Anda di halaman 1dari 12

02/04/2013

PERTEMUAN KE-6

 PROSES PENGENALAN atau KESADARAN akan sifat-sifat


benda atau komoditi karena indera mendapat rangsangan
 PROSES FISIOLOGIK dan REAKSI PSIKOLOGIK (mental)

 BENDA
 INDERA
 PUSAT SYARAF (otak)
2

1
02/04/2013

Alat tubuh untuk mengadakan reaksi mental


(sensation, penginderaan) jika mendapat rangsangan
(stimulus)

PENGLIHATAN
PENGLIHATAN PENDENGARAN

PENCIUMAN PENCICIPAN
/ PEMBAUAN

 PERABAAN (JARI, MULUT)

 Suatu benda dapat mengeluarkan macam-macam


rangsangan pada waktu bersamaan

 Rangsangan yang sampai pada receptor (susunan sel yang


menerima rangsangan) bisa bermacam-macam ; tetapi
hanya satu jenis yang diterima oleh satu indera 3

 RANGSANGAN MEKANIS
(Tusukan, pijitan, gesekan, tekanan, pukulan dsb)
 keras, lembek, renyah

 RANGSANGAN FISIK
FISIK (suhu,sinar)
 dingin, panas, putih, mengkilat, buram dll

 RANGSANGAN KIMIAWI (H2S,NaCL, NH4 dll)


 bau, asam, pahit, pedas, manis, asin dll.
4

2
02/04/2013

RANGSANGAN

RESEPTOR (SEL PEKA KHUSUS)

REAKSI BIOKIMIA
BIOKIMIA
ENERGI KIMIA
DALAM SEL SYARAF
KESAN
ENERGI LISTRIK (IMPULS) PSIKOLOGIS
MELALUI URAT SYARAF

SYARAF PUSAT / OTAK : KESADARAN

(INTERPRETASI PSIKOLOGIS) 5
SIKAP

KEGIATAN PROSES LOKASI


FISIK Penerimaan Rangsangan INDERA

FISIOLOGIK Reaksi Biokimia RESEPTO


RESEPTOR
TOR
Pembentukan impuls SYARAF
Perubahan muatan listrik SYARAF
Penghantaran impuls

PSIKOLOGIK Interpretasi OTAK BESAR


Impuls OTAK BESAR
Kesadaran OTAK BESAR
Kesan dan Sikap OTAK BESAR
Merupakan suatu kesatuan proses, salah satu tak berjalan maka proses
penginderaan tak akan terjadi
6
Syaraf yang berperan dalam penginderaan : syaraf sensorik

3
02/04/2013

SKEMA PROSES PENGINDERAAN

 SYARAF PENGLIHATAN : SYARAF OPTICUS

 SYARAF PEMBAUAN : SYARAF ALFECTORIUS

 SYARAF PENCICIPAN : SYARAF RASIOLIS


SYARAF GLASS APOENGIS

 SYARAF : SYARAF ALGETERIUS


PENDENGARAN

 SYARAF PERABAAN : KULIT, GIGI, HIDUNG,


PELUPUK MATA, BIBIR
 SYARAF REGEMINALIS

Kesan 1
Kesan 2
Kesan 3
dan seterusnya 8
RANGSANGAN

4
02/04/2013

RANGSANGAN KESAN
SINAR MERAH
MENGKILAT
TOMAT HALUS
MATANG
MANIS
SEBALIKNYA dll

1 KESAN

KERUPUK
GETAS
KERIPIK RENYAH
GENDAR
KUKU MACAN

ASIN

MANIS

ASAM ? TASTE (CICIPI)

PAHIT

10

5
02/04/2013

Enak
Echo
?
Suhu Ada berapa
cicip komponen yang
lembek menentukan (kesan)
bau

KESAN TRIGEMINAL
(SYARAF TRIGEMINUS MENERIMA
RANGSANGAN DARI DAERAH MATA, KEPALA,
KELOPAK MATA, HIDUNG DAN GIGI) 11

KESADARAN ATAU KESAN TERHADAP BENDA YANG


MENIMBULKAN RANGSANGAN

KESADARAN /KESAN MENIMBULKAN SIKAP

SUKA
TIDAK SUKA
MENGINGINKAN
MEMBENCI
dll

PENILAIAN SUBJEKTIF 12

6
02/04/2013

SESUATU YANG DAPAT SECARA POTENSI MEMBERIKAN


REAKSI (RANGSANGAN) TERHADAP INDERA

Misal : RANGSANGAN KESADARAN

SINAR/GELOMBANG WARNA PUTIH


ELEKTROMAGNETIK
H2S BAU
NaCL ASIN

MERUPAKAN FENOMENA FISIK (MEMPUNYAI SATUAN


FISIK UNTUK MENGUKURNYA)

INTENSITAS SINAR,
DERAJAT CELCIUS, CENTIPOISE, dll
13

TANGGAPAN / KESAN
 MERUPAKAN FENOMENA PSIKOLOGIS
1. JENIS KESAN
2. INTENSITAS KESAN
MEMPUNYAI DIMENSI PSIKOLOGIS 3. LUAS DAERAH KESAN
4. LAMA KESAN
5. KESAN HEDONIK

Dari satu benda perangsang  beberapa jenis kesan


Contoh : sebutkan jenis kesan yang diperoleh bila saudara
mendapatkan benda/stimalus berupa
GARAM ?
TOMAT ?
KERUPUK ? 14
DODOL ?

7
02/04/2013

MENGGAMBARKAN RINGAN / BERATNYA KESAN


Misal : sayur sop  terlalu asin, hambar, cukup

Larutan garam 30%


~ Larutan 0.05%
Air 50oC
~ 20oC

KESAN SAMA
INTENSITAS BERBEDA

 MENYATAKAN KESADARAN AKAN LUAS DAERAH YANG


TERKENA RANGSANGAN
 MENGGAMBARKAN PENYEBARAN YANG DIKENAKAN PADA
INDERA KITA
 BISA MELIHAT AREAL LUAS / SEMPITNYA KESAN
15
Contoh : Sebutir kristal garam vs larutan garam

 LAMANYA TANGGAPAN ITU BISA DIRASAKAN OLEH YANG


MENDAPAT RANGSANGAN
 LAMA KESAN BERBEDA-
BERBEDA-BEDA TERGANTUNG PADA JENIS
RANGSANGAN
 KESAN DAPAT TERTINGGAL LAMA DIRASAKAN OLEH INDERA
TETAPI JUGA BISA SEBENTAR
Misal : Rasa Pahit ~ Rasa Manis
(lama) (sebentar)
 LAMA KESAN TIDAK MENGGAMBARKAN LAMA RANGSANGAN
Rangsangan pendek  Kesan pendek

Rangsangan pendek  Kesan panjang


Rangsangan panjang  Kesan pendek
 KESAN YANG MASIH LAMA BISA DIRASAKAN (KESAN
KEMUDIAN) AFTER TASTE 16

8
02/04/2013

 MELIPUTI TANGGAPAN PRIBADI YANG MENYANGKUT


KESAN SENANG ATAU TIDAK SENANG TERHADAP
RANGSANGAN TERTENTU

Misal : Tanggapan asin


Kita dapat merasakan asin tanpa menyatakan senang /
tidak senang
Bila telah bisa menyatakan senang atau tidak senang
 KESAN HEDONIK

LAMA KESAN  DAPAT DIUKUR DALAM SATUAN WAKTU


DIMENSI LAIN  HANYA DAPAT DIUKUR SECARA PSIKOLOGIS

HUBUNGAN KESAN DAN RANGSANGAN


17
 HUBUNGAN PSIKO - FISIK

 DIHASILKAN DARI KEMAMPUAN FISIO PSIKOLOGIS MANUSIA


1. KEMAMPUAN MENDETEKSI (DETECTION
DETECTION)
(DETECTION)
2. KEMAMPUAN MENGENAL (RECOGNITION
RECOGNITION)
(RECOGNITION)
3. KEMAMPUAN MEMBEDAKAN (DISCRIMINATION
DISCRIMINATION)
(DISCRIMINATION)
4. KEMAMPUAN MEMBANDINGKAN (SCALLING
SCALLING)
(SCALLING)
5. KEMAMPUAN HEDONIK (HEDONIC
HEDONIC)
(HEDONIC)
(MENYATAKAN SUKA ATAU TIDAK SUKA)

Contoh : Benda sama  Rangsangan beda


Rasa asin  Orang I : Asin sekali
II : Cukup asin
III : Tidak terasa asin

 KEMAMPUAN FISIO PSIKOLOGIS SETIAP ORANG BERBEDA


18

9
02/04/2013

KEMAMPUAN UNTUK MENYADARI ADANYA


SUATU RANGSANGAN

1. UNTUK MENGUKUR AMBANG MUTLAK (ABSOLUT


(ABSOLUT
THRESHOLD)
THRESHOLD)
2. UNTUK MENDETEKSI ADANYA PENYIMPANGAN MUTU
ORGANOLEPTIK DARI SUATU KOMODITAS (MENYADARI
ADA BEDA)
19

SUDAH MAMPU MENGENAL / MENYADARI ADANYA


KESAN SPESIFIK YANG BERASAL DARI SUATU
JENIS RANGSANGAN

1. Untuk mengukur ambang pengenalan (recognition threshold)


(recognition threshold)

2. Untuk mengetahui adanya toleransi terhadap zat aditif yang


ditambahkan pada suatu bahan

20

10
02/04/2013

KEMAMPUAN UNTUK MENYATAKAN PERBEDAAN


JENIS ATAU INTENSITAS KESAN-
KESAN-KESAN BERBEDA
ATAU TIDAK SAMA TERHADAP SUATU SIFAT
INDERAWI ANTARA 2 (DUA) CONTOH YANG
DISAJIKAN BERSAMAAN

1. Untuk mengukur ambang pembedaan agar suatu produk tetap


sama kualitasnya dari waktu ke waktu

2. Untuk perbaikan produk


21

LEBIH TINGGI TINGKATNYA DARIPADA KEMAMPUAN MEMBEDAKAN

DISINI PANELIS TIDAK HANYA MAMPU MEMBEDAKAN DUA CONTOH,


TAPI JUGA MAMPU MENGENALI BAHWA SIFAT ORGANOLEPTIK
PRODUK / CONTOH YANG SATU LEBIH DARIPADA YANG LAINNYA

1. UNTUK MENGUKUR TINGKAT MUTU SUATU


KOMODITAS / PRODUK

2. UNTUK MENILAI PENGEMBANGAN PRODUK

22

11
02/04/2013

KEMAMPUAN UNTUK MENYATAKAN SIKAP SENANG ATAU TIDAK


SENANG TERHADAP SIKAP ORGANOLEPTIK SUATU KOMODITAS /
PRODUK

1. UNTUK MENGUKUR / MENGETAHUI APAKAH SUATU


PRODUK DITERIMA ATAU TIDAK

2. UNTUK MENILAI APAKAH SUATU PRODUK


MEMPUNYAI DAYA TERIMA UNTUK DIPASARKAN /
DISEBARLUASKAN

23

12

Anda mungkin juga menyukai