negeri yang lahir di Malaysia
6. Menetap, tinggal atau keluarga itu sudah turun menurun di negeri ini.
13
 Penubuhan Jawatankuasa Perhubungan Masyarakat (Communities Liason
01 Committee) 1949 (CLC) yang terdiri daripada pelbagai etnik telah berusaha
menyelesaikan sesetengah masalah perundangan, terutamanya berkaitan
perlembagaan, politik dan ekonomi.

Jawatankuasa ini ditubuhkan bagi membincangkan berbagai isu seperti

02 kewarganegaraan dan kedudukan khas (special position) orang Melayu
serta dasar pendidikan.

Tokoh-tokoh yang menganggotai jawatankuasa ini:

03 1. Dato Onn Jaafar
2. Dato’ Abdul Wahab Abdul Aziz
3. Tun Tan Cheng Lock, C.C. Tan
4. E.E.C Thuraisingham.

14
 Pilihan Raya Umum 1955, iaitu Pilihan Raya Umum
yang pertama bagi Persekutuan Tanah Melayu memberi
01 implikasi yang cukup besar kepada integrasi7 etnik di
Malaysia.

Ini disebabkan telah

berlakunya kerjasama dan
toleransi yang cukup kukuh
antara orang Melayu dan
bukan Melayu khususnya
02 yang melibatkan
pembahagian kerusi pilihan
raya.
15
7. Proses yang menyatupadukan pelbagai kelompok dalam masyarakat melalui satu indentiti 15
bersama
 Sebuah suruhanjaya bebas yang penubuhannya diperkenan oleh Baginda
01 Ratu dan raja-raja Melayu bagi merangka Perlembagaan bagi Persekutuan
Tanah Melayu8 yang merdeka.

02 Ahli - ahli yang terlibat dalam merangka Suruhanjaya Reid

HAKIM ABDUL HAMID SIR IVOR JENNINGS

(Pakistan) (Britain)
High court judge, Drafted A fellow undergraduate at LORD WILLIAM REID
Pakistan’s constitution Cambridge, a former King’s (Britain)
Counsel and Cambridge
University vice-chancellor. A member of the
SIR WILLIAM MCKELL judiciary, an Appeal
(Australia) HAKIM B. MALIK Court judge and the
(India) Solicitor-General of
The former Governor- Scotland.
General of Australia. A A former chief justice of the
minister in several cabinets, Allahabad High Court in
once a justice minister. India.

16 16
8.Persekutuan 11 negeri di Tanah Melayu. Ia dibentuk pada 31 Januari 1948 oleh sembilan Negeri-Negeri Melayu dan dua penempatan British Pulau Pinang dan Melaka
PERANAN SURUHANJAYA REID DALAM
PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN TANAH MELAYU

1 Bertujuan untuk menentukan dan bertanggungjawab

merangka perlembagaan yang lebih telus.

2 Pemeliharaan hak-hak istimewa orang Melayu serta

hak-hak yang sah milik kaum-kaum lain.

3 Pemeliharaan kedudukan, keistimewaan, kehormatan

dan hak Raja-raja Melayu.

4 Pembentukan sebuah persekutuan dengan kerajaan

pusat yang kuat.

5 Pembentukan sebuah sistem kewarganegaraan yang

seragam untuk seluruh Persekutuan Tanah Melayu.

6 Pembentukan sebuah persekutuan dengan kerajaan

pusat yang kuat.

7 Untuk pertumbuhan sebuah negara yang bersatu

padu, bebas dan demokratik.

17
 Perkara
Subversif10 Kewarganegaraan
dan Darurat Yang Sama

Elemen Kebebasan
Warisan Asasi

KERANGKA ASAS
PERLEMBAGAAN Perlembagaan
Undang-undang
Negara
Tertinggi
Persekutuan

Pindaan Islam Sebagai

Perlembagaan Agama Persekutuan

10. Bertujuan utk melemahkan atau memusnahkan sesuatu sistem politik, kerajaan, agama, dll, dgn menjalankan aktiviti-aktiviti
tertentu secara sulit: kita hendaklah sentiasa berjaga-jaga mencegah gerakan ~ 18
 ELEMEN WARISAN

Merujuk kepada:
- Elemen asal dan telah sekian lama menjadi pengenalan atau identiti bagi negara.
- Tradisi yang dikekalkan dalam Perlembagaan dengan peranan tertentu.

Perkara 32, 38, 70, 71,181 Perkara 3, 11(4), 12(2)

Institusi Beraja – Raja-Raja Agama Islam sebagai agama
Negeri, YDPA, Majlis Raja- rasmi
Raja

Perkara 152 Perkara 153

Bahasa Melayu sbg bahasa Keistimewaan Melayu dan
kebangsaan Kepentingan sah komuniti lain

19
 Perkara
32, 38, 70, 71, 181

Institusi Beraja
– Raja-Raja
Negeri, YDPA,
Majlis Raja-Raja

20
 Perkara 32 & 38 Perlembagaan Persekutuan

PERKARA 32
01 (1) Ketua Utama Negara12 bagi Persekutuan - Yang di-Pertuan Agong.

PERKARA 38
(4) Tiada undang-undang yang secara langsung menyentuh keistimewaan,
kedudukan, kemuliaan atau kebesaran Raja-Raja boleh diluluskan tanpa
persetujuan Majlis Raja-Raja.
02 (5) Majlis Raja-Raja hendaklah dirunding sebelum dibuat apa-apa perubahan
tentang dasar yang menyentuh tindakan pentadbiran di bawah Perkara 153 -
melindungi kedudukan istimewa orang Melayu dan anak negeri mana-mana
antara Negeri Sabah dan Sarawak.

12. Pegawai individu atau berkumpulan yang berkhidmat selaku ketua wakil awam sesebuah negara berdaulat, tanpa mengira
sistem beraja, republik, persekutuan, komanwel atau sebagainya 21
 Perkara 70 & 71 Perlembagaan Persekutuan

PERKARA 70
01 (1) Ketua Utama Negeri - Raja atau Yang di-Pertua Negeri

PERKARA 71
(1) Jaminan hak Raja sesuatu Negeri untuk naik takhta dan memegang, menikmati dan
menjalankan hak-hak dan keistimewaan-keistimewaan - Perlembagaan Negeri - Kes Dato
Menteri Othman Baginda (1981) – Appointment of Undang Luak Jelebu; Federal Court
Jadual Kelapan
02 (2) (c) Membuat permintaan supaya diadakan suatu mesyuarat Majlis Raja-Raja yang
semata-mata berkenaan dengan keistimewaan, kedudukan, kemuliaan dan kebesaran Duli-
Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja atau perbuatan, amalan atau upacara agama;
(d) apa-apa fungsi sebagai Ketua agama Islam atau yang berhubungan dengan adat
Melayu.

22
 Perkara 181 Perlembagaan Persekutuan

PERKARA 181
13
➔ Kedaulatan, prerogatif , kuasa dan bidang kuasa Raja-Raja.

Prerogatif – Kuasa/hak istimewa yang dimiliki oleh institusi

beraja dari awal bahkan jauh sebelum penggubalan
Perlembagaan Persekutuan.
Karpal Singh v Sultan of Selangor [1988] 1 MLJ 64 – public statement not pardon
anyone sentenced for mandatory death for drug trafficking

13. Hak istimewa (mis yg diberikan kpd raja-raja utk memberi keampunan kpd orang hukuman).
23
 Perkara
3, 11(4), 12(2)

Agama Islam
sebagai
agama rasmi

24
Perkara 3 (1) Perlembagaan Persekutuan

“Islam ialah
Islam as “the
agama bagi
main and
Persekutuan; Lina Joy v Majlis
dominant religion
tetapi agama- Agama Islam
in the Federation”
agama lain boleh Wilayah
which has given
diamalkan dengan Persekutuan &
rise to duty of the
aman dan damai Anor [2004] 2
state “to protect,
di mana-mana MLJ 119
defend and
bahagian
promote” Islam.
Persekutuan.”

25
 Perkara 11 (4) Perlembagaan Persekutuan

“Undang-undang Negeri, dan berkenaan dengan Wilayah-Wilayah Persekutuan

Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya, undang-undang persekutuan boleh mengawal
atau menyekat pengembangan apa-apa doktrin14 atau kepercayaan agama di
kalangan orang yang menganuti agama Islam..”

Perkara 12 (2) Perlembagaan Persekutuan

“…..adalah sah bagi Persekutuan atau sesuatu Negeri menubuhkan atau
menyenggarakan atau membantu dalam menubuhkan atau menyenggarakan
institusi-institusi Islam atau mengadakan atau membantu dalam mengadakan ajaran
dalam agama Islam dan melakukan apa-apa perbelanjaan sebagaimana yang perlu
bagi maksud itu”.
14. Doktrin bermaksud prinsip atau kepercayaan yang dianggap benar satu-satunya yg dapat diterima.
26
 Perkara 152

Bahasa Melayu sebagai

Bahasa Kebangsaan

27
 Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan

“Bahasa kebangsaan ialah bahasa Melayu…”

Suffian LP in Merdeka University Bhd v Government of Malaysia:

“We think it reasonable to suppose that the framers of our Constitution

deliberately chose to use the expression “national language” because they
intended that bahasa should be used not only for official purposes but also
as an instrument for bringing together the diverse and polyglot races that live
here and thus promote national unity”.

28
 Perkara 153

Keistimewaan Melayu
dan Kepentingan Sah
Komuniti Lain

29
 Perkara 153 Perlembagaan Persekutuan

● UNESCO 1972: Suku bangsa

Melayu di Semenanjung
“Menjadi tanggungjawab Yang di-
Malaysia, Singapura, Indonesia,
Pertuan Agong untuk melindungi
Thailand dan Filipina.
kedudukan istimewa orang Melayu
● Perkara 160 (2): “Melayu” ialah
dan anak negeri mana-mana antara
seseorang yang memenuhi tiga
Negeri Sabah dan Sarawak dan
syarat asas;
kepentingan sah kaum-kaum lain”
1. Menganuti agama Islam
- Perkhidmatan awam, ekonomi,
2. Secara lazim bercakap
pendidikan & tanah rezab15 .
Melayu, dan
3. Menurut adat istiadat Melayu.

15. Tanah khusus kepada orang Melayu bertujuan melindungi kepentingan tanah orang Melayu 30
KEWARGANEGARAAN

Bahagian III Perlembagaan Persekutuan

● Peruntukan yang digandingkan dengan

keistimewaan Melayu
● Empat cara mendapatkan kewarganegaraan

1. Operasi undang-undang
2. Pendaftaran
3. Naturalisasi
4. Gabungan wilayah

● Hilang/dipecat kewarganegaraan – hilang taat

setia
31
32
 KEBEBASAN ASASI

Perkara 5 – 13 Perlembagaan Persekutuan

Mengambil kira keadaan fabrik

Merangkum jaminan kepada
hak-hak sivil16 dan politik,
seperti hak untuk hidup,
kebebasan beragama,
kebebasan bersuara, hak
kepada pendidikan dan harta.
masyarakat Malaysia Kebebasan yang tidak mutlak;
- Menjaga kedudukan khas tertakluk kepada ketenteraman
orang Melayu dan kepentingan dan keselamatan
sah komuniti lain,
kewarganegaraan, kedudukan Kes Meor Atiqulrahman v Fatimah
raja, Bahasa Melayu, dan Sihi (FC)
agama Islam.

16. Orang awam atau orang biasa, berkaitan dgn rakyat sbg orang perseorangan
33 33
 2/3 dan Majlis Raja-Raja:
Hak istimewa melayu, hak
kedaulatan Sultan, Hal Ehwal Islam
dan kedudukan bahasa melayu,
kewarganegaraan, persempadanan
p/raya

2/3 sahaja:
2/3 dan YDP Sabah Sarawak:
Bentuk sumpah dan ikrar, syarat
Royalti, kuasa imigresen,
pelantikan senator, tanah rizab melayu
kewarganegaraan.
Sehingga kini 42 pindaan telah dibuat

34
Tapak integrasi merupakan sebuah ruang abstrak dan
ruang nyata yang mengandungi pelbagai pihak atau
kelompok masyarakat yang berbeza etika dan peradaban.
Kelompok masyarakat ini terdiri daripada kumpulan etnik,
agama, parti politik, badan bukan kerajaan dan
sebagainya. Kemlompok ini bertemu dan berikhtiar untuk
mencari persetujuan atau titik pertemuan secara aman dan
harmoni. Tapak integrasi ini wujud dalam pelbagai
peringkat seperti makro, pertengahan dan mikro. (Shamsul
Amri et.al, t.t).

35
 Bertujuan untuk mencapai matlamat perpaduan yang
telah dihasratkan oleh pihak kerajaan melalui tiga
aspirasi perpaduan seperti:

Membina
rakyat yang Membentuk Memperkukuh
patriotik identiti ekosistem
dan nasional perpaduan
demokratik

Kementerian Perpaduan Negara

36
 Objektif
Dasar Perpaduan Negara
Mengukuhkan perpaduan dan integrasi nasional berteraskan
Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara.

Membentuk identiti nasional dengansemangat kekitaan,

prihatin, inklusif, saling hormat dan bertanggungjawab.

Melahirkan rakyat Malaysia yang membudayakan perpaduan.

Kementerian Perpaduan Negara

37
CIRI-CIRI TAPAK INTEGRASI

Sebuah ruang
Ada tapak yang diinstitusikan,
sosial, abstrak
dan nyata
1 4 ada yang tidak

Satu titik pertemuan untuk

kelompok-kelompok
strategik
2 5 Ada yang berjaya, ada yang tidak

Proses pertemuan berasaskan Usaha membina tapak integrasi

prinsip: Tawar-menawar,
Perunding, Pengantaraan
3 6 diteruskan dan menuju ke arah
PENYATUPADUAN

38
TAPAK INTEGRASI DALAM MEMBENTUK PERPADUAN
KEPERLUAN TAPAK INTEGRASI DALAM MEMBENTUK PERPADUAN

Terdapat pelbagai cabaran yang perlu dihadapi oleh rakyat Malaysia dalam
memastikan tapak integrasi ini dapat dilaksanakan dengan baik di semua
lapisan masyarakat. Antara cabaran yang perlu dihadapi adalah sikap
berprasangka, diskriminasi, stereotaip, perkauman, etnosentrisme dan
rasisme (Shamsul Amri, 2012).

Sikap negatif sedemikian boleh mendatangkan perselisihan dan perpecahan

antara kaum. Dalam Laporan Tahunan 2018, Jabatan Perpaduan Negara dan
Integrasi Nasional menyatakan terdapat 11 kes daripada sejuta penduduk
berlaku berdasarkan Indeks Ketegangan Masyarakat (IKM).

39
 A MAKRO
PERLEMBAGAAN

3 TAHAP
INTEGRASI
B
MESO
BADAN BUKAN
KERAJAAN (NGO)

MIKRO
C
PERANAN RAKYAT

40
 ❏ PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

Perlembagaan Persekutuan menggariskan pasak negara, iaitu kedudukan Raja

Berperlembagaan, Islam sebagai agama Persekutuan, bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan dan kedudukan istimewa orang Melayu dan Bumiputera Sabah dan Sarawak.

● Raja berpelembagaan menjadi simbol perpaduan, Bahasa ibunda boleh dipelajari, agama
lain diamalkan dan Perkara 153 juga menjamin kepentingan majoriti lainnya.
● Keluhuran Perlembagaan dalam prinsip Rukun Negara sebagai ejen penyatuan masyarakat
berbilang kaum di negara ini.
● Pekara 8 Perlembagaan Persekutuan menjamin hak kesamarataan yang amat penting bagi
mengelak berlakunya diskriminasi dan ketidakadilan kepada rakyat termasuklah dari segi
agama, bangsa, keturunan dan jantina
● Rukun Negara yang di isytiharkan pada 31 Ogos 1970 susulan peristiwa 13 Mei 1969
mengandungi lima prinsip- Kepercayaan kepada Tuhan; Kesetiaan kepada Raja dan Negara;
Keluhuran Perlembagaan; Kedaulatan Undang-Undang; serta Kesopanan dan Kesusilaam

41
 PENDIDIKAN

MEDIA
5 PELAN TINDAKAN 2 AGAMA
MASSA PERPADUAN DAN
INTEGRASI
NASIONAL

KESELAMATAN 4 3 KEBUDAYAAN

❏ JABATAN PERPADUAN NEGARA DAN INTEGRASI NASIONAL 42

 ❏ SEKOLAH WAWASAN

Sekolah wawasan merupakan satu konsep sekolah rendah yang boleh mewujudkan
persekitaran yang memberi peluang secara langsung kepada murid-murid dari pelbagai
kaum bergaul dan berinteraksi dengan lebih bebas22.

● Membina sekolah baru ● Memindahkan atau ● Menambahkan aliran di

di kawasan yang ramai mencantumkan dua atau sekolah-sekolah yang
penduduk berbilang tiga buah sekolah dalam sedia ada.
kaum satu Kawasan

43
PERANAN NGO ( BADAN YANG TERLIBAT)

ASPEK ASPEK
ASPEK SOSIAL KESELAMATAN PENDIDIKAN
DAN HAK DAN
MYKASIH KEAGAMAAN
ASASI
(LOVE MY
NEIGHBOURHOOD) YAYASAN
TENAGANITA SEJAHTERA

44
 01 RUKUN
TETANGGA

PERANAN
03
RUMAH
RAKYAT TERBUKA

DIFUSI
05 BUDAYA

45
 01 RUKUN
TETANGGA

Rancangan ini mempunyai hikmat yang besar dalam konteks pembangunan negara di
mana rakyat sendiri memainkan peranan yang utama mengawal keamanan dan menjaga
keselamatan. Dalam erti kata yang lebih luas, Rukun Tetangga ini merupakan usaha positif
memupuk perasaan bertanggungjawab menanam perasaan muhibbah serta menjamin
perpaduan rakyat23

PERANAN SKIM RUKUN Diperkenalkan pada 1975

RAKYAT TETANGGA

Membolehkan rakyat mengawal keselamatan di kawasan

kediaman masing masing
Bermatlamat memelihara,meningkat dan mengukuhkan
perpaduan rakyat dan integrasi nasional
Jawatankuasa Rukun Tetangga telah menganjurkan berbagai
aktiviti di dalam komuniti mereka
46
 02 RUMAH
TERBUKA

Rumah terbuka bermaksud sesuatu perayaan agama disambut oleh penganut pelbagai
agama dengan tujuan memupuk persefahaman di kalangan rakyat Malaysia24.

Rumah terbuka tidaklah bertujuan

PERANAN RUMAH mengembangkan agama kepada
RAKYAT TERBUKA
penganut agama lain.

Amalan rumah terbuka memberi kefahaman kepada rakyat untuk

berbaik-baik sesama manusia.

Amalan rumah terbuka ini bertujuan memupuk sesuatu yang unik

bagi Malaysia, membentuk persefahaman yang menyumbang
kepada keamanan dan kebaikan kepada negara.

47
 05
DIFUSI
BUDAYA

Difusi bermakna proses Pada zaman Melaka difusi

01 penyebaran unsur budaya
PERANAN daripada seorang individu kepada
RAKYAT seorang individu lain atau dari
satu masyarakat kepada satu
masyarakat lain
02 penyerapan budaya berlaku
melalui pedagang-pedagang
berlaku secara sukarela yang
tidak disedari

Difusi budaya juga berlaku melalui Kini proses difusi sangat

03 unsur kesenian dan keagamaan 04 cepat berlalu kerana terdapat
berbagai-bagai kemudahan
sistem komunikasi seperti
radio, tv dan filem
48
CABARAN TAFSIRAN
SEMASA PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN
Perlembagaan Malaysia merupakan undang-undang tertinggi
negara. Perlembagaan Malaysia yang digubal menjadi garis
panduan dalam sistem pemerintahan, sistem politik dan
pentadbiran negara di samping memberikan jaminan
pelindungan kepada rakyat. Perlembagaan merupakan tunjang
kepada keamanan dan perpaduan kaum di Malaysia.
Permuafakatan sosial yang di-persetujui sewaktu menggubal.
Namun terdapat juga cabaran cabaran yang harus dihadapi
kesan daripada perlembagaan ini.

49
 Mengekalkan
Mngekalkan
kedudukan agama
kelangsungan elemen-
secara umum dan Islam
elemen tradisi dalam
sbg Agama rasmi
perlembagaan
CABARAN

Malaysia
Mengekalkan Mengekalkan kestabilan
negara dengan menjaga
kelangsungan sistem
kepentingan perpaduan dalam
negara kalangan masyarakat pelbagai
berpersekutuan Mengekalkan etnik19
keamanan negara
Menghadapi
dengan mengawal dan
Gelombang Hak Asasi17
menghapuskan aktiviti
dan Orde Baru18 Dunia
subversif dan jenayah
terancang

17. Hak yg dasar atau pokok (seperti hak bebas mengeluarkan pendapat, menganuti sesuatu agama, bergerak, dll)
18. Perihal keadaan politik dunia yang berubah akibat kejatuhan komunisme selepas tamat Perang Dingin pada akhir tahun 1990
19. Hubungan antara kelompok manusia yang mengamalkan budaya yang hampir seragam, termasuk adat resam, pakaian, bahasa dan kegiatan ekonomi. 50
 PIAGAM MADINAH

Mengandungi 47 fasal yang Perlembagaan bertulis

merangkumi 2 bahagian:
pertama di dunia.
Baginda mewujudkan
Bahagian pertama
sebuah piagam untuk
23 fasal yang menyentuh
hubungan dan dijadikan panduan
tanggungjawab orang Islam untuk membentukkan
sesama Islam (Muhajirin & sebuah negara Islam
Ansar).
yang berdaulat.
Piagam Madinah bukan sahaja
Bahagian kedua
24 fasal membabitkan kaum membentukkan persaudaraan
Yahudi dan tanggungjawab antara Ansar dan Muhajirin tetapi
mereka terhadap negara juga perpaduan antara orang
Islam Madinah. Islam dengan orang bukan Islam
terutamanya orang Yahudi.
51
 PIAGAM MADINAH DAN PERLEMBAGAAN MALAYSIA

Hak
mendapat Jaminan hak Ketaatan
Kebebasan
perlindungan asasi kepada
Beragama
daripada kemanusiaan Pemimpin
kezaliman

52
 KEBEBASAN AGAMA

PIAGAM MADINAH PERLEMBAGAAN MALAYSIA

PERKARA 3(1) – Islam adalah agama

bagi Persekutuaan tetapi agama lain
boleh diamalkan dengan aman dan
FASAL 25 – Kaum Yahudi dan
damai.
Bani Auf adalah satu ummah PERKARA 11(1) – Tiap-tiap orang adalah
bersama orang mukmin. berhak menganut dan mengamalkan
agamanya.
Mereka bebas dengan agama
PERKARA 12(3) – Tiada sesiapa pun
mereka sendiri. boleh diwajibkan menerima apa-apa
agama atau mengambil bahagian dalam
apa-apa upacara atau sembahyang
sesuatu agama yang lain daripada
agama sendiri.
53
 KETAATAN KEPADA PEMIMPIN

PIAGAM MADINAH PERLEMBAGAAN MALAYSIA

FASAL 23 – Walau PERKARA 3(5) – Yang

bagaimana kamu berbalah
dalam sesuatu perkara
hendaklah merujukkan
perkara itu kepada Allah dan
Nabi Muhammad.
Dipertuan Agong hendaklah
menjadi ketua agama Islam
di wilayah – wilayah
Persekutuan Kuala Lumpur,
Labuan dan Putrajaya.

54
HAK MENDAPAT PERLINDUNGAN DARIPADA KEZALIMAN

PIAGAM MADINAH PERLEMBAGAAN MALAYSIA

Hak rakyat terhadap keselamatan daripada

kezaliman dalaman terjamin sepenuhnya oleh
undang-undang dengan meletakkan garis panduan
yang jelas dalam pelaksanaan hukuman.
55
 RUJUKAN
• Abdul Aziz Bari, Perlembagaan Malaysia: Asas-Asas dan Masalah, 2001, Kuala Lumpur: DBP
• Abdul Halim Ramli, Perlembagaan Malaysia : Isu Dan Persoalan Perhubungan Kaum. 2001, Kuala Lumpur:DBP
• Andrew Harding, 2012, The Constitution of Malaysia, Oxford: Hart Publishing
• Mohamed Sufian, H.P. Lee and F.A. Trindade (eds), 1957-1977, The Constitution of Malaysia: Its Development, Kuala Lumpur:
Oxford University Press, 1978
• Mohamad Suffian bin Hashim, 1976, An Introduction to the Constitution of Malaysia, 2nd edition, Kuala Lumpur: Government Printers
• Mohd Rizal Yaakop & Shamrahayu A. Aziz, 2015, Kontrak Sosial: Perlembagaan Persekutuan Pengikat Jati Diri Bangsa Malaysia
Merdeka, Kuala Lumpur: ITBM
• Nazri Muslim, 2014, Islam dan Melayu dalam Perlembagaan: Tiang Seri Hubungan Etnik di Malaysia, Bangi:UKM.
• Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu, 1948
• Perlembagaan Negeri-Negeri, 1963
• Perlembagaan Persekutuan, 1260/2006
• Report of the Federation of Malaya Constitutional Commission 1957, London: Her Majesty’s Stationery Office, Colonial No. 330
(Laporan Suruhanjaya Perlembagaan 1956/1957)
• Politeknik Malaysia (2020). Perlembagaan Sebagai Tapak Integrasi Dan Wahana Etika Dan Peradaban Di Malaysia, Diakses Di
Https://Perlembagaan-integrasi.Blogspot.Com/2020/10/63-konsep-keperluan-dan-penghayatan.Html.Pada 15 April.
• Jabatan Perpaduan Negara Dan Integrasi Nasional, (2019), ‘Rukun Tetangga Pemangkin Perpaduan’, Hlm. 18
• Farouq Amir, (2012), Hubungan Etnik Integrasi & Hubungan Etnik. Diakses di https://www.slideshare.net/AhmadFarouqAmir/bab-6-
hubungan-etnik-integrasi-hubungan-etnik., pada 15 April.
• En.Hidayat Bin Syafiee, 2020, “Etika peradaban (cabaran dan tafsiran semasa terhadap perlembagaan persekutuan), diakses dari:
https://anyflip.com/jcjab/hpmd/basic pada tarikh 9 Mei 2021
• JPT. Slide Penghayatan Etika & Peradaban.
• Lakaran slide: Education Infografik. Tinny PPT

56
57 57
58 58
KUMPULAN PEMBANGUN MOOC CTU554
AKADEMI PENGAJIAN ISLAM KONTEMPORARI(ACIS)

1. DR AHMAD SABRI OSMAN

2. ABD SHUKOR MOHD ALI
3. MOHAMAD AFANDI BIN MD ISMAIL
4. MOHD RAZLAN BIN AHMAD
5. FADHILAH ADIBAH ISMAIL
6. MASTURA RAZALI
7. DR EMY SYLVIANA MOHD ZAHID
8. NUR HAFIZAH HARUN
9. NORAZLINA MAMAT
10. ZULAIPA RUZULAN