SEJARAH &

APRESIASI SENI

SENI
BINA TINGKATAN 5
DIHASILKAN OLEH
CIKGU ROSA
Smk tuanku lailatul shahreen
 JENIS SENI BINA

• Rumah Tradisional Melayu

• Rumah Ibadat
• Istana
• Kompleks Makam
• FAKTOR YANG MEMPENGARUHI:
a) Faktor dalaman - agama, budaya,
alam semulajadi, topografi, iklim,
ekonomi dan gaya hidup.
b)Faktor luaran - Pengaruh luar –
Indonesia, India, China dan
Eropah
 bertiang

Tebar layar berpanggung

Ciri-ciri rumah
Tradisional
Melayu
Perabung bertangga
panjang
Bumbung curam
& tinggi
ASPEK PENTING DALAM SENI BINA

pengudaraan keselamatan
pencahayaan Nilai
kerohanian
estetika
Etika seni bina
 BENTUK PENGGALAN SECARA MELINTANG RUMAH
TRADISIONAL

anjung Rumah ibu selang dapur pelantar

pemeleh

Tebar
layar

kekisi
 RUMAH TRADISIONAL

Rumah Bujang @ Rumah Tiang 12 Rumah Limas @

Rumah tunggal Rumah Baju Kurung

Rumah Berpeleh
Rumah Perabong
Panjang Rumah Perabong 5
Rumah Serambi
Melaka
Rumah
Minangkabau Rumah Panjang
Rumah Kutai Perak
 RUMAH IBADAT

MASJID TOKONG

GEREJA KUIL

GURDWARA
 ISTANA
ISTANA ISTANA
NEGARA MAZIAH

ISTANA ISTANA
ISKANDARIAH SERI
MENANTI
 KOMPLEK MAKAM
KOMPLEK MAKAM

KOMPLEKS MAKAM
KOMPLEKS MAKAM
DIRAJA MAHMOODIAH KOMPLEKS MAKAM
DIRAJA MAHMOODIAH KOMPLEKS MAKAM
DIRAJA JUGRA ATAU
DIRAJA JUGRA ATAU
ALMARHUM SULTAN
ALMARHUM SULTAN
ABDUL SAMAD
ABDUL SAMAD
KOMPLEKS MAKAM
KOMPLEKS MAKAM
DIRAJA LANGGAR
DIRAJA LANGGAR
TAMAT
Tebar Layar

bahagian rumah
berbentuk segi
tiga yang
menutupi ruang
di antara dua
kasau jantan yang
bersilang
Berpanggung

Lantainya
berkeadaan
tergantung
pada tiang
dan tinggi dari
permukaan
tanah
Perabong panjang

Ciri-ciri istimewa
rumah jenis ini ialah
penggunaan sebatang
bumbung yang lurus
mendatar dan empat
batang perabung 
menurun ke cucuran
atap
Bertangga

Rumah tradisional Melayu

memerlukan tangga untuk
naik ketempat tinggi.
Biasanya tangga
disambungkan dari
serambi rumah ke
bahagian depan tanah.
Tangga tambahan mungkin
ditemui di belakang
rumah.
Bumbung

Bumbung rumah
Melayu tradisional ini
direka untuk memberi
naungan dan
perlindungan daripada
panas dan hujan, dan
juga untuk memberi
pengudaraan
Tiang
 Rumah yang bertiang
dan berlantai tinggi
daripada permukaan
tanah dibina di kawasan
ini bagi mengelakkan
kelembapan atau
ditenggelami air jika
berlaku banjir, juga bagi
mengelakkan haiwan
buas.
RUMAH BUJANG @ RUMAH TUNGGAL

• Terdiri daripada ruang rumah ibu, rumah dapur dan selasar

(serambi).
• Berbumbung panjang dengan papan pemeleh dan atap
singgora.
• Sulur angin mengantikan tingkap
• Rumah jenis ini terdapat di Kelantan dan Terengganu
 RUMAH BERPELEH

• Pemeleh dikedua belah hujung tebar layar

• Bentuk pemeleh melengkung dan meruncing ke atas
• Digunakan untuk menutup kasau lintang atau kasau jantan
• Ia berbentuk ukiran bangau yang terdapat pada perahu
nelayan
• Rumah ini banyak terdapat di Terengganu
 RUMAH PERABONG PANJANG

- Rumah melayu tertua dan juga dikenali sebagai rumah bumbung

panjang.
- Mempunyai 1 bumbung yang panjang dan melintang.
- Ragam hias terdapat pada bahagian tebar layar atau pemeleh
- Kebanyakkan rumah jenis ini terdapat di Perlis dan Kedah
 RUMAH MINANGKABAU

- Bentuk rumah ini memanjang dan bumbungnya melengkung

pada bahagian hujung
- Muka tebar layarnya tirus dan tinggi
- Ruang dibawah bumbung dipanggil peran atau loteng,
- Rumah ini kaya dengan seni ukiran pada bahagian dinding dan
panel pintu
- Rumah jenis ini terdapat di Negeri Sembilan
 RUMAH TIANG 12

- Mempunyai 12 batang tiang. 6 batang tiang serambi dan 6

batang tiang panjang.
- Ukiran yang rumit pada bahagian dinding sebagai lambang
status pemilik
- Ukiran juga terdapat pada panel daun pintu, tingkap dan
kekisi.
- Rumah jenis ini terdapat di Kelantan dan Terengganu
 RUMAH LIMAS ATAU RUMAH BAJU KURUNG
- Mempunyai bumbung berbentuk
limas & puncaknya terdapat
tunjuk langit.
- Kekisi kayu dipasang pada
bahagian bawah jendela –
keselamatan, pengudaraan dan
pencahayaan.
- Ukiran terdapat pada bahagian
kekisi, panel pintu atau tingkap
dan tebar layar.
- Rumah jenis ini terdapat - Motif – kosmos, geomatri, awan
di Johor, Melaka, Pahang larat dan fauna.
dan Selangor
 RUMAH PERABONG LIMA

- Rumah bersaiz besar dan tidak mempunyai tebar layar

- Strukturnya dikenali berdasarkan bentuk bumbung yang terdiri
daripada sebuah perabung lurus.
- Perabung ini bersambung dengan 4 lagi perabung yang turun ke
cucuran atap dan dihiasi dengan ukiran kerawang.
- Rumah jenis ini terdapat di Perak
 RUMAH PANJANG

- Terdiri daripada satu deretan yang mengandungi rumah-rumah

kelamin
- Seni bina berpegang teguh dengan adat tradisi sesuatu suku kaum.
- Terdapat beberapa ruang dalam rumah ini iaitu ruang tanju
(serambi) , ruai (ruang terbuka) dan bilik.
- Dibuat tinggi untuk tujuan keselamatan
- Rumah jenis ini terdapat di Sabah dan Sarawak
 RUMAH SERAMBI MELAKA

Rumah ini mempunyai bumbung Panjang yang berunsurkan seni

bina Bugis, Jambi, Riau dan Minangkabau.
Keunikan rumah ini terletak pada tangga batu yang menarik.
Bahagian atap dibuka sedikit untuk pengudaraan
Rumah ini mempunyai tebar layar yang bermotifkan flora
 RUMAH KUTAI PERAK

- Rumah ini mempunyai struktur asas dari kayu keras.

- Atap dibuat dari daun rumbia dan dinding dari ayaman buluh atau rotan.
- Mempunyai bumbung agak tinggi.
- Terdapat dua jenis rumah kutai iaitu rumah kutai tiang 12 dan rumah kutai
tiang 16.
- Keunikan rumah ini dapat dilihat melalui ragam hias lebah bergantung dan
penggunaan daun tepas sebagai kelarai pada tebar layer
- Rumah jenis ini terdapat di Perak
 MASJID
• Seni bina masjid di negara ini mempunyai nilai
estetika yang tinggi dari aspek reka bentuk dan
hiasannya.
• Kebanyakkan diperangaruhi oleh seni bina dari
Timur tengah, Champa dan Demak
• Ciri umum masjid :
a) Kubah d) Mihrab
b) Menara e) Landskap
c) Ruang solat f) Hiasan dalaman
• Penggunaan arabes – melalui corak geometri,
kaligrafi dan motif flora disusun membentuk
ciri khas kesenian Islam.
• Ukiran tradisional ditonjolkan pada bahagian
mihrab, kekisi, mimbar dan pintu.
 MASJID KAMPUNG LAUT
- Terletak
di Tumpat
Kelantan
Binaan
menggunakan
teknik ‘tebuk
Antara masjid pasak’
tertua di Asia
Tenggara - Puncak dihiasi
- Bumbung
dengan buah
berbentuk atap boton
limas bertingkat
dan bersegi tiga
menirus ke atas
 MASJID UBUDIAH
- Terletak di - Terdapat 4
Kuala Kangsar menara
Perak. utama dan 16
menara kecil
- Juga dikenali yang dihiasi
sebagai Masjid dengan
Iskandariah kubah di
atau Masjid sekeliling
Diraja bumbung
masjid
- Reka bentuk dipengaruhi
seni bina saracenic atau - Kubah Masjid
India Islam. berbentuk
bawang.
 MASJID SULTAN SALAHUDDIN
ABDUL AZIZ SHAH
Masjid terletak di Masjid kedua terbesar di
Shah Alam Selangor Asia Tenggara yang
mempunyai kubah
terbesar di dunia.

- Terdapat 4 menara
mengelilingi kubah.

- Di bahagian luar, terdapat enamel yang dihiasi dengan

tulisan khat berwarna biru dan berlatarkan panel
kelabu.
 MASJID NEGARA
Terletak di
Kuala Lumpur

Mempunyai reka
bentuk gabungan
corak Islam,
moden serta seni
bina tempatan

Bumbungnya
Menaranya
berupa sekaki
berbentuk payung
payung yang
yang kuncup
terbuka
 MASJID TENGKERA
- Terletak di
Tengkera,
Melaka

- Asalnya diperbuat
daripada kayu
manakala
bumbungnya
daripada daun nipah
- Terdapat 3 lapisan
- Bumbung yang
bumbung iaitu bumbung
beranda, bumbung ruang unik berbentuk
solat dan bumbung kubah. pagoda
 GEREJA
• Di Malaysia terdiri daripada :
a) Gereja Katolik – dibina oleh orang Portugis
pada abad ke 16
b) Gereja Protestan – dibina oleh orang Belanda
pada abad ke 17
 GEREJA ST PAUL
Gereja tertua di
Malaysia
Terletak di Melaka
- Dibina daripada
batu laterit dan
batu lada
- Terdapat batu penutup
kubur yang mempunyai
- Diluar perkarangan tulisan dan ukiran telah
dialih dari lantai dan
gereja terdapat tugu St
disandarkan ke dinding
Francis Xavier
gereja.
GEREJA ST ANTHONY
- Terletak di Kuala Lumpur

- Struktur gereja ini

menegak dan
mempunyai bumbung
gabel klasik berbentuk
tiga segi dibahagian
puncaknya.

- Bentuk silingnya yang tinggi

menyebabkan ruang
dalamannya agak sejuk
 TOKONG
• Merupakan rumah ibadat penganut agama
atau ajaran Buddha, Taoisme dan
Konfusianisme.
• Seni bina tokong dipengaruhi oleh reka bentuk
China dan Tibet.
• Kebanyakkan tokong dihiasi dengan patung
dan lukisan tertentu.
 TOKONG SAM POH TONG
- Dibina di dalam gua
batu kapur yang
terletak di Perak.

Arca-arca Buddha
terletak di antara
bongkah-bongkah
stalaktit dan stalagmit.

- Memiliki kolam berkonsepkan Jepun dan dipenuhi

dengan ikan kap Jepun dan kura-kura, iaitu simbol
panjang umur.
WAT PHOTHIVIHAN
Terletak di Tumpat
Kelantan

Terdapat patung
Buddha berbaring
berukuran 40 meter.

Terdapat roda Dharmacakra, arca

Dewi Guan Yin, pavilion Cina dan
dewan gaya Tibet.
 KUIL
• Merupakan tempat ibadat bagi penganut
agama Hindu.
• Kuil terawal dijumpai di negara ini ialah di
Lembah Bujang
• Kebanyakkan reka bentuk kuil ini besar dan
kaya dengan sejarah.
• Seni binanya dipenuhi dengan ukiran, lukisan
dan arca
 KUIL SRI MAHAMARIAMMAN
Kuil tertua di Kuala Lumpur
- Siling pada dewan utama
dihiasi dengan lukisan corak
bulatan berwarna warni.
Unik kerana terdapat
sebuah gopuram yang
berbentuk piramid 5
tingkat.
Arcanya menggambarkan
tuhan dalam agama
Hindu.
 KUIL BATU CAVES
Terletak di Selangor dan menjadi
tumpuan penganut agama Hindu
semasa perayaan Thaipusam

Ia terdiri dari 3 kuil utama dan

beberapa kuil kecil yang
dipenuhi dengan arca dan
lukisan.

Terdapat 272 anak tangga

yang berwarna-warni untuk
Terdapat Dewa Murugan masuk ke dalam kuil gua ini.
setinggi 42.7 meter di pintu
masuk Kompleks kuil ini.
 GURDWARA
• Merupakan tempat perhimpunanan atau
penyembahan kaum Sikh.
• Setiap gurdwara dilengkapi dengan dewan
langar, perpustakaan, bilik mesyuarat, bilik
perubatan dan sebagainya untuk kemudahan
penganutnya.
GURDWARA SAHIB TATT KHALSA
Gurdwara tertua
di Kuala Lumpur

- Mempunyai menara
dan kubah yang
berwarna keemasan
Terdapat corak geometrik
yang menghiasi bahagian
dinding, menara dan
tingkap
 ISTANA
• ISTANA ialah kediaman raja atau ketua negara.
• Terdapat banyak istana di negara kita.
• Mempunyai ciri-ciri yang hampir sama iaitu:
a) Balairong seri
b) Dewan mengadap
c) Singgahsana
d) Bilik santapan
e) Kamar beradu
 ISTANA NEGARA
- Ruang bilik, dewan dan
singgahsana dihiasi dengan
ukiran tradisional Melayu dan
tulisan khat yang menarik
- Terletak di Kuala Lumpur
Tempat persemayaman rasmi
Yang di-Pertuan Agong dan
Raja Permaisuri Agong
Reka bentuknya
bercirikan binaan Islam
serta tradisional
Melayu.
Pintu gerbang istana
mempunyai ukiran
corak berulang
 ISTANA ISKANDARIAH
- Terletak di Perak

Bercirikan seni bina

India – Islam atau
saracenic yang
diadun dengan seni
bina Asia Barat.

- Ciri-ciri nya :
a) Gerbang tajam
b) Kubah berbentuk bawang
- Gerbang dipintu masuk utama singgahsana
juga dihiasi dengan ukiran
 ISTANA MAZIAH
Terletak di Kuala Terangganu

Dibina pada zaman

pemerintahan Sultan Zainal
Abidin III.

Terdapat Panca Persada

yang digunakan untuk
istiadat tertentu
berhampiran dengan pintu
gerbang
Reka bentuk seni bina
dan landskapnya sangat
menarik.
 ISTANA SERI MENANTI
terletak di Negeri
Sembilan dan telah
diubah menjadi Muzium
Diraja Istana Lama Seri
Menanti

Diperbuat dari kayu

tanpa paku

Menyerupai
reka bentuk Diukir dengan pelbagai motif
minangkabau. seperti awan berarak, bunga
tampuk manggis, bunga
semantung dan gunungan
 KOMPLEK MAKAM

• Makam merupakan tempat bersemadinya

golongan yang dihormati seperti raja, pembesar
atau pahlawan.
• Biasanya ia bercantum dengan bahagian masjid
• Kebanyakkannya dibuat daripada batu marmar
yang dihiasi dengan pelbagai motif ukiran.
KOMPLEK MAKAM DIRAJA
MAHMOODIAH
- Terletak di Johor dan terdiri
daripada dua bahagian:
a) Bangunan utama
mempunyai seni bina
seperti sebuah masjid.
b) Perkarangan makam
terdapat kawasan
lingkaran tembok putih
yang dipanggil kota lama
atau lingkaran dalam
 KOMPLEKS MAKAM DIRAJA
LANGGAR
Terletak di Kedah dan
menempatkan makam-
makam sultan Kedah dan
keluarga

Pintu gerbang berbentuk

gunung dengan tulisan
khat yang diletak pada 2
batang tiang yang
Ukiran juga terdapat mempunyai kubah
pada makam dan batu berbentuk bawang
nisan
 KOMPLEK MAKAM DIRAJA JUGRA ATAU
MAKAN ALMARHUM SULTAN ABDUL SAMAD
Merupakan kompleks
pemakaman keluarga
Diraja Selangor.

Di dalam kompleks ini terdapat

binaan bangunan yang
menempatkan makam Sultan
Abdul Samad Ibnu Almarhum
Makam kerabat Diraja tengku Abdullah.
yang lain ditempatkan di
luar komplek ini.