Pak Nurdin, seorang wiraswasta, telah berhari-hari berdiskusi dengan istrinya bagimana caranya untuk
mengembangkan usahanya. Kesimpulan yang diperoleh dari diskusi dengan istrinya adalah kekurangan modal. Pak
Nurdin bermaksud mencari pinjaman ke bank, tetapi tidak mengetahui caranya. Akhirnya mereka memutuskan untuk
menghubungi BDS Murah Hati.
Pada Tanggal 20 Maret 2006 yang lalu, Pak Nurdin mendatangi BDS "Murah Hati" untuk mendapatkan bimbingan
dan pendampingan dalam pengembangan usaha yang dia lakukan yakni "pembuatan telur asin". Dari diskusi dengan
Pak Nurdin, KKMB dari BDS Murah Hati memperoleh Informasi dan data Sebagai berikut:
1
2
3
4
5
6
7
8
No
a
b
c
d
Komponen Biaya
Perizinan
Bangunan
Tanah
Kendaraan
Mobil Box
Pick Up
Sepeda Motor
e Alat produksi dan Pengemas
Timbangan
Wadah / Kotak Pemeraman
Panci Perebusan
Kompor Minyak
Ember/Baskom
Tampah
f Peralatan lainnya
Mesin Tik
Papan Nama
Cap Merek dan Kode Produksi
150,000
5,000
800
625
0.1
41
12
Satuan
Jumlah Fisik
m2
m2
1
150
200
unit
unit
unit
1
1
1
unit
unit
unit
unit
unit
unit
unit
unit
unit
Butir
Rp
Rp
%
hari
Bulan
Harga
per Satuan
Rp
2,500,000
250,000
20,000
Umur
Ekonomis
(tahun)
10
70,000,000
35,000,000
7,500,000
7
7
7
1
500
3
3
4
10
500,000
30,000
100,000
50,000
10,000
3,500
3
2
3
3
3
3
1
1
4
500,000
400,000
25,000
3
3
3
9 Penyusutan nilai investasi dianggap tetap setiap tahun . Pada akhir tahun ke 3 nilai sisa investasi
besarnya mencapai
Rp.
102,185,714
10 Bahan dan peralatan habis pakai yang dibutuhkan dalam melaksanakan usahanya dalam sebulan untuk
memproduksi 150.000 butir telur sebagai berikut :
Struktur biaya
Bahan Pengasin
a. Garam
b. Tanah liat
Bahan Pembantu
a. Minyak tanah
b. Sabun
c. Alas jerami
d. Bensin
Bahan Pengemasan
a. Pengemas plastik
b. Peti Kemas Kayu
Tenaga Kerja Langsung
a. Penyiapan Bahan
b. Pengasinan
c. Pencucian
d. Perebusan + pengemas
Biaya per
satuan
Rp
Satuan
Jumlah Fisik
kg
kg
1,500
4,500
liter
bungkus
Kg
liter
150
30
0
350
1,200
2,000
25
2,800
unit
Unit
6,250
500
150
15,000
Orang
Orang
Orang
Orang
2
2
4
2
300
250
250,000
250,000
250,000
400,000
11 Biaya tetap yang dibutuhkan untuk produksi seperti tenaga kerja, listrik, telpon, air,
perawatan kendaraan, ATK dlll. dalam sebulan sebesar Rp.
4,160,000
12,000,000.00
12 Selain itu dibutuhkan juga biaya pemasaran yang besarnya mencapai yang besarnya Rp.
(yang terdiri dari gaji 1 orang TK pemasaran sebesar Rp 750.000/bulan dan biaya lainnya)
13 Untuk operasional usaha cukup dengan modal kerja selama 1,5 bulan
14 Dari semua biaya yang diperlukan ia telah memilki sebesar Rp.
102,434,438
15 Jika ada Bank yang memberikan Pak Nurdin Kredit ia sangat berharap waktunya 3 tahun atau lebih dengan
bunga tidak melibihi 14 % per tahun
16 Semua informasi dan data yang disampaikan Pak Nurdin tidak tercatat karena ia belum tahu membuat Laporan
Keuangan.
17 Pank Nurdin sanggup membayar pajak dari keuntungan bersih sebesar 15 %
18 Tugas Anda adalah mendampingi Pak Nurdin dan mengevaluasi usaha telur asin layak atau tidak.
Untuk mempermudah mengevaluasi kelayakan lakukanlah langkah berikut :
- Susunlah asumsi penting yang terkait dengan usaha telur asin
- Buatlah semua hitungan untuk jangka waktu 1 tahun (bila diperlukan)
- Identifikasikan biaya-biaya yang dibutuhkan meliputi biaya investasi, biaya operasional (by tetap,
biaya variabel)
- Proyeksikan pendapatan yang diperoleh
- Proyeksikan angsuran pokok dan bunga terhadap pinjaman dari bank
- Proyeksikan Neraca usaha telur asin selama 3 tahun
- Proyeksikan Rugi laba usaha telur asin selama 3 tahun
- Buatlah analisis rasio keuangan dan terjemahkan artinya
- Proyeksikan Cash Flow selama 3 tahun
- Buatlah kriteria kelayakan investasi (NPV, IRR, Net B/C Ratio)
Asumsi
Periode proyek
Bulan kerja tahun
Output, Produksi dan Harga:
a. Produksi telur asin per bulan
b. Produksi telur asin per hari
c. Harga penjualan telur asin
d. Lama menunggu pendapatan
e. Kerusakan Bahan Baku dan Produk
4 Tenaga kerja :
a. Tetap
b. Produksi
c. Pemasaran
5 Penggunaan input dan harga:
a. Input telur itik 1 bulan
b. Harga pembelian telur itik
6 Suku Bunga per Tahun
7 Proporsi Modal :
a. Kredit
b. Modal Sendiri
8 Jangka waktu Kredit
9
10
Satuan
tahun
bulan
Nilai / Jumlah
3
12
butir
butir
Rp/butir
hari
Permil
orang
orang
orang
orang
150,000
5,000
800
41
0.1%
butir
Rp/butir
%
150,000
625
14%
%
%
tahun
.
.
70%
30%
3
0
10
1
Biaya Investasi
No
Komponen Biaya
1
2
3
4
Perizinan
Bangunan
Tanah
Kendaraan
a. Mobil Box
b. Pick Up
c. Sepeda Motor
5 Alat produksi dan Pengemas
a.Timbangan
b. Wadah / Kotak Pemeraman
c. Panci Perebusan
d. Kompor Minyak
e. Ember/Baskom
f. Tampah
6 Peralatan lainnya
c. Mesin Tik
d. Papan Nama
e. Cap Merek dan Kode Produksi
Jumlah
Sumber dana investasi dari *) :
a. Kredit
b. Dana sendiri
m2
2
m
1
150
200
Harga
per Satuan
Rp
2,500,000
250,000
20,000
unit
unit
unit
1
1
1
70,000,000
35,000,000
7,500,000
unit
unit
unit
unit
unit
unit
1
500
3
3
4
10
500,000
30,000
100,000
50,000
10,000
3,500
unit
unit
unit
1
1
4
500,000
400,000
25,000
SATUA Jumlah
N
Fisik
Share Dana
70%
30%
Jumlah
Umur
Biaya
Ekonomis
Rp
(tahun)
2,500,000
37,500,000
10
4,000,000
0
70,000,000
7
35,000,000
7
7,500,000
7
0
500,000
3
15,000,000
2
300,000
3
150,000
3
40,000
3
35,000
3
0
500,000
3
400,000
3
100,000
3
173,525,000
Jumlah Nominal
121,467,500
52,057,500
Nilai
Penyusutan
Rp
Nilai
Sisa Proyek
Rp
3,750,000
26,250,000
4,000,000
10,000,000
5,000,000
1,071,429
40,000,000
20,000,000
4,285,714
166,667
7,500,000
100,000
50,000
13,333
11,667
7,500,000
100,000
50,000
166,667
133,333
33,333
27,996,429 102,185,714
a. Biaya Variabel
(untuk memproduksi 150.000 butir telur asin per bulan)
Satuan
Jumlah
Fisik
Biaya per
satuan
Rp
butir
150,000
625
93,750,000
Bahan Pengasin
a. Garam
b. Tanah liat
kg
kg
1,500
4,500
300
250
450,000
1,125,000
Bahan Pembantu
a. Minyak tanah
b. Sabun
c. Alas jerami
d. Bensin
liter
bungkus
Kg
liter
150
30
250
350
1,200
2,000
25
2,800
180,000
60,000
6,250
980,000
unit
Unit
6,250
500
150
15,000
937,500
7,500,000
No
1
Struktur biaya
Bahan baku
Telur Itik
Bahan Pengemasan
a. Pengemas plastik
b. Peti Kemas Kayu
Tenaga Kerja Langsung
a. Penyiapan Bahan
b. Pengasinan
c. Pencucian
d. Perebusan + pengemas
Orang
Orang
Orang
Orang
2
2
4
2
250,000
250,000
250,000
400,000
Jumlah biaya
1 bulan
Rp
500,000
500,000
1,000,000
800,000
107,788,750
b. Biaya Tetap
No
1
Uraian
Jumlah
Unit
Biaya Per
Unit
Total Biaya
Bulan
Tenaga Kerja
a. Manajer
b. Supir
c. Administrasi
Minyak Tanah
Air
Listrik
Telepon
Bongkar Muat
ATK
Biaya lain-lain
Iuran
10
Perawatan Kendaraan
TOTAL
4,160,000
2. BIAYA PEMASARAN
No
Struktur Biaya
1 Tenaga Kerja
2 Biaya Lain-lain
Jml
Satuan
Fisik
1 Org
750,000
Jumlah biaya
1 tahun
Rp
1,125,000,000
5,400,000
13,500,000
2,160,000
720,000
75,000
11,760,000
11,250,000
90,000,000
6,000,000
6,000,000
12,000,000
9,600,000
1,293,465,000
Total Biaya
Tahun
49,920,000
1,343,385,000
9,000,000
1,352,385,000
n adalah sama dengan biaya operasional dan over head cost untuk
a (kecuali biaya overhead panci, kompor minyak dan peti kemas yang
karena pendapatan dari penjualan produk baru diterima setelah 30 hari.
Produk
Telur asin
TOTAL
VOLUME
148,500
UNIT
butir
PENJUALAN
1 BULAN
800 118,800,000
118,800,000
HARGA JUAL
PENJULAN
1
TAHUN
1,425,600,000
1,425,600,000
Kredit
12 bulan
Angsuran
Tetap
Bunga
Total
121,467,500
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
40,489,167
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
40,489,167
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
3,374,097
40,489,167
1,417,121
1,377,756
1,338,392
1,299,027
1,259,663
1,220,298
1,180,934
1,141,570
1,102,205
1,062,841
1,023,476
984,112
14,407,395
944,747
905,383
866,018
826,654
787,289
747,925
708,560
669,196
629,831
590,467
551,103
511,738
8,738,912
472,374
433,009
393,645
354,280
314,916
275,551
236,187
196,822
157,458
118,093
78,729
39,364
3,070,428
4,791,218
4,751,854
4,712,489
4,673,125
4,633,760
4,594,396
4,555,031
4,515,667
4,476,302
4,436,938
4,397,573
4,358,209
54,896,562
4,318,844
4,279,480
4,240,116
4,200,751
4,161,387
4,122,022
4,082,658
4,043,293
4,003,929
3,964,564
3,925,200
3,885,835
49,228,078
3,846,471
3,807,106
3,767,742
3,728,377
3,689,013
3,649,648
3,610,284
3,570,920
3,531,555
3,492,191
3,452,826
3,413,462
43,559,595
Saldo Awal
Saldo Akhir
121,467,500
121,467,500
118,093,403
114,719,306
111,345,208
107,971,111
104,597,014
101,222,917
97,848,819
94,474,722
91,100,625
87,726,528
84,352,431
121,467,500
118,093,403
114,719,306
111,345,208
107,971,111
104,597,014
101,222,917
97,848,819
94,474,722
91,100,625
87,726,528
84,352,431
80,978,333
80,978,333
77,604,236
74,230,139
70,856,042
67,481,944
64,107,847
60,733,750
57,359,653
53,985,556
50,611,458
47,237,361
43,863,264
77,604,236
74,230,139
70,856,042
67,481,944
64,107,847
60,733,750
57,359,653
53,985,556
50,611,458
47,237,361
43,863,264
40,489,167
40,489,167
37,115,069
33,740,972
30,366,875
26,992,778
23,618,681
20,244,583
16,870,486
13,496,389
10,122,292
6,748,194
3,374,097
37,115,069
33,740,972
30,366,875
26,992,778
23,618,681
20,244,583
16,870,486
13,496,389
10,122,292
6,748,194
3,374,097
(0)
Tahun
1
2
3
12 bulan
Kredit
Angsuran
Tetap
Bunga
Total
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
39,444,563
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
39,444,563
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
3,287,047
39,444,563
1,380,560
1,342,211
1,303,862
1,265,513
1,227,164
1,188,815
1,150,466
1,112,118
1,073,769
1,035,420
997,071
958,722
14,035,690
920,373
882,024
843,675
805,326
766,978
728,629
690,280
651,931
613,582
575,233
536,884
498,535
8,513,451
460,187
421,838
383,489
345,140
306,791
268,442
230,093
191,744
153,396
115,047
76,698
38,349
2,991,213
4,667,607
4,629,258
4,590,909
4,552,560
4,514,211
4,475,862
4,437,513
4,399,164
4,360,816
4,322,467
4,284,118
4,245,769
53,480,253
4,207,420
4,169,071
4,130,722
4,092,373
4,054,024
4,015,676
3,977,327
3,938,978
3,900,629
3,862,280
3,823,931
3,785,582
47,958,014
3,747,233
3,708,885
3,670,536
3,632,187
3,593,838
3,555,489
3,517,140
3,478,791
3,440,442
3,402,094
3,363,745
3,325,396
42,435,775
Angsuran
Bunga
Total
Angsuran
118,333,688
Angsuran
Pokok
79,933,729
79,933,729
79,933,729
28,443,085
17,252,363
6,061,641
Saldo Awal
239,801,188
108,376,815 239,801,188
97,186,093 159,867,459
85,995,370
79,933,729
Saldo Awal
Saldo Akhir
118,333,688
118,333,688
115,046,641
111,759,594
108,472,547
105,185,500
101,898,454
98,611,407
95,324,360
92,037,313
88,750,266
85,463,219
82,176,172
118,333,688
115,046,641
111,759,594
108,472,547
105,185,500
101,898,454
98,611,407
95,324,360
92,037,313
88,750,266
85,463,219
82,176,172
78,889,125
78,889,125
75,602,078
72,315,032
69,027,985
65,740,938
62,453,891
59,166,844
55,879,797
52,592,750
49,305,703
46,018,656
42,731,610
75,602,078
72,315,032
69,027,985
65,740,938
62,453,891
59,166,844
55,879,797
52,592,750
49,305,703
46,018,656
42,731,610
39,444,563
39,444,563
36,157,516
32,870,469
29,583,422
26,296,375
23,009,328
19,722,281
16,435,234
13,148,188
9,861,141
6,574,094
3,287,047
36,157,516
32,870,469
29,583,422
26,296,375
23,009,328
19,722,281
16,435,234
13,148,188
9,861,141
6,574,094
3,287,047
(0)
Saldo Akhir
239,801,188
159,867,459
79,933,729
0
Tahun
2
Penerimaan
Total Penerimaan
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
Pengeluaran
i. Biaya Variabel
ii. Biaya Tetap
iii. Depresiasi
iv. Angsuran Bunga
v. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Pengeluaran
1,293,465,000
49,920,000
27,996,429
28,443,085
9,000,000
1,408,824,514
1,293,465,000
49,920,000
27,996,429
17,252,363
9,000,000
1,397,633,792
1,293,465,000
49,920,000
27,996,429
6,061,641
9,000,000
1,386,443,070
No
A
C
F
G
H
I
Uraian
Rupiah
Butir
16,775,486
2,516,323
14,259,163
1.00%
1,147,509,161
1,434,386
27,966,208
4,194,931
23,771,277
1.67%
1,026,772,843
1,283,466
39,156,930
5,873,540
33,283,391
2.33%
906,036,525
1,132,546
C
D
E
F
Tahun
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
173,525,000
-
1,594,648,126
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
102,185,714
1,527,785,714
1,527,785,714
173,525,000
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
1,463,278,138
1,354,901,323
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
1,453,766,024
1,356,579,931
15,000,000
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
1,459,253,910
1,373,258,540
173,525,000
173,525,000
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
Rp
45,901,527
27.13%
1.26
2.6 tahun
30.7 bulan
131,369,988
70,698,677
0.8772
62,016,383
(111,508,617)
(28,166,024)
69,020,069
0.7695
53,108,702
(58,399,915)
68,531,804
154,527,175
0.6750
104,301,441
45,901,527
Tahun Ke . . .
URAIAN
AKTIVA LANCAR
1. Kas
2. Bank
3. Piutang
4. Persediaan
Jumlah Aktiva lancar
AKTIVA TETAP
1. Kendaraan, mesin & peralatan
2. Akumulasi Penyusutan
Jumlah Aktiva tetap
JUMLAH AKTIVA
HUTANG
1. Hutang dagang
2. Bank
Jumlah Hutang
MODAL
1. Modal sendiri
2. Laba ditahan
Jumlah Modal
JUMLAH PASIVA
52,057,500
118,333,688
0
0
170,391,188
0
128,399,242
55,028,246
183,427,488
0
108,683,025
55,028,246
163,711,271
0
128,399,242
55,028,246
183,427,488
121,467,500
0
121,467,500
121,467,500
27,996,429
93,471,071
121,467,500
55,992,857
65,474,643
121,467,500
83,989,286
37,478,214
291,858,688
276,898,559
229,185,914
220,905,702
239,801,188
239,801,188
159,867,459
159,867,459
79,933,729
79,933,729
0
0
52,057,500
0
102,771,938
14,259,163
102,771,938
38,030,440
102,771,938
71,313,831
52,057,500
117,031,101
140,802,378
174,085,768
291,858,688
276,898,559
220,736,107
174,085,768
RASIO KEUANGAN
URAIAN
Rasio Likuiditas
- Current Ratio
71.1
114.7
204.8
NA
82.2
460.6
57.7
136.6
34.9
56.8
0.0
0.0
1.0
8.2
27.4
1.7
13.7
20.3
2.3
19.2
23.6
Rasio Profitabilitas
- Net Profit Margin
- Return on Investment
- Return on Equty
C
D
E
F
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
Arus Bersih (NCF)
CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR
Discount Factor (14%)
Present Value
CUMMULATIVE
ANALISIS KELAYAKAN USAHA
NPV (14%)
IRR
Net B/C
PBP
Tahun
0
1
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
173,525,000
-
1,594,648,126
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
102,185,714
1,527,785,714
1,527,785,714
173,525,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
169,813,138
61,436,323
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
160,301,024
63,114,931
15,000,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
165,788,910
79,793,540
1,424,834,988
1,364,163,677
0.8772
1,196,634,804
1,023,109,804
1,265,298,976
1,362,485,069
0.7695
1,048,388,018
2,071,497,823
1,361,996,804
1,447,992,175
0.6750
977,353,474
3,048,851,297
173,525,000
173,525,000
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
#############
785.47%
18.57
(0.12) tahun
C
D
E
F
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
Arus Bersih (NCF)
CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR
Discount Factor (14%)
Present Value
CUMMULATIVE
ANALISIS KELAYAKAN USAHA
NPV (14%)
IRR
Net B/C
PBP
Tahun
0
1
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
173,525,000
-
1,594,648,126
1,425,600,000
1,425,600,000
1,425,600,000
102,185,714
1,527,785,714
1,527,785,714
173,525,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
169,813,138
61,436,323
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
160,301,024
63,114,931
15,000,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
165,788,910
79,793,540
1,424,834,988
1,364,163,677
0.8772
1,196,634,804
1,023,109,804
1,265,298,976
1,362,485,069
0.7695
1,048,388,018
2,071,497,823
1,361,996,804
1,447,992,175
0.6750
977,353,474
3,048,851,297
173,525,000
173,525,000
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
#############
785.47%
18.57
(0.12) tahun
-1.4
C
D
E
F
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
Arus Bersih (NCF)
CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR
Discount Factor (14%)
Present Value
CUMMULATIVE
ANALISIS KELAYAKAN USAHA
NPV (14%)
IRR
Net B/C
PBP
Tahun
0
2
-
3
-
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
169,048,126
-
173,525,000
173,525,000
173,525,000
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
1,463,278,138
1,354,901,323
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
1,453,766,024
1,356,579,931
15,000,000
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
1,459,253,910
1,373,258,540
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
(1,294,230,012)
(1,354,901,323)
0.8772
(1,188,509,932)
(1,362,034,932)
(1,453,766,024)
(1,356,579,931)
0.7695
(1,043,844,207)
(2,405,879,139)
(1,357,068,196)
(1,271,072,825)
0.6750
(857,937,952)
(3,263,817,091)
#############
#NUM!
(17.81)
(0.80) tahun
-9.7
102,185,714
102,185,714
102,185,714
173,525,000
-
C
D
E
F
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
Arus Bersih (NCF)
CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR
Discount Factor (14%)
Present Value
CUMMULATIVE
ANALISIS KELAYAKAN USAHA
NPV (14%)
IRR
Net B/C
PBP
Tahun
0
2
-
3
-
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
169,048,126
-
173,525,000
173,525,000
173,525,000
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
1,463,278,138
1,354,901,323
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
1,453,766,024
1,356,579,931
15,000,000
1,293,465,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
1,459,253,910
1,373,258,540
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
(1,294,230,012)
(1,354,901,323)
0.8772
(1,188,509,932)
(1,362,034,932)
(1,453,766,024)
(1,356,579,931)
0.7695
(1,043,844,207)
(2,405,879,139)
(1,357,068,196)
(1,271,072,825)
0.6750
(857,937,952)
(3,263,817,091)
#############
#NUM!
(17.81)
(0.80) tahun
-9.7
102,185,714
102,185,714
102,185,714
173,525,000
-
C
D
E
F
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
Arus Bersih (NCF)
CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR
Discount Factor (14%)
Present Value
CUMMULATIVE
ANALISIS KELAYAKAN USAHA
NPV (14%)
IRR
Net B/C
PBP
Tahun
0
2
-
3
-
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
169,048,126
-
173,525,000
173,525,000
173,525,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
169,813,138
61,436,323
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
160,301,024
63,114,931
15,000,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
165,788,910
79,793,540
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
(765,012)
(61,436,323)
0.8772
(53,891,511)
(227,416,511)
(160,301,024)
(63,114,931)
0.7695
(48,564,890)
(275,981,401)
(63,603,196)
22,392,175
0.6750
15,114,080
(260,867,321)
Rp (260,867,321)
-74.95%
(0.50)
20.26 tahun
243.1
102,185,714
102,185,714
102,185,714
173,525,000
-
C
D
E
F
Uraian
Arus Masuk
1. Total Penjualan
2. Kredit
a. Investasi
b. Modal Kerja
3. Modal Sendiri
a. Investasi
b. Modal Kerja
4. Nilai Sisa Proyek
Total Arus Masuk
Arus Masuk unt Menghitung IRR
Arus Keluar
1. Biaya Investasi
2. Biaya Variabel
3. Biaya Tetap
4. Angsuran Pokok
5. Angsuran Bunga
6. Pajak
7. Biaya Pemasaran/Distribusi
Total Arus Keluar
Arus Keluar unt Menghitung IRR
Arus Bersih (NCF)
CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR
Discount Factor (14%)
Present Value
CUMMULATIVE
ANALISIS KELAYAKAN USAHA
NPV (14%)
IRR
Net B/C
PBP
Tahun
0
2
-
3
-
121,467,500
118,333,688
52,057,500
50,714,438
169,048,126
-
173,525,000
173,525,000
173,525,000
49,920,000
79,933,729
28,443,085
2,516,323
9,000,000
169,813,138
61,436,323
49,920,000
79,933,729
17,252,363
4,194,931
9,000,000
160,301,024
63,114,931
15,000,000
49,920,000
79,933,729
6,061,641
5,873,540
9,000,000
165,788,910
79,793,540
(173,525,000)
1.0000
(173,525,000)
(173,525,000)
(765,012)
(61,436,323)
0.8772
(53,891,511)
(227,416,511)
(160,301,024)
(63,114,931)
0.7695
(48,564,890)
(275,981,401)
(63,603,196)
22,392,175
0.6750
15,114,080
(260,867,321)
Rp (260,867,321)
-74.95%
(0.50)
20.26 tahun
243.1
102,185,714
102,185,714
102,185,714
173,525,000
-
1
(1+r)
r = suku bunga
n
n = 1, 2 n (tahun)
r = 14%
(konstan)1.0000
Parameter Thn 0 Thn 1 Thn 2 Thn 3 Thn 4 Thn 5 Thn 6 Thn 7 Thn 8 Thn 9 Thn 10
n
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
r
14%
14% 14% 14% 0.14
0.14
0
0
14% 14% 14%
1+r
1.14
1.14
1.14
1.14
1.14
1.14
1
1
1.14
1.14
1.14
(1+r)n
DF *)
1/(1+r)n
1.00
1.14
1.30
1.48
1.69
1.93
2.19
2.50
2.85
3.25
3.71
1.0000 0.8772 0.7695 0.6750 0.5921 0.5194 0.4556 0.3996 0.3506 0.3075 0.2697
Keterangan :*) Nilai DF akan berubah jika r thn 1, 2 .. n diganti sesuai dengan nilai r yang diinginkan/dicari
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
21
21
22
22
23
23
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
14%
1.14
4.23
10.58
12.06
13.74
15.67
17.86
20.36
0.0829
0.0728
0.0638
0.0560
0.0491
g diinginkan/dicari
4.82
5.49
6.26
7.14
8.14
9.28
24
24
25
25
14%
1.14
14%
1.14
23.21
26.46
0.0431
0.0378