Dzulkifly Mat Hashim

Institut Penyelidikan Produk Halal

Universiti Putra Malaysia
PENGENALAN

Aditif makanan ialah bahan yang ditambah secara
sengaja ke dalam atau ke atas makanan dalam kuantiti
yang sedikit untuk mengekalkan/ membaiki kualiti,
penampilan (tekstur, konsistensi, appearance), perisa,
bau, rasa dan tempoh penyimpanan tidak termasuk
vitamin & mineral
Peraturan 19 (1) Peraturan-Peraturan Makanan 1985
UNDANG- UNDANG BERKAITAN
ADITIF MAKANAN
Bahagian Kawalan Kualiti Makanan (BKKM) di bawah
Kementerian Kesihatan Malaysia adalah agensi yang
dipertanggungjawabkan untuk menggubal, meminda
dan menguatkuasakan undang-undang berkaitan
dengan keselamatan makanan iaitu:

Akta Makanan 1983

Peraturan-peraturan Makanan 1985
KESELAMATAN ADITIF MAKANAN
Aditif makanan biasanya digunakan dalam kadar yang
sedikit (kurang 2%) dan kebanyakannya dikawal
mengikut Amalan Pengilangan yang Baik (GMP)


Aditif makanan yang dibenarkan dijual dan ditambah
dalam makanan untuk pasaran di Malaysia dilulus dan
dikawal penggunaannya oleh Kementerian Kesihatan
Malaysia
SUMBER ADITIF MAKANAN
Tumbuhan
1.0
Agen pemekat yang diekstrak dari buah-buahan, seaweed.
Asid tartaric dari buah-buahan
Nature-identical products (plant or animal sources)
2.0
Asid Askorbik dari buah-buahan
Tocopherols dari minyak sayuran
Carotennoids dari buah-buahan & sayuran
Citric acid dari buah citrus
Modified natural substances (plant & animal sources)
3.0
Agen pemekat yang ubahsuai dari kanji (kanji terubahsuai) seperti sorbitol
Man-made products/synthetic
4.0
Antioksida seperti butylated hydroxyanisole
JENIS ADITIF MAKANAN
Aditif
makanan
Takrifan Contoh aditif yang
dibenarkan
Contoh makanan yang
dbenarkan ditambah
aditif makanan
Bahan
Pengawet
Bahan pengawet digunakan untuk mengawal
pertumbuhan kulat, bakteria dan ragi bagi
meningkatkan jangka hayat makanan tersebut.
Asid benzoik, asid sorbik,
sulfur dioksida, asid
propionik
Jem, jus buah,
kicap,roti
Bahan
Pewarna
Pewarna menjadikan makanan lebih menarik dan
membantu merangsangkan selera makan. Biasanya
dalam proses pengawetan, wrana asal makanan akan
hilang.
Allra red, sunset yellow,
tatrazine, brilliant blue,
carotena
Kek, kuih, aiskrim,
minuman ringan, gula-
gula, kordial, susu
berperisa, susu
rumusan susulan
Bahan
perisa/
Penambah
perisa
Digunakan untuk memberi dan mengekalkan rasa
yang unik bagi sesuatu makanan

Monosodium glumate
(MSG), Inosinic acid, Yeast
extract
Sos, stok sup, sosej,
bebola ikan, ikan
dalam tin
Anti-
pengoksida

Apabila makanan yang mengandungi lemak atau
minyak terdedah kepada udara untuk satu jangka
masa yang lama, oksigen yang hadir di atmosfera
akan menjadikan makanan tersebut tengik kecuali
antipengoksida digunakan
Tokoferol asid askorbik,
butyated hydroxytoulene
(BHT)
Marjerin, mentega
kacang, krim kelapa
Kondisioner
makanan
Ditambah dalam makanan untuk memberi fungsi
teknologi untuk mendapatkan makanan yang
diperlukan
Asid asetik, asid sitrik,
magnesium karbonat, gum
xantahn, lecithin,
carrageenan, propylene glycol
Buah dalam tin, coklat,
kek, biskut, sos, sosej,
nuget, kicap, bebola
ikan, ikan dalam tin
Mengikut Peraturan-Peraturan Makanan 1985, jenis-jenis aditif makanan yang dibenarkan adalah
JENIS-JENIS KONDISONER MAKANAN YANG
DIBENARKAN ADALAH:
Bahan pengemulsi (emulsifier)
Agen anti-buih (anti-foaming agent)
Penstabil (staibilizer)
Pemekat (thickener)
Kanji diubahsuiai (modified starch)
Agen penggelan (gelling agent)
Pengawal asid (acidity regulator)
Enzim
Pelarut (solvent)
Agen anti-pergerakan
TUJUAN ADITIF MAKANAN
Tujuan aditif ditambah dalam makanan adalah untuk
memberi fungsi teknologi tertentu, contohnya seperti:

1. Memanjangkan jangka hayat penyimpanan makanan.
2. Meningkatkan kualiti makanan
3. Meningkatkan persembahan makanan dari segi
tekstur, warna, rupa dan konsistensi.
4. Menambah keenakan makanan.
E-Number Food Additive
100-199 Pewarna
200-299 Pengawet
300-399 Oksidan/ Fosfat/ Antioksidan
400-499 Pemekat/Pelembap/Anti-caking/Penstabil/Pengemulsi
500-599 Garam/ Lain-lain campuran
600-699 Penambah perisa
900-999 Agen pengilat/Pemanis/Bahan yang digunakan untuk merawat
tepung
1000-1399 Pelbagai bahan tambah makanan
1400-1499 Kanji diubahsuai
PELABELAN ADITIF MAKANAN
Nombor E atau E-number adalah kod bernombor yang digunakan bagi aditif atau bahan
tambahan dalam makanan.

Huruf E bermaksud European atau Eropah. Ianya juga bermaksud aditif dengan
nombor berkenaan telah diuji dan disahkan selamat digunakan di negara - negara
Kesatuan Eropah. Senarai Kod-E dibahagikan kepada beberapa kategori
ISU ADITIF MAKANAN?
Gliserin
(Glycerine)
Merupakan cecair tidak berwarna, manis, pekat & mudah melekat yang sering
digunakan dalam makanan, kosmetik & produk farmaseutikal.
Fungsi:
Ciri-ciri kimia yang unik, gliserin digunakan dalam produk sebagai 'humectent"
kerana gliserin bersifat "Hydrophilic" (suka air), dan digunakan untuk mengekalkan
produk seperti buahan kering daripada menjadi terlalu kering.

Berfungsi mengekalkan inti produk (rapuh dan ranggup) daripada cair seterusnya
akan menjadikan produk lemau.

Sebagai emollient (agen pelembab) krim pelembab tangan. Antara produk yang
menggunakan gliserin: Ubat gigi, krim muka, mouthwash


Isu:
Gliserin boleh diperolehi daripada sumber semulajadi (lelemak tumbuhan dan
haiwan) dan petrokimia.

Diperolehi daripada lemak dan minyak semasa penghasilan asid lemak ,sabun dan
lelemak alkohol. Walaubagaimanapun ia boleh dihasilkan secara sintetik daripada
petrokimia.

Jika ia dihasilkan melalui lelemak daripada haiwan kita hendaklah mengetahui
haiwan apa yang digunakan? Oleh itu ia tergolong sebagai bahan ramuan yang
shubhah kecuali kita dapat memastikan sumber yang digunakan. .

ISU ADITIF MAKANAN?
Agen
Pengemulsi
Emulsifier / agen pengemulsi adalah banyak berfungsi untuk
produk yang berkaitan dengan produk yang memerlukan
percampuran minyak dan air contohnya margerin, susu, kek,
cream.
Contoh:
E471:Monogliserida & Digliserida
E472:
Isu:
Ia dihasilkan daripada tindak balas asid lemak dengan glycerol.
Tetapi, kedua-dua asid lemak dan gliserol boleh bersumberkan
lemak tumbuhan dan sayuran.
Roti tanpa E472
Roti ditambah E472
ISU ADITIF MAKANAN
Bahan
Pewarna
Bahan pewarna ialah apa-apa makanan yang ditambah
pada makanan boleh memberikan warna pada makanan
tersebut Peraturan Akta Makanan 1983
Kategori:
Pewarna asli
Pewarna tiruan
Isu:
Cochineal, atau asid carminic merupakan pewarna merah
yang diekstrak dari serangga. Serangga tersebut dikeringkan
& dihancurkan untuk menghasilkan pewarna merah
Dried bodies of
cochineal insects
ISU ADITIF MAKANAN
Bahan
Perisa
Peraturan 21 (1) Bahan perisa ertinya apa-apa bahan yang
apabila ditambah pada makanan boleh memberikan perisa
pada makanan itu., termasuklah rempah- rempah yang
dinyatakan dalam peraturan 286 hingga 333.
Sumber asli dari haiwan dan tumbuhan. Contoh :
-Penambahan daun kari, daun pudina, bunga kantan dalam masakan
-Natural citral diekstrak dari serai
-Benzaldehyde diekstrak dari badam
-Stok/broth dari haiwan
Bahan Perasa Kimia Secara Sintetik
Sebatian yang tidak serupa sifat kimianyan dengan bahan
perasa asli.
contoh:
-etil vanillin
-etil maltol
.
BAHAN PERISA YANG DILARANG
Aloin
Berberine
Beta-Azarone
Cade oil
Calamus oil
Cocaine
Coumarin
Diethylene Glycol
Diethylene glycol monoethyl
ether
Hypericine
Nitrobenzene
Pyroligenous acid
Safrole & isosafrole
Santonin
Sasafras oil
ISU MENGENAI ADITIF MAKANAN
PENGAWET MAKANAN
Boric acid
Benzoic Acid
Contoh aditif
makanan
yang
mashbooh
Gliserol
Gelatin Enzim
Agen
Pengemulsi
PENGEMULSI DAN PENGSTABIL
Emulsifiers boleh dikategorikan kepada Halal, Haram atau Syubhah bergantung
kepada bahan mentah yang digunakan.
EMULSIFIER
PENAMBAH PERISA
Perasa Vanilla
Dibuat dari ekstrak kacang vanila.
If the yeast extract or autolyzed yeast is made from bakers yeast then it is a
Halal ingredient
If it is made from brewers yeast as a by-product of beer making then it is not
considered Halal because beer can penetrate in the yeast cells and never convert
to any other things

ISU ADITIF MAKANAN-PENGAWET
Asid Borik Makanan yang mengandungi asid borik:-
Mee kuning, kueh teow, laksa, loh se fun, mee wantan , mee
Hokkien

Penggunaan Asid Borik dilarang di bawah Akta Makanan
PEWARNA
E101 (Riboflavin). Vitamin B2 (kuning) - halal jika berasal dari
bahan nabati (tumbuhan), namun haram jika diekstrak dari
hati dan atau ginjal babi.
E170 (Kalsium karbonat/kapur). Bahan pemutih ini halal jika
berasal dari karang (bahan tambang), namun statusnya
haram jika diambil dari tulang binatang haram atau tidak
disembelih mengikut hukum syarak

ANTI-GUMPAL (ANTI-CAKING AGENTS)
542 (Edible bone phosphate, tepung tulang). Tepung
tulang ini haram jika berasal dari tulang babi dan halal
jika berasal dari tulang haiwan halal yang disembelih
mengikut hukum syarak.
544 (Calcium polyphosphate, kalsium polifosfat). Mineral
ini haram jika berasal dari tulang babi dan halal jika
berasal dari haiwan halal yang disembelih mengikut
hukum syarak.