TOPIK 4:

PENDEKATAN PENDIDIKAN
AWAL KANAK-KANAK

SEC1123
PEDAGOGI PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK
~ MISS HAZWANI ~
 PENGENALAN
DEFINISI PENDEKATAN DAN PENGAJARAN
KAMUS DEWAN

Pendekatan sebagai cara atau langkah-langkah bagi memulakan dan

melaksanakan sesuatu tugas, contohnya sewaktu menyelesaikan masalah

EDWARD M. ANTHONY

PENDEKATAN SEBAGAI SATU SET andaiana yang saling berkait

dengan proses pengajaran dan pembelajaran serta mempunyai
unsur aksiomatik (Kenyataan dianggap benar tanpa memerlukan
sebarang bukti atau alasan)

Pendek kata, pendidikan di dalam bidang pendidikan merujuk

kepada satu set teori pembelajaran yang beraksiomatik dan
diamalkan dalam pengajaran sesuatu mata pelajaran berdasarkan
objektifnya.
PEMBELAJARAN
BERPUSATKAN
KANAK-KANAK
 Pembelajaran berpusatkan
kanak-kanak
 Suasana pengajaran yang mana kanak-kanak
terlibat secara aktif dalam pembelajaran.
 Kanak-Kanak terlibat dalam aktiviti seperti
perbincangan, penyelesaian masalah,
melukis dan sebagainya.
 Guru
menjadi fasilitator, rakan dan
pembantu kepada kanak-kanak
 kanak-kanakberperanan sebagai pencipta
kepada masalah dan suasana penyelesaian
masalah.
 Keputusan dinilai oleh guru.
 Berlaku komunikasi dua hala.
 Berlaku suasana kepimpinan demokratik
( keputusan bersama)
 Naluri ingin tahu sentiasa berkembang.
 Penerapan sifat sosial positif.
BELAJAR MELALUI BERMAIN
 Kepentingan bermain kepada
kanak-kanak

 Fitrah kanak-kanak – suka meneroka, membuat

inkuiri penemuan, mereka mencipta dan
memperoleh pengalaman langsung
 Suasana pembelajaran fleksibel, tanpa tekanan
 Membantu perkembangan secara menyeluruh –
Kognitif, Psikomotor dan Afektif
 Aktiviti
pembelajaran yang dirancang melalui
permainan mempunyai objektif yang spesifik
 Aktiviti–aktiviti yang dirancang
memberi kegembiraan dan peluang
kepada murid melahirkan perasaan.
 Murid dapat meneroka, mencuba, dan
meningkatkan penguasaan sesuatu
kemahiran
 Membantu murid memberi tumpuan
dan perhatian terhadap sesuatu yang
dilakukan
PENDEKATAN BERTEMA
Pendekatan bertema

Pengurusan Pengajaran
dan pembelajaran melalui
satu topik atau tema yang
dipilih bersesuaian dengan
masa, tempat, minat dan
latar belakang
 Kepentingan

Memudahkan untuk menguasai

kemahiran
Memudahkan untuk mensepadukan
komponen dan hasil pembelajaran
Membantu guru merancang, mengurus
aktiviti dan menyediakan bahan
Pembelajaran lebih meluas
PENDEKATAN BERSEPADU
Pendekatan bersepadu

Pengurusan Pengajaran dan

pembelajaran yang
menggunakan lebih daripada
satu komponen dalam aktiviti
pengajaran dan
pembelajaran
 Pendekatan Bersepadu melibatkan;

Komponen dengan komponen?

Kemahiran dan nilai murni
Aktiviti berfokus guru dan
aktiviti berfokus murid
Pelbagai kaedah dan teknik
PENDEKATAN KONSTRUKTIVISM
 Konstruktivism

•pembelajaran merupakan satu proses di mana kanak-

Bruner (1960) kanak membina idea baru atau konsep berasaskan
kepada pengetahuan semasa mereka

•kanak-kanak membina pengetahuan mereka dengan

Briner (1999) menguji idea dan pendekatan berdasarkan
pengetahuan dan pengalaman sedia ada

Brooks & •kanak-kanak membina makna tentang dunia dengan

mensintesis pengalaman baru kepada apa yang
Brooks (1993) mereka telah fahami sebelum ini

Mc Brien dan •konstruktivism adalah satu pendekatan pengajaran berdasarkan kepada

penyelidikan tentang bagaimana manusia belajar.
•Penyelidik berpendapat setiap individu membina pengetahuan dan
Brandt (1997) bukannya hanya menerima pengetahuan daripada orang lain.
 Prinsip-prinsip Pembelajaran
Konstruktivism
Menekankan
Pengajaran dan
tindakan dan
pembelajaran adalah
pemikiran pelajar
berpusatkan pelajar.
dan bukan guru.

Manusia mempunyai Pembelajaran

kecenderungan memilih
dan mengubahsuai
secara kontekstual:
maklumat Bimbingan
Lima (5) format Pendekatan
Konstutivism
Penglibatan •Simulasi perasaan ingin tahu kanak-kanak melalui pemberian suatu tugasan, topik atau konsep, memupuk minat dan membangkitkan persoalan.

Penerokaan •Bertujuan untuk memuaskan perasaan ingin tahu melalui penggunaan

•Pendekatan inkuiri untuk menjelajah dan menyiasat, melalui eksperimen, menggalakkan kanak-kanak untuk bekerjasama dan menyoal.

Penerangan •Melibatkan definisi konsep dan penyataan. Pertanyaan tentang penerangan orang lain dan membuat pertimbangan dan penjelasan.

Penghuraian •Kanak-kanak akan menghubungkaitkan dan melihat perhubungan sesuatu konsep atau topik dalam sudut kandungan yang lain dan membuat perkaitan dengan konsep/ topik ke dalam situasi dunianya.

Penilaian •Menilai pemahaman pelajar melalui demontrasi pemahaman dan kemahiran atau konsep pengetahuan.
•Mengemukakan soalan terbuka.
Peranan dalam Pendekatan
Konstruktivism

GURU
Sebagai fasilitator
Pereka bentuk bahan PdP

Penyokong kognitif
 Kelebihan Pendekatan
Konstruktivism

 Menggalakkan kemahiran berfikir secara kreatif dan

kritis.
 Kanak-kanak berfikir untuk menyelesaikan masalah,
menjana idea dan membuat keputusan yang bijak dalam
menghadapi pelbagai kemungkinan dan cabaran,
 Memberi kefahaman yang lebih jelas tentang sesuatu
konsep dan idea. 
 Hasil daripada proses pemahaman konsep, kanak-kanak
dapat membina ingatan jangka panjang tentang sesuatu
konsep melalui penglibatan yang aktif
 Kanak-kanak berani menghadapi dan menyelesaikan
masalah dalam situasi baru.
 Meningkatkan kemahiran sosial.
 Kanak-kanak membina pengetahuan, konsep dan idea
baru secara aktif,
 kanak-kanak berasa lebih yakin dan lebih seronok untuk
terus belajar sepanjang hayat walaupun menghadapi
pelbagai cabaran dan kemungkinan.
 Kepentingan Pendekatan
Konstruktivism
• Menyayangi semua kanak-kanak
• Yakin mereka semua boleh belajar dengan berjaya
dan menguasai sesuatu hasil pembelajaran jika
diberi masa yang cukup dan p&p adalah berkualiti
• Mencintai aktiviti yang dijalankan
• Merangsang diri untuk merancang dan
menggunakan pelbagai cara bagi memastikan
Ciri-ciri guru kanak-kanak dapat menguasai sesuatu hasil
pembelajaran
• Merangsang dan mendorong kanak-kanak anda
untuk belajar sehingga mereka dapat menguasai
sesuatu hasil pembelajaran
• Bersikap proaktif dan boleh menyelesaikan
masalah
• Kanak-kanak mempunyai gaya pembelajaran yang
berbeza dan tiada satu kaedah mengajar yang
terbaik untuk semua kanak-kanak.
Gaya Pembelajaran • Guru boleh berbagai-bagai kaedah atau aktiviti
Kanak-Kanak pengajaran dan pembelajaran supaya kanak-kanak
yang berbeza dalam gaya pembelajaran itu dapat
belajar dengan berkesan dan menguasai hasil
pembelajaran.
Pembelajaran Berasaskan Projek
 Kaedah projek
 Kaedah projek adalah satu kaedah mengajar yg disarankan oleh
Professor William Kilpatrick (1871 – 1965).

 Berlandaskan teori pembelajaran, hasil pembelajaran murid menjadi

lebih berkesan jika mereka ada minat utk melaksanakan aktiviti
pembelajaran yg dirancang secara menarik.

 Pendekatan projek menekankan aspek membuat / melakukan

sesuatu melalui aktiviti:
i. Permainan
ii. Kerja praktik
iii. Kajian
iv. lawatan
 Kaedah projek…Samb

 Aktiviti pembelajaran dijalankan melalui kaedah

projek selepas murid menguasai kemahiran tertentu.
Cth : kemahiran mengira (murid diberi projek utk
memerhati bilangan daun pokok setiap minggu)

 Murid2 dapat memperolehi pengalam yg lebih luas

serta mengembangkan potensi mereka.
 Perkara yg perlu dititikberatkan

Sebelum jalankan aktiviti, guru

Objektif & aktiviti kerja projek
/ kanak2 harus menyediakan
perlu ditentukan
alat / bahan

Menentukan kerja mana yg

Adakan rancnagan yg baik & memerlukan bimbingan guru &
lengkap (bahagikan kumpulan) yg mana memerlukan
kepimpinan murid
 Jenis-jenis projek

Kaj Has
La
i il
wa
seli tan
tan
dik gan
 1. Projek Kaji selidik
 Strategi membolehkan murid membuat kajian atas sesuatu
topik melalui teknik memerhati, mengumpul maklumat,
menganalisis serta membuat rumusan.
 Cth : 1. Mengkaji jenis tumbuhan / haiwan
2. Mengkaji cuaca tempatan
3. Mengkaji riwayat hidup haiwan
 2. Projek hasil tangan
 Satu aktiviti susulan / pengayaan yg dijalankan oleh
seorang / kumpulan murid selepas mempelajari &
menguasai kemahiran tertentu.
 Tujuan : Mengembangkan kemahiran psikomotor & daya
kreatif murid.
 Prinsip / Langkah Melaksanakan Projek Hasil
Tangan
a) Tentukan objek hasil tangan yg diberikan berdasarkan
minat & kebolehan murid
b) Sediakan bahan2 yg mencukupi utk murid2
membuatnya
c) Berikan penerangan tentang langkah2 untuk
menghasilkan objek / projek
d) Tunjukkan contoh / memberi tunjuk cara
menghasilkan / melakukan
e) Tetapkan tempoh masa menyiapkan projek
f) Adakan perbincangan ttg hasil tugas yg telah dibuat
g) Pamerkan objek2 yg dihasilkan dgn baik & menarik
(galakan)
Kelebihan projek hasil tangan
 Minat pembelajaran & daya kreatif murid dpt dipupuk
 Murid dpt menggunakan pengetahuan & kemahiran yg
diperolehi utk menghasilkan sesuatu
 Memberi peluang utk menggunakan masa lapang dgn
berfaedah.

Kelemahan projek hasil tangan

 Memerlukan banyak tenaga & masa untuk
menguruskannya
 Melibatkan perbelanjaan & kos yg tinggi
 Murid yg kecewa mendatangkan perasaan –ve kpda
pembelajaran mereka.
 3. Projek lawatan
 Merupakan sejenis aktiviti sokongan yg membolehkan murid
memerhati apa yg hendak dipelajari di dlm buku seperti situasi yg
sebenar.
 Dikelolakan oleh pihak sekolah dgn membawa murid ke sesuatu
tempat seperti kilang, muzium, dll utk membuat pemerhatian &
kajian ttg perkara yg ingin dipelajari.

 Tujuan :
a. Memberi kesempatan utk memperolehi pengalaman secara langsung
serta menarik
b. Memperkukuh ingatan ttg perkara yg dipelajari
c. Mempelbagaikan aktiviti pembelajaran di sekolah
d. Mempereratkan hubungan antara sekolah dgn masyarakat
 Prinsip & Langkah Pelaksanaan

•Pilih tempat berkaitan topik

Sebelum
•Dapatkan kebenaran (sekolah, tempat melawat, ibu bapa)
•Menguruskan kenderaan
•Memberi taklimat ttg keselamatan, tingkah laku, dll
•Menyediakan alat2 kelengkapan yg perlu dibawa

•Membahagikan murid kepada beberapa kumpulan

Semasa •Memastikan setiap murid melibatkan diri secara aktif

•Menjaga keselamatan murid
•Memberi penerangan apabila ada keraguan

•Adakan sesi perbincangan mengenai perkara yg telah

Selepas diperhatikan / dicatatkan

•Adakan aktiviti susulan seperti membuat model, poster,
dll
Contoh tempat lawatan
 Contoh
projek tahunan
Bercucuk tanam
penjagaan & Pemeriksaan gigi
Sambung Minggu
depan !!!
 MODEL-MODEL
PENDEKATAN DALAM
PENDIDIKAN AWAL
KANAK-KANAK
MARIA MONTESSORI
1870 – 1952
 Latar belakang
 Maria Mentessori dilahirkan di Itali pada tahun 1870.
 Berpengalaman mendidikan kanak-kanak yg terencat akal.
 Pada tahun 1899, beliau menubuhkan sekolah kanak-kanak cacat
di Rome.
 Beliau mengutamakan latihan daya penglihatan, pandangan dan
sentuhan yg bertujuan kanak2 mendapat pengalaman dan latihan
dengan menggunakan deria dengan cukup.
 Falsafah Montessori ttg pend. berasaskan idea-idea Rousseau,
Pestalozzi, Froebel yg menekankan potensi semula jadi dan
keupayaan knk2.
DASAR PENDIDIKAN
MONTESSORI
1. Tiada perkembangn daripada
perkembangan sendiri
 Pelajaran dan pekerjaan itu hendaklah
diusahakan oleh kanak-kanak itu sendiri.
 Cara: Kanak-kanak mengalami, memerhati dan
menyelidiki sendiri. Penjaga hanya sebagai
pemudahcara dan memantau.
2. Hasrat bertindak dengan sendiri
Pendidikan bermula dr awal lg.
Kanak² akan melalui ‘Masa Peka Kanak²’ – masa
sesuatu fungsi (pergerakan anggota) mudah
dipengaruhi dan dikembangkan.
Tempoh sensitif dlm hidup mereka dimana
mereka memilih minat dan keupayaan
membentuk pengetahuan dan kemahiran.
5 tahap masa peka: 1, 2, 3, 4, 5
 Masa Peka Pertama

Kanak² menunjukkan keperluan utk peraturan.

 Gembira melihat objek pd tempat biasanya.
 Marah/meradang jika objek tiada di persekitaran.
 Menegaskan agar objek diletakkan pada tempat biasa.

Masa Peka Kedua

Keinginan meneroka persekitaran dgn tangan & lidah.

 Utk memahami sifat objek dlm persekitaran.
 Boleh bertindak ke atas objek.
 Membentuk perkembangan bahasa.
 Objek² dlm persekitaran perlu bg membentuk struktur²
neurologikal utk mengamati & berfikir.
 Masa Peka Ketiga

 Keperluan berjalan: keinginan berjalan jauh² tanpa

rasa letih, sambil rasa terpesona dgn suasana
persekitaran.
Masa Peka Keempat

 Minat mendalam terhadap objek² kecil.

Masa Peka Kelima

 Minat kpd aspek sosial: belajar cara tatatertib &

berhubung secara aktif dgn individu lain.
3. Kebebasan
Kanak² diberi kebebasan utk memilih
pekerjaan yg digemari & meneruskan
pekerjaannya selama yg dia suka.
Walau bagaimana pun mereka tidak
bebas untuk membuat sesuka hati
mereka.
4. Tatatertib (disiplin arah kendiri)
 Kanak-kanak diberi kebebasan dalam pergerakan dan
membuat aktiviti dlm bilik darjah , ttp perlu mematuhi
peraturan.
 Peraturan dipatuhi oleh knk2 di atas kesedaran knk2
itu sendiri.
Contohnya: kanak2 itu diam bukan disebabkan oleh
arahan guru, ttp dari kesedaran tidak mahu
mengganggu org lain dan merosakkan ketenteraman
kelas. Kesedaran inilah yg amat dikehendaki oleh
Montessori.
John Dewey
(1859-1952)
 Pendidikan merupakan proses kehidupan atau menyediakan realiti kehidupan hari ini
bukan persediaan utk masa depan.
 Matlamat utama – sbgi pertumbuhan dan pkembangan individu.
 Beliau percaya setiap pelajar akan berusaha untuk meneroka dan memahami
persekitarannya. – pend. perlu disepadukan dengan kehidupan kanak-kanak
 Memberi penekanan tentang pembelajaran kaedah saintifik penyelesaian masalah.
 Memberi keyakinan pada individu membentuk gerak balas yg rasional terhadap masalh
yg dihadapi dlm kehidupannya.
 John Dewey dikaitkan dengan pend. progresif yg menekankan kanak-kanak dan
minatnya lebih daripada mata pelajaran.
 Dewey memperkenalkan istilah kurikulum berpusatkan kanak-kanak.
 Kanak-kaank diberi latihan memilih apa yg sesuai dlm persekitaran
 Minat dijadikan dorongan utk kanak-kanak mempelajari mata pelajaran dgn berkesan.
 Pendidikan perllu disepadukan dengan kehidupan kanak-kanak.
 Cadangan Dewey;
Sekolah perlu menyediakan persekitaran yg akan
melibatkan kanak-kanak dlm aktiviti fizikal,
penggunaan bahan dan interaksi sosial.
i) Aktiviti fizikal dilaksanakan melalui permainan spt
melompat, berlari dan menari.
ii) Utk meningkatkan kecerdasan, kanak-kanak diberi
peluang bertanya dan berbincang serta
menggalakkan pembelajaran melalui penemuan
(discovery).
Dewey juga dikaitkan dgn idea ‘open classroom’(suasana kelas yg tidak formal).
 Kanak-kanak bebas memilih sudut pembelajaran utk diterokai.
 Pembelajaran ditumpukan pada tugas atau projek atau bukan pada mata pelajaran.
Latihan memilih apa yg sesuai mengikut kriteria tertentu, akan menjadikan
pembelajaran bermakna.
PENDEKATAN PSIKOLOGIKAL
 Pendekatan Psikologikal

 Pendekatan ini merupakan sokongan kepada proses

dalam setiap kreativiti pengajaran pembelajaran.
 Langkah ini dapat membantu guru menghidupkan
suasana pengajaran pembelajaran menjadikan ia lebih
aktif, menyeronokan selaras dengan konsep belajar
melalui bermain dan belajar itu satu keseronokan
(Learning is Fun).
 Peranan Psikologikal Dalam
Pengajaran Pembelajaran

 Memotivasikan
pelajar- menggalak,
mendorong dan merangsang.
 Perasaan pelajar dapat perhatian guru
-disayang, disanjung, dikasihi,
dihargai, dan tidak didiskriminasi.
 Penghargaanpelajar- sayang,
bekerjasama patuh dan hormat pada
guru.
 Keperluan Pendekatan
Psikologikal
 Keberkesanan psikologikal bergantung kepada kebijaksanaan guru
mengeksploitasi elemen sokongan pada situasi tertentu dalam
pengajaran pembelajaran,
 Sokongan psikologikal lebih menjurus kepada aspek interaksi dan
komunikasi guru-murid.
 Guru pengukuhan kepada sokongan (scaffolding) Vigotsky, yang juga
berkaitan dengan sokongan rangsangan-tindak balas.
 Contoh situasi
Masalah Sokongan Psikologikal

Murid kurang fokus Murid berkenaan diberi tugasan membantu guru, cth:
dalam kelas. menampal kad pada papan putih dan menolong guru
mengambil barang.

Kurang motivasi Sokongan berupa sentuhan seperu menepuk bahu dan

melakukan aktiviti meransang dengan memberikan kata ransangan atau
pujian.

Kesan terhadap psikologi kanak-kanak

kanak-kanak aktif dan seronok dalam setiap aktiviti penganjaran

pembelajaran.
Mereka sentiasa dapat merasakan bahawa guru memberi perhatian, bantuan,
bimbingan dan tunjuk ajar .
tamat