PEKELILING PERBENDAHARAAN (PP)

BIL. 5 TAHUN 2007

TATACARA PENGURUSAN
ASET ALIH KERAJAAN (TPA)

Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 1
Laporan Tindakan Surcaj/Tatatertib
(KEW.PA-32) dan Laporan Tahunan
Kehilangan dan Hapuskira (KEW.PA-33)

Laporan Pelupusan Aset Alih Kerajaan
(KEW.PA-20)

Laporan Pemeriksaan Harta Modal &
Inventori (KEW.PA-12)

Laporan Harta Modal dan Inventori
(KEW.PA-8)

Kemuka Laporan Tahunan ke Perbendaharaan
sebelum 15 Mac iaitu:-
Tubuh Jawatankuasa Pengurusan Aset Alih
Kerajaan (JKPAK)
Jawatankuasa Penyiasat
Lembaga Pemeriksa
Pegawai Pemeriksa Aset
Pegawai Aset
Melantik:-
Tubuh Unit Pengurusan Aset
Aset Alih
diurus
cekap
teratur
berkesan
*SAP 12 Mac 2010 - Laporan Tahunan Pengurusan Aset Kerajaan
JAWATANKUASA PENGURUSAN ASET ALIH KERAJAAN
(JKPAK)
BIDANG TUGAS JKPAK

Merancang, memantau, mengawasi dan menyelia semua
aspek pengurusan aset alih Kerajaan.

TEMPOH MESYUARAT

Sekurang-kurangnya sekali dalam tempoh tiga (3) bulan.







Bil Mesyuarat Tarikh Laporan Tempoh
Bil 1/ 2010 Jan 2010 Suku Tahun Keempat Tahun sebelumnya Okt - Dis 2009
Bil 2/ 2010 Apr 2010 Suku Tahun Pertama Tahun Semasa Jan - Mac 2010
Bil 3/ 2010 Jul 2010 Suku Tahun Kedua Tahun Semasa Apr - Jun 2010
Bil 4/ 2010 Okt 2010 Suku Tahun Ketiga Tahun Semasa Jul -Sept 2010
3
JAWATANKUASA
PENGURUSAN
ASET ALIH
KERAJAAN
(JKPAK)
Laporan
Tindakan
Pelupusan
Laporan
Tindakan
Surcaj
Tatatertib
Isu Berbangkit
Mengenai
Pengurusan
Aset Alih
Hasil Laporan
Pemeriksaan
Aset Alih
Kedudukan
Semasa
Aset
Alih
Agenda
Mesyuarat
JKPAK
Pengerusi

Guru Besar/
Pengetua
Setiausaha
Pegawai
Aset
Ketua Panitia
Guru berkaitan
Kerani
3 bulan sekali
Hasil mesyuarat
dilapor dalam
JPKA
sambungan
PELAKSANAAN
Semua aset yang dimiliki oleh Kementerian/ Jabatan
sebelum tahun 2007, hendaklah disenaraikan dalam
Senarai Daftar Harta Modal KEW. PA-4 dan Senarai Daftar
Inventori KEW. PA-5.
Maklumat dalam Daftar Stok Bekalan Pejabat (KEW.314)
hendaklah dipindahkan ke Kad Kawalan Stok (KEW. 300-J3)
dan Kad Petak (KEW. 300-J4) mengikut Panduan
Perbendaharaan Tatacara Pengurusan Stor (PP-TPS).
5
PENDAHULUAN
BAB A
PENERIMAAN
BAB E
PELUPUSAN
BAB D
PENYELENGGARAAN
BAB C PENGGUNAAN,
PENYIMPANAN &
PEMERIKSAAN
BAB B
PENDAFTARAN
BAB F
KEHILANGAN &
HAPUS KIRA
KANDUNGAN TPA
6
PENDAHULUAN
Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 7
Penerimaan
Pendaftaran
Penggunaan,
Penyimpanan &
Pemeriksaan
Penyelenggaraan
Kelulusan
Pelupusan/
Hapuskira
Laksana
Pelupusan/
Hapus Kira
Penentuan
Spesifikasi/
Dokumen Perolehan
Laksana Perolehan
Penilaian
Penawaran
Pembekalan
Kenalpasti
Keperluan
Sedia Pelan
Perolehan/
Pengurusan
Peruntukan
PERANCANGAN
ASET
PEROLEHAN
ASET
PENGGUNAAN
ASET
PELUPUSAN/
HAPUSKIRA ASET
KITARAN HAYAT ASET
8
ASET HIDUP
HARTA
INTELEK
ASET ALIH
Harta
Modal
Inventori
ASET TAK ALIH
Bangunan
Infrastruktur
Tanah
ASET
HIDUP
Ikan
Haiwan
Tumbuhan
>RM1,000
@
Ada Penyelenggaraan Berjadual
Loji @
Jentera
Berat
Kenderaan Kelengkapa
n @
Peralatan
<RM1,000 & Tiada
Penyelenggaraan
Berjadual Kelengkapan
@ Peralatan
Tanpa Kira Nilai Perolehan
Asal
DEFINISI ASET
Aset Alih bermaksud aset yang boleh
dipindahkan dari satu tempat ke satu
tempat yang lain termasuk aset yang
dibekalkan atau dipasang bersekali
dengan bangunan.
DEFINISI ASET ALIH
10
KUMPULAN ASET ALIH
11
HARTA MODAL
(a) Aset Alih yang harga perolehan asalnya
RM1,000.00 dan ke atas setiap
satu; atau

(b) Aset alih yang memerlukan penyelenggaraan
secara berjadual tanpa mengira harga perolehan
asal.

(Penyelenggaraan berjadual adalah
penyelenggaraan seperti yang disyaratkan di
dalam manual/ buku panduan pengguna)

12
KATEGORI HARTA MODAL
Tiga (3) kategori Harta Modal iaitu:

(i) Loji/ Jentera Berat

(ii) Kenderaan

(iii) Peralatan/ Kelengkapan ICT/ Telekomunikasi/
Penyiaran/ Perubatan/ Pejabat/ Makmal/ Bengkel/
Dapur/ Sukan
13
CONTOH HARTA MODAL
14
INVENTORI
(a) Aset Alih yang harga perolehan asalnya
kurang daripada RM1,000.00
setiap satu dan tidak memerlukan
penyelenggaraan

(b) Perabot, hamparan, hiasan, langsir dan
pinggan mangkuk tanpa mengira harga
perolehan

15
KATEGORI INVENTORI

Empat (4) kategori Inventori iaitu:

(a) Nilai perolehan asal kurang daripada RM1,000.00 dan
tidak memerlukan penyelenggaraan secara berjadual:

(i) Peralatan/ Kelengkapan ICT/ Telekomunikasi/
Penyiaran/ Perubatan/ Pejabat/ Makmal/
Bengkel/ Dapur/ Sukan

(b) Tanpa mengira nilai perolehan asal:

(ii) Perabot
(iii) Hamparan, hiasan dan langsir
(iv) Pinggan mangkuk

16
CONTOH INVENTORI
17
Kod Klasifikasi Aset
sambungan
http://spa.treasury.gov.my/knowledgebase
18

BAB A :
PENERIMAAN

Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 19
BAB A - PENERIMAAN

Pegawai Penerima ialah pegawai yang diberi
tanggungjawab untuk menerima dan mengesahkan aset
yang diperolehi.

Pegawai Bertauliah ialah pegawai yang memiliki
kepakaran dalam bidang tertentu.

20

Objektif Penerimaan:

(a) Memastikan setiap aset diterima menepati
spesifikasi yang ditetapkan.

(b) Menentukan kualiti dan kuantiti sebenar mengikut
pesanan.

(c) Memastikan aset diterima dalam keadaan yang baik,
sempurna dan selamat untuk digunakan.

sambungan
21
PERATURAN PENERIMAAN

(a) Pemeriksaan teliti bagi memastikan aset diterima
menepati spesifikasi.

(b) Pemeriksaan teknikal pegawai yang bertauliah (bila perlu)

(c) Langkah-langkah yang perlu dipatuhi semasa menerima
aset:

Semak butiran dalam dokumen.
Periksa, kira, ukur, timbang atau uji serta merta
sebelum sahkan penerimaan.

Sekiranya pengesahan tidak dapat dilakukan serta merta maka
dokumen dicatat Diterima dengan syarat ianya diperiksa, dikira,
diukur, ditimbang dan diuji.


22

(d) Sediakan Borang Laporan Penerimaan KEW. PA-1
jika terdapat kerosakan/ perselisihan.

(e) Borang KEW.PA-1 yang ditandatangani oleh Ketua
Jabatan dihantar kepada agen penghantaran atau
syarikat pembekal.

(f) Pegawai Penerima pastikan aset diterima beserta
Surat Jaminan daripada pembekal.

(g) Pegawai Penerima pastikan aset diterima bersama
manual penggunaan dan penyelenggaraan.

sambungan
23
24

BAB B :
PENDAFTARAN

Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 25
PENDAFTARAN
TEMPOH MENDAFTAR
PUNCA MAKLUMAT
OBJEKTIF
PENDAFTARAN ASET
HADIAH
DOKUMEN PENDAFTARAN
PENDAFTARAN ASET
LUCUTHAK
BUTIRAN MAKLUMAT
CARTA ALIRAN DAN
PROSES KERJA
URUSAN PENDAFTARAN
ASET ALIH
LAPORAN TAHUNAN
HARTA MODAL &
INVENTORI
PENGESAHAN
PENDAFTARAN
SKOP
26
OBJEKTIF PENDAFTARAN
Mewujudkan pangkalan data yang lengkap, tepat
dan kemaskini
Memudahkan pengesanan dan pemantauan
Membolehkan keadaan aset diketahui
Memudahkan penyelenggaraan, pelupusan dan
penggantian aset
27
TEMPOH MENDAFTAR
dari tarikh pengesahan penerimaan.
28
PENGESAHAN PENDAFTARAN
Pengesahan pendaftaran dibuat dan dicop
pada dokumen punca maklumat yang
berkaitan seperti contoh berikut:

Telah direkodkan pada ..(tarikh). No. siri
pendaftaran aset .. seperti nombor pada
daftar.
29
URUSAN PENDAFTARAN


(a) Didaftarkan oleh Pegawai Aset di Kementerian/
Jabatan/PTJ menggunakan Daftar Harta Modal
(KEW.PA-2) & Daftar Inventori (KEW.PA-3).

(b) Satu Senarai Daftar Harta Modal (KEW. PA-4) dan
Senarai Daftar Inventori (KEW. PA-5)disediakan.

Pendaftaran melalui sistem berkomputer:

(a) Format yang sama diguna pakai.
(b) Daftar hendaklah dicetak.
(c) Ditandatangani oleh Ketua Jabatan.
30
KEW. PA-2
(No. Siri Pendafataran: KK/BKP10/H/07/1
DAFTAR HARTA MODAL Kementerian/Jabatan: Perbendaharaan
Bahagian: Kawalan dan Pemantauan
BAHAGIAN A


Kod Nasional
Kategori
Peralatan ICT
Sub Kategori
Komputer
Jenis/Jenama/Model
DELL/L1506
Buatan
Malaysia
Jenis dan No. Enjin Harga Perolehan Asal RM8,500
No. Casis/Siri Pembuat
DP/NO7N22
Tarikh Diterima 13 April 2007
No. Pendaftaran (Bagi kenderaan) No. Pesanan Rasmi Kerajaan LO A5624
KOMPONEN/AKSESORI
CPU Papan Kekunci
Monitor Tetikus
Speaker

Tempoh Jaminan 1 Tahun
Nama Pembekal Dan Alamat
Computer System Sdn. Bhd
No. 15, Plaza Low Yatt, Jalan Embi
KUALA LUMPUR
Tandatangan Ketua Jabatan:
Nama: Norrizan bt. Shafie
Jawatan: Pengetua
Cop
Tarikh 17 April 2007
PENEMPATAN
Lokasi PKP(P)
Tarikh 17 April 2007
Nama Pegawai Ahmad Hishamuddin
Tandatangan
PEMERIKSAAN
Tarikh
Status Aset
Nama Pemeriksa
Tandatangan
PELUPUSAN/HAPUS KIRA
Rujukan Kelulusan Tarikh Kaedah Pelupusan Tandatangan
31
KEW. PA-2
DAFTAR HARTA MODAL
BUTIR-BUTIR PENAMBAHAN, PENGGANTIAN DAN NAIKTARAF
BAHAGIAN B
Bil. Tarikh Butiran Tempoh
jaminan
Kos (RM) Nama dan
Tandatangan
1. 21.6.2007 Penggantian CPU 1 tahun 1,000
32
KEW. PA-3
(No. Siri Pendafataran KK/BKP10/I/07/1-5
)
DAFTAR INVENTORI Kementerian/Jabatan: Perbendahraan
Bahagian: Kawalan dan Pemantauan

Kod Nasional
Kategori
Perabot
Sub Kategori
Almari
Jenis
Almari Buku Bercermin
Kuantiti
5
Harga Perolehan Asal RM350.00 sebuah
Unit Pengukuran
buah
Tarikh Diterima 17 Mei 2007
Tempoh Jaminan
1 Tahun
No. Pesanan Rasmi Kerajaan dan Tarikh LO CT3456
Nama Pembekal dan Alamat
Syarikat Sri Kenanga Sdn. Bhd.
Lot 50, Jalan Tuanku Abdul Rahman
Kuala Lumpur
Tandatangan Ketua Jabatan:
Nama: Nooorizan bt. Shafie
Jawatan; Pengetua
Tarikh: 22 Mei 2007
Cop
PENEMPATAN
Kuantiti 1 1 1 1 1
No. Siri Pendaftaran KK/BKP10/1//07/1 KK/BKP10/1//07/2 KK/BKP10/1//07/3 KK/BKP10/1//07/4 KK/BKP10/1//07/5
Lokasi SBKP TSBKP(A&p) TSBKP(S) Pkp(p) PPT(P)
Tarikh 22 Mei 2007 22 Mei 2007 22 Mei 2007 22 Mei 2007 22 Mei 2007
Nama Pegawai Noorrizan bt. Shafiie Tajol Azhar Nik Hassan Ahmad Hishamuddin Henry Chong
Tandatangan H A H
PEMERIKSAAN
Tarikh 22.6.2007 22.6.2007 22.6.2007 22.6.2007 22.6.2007
Status Aset Sedang digunakan Sedang digunakan Sedang digunakan Sedang digunakan Rosak
Nama Pemeriksa Hisham & Ahmad Hisham & Ahmad Hisham & Ahmad Hisham & Ahmad Hisham & Ahmad
Tandatangan
& &

&

&

&

PELUPUSAN/HAPUS KIRA
Tarikh Rujukan Kaedah Pelupusan Kuantiti Lokasi Tandatangan
3.7.2007 KK/BDSWP 10/767/2(81) Buang 1 PPT(P)
33


(d) Daftar aset dikemaskini bila berlaku:

(i) Penambahan/ penggantian/ penaiktarafan

(ii) Pemeriksaan aset

(iii) Pelupusan

(iv) Hapus kira

URUSAN PENDAFTARAN
34
PELABELAN ASET


Semua aset diberi tanda pengenalan dengan cara
melabel, mengecat, emboss bagi menunjukkan tanda
Hak Kerajaan Malaysia (HKM).

Aset tujuan samaran/ risikan ditanda di tempat
yang tidak mudah dilihat.

35
PENETAPAN FORMAT KOD NO. SIRI ASET
PELABELAN ASET
Setiap aset ditanda dengan Nombor Siri Pendaftaran
seperti panduan berikut:









Kod Kementerian (Singkatan Kementerian)
Kod Jabatan (Singkatan Jabatan/Bahagian) dan Kod Fail (MAMPU)
Kod Tambahan (Jika Perlu)
Kod Pengkelasan Aset
Tahun
No. Siri
KPM/BPPA12/J-JB-01-01/H/08/1234
36


Pergerakan Aset
Pinjaman atau penempatan sementara hendaklah direkod
pada Buku Daftar Pergerakan Harta Modal dan Inventori
KEW. PA-6.

Penyimpanan Daftar
KEW. PA-2 dan KEW. PA-3 disimpan dalam fail kulit
keras dalam kabinet berkunci.
Buku KEW. PA-6 disimpan dalam kabinet berkunci.
Daftar asal disimpan oleh Pegawai Aset dan salinan
simpan di lokasi.
URUSAN PENDAFTARAN
37
SENARAI ASET DI LOKASI


Senarai aset mengikut lokasi aset ditempatkan
hendaklah disediakan oleh Pegawai Aset
menggunakan KEW. PA-7 dalam 2 salinan.

1 salinan disimpan oleh Pegawai Aset manakala
1 salinan oleh pegawai yang bertanggungjawab.

Dikemaskini dari masa ke semasa bila terdapat
perubahan kuantiti, lokasi atau pegawai
bertanggungjawab.


38
KEW. PA-7
SENARAI ASET ALIH KERAJAAN
BAHAGIAN : KAWALAN DAN PEMANTAUAN
LOKASI :BILIK MESYUARAT UTAMA

BIL KETERANGAN ASET KUANTITI
1. Kerusi Mesyuarat (Pengerusi) 1
2. Kerusi Mesyuarat 60
3. White Board 1
4. Skrin Putih 1
(a) Disediakan oleh:

Tandatangan:
Nama: Ahmad Hishamuddin.
Jawatan: PKP(P)
Tarikh: 15 Mac 2007
(b) Disahkan oleh:

Tandatangan
Nama : Henry Chong
Jawatan:PPT(P)
Tarikh :15 Mac 2007

39
URUSAN PENDAFTARAN





(c) Salinan KEW. PA-4 dan KEW. PA-5 dikemukakan
secara tahunan seperti berikut:

(i) Pendaftaran di peringkat PTJ

Kemuka kepada Jabatan atau Ibu Pejabat

(ii) Pendaftaran Peringkat Jabatan

Kumpulkan senarai daftar PTJ beserta senarai
daftar Jabatan dan kemukakan kepada
Kementerian.



40
URUSAN PENDAFTARAN


(iii) Pendaftaran di peringkat Kementerian

Kumpul senarai daftar PTJ, Jabatan dan
Kementerian bagi membolehkan
Kementerian mengetahui dan memantau
keseluruhan aset di bawah kawalannya.



41
CARA MENGEMUKAKAN SENARAI DAFTAR HARTA MODAL (KEW. PA-4) DAN
SENARAI DAFTAR INVENTORI (KEW. PA-5)
KEMENTERIAN
Bahagian-bahagian
IBU PEJABAT
PTJ
Jabatan Jabatan Jabatan
PTJ PTJ PTJ PTJ PTJ
Jabatan
PTJ PTJ
PERBENDAHARAAN
KEW. PA-8
KEW. PA-4 DAN KEW. PA-5
42
KEW.PA-4
SENARAI DAFTAR HARTA MODAL TAHUN 2007
BIL NOMBOR SIRI
PENDAFTARAN

NAMA ASET TARIKH
PEROLEHAN
HARGA
PEROLEHAN
ASAL (RM)
1. KK/BKP10/H/07/1 Komputer Riba
Dell/L1506
13 April 2007 RM8,500
2. KK/BKP10/H/07/2 Kamera Digital Sony
Model DSC-W1
17 April 2007 RM2,500
3. KK/BKP10/H/07/3 Kamera Digital Sony
Model DSC-W1
17 April 2007 RM2,500
4. KK/BKP10/H/07/4 Kamera Digital Sony
Model DSC-W1
17 April 2007 RM2,500
5. KK/BKP10/H/07/5 Komputer Riba
Dell/L1506
24 Mei 2007 RM8,500
JUMLAH RM24,500
43
KEW.PA-4
SENARAI DAFTAR HARTA MODAL SEBELUM TAHUN 2007
BIL NOMBOR SIRI
PENDAFTARAN

NAMA ASET TARIKH
PEROLEHAN
HARGA
PEROLEHAN
ASAL (RM)
1. KK/BKP 2004-KD/3 Kamera Digital Sony
Model DSC-W1
21/12/2004 RM2,500
2. KK/BKP 2004-KD/4

Kamera Digital Sony
Model DSC-W1
21/12/2004 RM2,500
3. KK/BKP 2004-FAX/1 Mesin Fax Canon L250 17 /4/ 2005 RM2,500
4. KK/BKP 2005-MT/1 Mesin Taip Elektronik 15 /4/2006 RM1,900
5. KK/BKP 2006-TV/1 Televisyen Sony 21
Model F229
15 /4/ 2006 RM1,350
JUMLAH RM10,750
44
KEW.PA-5
SENARAI DAFTAR INVENTORI TAHUN 2007
BIL NOMBOR SIRI
PENDAFTARAN

NAMA ASET TARIKH
PEROLEHAN
HARGA
PEROLEHAN
ASAL (RM)
1. KK/BKP10/I/07/1-5 Almari Buku
Bercermin
2 Mei 2007 RM1,750
2. KK/BKP10/1/07/6-10 Meja Pegawai 2 Mei 2007 RM1,200
3. KK/BKP10/1/07/11-15 Kerusi Pegawai 2 Mei 2007 RM750
JUMLAH RM3,700
45
KEW.PA-5
SENARAI DAFTAR INVENTORI SEBELUM TAHUN 2007
BIL NOMBOR SIRI
PENDAFTARAN

NAMA ASET TARIKH
PEROLEHAN
HARGA
PEROLEHAN
ASAL (RM)
1. KK/BKP 2004-AB/1-3 Almari Buku
Bercermin
02 Mei 2004 RM1,750
2. KK/BKP 2005/MP/1-5 Meja Pegawai 15 April 2005 RM1,200
3. KK/BKP 2006/KP/1-5 Kerusi Pegawai 15 Jun 2006 RM750
JUMLAH RM3,700
46
LAPORAN TAHUNAN HARTA MODAL DAN INVENTORI




KEW. PA-8 hendaklah dikemukakan ke Perbendaharaan
sebelum 15 Mac tahun berikutnya.



47

BAB C :
PENGGUNAAN, PENYIMPANAN
DAN PEMERIKSAAN


Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 49
OBJEKTIF PENGGUNAAN, PENYIMPANAN DAN
PEMERIKSAAN

Aset Kerajaan hendaklah dikendali dengan cekap,
mahir dan teratur bagi tujuan:

(a) Mengurangkan pembaziran
(b) Menjimatkan kos
(c) Mencapai jangkahayat
(d) Mencegah penyalahgunaan
(e) Mengelakkan kehilangan


50



(a) Bagi tujuan rasmi sahaja.

(b) Mengikut fungsi sebenar dalam manual.

(c) Dikendali oleh pegawai yang mahir dan
berkelayakan.

(d) Perlu direkodkan.

(e) Melapor kerosakan dalam Borang Aduan
Kerosakan KEW. PA-9.

Aset yang dibawa keluar dari pejabat hendaklah
mendapat kebenaran bertulis daripada Ketua Jabatan.
Aset dipulangkan semula sebaik selesai penggunaannya
atau mengikut tempoh kelulusan mana lebih awal.

PENGGUNAAN
51

Peraturan mengenai Penggunaan,
Pengurusan dan Penyelenggaraan
Kenderaan adalah mengikut peraturan
semasa yang berkuatkuasa.

(PP Bil.2 Tahun 1980 dan PP Bil. 7 Tahun 1985)

PENGGUNAAN
52


Aset hendaklah sentiasa disimpan di tempat yang selamat
dan sentiasa di bawah kawalan pegawai bertanggungjawab.
Arahan Keselamatan Kerajaan hendaklah sentiasa dipatuhi.

Setiap pegawai adalah bertanggungjawab terhadap apa-apa
kekurangan, kerosakan atau kehilangan aset di bawah
tanggungjawabnya.

Aset yang sangat menarik atau bernilai tinggi hendaklah
sentiasa di bawah kawalan maksima.

Pegawai yang gagal mematuhi peraturan boleh dikenakan
tindakan termasuk surcaj di bawah Seksyen 18(c) Akta
Prosedur Kewangan 1957.

PENYIMPANAN
53


Pemeriksaan aset dilaksanakan ke atas:

(a) Fizikal
(b) Rekod
(c) Penempatan

Tujuan pemeriksaan adalah untuk:

(a) Mengetahui keadaan dan prestasi aset;

(b) Memastikan setiap aset mempunyai daftar/ rekod
yang lengkap, tepat dan kemaskini;

(c) Memastikan setiap aset berada di lokasi sama
seperti yang tercatat dalam daftar.
PEMERIKSAAN
54





Pegawai Pengawal melantik sekurang-kurangnya
2 orang Pegawai Pemeriksa.

Pemeriksaan hendaklah dilaksanakan sekurang-
kurangnya sekali setahun.

Pegawai Pemeriksa mengemukakan Laporan
Pemeriksaan Harta Modal (KEW.PA-10) dan
Laporan Pemeriksaan Inventori (KEW.PA-11)
kepada Ketua Jabatan.



PEMERIKSAAN
55
Kew. PA-10
LAPORAN PEMERIKSAAN HARTA MODAL

Kementerian/Jabatan:Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar
Bahagian: Jabatan Alam Sekitar Negeri Johor
Bil No. Siri
Pendaftaran
Jenis Harta
Modal
Lokasi Daftar Kew. PA-2 Keadaaan
Harta
Modal
Catatan
Mengikut
Rekod
Sebenar Lengkap

Kemaskini
Ya Tidak Ya Tidak
1. NRE/JAS/JH25/
07/1
Komputer
Riba Dell
N520
Sharifah
Azlina
Sharifah
Azlina
Sedang
digunakan
2.
NRE/JAS/JH25/
072
Set PC HP
Pavillion
DC 345
Hashim
Ahmad
Hashim
Ahmad




Sedang
digunakan
Tandatangan : Tandatangan:
Nama Pegawai Pemeriksa 1:Noor Azian bt. Said Nama Pegawai Pemeriksa 2: Mazlan bin Salleh
Jawatan Pegawai Teknologi Maklumat Jawatan: Penolong Pengarah (PSM)
Tarikh Pemeriksaan; 11 Disember 2007 Tarikh Pemeriksaan: 11 Disember 2007
Kew. PA-11
LAPORAN PEMERIKSAAN INVENTORI

Tandatangan: Tandatangan:
Nama Pegawai Pemeriksa 1: Amalina bt. Ahmad Nama Pegawai Pemeriksa 2: Jamaluddin bin Hussen
Jawatan: Penolong Pengarah (Kewangan) Jawatan: Penolong Pengarah (JAS)
Tarikh Pemeriksaan: 12 Disember 2007 Tarikh Pemeriksaan: 12 Disember 2007
Bil Jenis
Inventori
Daftar Lokasi Kuantiti Keadaan
Inventori
Catatan
Lengkap Kemaskini Mengikut
Rekod
Sebenar Mengikut
Rekod
Sebenar
Ya Tidak Ya Tidak
1. Kerusi
Mesyuarat


Bilik
Mesyuarat
Utama
Bilik
Mesyuarat
Utama
40 38 Digunaka
n
2 di
Bilik
Bincang
Kementerian/Jabatan: Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar
Bahagian : Jabatan Alam Sekitar Negeri Johor
KEW. PA-10
LAPORAN PEMERIKSAAN HARTA MODAL

Kementerian/Jabatan: Kementerian Kewangan Malaysia
Bahagian: Jabatan Kastam Diraja Malayia
Bil No. Siri
Pendaftaran
Jenis Harta
Modal
Lokasi Daftar Kew. PA-2 Keadaaan
Harta
Modal
Catatan
Mengikut
Rekod
Sebenar Lengkap

Kemaskini
Ya Tidak Ya Tidak
1. KK/KDRM
115/H/07/1
Komputer
Riba Dell
N520
Sharifah
Azlina
Sharifa
h
Azlina
Sedang
digunakan
2.
KK/KDRM115/0
7/2
Set PC HP
Pavillion
DC 345
Hashim
Ahmad
Hashim
Ahmad




Sedang
digunakan
Tandatangan : Tandatangan:
Nama Pegawai Pemeriksa 1:Noor Azian bt. Said Nama Pegawai Pemeriksa 2: Mazlan bin Salleh
Jawatan Pegawai Teknologi Maklumat Jawatan: Penolong Pengarah (PSM)
Tarikh Pemeriksaan; 11 Disember 2007 Tarikh Pemeriksaan: 11 Disember 2007
58
KEW. PA-11
LAPORAN PEMERIKSAAN INVENTORI

Tandatangan: Tandatangan:
Nama Pegawai Pemeriksa 1: Amalina bt. Ahmad Nama Pegawai Pemeriksa 2: Jamaluddin bin Hussen
Jawatan: Penolong Pengarah (Kewangan) Jawatan: Penolong Pengarah (Kewangan)
Tarikh Pemeriksaan: 12 Disember 2007 Tarikh Pemeriksaan: 12 Disember 2007
Bil Jenis
Inventori
Daftar Lokasi Kuantiti Keadaan
Inventori
Catatan
Lengkap Kemaskini Mengikut
Rekod
Sebenar Mengikut
Rekod
Sebenar
Ya Tidak Ya Tidak
1. Kerusi
Mesyuarat


Bilik
Mesyuara
t Utama
Bilik
Mesyuara
t Utama
40 38 Digunak
an
2 di
Bilik
Bincan
g
Kementerian/Jabatan: Kementerian Kewangan Malaysia
Bahagian : Jabatan Kastam Diraja Malaysia
59






Ketua Jabatan kemuka KEW. PA-10 dan KEW. PA-11
bersama-sama Sijil Tahunan Pemeriksaan Harta Modal
dan Inventori KEW. PA-12 kepada Pegawai Pengawal.

Pegawai Pengawal dikehendaki mengemukakan
KEW. PA-12 kepada Perbendaharaan sebelum
15 Mac tahun berikutnya.

Ketua Jabatan hendaklah melakukan sendiri
pemeriksaan dari masa ke semasa bagi memastikan
peraturan ini dipatuhi.





PEMERIKSAAN
60
KEW. PA-12
SIJIL TAHUNAN PEMERIKSAAN HARTA MODAL DAN INVENTORI TAHUN 2007

KEMENTERIAN KEWANGAN MALAYSIA
Adalah disahkan bahawa Harta Modal dan Inventori di Kementerian
Kewangan Malaysia telah diperiksa seperti berikut:


Bil Jab/Bhgn/PTJ Tarikh
1 Perbendaharaan 27.9.2007-29.11.2007
2. KDRM 12.2.2007-8.1.2008
3. JPPH 29.1.2008
4. PM Sarawak 31.12.2007
Tandatangan : .
Nama Pegawai Pengawal : Tan Sri Dr Wan Abdul Aziz bin Wan Abdullah
Tarikh : 13 Mac 2008
Cop Kem/Jab
61

BAB D :
PENYELENGGARAAN

Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 62
OBJEKTIF PENYELENGGARAAN


Memastikan aset berfungsi dengan lancar secara
berterusan dan selamat digunakan.
Memelihara dan memanjangkan jangkahayat
Meningkatkan keupayaan
Mengurangkan kerosakan
Menjimatkan perbelanjaan Kerajaan
Menjamin keselamatan pengguna
Mewujudkan suasana kerja yang kondusif serta
produktif
Memelihara imej Kerajaan
63




(a) Penyelenggaraan Pencegahan (Preventive Maintenance)

Tindakan penyelenggaraan berjadual yang diambil untuk
memeriksa, menservis, membaiki atau mengganti komponen
atau sumber fizikal secara teratur supaya dapat berfungsi
dengan lancar secara berterusan.

(b) Penyelenggaraan Pemulihan(Corrective Maintenance)

Tindakan membaiki atau mengganti komponen atau sumber
fizikal supaya dapat berfungsi mengikut standard yang
ditetapkan.



JENIS PENYELENGGARAAN
64


MANUAL PENYELENGGARAAN

Setiap manual/buku panduan pengguna berkaitan
aset hendaklah disimpan sebagai rujukan untuk
tindakan penyelenggaraan.


PENYELENGGARAAN
65
PANDUAN PENYELENGGARAAN

Langkah-langkah yang perlu dilaksana oleh Kementerian/
Jabatan:

(a) Menyedia Senarai Aset Yang Memerlukan
Penyelenggaraan (KEW. PA-13).
(b) Merancang penyelenggaraan
(c) Melaksana program penyelenggaraan
(d) Merekod penyelenggaraan dalam Daftar Penyelenggaraan
Harta Modal (KEW. PA-14)
(e) Menilai program penyelenggaraan
(f) Menyelia dan memantau penyelenggaraan oleh
pihak swasta.

66
KEW. PA-13
SENARAI ASET ALIH KERAJAAN YANG MEMERLUKAN
PENYELENGGARAAN
(Diisi oleh Pegawai Aset)
KEMENTERIAN : KEMENTERIAN SUMBER ASLI DAN ALAM SEKITAR
Jabatan/Bahagian :JABATAN ALAM SEKITAR NEGERI JOHOR

Bil
No. Siri Pendaftaran Jenis/Jenama/
Model
Lokasi Aset Catatan
1. NRE/JAS/JH25/H/07/6 Split Air Conditioner Philip Bilik Mesyuarat 1 6 bulan sekali
2. NRE/JAS/JH25/H/07/7 Split Air Conditioner Philip Bilik Mesyuarat 2 6 bulan sekali
3. NRE/JAS/JH25/H/07/8 Pacuan 4 Roda Perodua
Kembara
Pentadbiran 3 bulan sekali
KEW. PA-14
DAFTAR PENYELENGGARAAN HARTA MODAL
(Diisi oleh Pegawai Aset)
Sub Kategori: Kereta No. Siri Pendaftaran :NRE/JAS/JH25/H/07/08
Jenis : Perodua Kembara Lokasi : Pentadbiran
(a)
Tarikh
(b)
(Butir-butir Kerja)
(c)
No. Kontrak/
Pesanan
Kerajaan
dan Tarikh
(d)
Nama
Syarikat/Jabatan
Yang
Menyelenggara
(e)
Kos
(f)
Nama dan
Tandatangan
16 Jun
2007
Pembaikan/Penyelenggara
an hawa dingin dan
compress air clucth
booster.
AA 982615 MS Cooling Sdn. Bhd. RM1,150.00 Masri bin Jamil

BAB E:
PELUPUSAN
Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 69
PELUPUSAN
DEFINISI
OBJEKTIF
URUSETIA
PELUPUSAN
KUASA MELULUS
KAEDAH
PELUPUSAN
A) PERAKUAN
PELUPUSAN
E) TINDAKAN
SELEPAS
KELULUSAN
B) LAPORAN
LEMBAGA
PEMERIKSA
C) TINDAKAN
SEMASA
PELUPUSAN
SKOP
JUSTIFIKASI
PROSES
PELUPUSAN
PINDA KAEDAH
LANJUT TEMPOH
70

Pelupusan ialah satu proses untuk
mengeluarkan aset dari milikan, kawalan,
simpanan dan rekod mengikut kaedah yang
ditetapkan.
DEFINISI PELUPUSAN
71
Memastikan Jabatan Kerajaan tidak menyimpan
aset yang tidak diguna atau tidak diperlukan;

Menjimatkan ruang simpanan/ pejabat;

Mendapatkan hasil pulangan yang terbaik; dan

Membolehkan aset milik Kementerian/ Jabatan
dipindahkan ke Kementerian/ Jabatan lain atas
sebab-sebab tertentu

OBJEKTIF PELUPUSAN
72
JUSTIFIKASI PELUPUSAN
Tidak Ekonomi Dibaiki Pembekal tidak lagi memberi
khidmat sokongan
Usang/Obselete Disyor selepas pemeriksaan
aset
Rosak dan tidak boleh
digunakan
Tiada alat ganti
Luput tempoh penggunaan Perubahan Teknologi
Keupayaan aset tidak lagi
di peringkat optimum
Melebihi keperluan
Tidak lagi diperlukan oleh Jabatan
73
KUASA MELULUS
Pegawai-pegawai yang diwakilkan kuasa di bawah Seksyen 17
Akta Acara Kewangan 1957 tidak boleh mewakilkan kuasa
selanjutnya kepada mana-mana pegawai lain.
74
KUASA MELULUS PERBENDAHARAAN

Nilai Perolehan Asal (NPA) satu aset lebih
RM200,000.00 atau jumlah keseluruhannya lebih
RM1,000,000.00 bagi semua kaedah pelupusan

75
Kementerian

Nilai Perolehan Asal (NPA) satu aset kurang
RM200,000.00 atau jumlah keseluruhannya
kurang RM1,000,000.00 bagi semua kaedah
pelupusan

Kuasa Melulus:
Ketua Setiausaha/ Timbalan KSU/ Setiausaha
Bahagian (Pengurusan Aset)
KUASA MELULUS KEMENTERIAN
76
77
KUASA MELULUS JABATAN
Jabatan
Peringkat Negeri:

Nilai Perolehan Asal (NPA) satu aset kurang
RM10,000.00 atau jumlah keseluruhannya kurang
RM100,000.00 bagi semua kaedah pelupusan

Kuasa Melulus:
Pengarah Negeri/ Timbalan Pengarah Negeri (Jab.
Persekutuan Peringkat Negeri)
Tidak melebihi
RM10,000 atau
agregat RM100,000
Tidak melebihi
RM25,000 atau
agregat RM500,000
Tidak melebihi
RM50,000 atau
agregat RM500,000
Tidak melebihi
RM200,000 atau
agregat RM1 juta
Melebihi RM200,000
atau agregat melebihi
RM1 juta
KUASA MELULUS PELUPUSAN
ASET ALIH KERAJAAN
Sila rujuk pegawai-pegawai yang diagihkan kuasa di
Jadual A di bawah AKTA PEWAKILAN KUASA 1956
P.U. (B) 285
NEGERI
BAHAGIAN
IBU PEJABAT
KEMENTERIAN
PERBENDAHARAAN
KUASA MELULUS





UNIT PENGURUSAN
ASET KEMENTERIAN/
JABATAN
Mengurus pelantikan Ahli Lembaga Pemeriksa
mengikut Kew. PA-15
Mendapatkan Perakuan Pelupusan (PEP) Kew.
PA-16

Mendapatkan Laporan Lembaga Pemeriksa
Kew.PA-17

Menyemak dan memastikan permohonan
pelupusan lengkap dan teratur

Mengemukakan permohonan pelupusan kepada
Kuasa Melulus

URUSETIA PELUPUSAN
Memaklumkan kelulusan kepada Jabatan
untuk tindakan
LEMBAGA PEMERIKSA
Pelantikan Lembaga Pemeriksa

Dilantik oleh Pegawai Pengawal Kementerian/ Jabatan
Lembaga Pemeriksa dilantik berdasarkan jawatan dan
tempoh pelantikan tidak lebih dua (2) tahun

Keanggotaan Lembaga Pemeriksa terdiri daripada:

i. Sekurang-kurangnya dua (2) orang pegawai yang tidak
terlibat secara langsung dalam pengendalian aset;
ii. Pegawai mempunyai kepakaran memeriksa aset;
iii. Pegawai Kumpulan Pengurusan dan Profesional dan
Kumpulan Sokongan I atau yang setaraf; dan
iv. Pegawai dari Kementerian/ Jabatan lain boleh dilantik, jika
perlu.
80
PERAKUAN PELUPUSAN (PEP) KEW.PA-16
(a) PEP diperlukan bagi semua aset Mekanikal, Elektrikal dan
Elektronik seperti di Kembaran A dan perkakasan
komputer di Kembaran B.

(b) Ketua Jabatan merujuk kepada JKR atau Jabatan yang
mempunyai woksyop sendiri atau khidmat pakar-pakar
khusus dalam peralatan-peralatan tertentu.

(c) PEP bagi perkakasan komputer hendaklah disediakan oleh
Pegawai Teknologi Maklumat Kementerian/Jabatan.

(d) Setiap PEP disahkan oleh 2 pegawai yang mempunyai
kepakaran sekurang-kurangnya 3 tahun.

(e) Nilai semasa aset di PEP hanya sah digunakan untuk tempoh
1 tahun.
82
TUGAS-TUGAS LEMBAGA PEMERIKSA
Sedia dan kemuka jadual pemeriksaan kepada
Urusetia Pelupusan Jabatan
Periksa aset dan rekod berkaitan dalam tempoh satu
(1) bulan dari tarikh diarahkan oleh Jabatan
Pastikan maklumat sulit dan rahsia dalam peralatan
yang hendak dilupuskan telah dikeluarkan
Sediakan Laporan Lembaga Pemeriksa (KEW.PA-17)
Syorkan kaedah pelupusan yang sesuai
Tandatangani KEW.PA-17 dan kemuka kepada
Urusetia Pelupusan
84
KEMENTERIAN/JABATAN: KEM. KESIHATAN/HOSPITAL KUALA LUMPUR (HKL)
SEUNIT JUMLAH SEUNIT JUMLAH
(RM) (RM) (RM) (RM)
1 Pentadbiran Kenderaan buah 1 15.9.1997 7 tahun 65,000 65,000 15,000 15,000 masih boleh sebutharga
digunakan
2 Mesin X-Ray buah 1 11.6.1985 18 tahun 150,000 150,000 - - rosak sisa besi
JUMLAH 215,000 215,000 15,000 15,000
KESELURUHAN
Tarikh pelantikan Lembaga Pemeriksa Tandatangan ..(Pengerusi)
Nama dan Jawatan
Tarikh pemeriksaan:.
Tandatangan (Ahli)
Tempoh pemeriksaan Nama dan Jawatan
Tandatangan (Ahli)
LAPORAN LEMBAGA PEMERIKSA ASET ALIH KERAJAAN
TEMPOH
DIGUNAKAN
/SIMPANAN
KETERANGAN
ASET
SYOR KAEDAH
PELUPUSAN DAN
JUSTIFIKASI
UNIT KUANTITI BIL
JABATAN/BA
HAGIAN
KEW. PA-17
TEMPOH
DIGUNAKAN
HARGA PEMBELIAN
ASAL
NILAI SEMASA NYATAKAN
KEADAAN ASET
DENGAN JELAS
85

Dokumen sokongan:
(i) Surat permohonan Kementerian/ Jabatan
bagi pelupusan secara pindahan,
(ii) Surat permohonan organisasi, pertubuhan
sukarela atau badan-badan yang
dianjurkan dan diiktiraf oleh Kerajaan bagi
pelupusan secara hadiah
(iii) Justifikasi tukar beli (trade in) dan tukar
barang (barter trade).
86
sambungan
TEMPOH TINDAKAN PELUPUSAN
Tempoh Tindakan Pelupusan
Tindakan pelupusan mengikut kaedah yang diluluskan
hendaklah dilaksanakan dalam tempoh tiga (3) bulan
dari tarikh surat kelulusan.

Pelanjutan Tempoh Pelupusan
(a) Permohonan hendaklah dikemukakan kepada
Kuasa Melulus dua (2) minggu sebelum tamat
tempoh pelupusan. Pelanjutan tempoh hanya
dibenarkan sekali sahaja.

(b) Jika tindakan pelupusan tidak dapat diselesaikan
dalam tempoh pelanjutan, kelulusan terbatal dan
permohonan baru hendaklah dikemukakan.
87
KAEDAH PELUPUSAN
Jualan Tender Tukar Beli (Trade In)
Jualan Sebutharga Tukar Ganti (Cannibalize)
Jualan Lelong Pindahan
Jualan Sisa Hadiah
Tukar Barang
(Barter Trade)
Musnah (tanam/ bakar/
buang/ tenggelam)
Kaedah lain yang difikirkan sesuai
88
TINDAKAN SEMASA MELAKSANAKAN
PELUPUSAN
Label Hak Kerajaan Malaysia dan nama Kementerian/
Jabatan pada aset dipadamkan
JPJ diberitahu mengenai pelupusan kenderaan supaya
pendaftaran kenderaan dibatalkan
Kad Pendaftaran kenderaan diserahkan kepada pembeli
kecuali pelupusan secara jualan sisa
Kenderaan Kerajaan dan aset alih lain yang telah dilupus
dikecualikan daripada semua jenis cukai

93
PINDA KAEDAH PELUPUSAN
Permohonan hendaklah dikemukakan kepada
Kuasa Melulus dua (2) minggu sebelum tamat tempoh
kelulusan.

Jika tempoh pelupusan tamat, kelulusan terbatal
dan permohonan baru hendaklah dikemukakan.
94

Kemas kini Daftar Harta Modal/Daftar Inventori
Sijil Pelupusan Aset KEW.PA-19 disediakan dan
kemukakan kepada Kuasa Melulus bersama:
- Resit jualan
- Surat Akuan Terima
- Sijil Penyaksian Pemusnahan

TINDAKAN SELEPAS PELUPUSAN SELESAI
95





UNIT PENGURUSAN
ASET KEMENTERIAN/
JABATAN
Memohon pelanjutan tempoh pelupusan
Memohon kelulusan pinda kaedah pelupusan
Memperoleh Sijil Pelupusan Aset (KEW.PA-19)
bagi semua pelupusan yang telah dilaksanakan
Menghantar KEW.PA-19 kepada Kuasa
Melulus; dan

Kemuka Laporan Tahunan Pelupusan Aset
(KEW.PA-20) ke Perbendaharaan
URUSETIA PELUPUSAN
LAPORAN TAHUNAN PELUPUSAN ASET ALIH





KEW. PA-20 hendaklah dikemukakan ke Perbendaharaan
sebelum 15 Mac tahun berikutnya.




99
LAPORAN TAHUNAN PELUPUSAN ASET ALIH KERAJAAN
TAHUN : 2007
KEMENTERIAN/JABATAN: SUMBER ASLI DAN ALAM SEKITAR
KEW.PA-20
BIL KEMENTERIAN/
JABATAN
JUMLAH
NILAI
PEROLEHAN
ASAL
(RM)
HASIL
PELUPUSA
N
(RM)
JUMLAH NILAI PEROLEHAN ASAL SECARA
(RM)



1.



JABATAN ALAM
SEKITAR



2,000,000



100,000
JUALAN PINDAHAN MUSNAH KAEDAH
LAIN

1,500,000

400,000

RM100,000
2. JABATAN
PENGAIRAN DAN
SALIRAN
5,000,000 200,000 4,000,000 900,000 100,000
Tandatangan Pegawai Pengawal Cop Jabatan:
Nama:
Jawatan: KETUA SETIAUSAHA
Tarikh:10 Mac 2008
BAB F:
KEHILANGAN DAN HAPUSKIRA
Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia 101
HAPUSKIRA
DEFINISI
OBJEKTIF
URUSETIA
KEHILANGAN &
HAPUSKIRA
KUASA MELULUS
PROSES
HAPUSKIRA
A) MELAPORKAN
KEHILANGAN
D) LAPORAN
AKHIR
E) TINDAKAN
SELEPAS
KELULUSAN
B) LAPORAN
AWAL
C)
JAWATANKUASA
PENYIASAT
SKOP
102
DEFINISI
Hapus kira ialah proses untuk membatalkan rekod aset
yang hilang.
KEHILANGAN
HAPUSKIRA
Kehilangan bermaksud aset yang tiada lagi dalam
simpanan disebabkan oleh kecurian, kemalangan,
kebakaran, bencana alam,kesusutan, penipuan atau
kecuaian pegawai awam.
103
Ketua Jabatan termasuk Ketua sesuatu cawangan, daerah,
daerah kecil, pejabat atau pejabat wilayah
PEGAWAI PENGAWAL
KETUA JABATAN
Pegawai Pengawal ialah Ketua Setiausaha Kementerian
104
sambungan
KUASA MELULUS
Pegawai-pegawai yang diwakilkan kuasa di bawah Seksyen 17
Akta Acara Kewangan 1957 tidak boleh mewakilkan kuasa
selanjutnya kepada mana-mana pegawai lain.
105
KUASA MELULUS PERBENDAHARAAN
Nilai Perolehan Asal (NPA) satu aset lebih
RM200,000.00 atau jumlah keseluruhannya
lebih RM1,000,000.00 bagi semua kaedah
hapus kira untuk semua jenis aset kecuali
kehilangan yang melibatkan kecurian, penipuan
dan kecuaian pegawai awam

106
Kementerian

Nilai Perolehan Asal (NPA) satu aset kurang
RM200,000.00 atau jumlah keseluruhannya
kurang RM1,000,000.00 bagi semua kaedah
hapus kira untuk semua jenis aset kecuali kehilangan
yang melibatkan kecurian, penipuan dan kecuaian
pegawai awam

Kuasa Melulus:
Ketua Setiausaha (KSU)
KUASA MELULUS KEMENTERIAN
107
108
KUASA MELULUS JABATAN
Jabatan
Peringkat Negeri:

Nilai Perolehan Asal (NPA) satu aset kurang
RM10,000.00 atau jumlah keseluruhannya kurang
RM100,000.00 bagi semua kaedah hapus kira untuk
semua jenis aset kecuali kehilangan yang melibatkan
kecurian, penipuan dan kecuaian pegawai awam

Kuasa Melulus:
Pengarah Negeri (Jab. Persekutuan Peringkat Negeri)
Tidak melebihi
RM10,000 atau
agregat RM100,000
Tidak melebihi
RM25,000 atau
agregat RM500,000
Tidak melebihi
RM50,000 atau
agregat RM500,000
Tidak melebihi
RM200,000 atau
agregat RM1 juta
Melebihi RM200,000
atau agregat melebihi
RM1 juta
KUASA MELULUS HAPUSKIRA
ASET ALIH KERAJAAN
Sila rujuk pegawai-pegawai yang diagihkan kuasa di
Jadual A di bawah AKTA PEWAKILAN KUASA 1956
P.U. (B) 285
NEGERI
BAHAGIAN
IBU PEJABAT
KEMENTERIAN
PERBENDAHARAAN
KUASA MELULUS
KUASA MELULUS HAPUS KIRA
ASET ALIH KERAJAAN
Sila rujuk pegawai-pegawai yang diagihkan kuasa di
Jadual B di bawah AKTA PEWAKILAN KUASA 1956
P.U. (B) 285
Sila ambil perhatian!
***tukar ATAU kepada DAN
KUASA MELULUS

Kehilangan sebuah notebook bernilai RM 5950 kerana
kecuaian meninggalkan notebook di bilik mesyuarat hotel kerana
mengandaikan pihak hotel akan menjaga keselamatan bilik
tersebut

Kehilangan 474 unit peralatan pejabat yang hendak dilupuskan
bernilai RM902,679.80 kerana telah dicuri

Kehilangan tiga unit tengkorak (peralatan makmal) dan disedari
semasa pemeriksaan aset dilakukan


Kehilangan sebuah notebook HP dan sebuah LCD Projektor
bernilai RM16,200 kerana rumah dipecah masuk


CONTOH KES HAPUS KIRA

Kehilangan sebuah notebook Mimos Tetra bernilai RM6840 kerana
kecuaian meninggalkan aset di dalam boot kereta


Kehilangan sebuah notebook Compaq NX9000 kerana kecuaian
meninggalkan aset di atas meja untuk keluar rehat tengah hari



Kehilangan sebuah notebook Dell Latitude C640 bernilai
RM5,800.00 di Bilik Guru sesi akibat diletak di atas meja di bilik
guru kerana pergi mengajar.




Kehilangan notebook Dell bernilai RM5,100.00 di tempat letak
kereta sekolah kerana kecuaian meninggalkan notebook tersebut
di dalam kereta tanpa mengunci dan mematikan enjin.




Kehilangan sebuah notebook Acer Travelmate bernilai RM3988.00
kecuaian meninggalkan aset di atas kerusi di ruang makan hotel.
Beg Laptop telah ditukar dengan beg yang kosong


sambungan
URUS SETIA KEHILANGAN DAN HAPUS KIRA
Unit Pengurusan Aset di Kementerian/ Jabatan bertanggungjawab
sebagai Urus Setia Kehilangan dan Hapus kira.
T
U
G
A
S

(a) Mendapatkan maklumat mengenai aset yang hilang
Melalui Daftar Harta Modal (KEW.PA-2) dan
Daftar Inventori KEW. PA-3.

(b) Mendapatkan Laporan Awal (KEW.PA-28) daripada
Ketua Jabatan.


(c) Mengemuka Laporan Awal dan salinan Laporan Polis
kepada Pegawai Pengawal.


(d) Menguruskan pelantikan Jawatankuasa Penyiasat
menggunakan contoh format KEW.PA-29.

113
T
U
G
A
S

(e) Mendapatkan hasil siasatan polis.


(f) Mendapatkan Laporan Akhir (KEW.PA-30) daripada
Jawatankuasa Penyiasat.

(g) Mengemuka Laporan Akhir bagi mendapat ulasan dan syor
daripada Pegawai Pengawal.


(h) Menyemak dan memastikan dokumen bagi permohonan
hapus kira lengkap dan teratur.


(i) Mengemukakan permohonan hapus kira kepada Kuasa
Melulus dalam tempoh 4 bulan dari tarikh Laporan Awal
dikemukakan walaupun hasil penyiasatan polis belum
diperolehi.

sambungan
114
PROSES HAPUS KIRA
1. MELAPORKAN KEHILANGAN
(a) Pegawai mengetahui kehilangan melaporkan kepada
Ketua Jabatan dengan serta merta.

(b) Ketua Jabatan atau pegawai yang bertanggungjawab
ke atas kehilangan atau yang menjaga aset atau yang
mengetahui kehilangan berlaku hendaklah melaporkan
kepada Polis dalam tempoh 24 jam dari waktu
kehilangan diketahui.
115
2. LAPORAN AWAL (KEW.PA-28)


(a) Ketua Jabatan hendaklah menyediakan Laporan Awal. Bagi kehilangan
yang melibatkan seorang Ketua Jabatan, Laporan Awal hendaklah
disediakan oleh pegawai atasannya di peringkat Kementerian/Ibu
Pejabat.

(b) Ketua Jabatan di mana kehilangan berlaku hendaklah dengan segera
dalam tempoh 2 hari bekerja menghantar Laporan Awal dan salinan
Laporan Polis terus kepada:

(i) Pegawai Pengawal bagi Jabatan di mana kehilangan aset berlaku;
dan
(ii) Ketua Setiausaha Perbendaharaan

(c) Salinan Laporan Awal hendaklah dihantar kepada
Ketua Setiausaha Kementerian, Akauntan Negara, Ketua
Audit Negara dan wakil tempatan Ketua Audit Negara.
116


(a) Jawatankuasa Penyiasat hendaklah dilantik secara bertulis oleh
Pegawai Pengawal menggunakan KEW.PA-29 dengan segera dalam
tempoh 2 minggu dari tarikh Laporan Awal ditandatangani.

(b) Keanggotaan:

i. Pegawai yang tidak terlibat dengan kehilangan itu dan bukan
daripada bahagian/unit yang sama;
ii. Pegawai berpangkat lebih tinggi daripada pegawai yang terlibat;
iii. Sekurang-kurangnya 2 orang ahli di mana pegawai lebih kanan
sebagai Pengerusi.

(c) Bagi kehilangan yang berlaku di luar Malaysia, Pegawai Pengawal
dibenarkan melantik pegawai dari Jabatan Kerajaan Malaysia yang
tidak terlibat dengan kehilangan itu di negara berkenaan sebagai
Jawatankuasa Penyiasat.
3. JAWATANKUASA PENYIASAT
117
KEW. PA-29
No. Rujukan Fail:
SULIT.KE.HG.(80)347/02(4)
Tarikh:01 Jun 2007
Kepada:
Encik Muhamad Azmi bin Bakar
Penolong Pengarah Kanan Kastam
Cawangan Penilaian dan Pasca Import
Ibu Pejabat
(Nama dan Jawatan Pegawai Yang Dilantik)
PERLANTIKAN JAWATANKUASA PENYIASAT KEHILANGAN ASET ALIH KERAJAAN
KEHILANGAN SATU (1) UNIT KOMPUTER RIBA
Saya sebagai Pegawai Pengawal dengan ini melantik tuan sebagai Pengerusi Jawatankuasa Penyiasat
untuk menyiasat kehilangan satu (1) unit Komputer Riba di Bahagian Perancangan Korporat, Ibu Pejabat Kastam
Di Raja mulai dari tarikh surat ini. (No. Rujukan Laporan Awal SULIT.KE.JHG.(80)347/02(3))
2. Tuan adalah diberi kuasa untuk menjalankan siasatan dengan mendapatkan maklumat mengenai kes
kehilangan tersebut daripada mana-mana pegawai yang berkenaan. Bersama-sama ini disertakan Laporan
Awal dan Senarai Tugas Jawatankuasa Penyiasat sebagai Panduan.
3. Laporan siasatan hendaklah menggunakan Laporan Akhir (Kew. PA-30) seperti yang dilampirkan. Laporan ini
mestilah dikembalikan sebelum 30 Jun 2007.

Tandatangan :.
Nama Pegawai Pengawal :Dato Dr. Wan Abd. Aziz bin Abdullah
Kementerian/Jabatan :Perbendaharaan Malaysia
4. TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB
JAWATANKUASA PENYIASAT

a) Menjalankan siasatan dengan segera selepas perlantikan
b) Memeriksa sendiri tempat kejadian.
c) Meneliti Laporan Polis yang dibuat mengenai kehilangan
d) Memeriksa rekod-rekod mengenai aset yang hilang.
e) Memastikan sama ada Tatacara Pengurusan Aset Alih (TPA)
dan Arahan Keselamatan dipatuhi
f) Mengenalpasti kelemahan yang wujud.
g) Mengesyorkan langkah-langkah keselamatan bagi mengelak
berulangnya kejadian kehilangan.
h) Menyedia dan menandatangani Laporan Akhir.
119


(a) Jawatankuasa Penyiasat bertanggungjawab menyediakan
Laporan Akhir dan kemuka kepada Urus Setia Kehilangan
dan Hapus kira dalam tempoh 2 bulan dari tarikh pelantikan.
Keterangan bertulis daripada pegawai yang terlibat boleh
dilampirkan kepada Laporan Akhir, jika ada.

(b) Urus Setia Kehilangan dan Hapus Kira mengemukakan
Laporan Akhir untuk syor dan ulasan Pegawai Pengawal.

(c) Laporan Akhir hendaklah disertakan dengan dokumen
sokongan seperti salinan Daftar Harta Modal/ Daftar Inventori,
salinan Daftar Pergerakan Harta Modal dan Inventori, gambar
lokasi kejadian (jika perlu) dan dokumen berkaitan ke
Perbendaharaan.
5. LAPORAN AKHIR (KEW.PA-30)
120


(d) Laporan Akhir perlu dikemukakan dalam tempoh yang
ditetapkan walaupun Laporan Hasil Penyiasatan Polis
belum diperolehi.

(e) Pegawai Pengawal setelah berpuas hati dengan hasil
siasatan di Laporan Akhir adalah bertanggungjawab untuk:

(i) Mengesyorkan tindakan menghapus kira aset yang
hilang dengan surcaj atau tatatertib atau
kedua-duanya sekali, atau

(ii) Mengesyorkan tindakan menghapus kira aset yang
hilang tanpa surcaj atau tatatertib; dan

(iii) Menandatangani sendiri syor dan ulasan.
sambungan
121

(f) Sekiranya Pegawai Pengawal tidak berpuashati dengan hasil
siasatan di Laporan Akhir maka Pegawai Pengawal boleh
mengarahkan siasatan semula.

(i) Mengarahkan siasatan semula oleh Jawatankuasa
Penyiasat sedia ada; atau

(ii) Melantik Jawatankuasa Penyiasat yang baru untuk
menjalankan siasatan.

(g) Laporan Akhir yang lengkap dengan syor dan ulasan Pegawai
Pengawal hendaklah dikemukakan untuk pertimbangan dan
kelulusan Kuasa Melulus dalam tempoh 4 bulan dari tarikh
Laporan Awal dikemukakan.
sambungan
122
LAPORAN AKHIR KEHILANGAN ASET ALIH KERAJAAN
Nyatakan:
1. Keterangan Aset Yang Hilang
(a) Jenis Aset : Note Book
(b) Jenama dan Model: Dell Latitude C640
(c) Kuantiti: 1
(d) Tarikh Perolehan: 18.11.2002
(e) Anggaran Nilai Semasa: RM5,800

2. Perihal Kehilangan
(a) Tarikh diketahui
18.6.2007
(b) Tarikh Sebenar berlaku
18.6.2007 (1.40 tgh.) hingga 15.5.2007 (7.30 pagi)
(c) Tempat Kejadian
Bilik Guru SMK Tok Janggut Lumut

(d) Bagaimana kehilangan diketahui
Apabila hendak mengambilnya untuk dibawa balik ke rumah di dapati aset
tiada.

(e) Bagaimana kehilangan berlaku
Dicuri semasa ketiadaan guru-guru di Bilik Guru.


KEW. PA-30
3. Sama ada Laporan Hasil Penyiasatan Polis telah diterima. Jika ada, sila
sertakan.
Belum diterima.

4. Nama pegawai yang:
(i) Secara langsung menjaga aset tersebut.
Encik Asri bin Ali
(ii) Bertanggungjawab sebagai penyelia
Puan Azura bt. Jamal
(iii) Bertanggungjawab atas kehilangan itu.
Encik Asri bin Ali

(b) Mengenai setiap pegawai di atas nyatakan:
(i) Jawatan hakiki pada masa kehilangan
PPP Lepasan Diploma DGA 29
(ii) Tugasnya serta senarai tugas
(iii) Taraf jawatan (sama ada tetap/dalam percubaan/sementara/kontrak)
Tetap dan berpencen
(iv) Sama ada ditahan kerja atau digantung kerja. Jika ada nyatakan
peraturan atau arahan tertentu.
Tiada
sambungan
(v) Tarikh bersara atau penamatan perkhidmatan
27.10.2020

(vi) Sama ada pernah melakukan apa-apa kesalahan dan hukumannya. (Jika
ada, berikan butir-butir ringkas dan rujukannya)
Tiada

(vii) Maklumat lain, jika ada.

5. Nyatakan adakah Tatacara Pegurusan Aset Alih Kerajaan, Arahan
Keselamatan Kerajaan atau arahan lain termasuk langkah berjaga-jaga yang
tidak dipatuhi atau diikuti. Jika ada nyatakan peraturan atau arahan tersebut.
Aset tidak disimpan di tempat yang berkunci dan kawalan maksima tidak
diberikan kepada aset berkenaan seperti mana yang dikehendaki oleh TPA
Bab C.

6. Apakah langkah-langkah yang telah diambil untuk mencegah berulangnya
kejadian ini.
Semua guru diingatkan supaya menjaga aset yang dibekalkan pada tahap
maksimum dan menyimpan ditempat yang berkunci dan tidak terdedah pada
pandangan umum.

sambungan
7. Rumusan Siasatan
Pegawai tidak mengambil langkah keselamatan yang sepenuhnya ke atas note
book berkenaan sehingga berlakunya kehilangan. Beliau sepatutnya
memastikan keselamatan note book tersebut sepenuhnya sebelum
meninggalkannya. Beliau sepatutnya memberi perhatian ke atas note book yang
di bawa dan tidak meninggalkan begitu sahaja dan perlu sentiasa melihat aset
berkenaan ada ditempat simpanan.Pegawai telah cuai dalam menjaga aset
Kerajaan.

8. Nyatakan sama ada surcaj atau tatatertib patut dikenakan atau tidak dengan
memberikan justifikasi.
Surcaj patut dikenakan di atas kecuaian Encik Asri bin Ali untuk memastikan
note book disimpan di tempat yang selamat.



Tandatangan : Pengerusi Tandatangan : Ahli
Nama : Nama :
Jawatan : Jawatan :
Tarikh : Tarikh :
sambungan
9. Syor dan Ulasan

Syor
Note Book di hapus kira dan tindakan surcaj di ambil ke atas
Encik Asri bin Ali.

Ulasan
Tindakan surcaj dikenakan kepada Encik Asri bin Ali di atas kecuaiannya
memastikan tempat penyimpanan yang selamat untuk note book tersebut.

Tandatangan :

Nama :

Jawatan : Ketua Setiausaha Kementerian Pelajaran

Tarikh :

Cop Kemeterian :
sambungan
KAEDAH ALTERNATIF KEPADA TINDAKAN SURCAJ
BAGI MENDAPATKAN NILAI HARTA MUDAH ALIH
(ELEKTRONIK) YANG HILANG
melalui
SURAT ARAHAN PERBENDAHARAAN
BERTARIKH 5 FEBRUARI 2009
Bagi menambah baik sistem penyampaian, Perbendaharaan
bersetuju supaya kehilangan peralatan, elektronik,
telekomunikasi dan ICT yang nilai semasa tidak melebihi
melebihi RM5,000.00 diberi pengecualian daripada
tindakan surcaj tetapi dibenarkan membayar balik
mengikut nilai semasa

Kaedah ini berkuatkuasa kepada permohonan yang dikemukakan
pada atau selepas 5 Februari 2009
sambungan
S.A.P 5 FEBRUARI 2009
SYARAT S.A.P 5 FEBRUARI 2009
i. Bayaran balik terhad untuk:

walkie-talkie, kamera digital, kamera video, komputer riba,
palmtop/pocket PC, personel digital assistant (PDA),
pemain CD/DVD dan smartphone
iii. Nilai semasa
Adalah nilai semasa berlaku kehilangan aset
Berdasarkan anggaran susut nilai yang
dibuat oleh pegawai yang mahir dalam nilaian aset
Diperakukan oleh JKPAK peringkat Kementerian atau Jabatan
ii. Kuasa melulus: (a) Ketua Setiausaha Kementerian atau
(b) Ketua Pengarah Jabatan
sambungan
iv. Pegawai bertanggungjawab ke atas kehilangan perlu melaporkan
kepada Polis dalam tempoh 24 jam dari waktu kehilangan
SYARAT S.A.P 5 FEBRUARI 2009

v. Ketua Jabatan perlu menyediakan Laporan Awal KEW.PA-28
sebagaimana keperluan PP5/2007

vi. Laporan Polis dan Laporan Awal perlu dikemukakan kepada
Ketua Setiausaha Kementerian atau Ketua Pengarah Jabatan
untuk pertimbangan dan kelulusan bayaran balik dan hapus kira.

Sebelum meluluskan sebarang bayaran balik dan hapus kira,
pegawai yang diberi kuasa hendaklah berpuas hati dengan
Laporan Awal yang disediakan oleh Ketua Jabatan
sambungan
vii. Bayaran balik yang diterima hendaklah dikreditkan dalam
kod hasil 76106 (Denda Pegawai Awam)
SYARAT S.A.P 5 FEBRUARI 2009
viii. Bayaran balik hendaklah direkodkan dalam Buku Perkhidmatan
pegawai berkenaan
ix. Tindakan hapus kira hendaklah direkodkan dalam Daftar Harta Modal
(KEW.PA-2) atau Daftar Inventori (KEW.PA-3) Daftar Inventori
x. Setelah tindakan bayaran balik dan hapus kira telah selesai,
satu laporan hendaklah dikemukakan kepada Perbendaharaan
sambungan
PENAMBAHBAIKAN KAEDAH ALTERNATIF KEPADA
TINDAKAN SURCAJ BAGI MENDAPATKAN NILAI
HARTA MUDAH ALIH (ELEKTRONIK) YANG HILANG
melalui
SURAT ARAHAN PERBENDAHARAAN
BERTARIKH 31 Julai 2009
i. Semua kes kehilangan peralatan elektronik, telekomunikasi dan ICT
yang nilai semasa tidak melebihi RM5,000 belum diputuskan oleh PBT
termasuk kes-kes sebelum SAP bertarikh 5 Februari 2009 dikeluarkan
adalah dibenarkan mengguna pakai kaedah bayaran balik
PENAMBAHBAIKAN S.A.P 31 JULAI 2009

ii. Tindakan bayaran balik akan dikenakan terhadap seorang pegawai
atau beberapa orang pegawai yang bertanggungjawab atas kehilangan
itu sekiranya terdapat unsur-unsur kecurian, penipuan atau kecuaian;
dan

sambungan
iii. Skop pemakaian kaedah bayaran balik diperluaskan meliputi semua
aset alih lain dengan nilai semasa tidak melebihi RM5,000.00 kecuali
aset-aset yang melibatkan peralatan keselamatan seperti senjata api
atau aset yang sukar diperoleh, peralatan/komponen strategik atau
aset yang digunakan bagi maksud kepentingan negara. Kehilangan
aset-aset tersebut perlu disiasat dengan teliti dan kecuaian berkaitan
dengannya boleh dikenakan kedua-dua tindakan surcaj dan tatatertib.

sambungan
PENAMBAHBAIKAN S.A.P 31 JULAI 2009
A
Laporan
polis
Laporan
Awal
Bayar
Balik?
Lantik J/k
Penyiasat
Laporan
Akhir
Syor & Ulasan
Surcaj @
Tatatertib?
Lembaga
Tatatertib
Kemaskini
Rekod
ada
tiada
Tidak
Ya
Tentukan
Nilai Semasa
Perakuan
JKPAK
Kemuka Pada
KSU/KP untuk
kelulusan
B
B
Lulus ?
B
Tidak
Surat
Bayar Balik
Rekod Buku
Perkhidmatan
Laporan ke
Perbendaharaan
Ya
Carta Aliran Kerja

6. TINDAKAN KEMENTERIAN/ JABATAN
SELEPAS KELULUSAN
(c) Syor Surcaj/ Tatatertib hendaklah di bawa ke Pihak
Berkuasa Tatatertib (PBT) Kementerian/ Jabatan dalam
tempoh 3 bulan dari tarikh kelulusan Perbendaharaan.
(d) Maklumkan keputusan PBT ke atas syor surcaj/ tatatertib
kepada Perbendaharaan dalam tempoh 9 bulan dari tarikh
kelulusan Perbendaharaan.
(b) Maklumkan pelaksanaan tindakan hapus kira kepada Kuasa
Melulus dengan mengemukakan Sijil Hapus Kira Aset
(KEW. PA-31) dalam tempoh 1 bulan dari tarikh kelulusan.
(a) Kelulusan hapus kira dicatatkan dalam Daftar Harta
Modal atau Inventori.
137
KEW. PA-31
SIJIL HAPUS KIRA ASET ALIH KERAJAAN
(Diisi oleh Pegawai Aset)
Merujuk kelulusan Perbendaharaan Bil. KK/BKP 12/291/20 Jld. 3 (sk.
29).bertarikh 6 Julai 2007
Aset berikut telah di hapus kira dan Daftar Harta Modal/ Inventori
berkenaan telah dikemaskini.
Tandatangan Ketua Jabatan :

Nama : BADRUL HISHAM BIN AMIN
Jawatan : Pengetua
Tarikh : 23 Julai 2007
Kementerian/Jabatan : SMK Tawau
Bil Jenis Aset No. Pendaftaran
1. Note Book Acer Travel Mate KKM/SMKT 12/H/07/01
138
LAPORAN TAHUNAN



KEW. PA-32 hendaklah dikemukakan ke Perbendaharaan
sebelum 15 Mac Tahun berikutnya.



139
LAPORAN TINDAKAN SURCAJ/TATATERTIB ASET ALIH KERAJAAN
TAHUN 2007
KEMENTERIAN: PELAJARAN MALAYSIA
KEW. PA-32
Bil Ruj.Kelulusan
Perbendaha-
raan
Kem/
Jab
Jenis
Aset
Punca
Kehila-
ngan
Nilai
Perolehan
Asal
(RM)
Nilai
Sema-
sa
(RM)
Tindakan Surcaj Tindakan Tatatertib
Amaun
Surcaj
(RM)
Tarikh
dikenakan
Jenis
Hukuman
Tarikh
Dikenakan
1. KK/BKP 10
/291/20Jld.
3(sk. 29)
Tarikh: 6
Julai 2007
SMK
Tawau
Sabah
Note
Book
Acer
Travel
Mate
Dicuri 6,840 6,840 6,840 4 Sept
2007
Tiada Tiada
JUMLAH 6,840 6,840 6,840
Tandatangan Pegawai Pengawal:
Nama : Tan Sri Dr. Zulkurnain Hj Awang
Jawatan: Ketua Setiausaha KPM
Tarikh: 10 Mac 2008
140
Terima Aset
Tentukan
Kumpulan Aset
Daftar Aset
Kemaskini KEW.PA-4
atau KEW.PA-5
Cetak
KEW.PA-2 atau
KEW.PA-3
Cetak
Label Aset
Kemaskini
KEW.PA-7
Tempatkan Aset
Simpan Daftar
Aset
Terima Aset bersama punca
maklumat
Tentukan klasifikasi aset (kategori dan jenis
aset)
Daftar Aset mengikut kumpulan Harta Modal
(KEW.PA-2)/ Inventori (KEW.PA-3)
Kemaskini senarai daftar aset
(Mengikut tahun semasa)
Cetak dan kemaskini KEW.PA-7
(Senarai aset mengikut lokasi)
Simpan kad untuk tujuan
kemaskini
Pengesahan
Pegawai



Rekod
Pergerakan
Rekod
Penempatan
Rekod
Pemeriksaan
Rekod
Penyelenggaraan
Proses
Kehilangan
Proses
Pelupusan
K
a
w
a
l
a
n

d
a
n

P
e
m
a
n
t
a
u
a
n

Database
RUMUSAN
141
03-8884 9400/ 6834/
9214/ 6836/6838/6873
03-8884 6894 / 6800
Unit Pengurusan Aset Alih,
Bahagian Perolehan dan Pengurusan Aset
Kementerian Pelajaran Malaysia
Aras 5, Blok E2, Kompleks E
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
62604 Putrajaya

BAB A-D: mas.zainul@moe.gov.my
BAB E: hylmee.zain@moe.gov.my
BAB F: shazana.noorzakri@moe.gov.my
rizuani.arahman@moe.gov.my
PERTANYAAN
142
SEKIAN, TERIMA KASIH
http://www.moe.gov.my/bppa
143