Anda di halaman 1dari 26

BAB 5

BENTUK MESEJ KOMUNIKASI


KOMUNIKASI LISAN DAN KOMUNIKASI
TANPA LISAN
PERBEZAAN MESEJ DAN MAKNA

MESEJ ADALAH PENGUTUS


MAKNA ADALAH MAKSUD
KEDUA2NYA SALING BERKAITAN

MENURUT (Stohl, 1995)


a. Mesej ada beberapa bentuk lisan dan bukan lisan.
b. Mesej mempunyai pelbagai makna. Perlu ditafsir
untuk dapatkan maksud. Ada tersurat (donotatif)
dan tersirat (konotatif)
c. Mesej mempunyai pelbagai fungsi fungsional dan
transaksional.
d. Mesej melibatkan pelbagai peringkat –tujuan-
maksud-niat
KEMAHIRAN
KOMUNIKASI

LISAN TANPA LISAN

GERAK BADAN
MAKLUMBALAS KREATIVITI
LISAN GAYA PENYAMPAIAN
MEMBERI KETERTARIKAN FIZIKAL
PENDAPAT PEMILIHAN WARNA
MEMUJUK WANGIAN
MEMPENGARUHI SUSUN ATUR
Komunikasi Lisan – merujuk pada komunikasi yang
diucap
Komunikasi tanpa lisan – dilihat menerusi mesej dari
gerak badan (gesture) dan
tindakan yang dipaparkan.

KEDUA-DUA PERLAKUAN KOMUNIKASI INI


DILAKUKAN SECARA SERENTAK SEMASA PROSES
BERKOMUNIKASI BERLAKU.

SERING BERLAKU DALAM INTERAKSI BERSEMUKA.


MELALUI TANDA-TANDA LISAN DAN TANPA LISAN
SERING PENGARUH-MEMPENGARUHI
CORAK/GAYA KOMUNIKASI
KOMUNIKASI LISAN
1. MENEKANKAN ASPEK BAHASA PERUCAPAN,
PENULISAN DAN PERTUTURAN DALAM MEMBERI
PENDAPAT ATAU BERKONGSI MAKNA BERSAMA
DENGAN MANUSIA YANG LAIN.
2. TERDAPAT SIMBOL-SIMBOL ATAU KOD-KOD
TERTENTU YANG MENGAMBARKAN SESUATU
SITUASI
3. KADANG-KADANG BERSIFAT ABSTRAK DAN TIDAK
JELAS TERUTAMA DALAM KONTEKS BUDAYA.
4. MEMBERI KESAN SECARA LANGSUNG/TIDAK
LANGSUNG .
5. DILAKUKAN DENGAN SENGAJA/TANPA SENGAJA.
FUNGSI KOMUNIKASI LISAN
SECARA UMUMNYA UNTUK BERKONGSI MAKLUMAT
1. MENJELASKAN MAKNA MESEJ YANG
TERSURAT/TERSIRAT
2. MEMBANTU MENGUASAI REALITI KOMUNIKASI YANG
BERLAKU
3. MEMBOLEHKAN PROSES PEMIKIRAN, PENTAFSIRAN
PENGERTIAN DAN PEMILIHAN.
4. MEMBENTUK ATAU MENGELAK JALINAN HUBUNGAN
5. MEMBENTUK IDENTITI INDIVIDU
6. MEMBANTU DALAM PENCARIAN DAN PERKONGSIAN
MAKLUMAT
7. MENYESUAIKLAN SITUASI DALAM PELBAGAI KONTEKS.
8. MEMANTAU PROSES KOMUNIKASI YANG BERKESAN.
Haliday (dlm . Bittner,1985) menyenaraikan tujuh
fungsi bahasa dlm Komunikasi Lisan:
1. Alatan – menyempurnakan sesuatu kehendak:
memerintah atau meminta
2. Pentertib – mengawal tingkahlaku atau peristiwa
yg berlaku.
3. Interaksi – hubungan.
4. Peribadi – luahkan perasaan
5. Penemuan – jawapan melalui persoalan
6. Khayalan – memikirkan atau melakukan sesuatu
berdasarkan imiginasi.
7. Pernyataan – menyatakan.
Komunikasi lisan melibatkan bahasa
Tiga aspek yang menyumbang:

1. Sintaks - merujuk kepada peraturan-peraturan yang


harus dikuti didalam aktiviti berbahasa. Cth; Nahu
2. Semantik – berkaitan dengan perkongsian makna
terhadap penggunaan sesuatu perkataan dengan
perasaan, idea dan konteks tertentu. Dua bentuk
makna, iaitu makna denotatif dan makna konotatif.
Denotatif: perkataan yang mempunyai maksud
yang konkrit yang boleh dirujuk dalam kamus.
Konotatif : perkataan yang bersifat abstrak atau
makna tersendiri. Sering menimbulkan masalah
dalam pemahaman seperti penggunaan slanga
atau dialek tertentu.
3. Pragmatik – merujuk kepada bagaimana bahasa
digunakan untuk berinteraksi. Melibatkan pengunaan
sesuatu ayat, perkataan dan bahasa pada sesuatu lokasi
atau situasi.
a. Latarbelakang budaya
Norma budaya atau sosial yang diamalkan komunikator
b. Imej jatidiri yang dipaparkan
gaya penyampaian atau persembahan idea
c. Bentuk serta tahap jalinan hubungan
darjah kerapatan hubungan /tahap kenalan
d. Situasi dimana berlakunya interaksi
Komunikasi dipejabat, perdebatan, dalam rumah.
e. Tingkah/tujuan tuturan
Bagaimana memujuk, memuji, menyatakan rasa marah/kasihan
f. Konteks dan kandungan
Sesuatu yang diucapkan berbeza mengikut perofesyen
KOMUNIKASI LISAN YG.BERKESAN

Memahami objektif/subjektif/konotasi
/denotasi
Mengenalpasti maksud sebenar
Penumpuan terhadap situasi mesej
Mengetahui perbezaan demografi dan
budaya
Kenalpasti makna bahasa
Tidak menggunakan bahasa kasar
keperihatinan
KOMUNIKASI BUKAN LISAN
KOMUNIKASI HARIAN
lisan
35%

bukan lisan
65%
Komunikasi bukan lisan – semua bentuk komunikasi yang
bertujuan menyampaikan mesej atau maklumbalas
tanpa menggunakan perkataan atau memperkukuhkan
komunikasi lisan.

Boleh menyampaikan sesuatu maklumat menerusi


komunikasi sama ada disengajakan atau tidak (tanpa
disedari)

Dapat dilihat dalam nada suara, ekspresi wajah dan


reaksi isyarat semasa dalam proses berkomunikasi
secara bersemuka.

Terhasil dari situasi yang ditafsir berdasarkan persepsi


yang dibuat.
CIRI-CIRI KOMUNIKASI BUKAN LISAN

1. BERLAKU SECARA LANGSUNG TANPA DISEDARI


2. MENGUKUHKAN MESEJ LISAN
3. BERGANTUNG PADA KONTEKS TERTENTU
4. MELIBATKAN MESEJ KABUR
5. MUNGKIN BERCANGGAH DENGAN KOMUNIKASI
LISAN.
FUNGSI-FUNGSI

1. MEMBANTU PROSES PEMBENTUKAN MESEJ DAN


MENGUKUHKAN MESEJ LISAN
2. MENJANA PERSEPSI TERHADAP SESUATU PERKARA
3. MENJELASKAN PELBAGAI TAHAP DAN BENTUK
JALINAN HUBUNGAN
4. MEMERIHALKAN PERASAAN
5. MEMBANTU DALAM PENGURUSAN INTERAKSI.
Kinesic
(pergerakan
badan dan
mimik muka)
Haptics Senyap
(Sentuhan)

Isyarat
/Bentuk
Chronemic komunikasi
(persepsi dan bukan lisan Proxemics
penggunaan (Ruang
masa) personal)

Para
Penampilan language
Fizikal (Kualiti
vokal)
1. PENAMPILAN FIZIKAL
- CIRI-CIRI UTAMA YANG MEMBENTUK PERSEPSI ATAU
IMPRESSION TERHADAP PENAMPILAN DIRI SESEORANG
INDIVIDU YANG BARU DIKENALI.

- MERANGKUMI ASPEK KETINGGIAN, BERAT DAN


BENTUK BADAN, WARNA KULIT, JANTINA, SAIZ, WARNA
MATA, RAMBUT DAN CARA BERPAKAIAN.

- TERBENTUK DARI PEMIKIRAN STEREOTAIP YANG DI


AMALKAN OLEH SESEBUAH MASYARAKAT DAN MEDIA.
2. PROSEMIK
MELIBATKAN JARAK ATAU RUANG YANG BERBENTUK
PERIBADI ATAU FIZIKAL.
A. JARAK KEMESRAAN (INTIM)
Dalam kedudukan 0, 18 inci hingga 1.5 kaki. Dengan
jarak ini kita dapat lihat menerusi gerak laku,
sentuhan, renungan antara pasangan dalam
berbicara.

B. JARAK PERIBADI
Dalam kedudukan antara 1.5 kaki hingga 4 kaki.
Interaksi dalam keluarga, rakan sebaya/sekerja
dengan topik yang sama dan tidak bersifat sulit
2. PROSEMIK
C. JARAK SOSIAL
Berlaku apabila jarak antara individu dengan individu
yang lain berada di antara 1.5 kaki hingga 12 kaki.
Berlaku dalam keadaan formal dan kurang mengenali
antara satu sama lain
D. JARAK AWAM/PUBLIK
Berlaku dalam jarak
melebihi 12 kaki. Tidak melibatkan interaksi diantara
individu dan komunikasi berlaku secara sehala sahaja.

KEDUDUKAN JARAK MENENTUKAN SEJAUHMANA


TAHAP JALINAN HUBUNGAN ANTARA KOMUNIKATOR.
3. KINESIK –gerakan anggota badan.

REAKSI YANG DITUNJUKKAN OLEH SESEORANG SEPERTI


PERASAAN, EMOSI DAN TUJUAN SESEORANG
MELAKUKANNYA.
PERGERAKAN TUBUH BADAN, GESTURE DAN POSTUR
SEPERTI EKPRESI WAJAH, ANGGUKAN KEPALA,GERAK BIBIR,
PERGERAKAN DAN RENUNGAN MATA MAMPU MEMAKU
PERASAAN ATAU USAHA UNTUK MENYAMPAIKAN MESEJ.

DIWARISI DARIPADA AMALAN BUDAYA ATAU DARI SESUATU


SISTEM SOSIAL

4. PARA LANGUAGE
MERUJUK PADA KOMUNIKASI VOKAL SEPERTI NADA SUARA
(VOLUME, PITCH ATAU SPEECH RATE) DAN KUALITI.
ANTARANYA ADALAH KELUHAN, KETAWA, MENGERANG.
NADA SUARA YANG TINGGI, RENDAH DAN SEDERHANA AKAN
MEMBERI IMPAK PADA KEBERKESANAN KOMUNIKASI.

MELIBATKAN TANGGAPAN TERHADAP SESEORANG SECARA


FIZIKAL, PERSONALITI ATAU PENILAIAN.
5. CHRONEMICS
MERUJUK PADA PENGGUNAAN MASA DALAM BERKOMUNIKASI.
Adakah anda sentiasa lewat, tepati masa atau sentiasa awal.

Kalau anda sentiasa lewat dalam setiap perjumpaan,


apakah persepsi ahli/kumpulan terhadap anda, begitu juga
sebaliknya.

PENGGUNAAN MASA DIPENGARUHI OLEH BUDAYA ATAU


SISTEM KEPERCAYAAN SESEORANG.

BEGITU JUGA DENGAN KESESUAIAN SERTA TEMPOH MASA


YANG DIHABISKAN MENGAMBARKAN TAHAP JALINAN
HUBUNGAN SERTA GAYA KITA BERKOMUNIKASI.
6. HAPTICS (SENTUHAN)
SETIAP SENTUHAN MEMBERI MAKNA DALAM PERLAKUAN
KOMUNIKASI KEMANUSIAAN.
TANGGAPAN TERHADAP CARA SENTUHAN AKAN MEMBERI
IMPAK POSITIF DAN NEGATIF, SEPERTI BERPELUKAN
ANTARA DUA MANUSIA BERLAINAN JANTINA.
IBU DAN ANAK LELAKI – POSITIF/ NEGATIF
SEPASANG KEKASIH - NEGATIF/POSITIF
SENTUHAN JUGA MENGAMBARKAN KEKUATAN, EMPATI,
ATAU MEMAHAMI SITUASI TERTENTU, BEBERAPA TUJUAN
SENTUHAN:
A. MENGAWAL KEADAAN
B. MELAHIRKAN KESAN EMOSI
C. ASAS MELAKUKAN TUGAS
D. AMALAN
E. BERGURAU SENDA.
7. ARTIFAK (OBJEK)
OBJEK PERSONAL YANG DIGUNAKAN UNTUK
MENYATAKAN IDENTITI.
SAMA ADA BERBENTUK GENDER, GAYA, KEAGAMAAN,
PATRIOTIK, PROFESSIONAL, PERSONALITI, STATUS
DAN MINAT SESEORANG
CTH:
Cara seseorang berpakaian dalam sesuatu situasi

JUGA DIGUNAKAN DALAM MENGAMBARKAN IDENTITI


SESEBUAH BANGSA DAN NEGARA.
TAMAT

Anda mungkin juga menyukai