ISU-ISU DALAM PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK

KPI 6024

TUGASAN (KUMPULAN)

TUGASAN 1: “ULASAN 2 JURNAL”

DISEDIAKAN OLEH:
NUR FADILLAH M20162002509
AFDHAL M20162002507

PENSYARAH: DR. ABDUL HALIM BIN MASNAN

FAKULTI PENDIDIKAN DAN PEMBANGUNAN MANUSIA

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS
 FENOMENA KES BURUH KANAK-KANAK (CHILD LABOUR)

DI MALAYSIA

PENGENALAN

Pekerja kanak-kanak bukan sahaja ditemui dalam sektor pertanian dan kerja keluarga, tetapi
juga ditemui di sektor perindustrian dan perdagangan. Kanak-kanak ini terlibat dalam pekerjaan
berbayar untuk menolong diri mereka dan keluarga mereka untuk terus hidup, tetapi dalam
proses itu mereka mendedahkan diri kepada keadaan yang eksploitatif dan berbahaya.

Dalam banyak kes, kanak-kanak tidak boleh keluar dari sekolah dengan tindakan
pilihan. Kemiskinan, selain sebab lain, telah menyebabkan ramai kanak-kanak bekerja. Dalam
keadaan kerja sedemikian adalah satu keperluan, namun ia juga tidak menyedari pendidikan
mereka.

DEFINISI

Pada tahun 1992 Organisasi Buruh Internasional atau International Labour Organization’s
(ILO) menciptakan Program Internasional untuk Penghapusan Pekerja Anak atau International
Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC), tujuan daripada dibentuknya program
ini untuk meningkatkan respon terhadap penghapusan pekerja anak secara efektif.

Definisi daripada buruh anak atau pekerja anak menurut ILO-IPEC dalam kajian
Rahimah Abdul Aziz dan Suriati Iskandar (2013), menyatakan bahawa situasi kerja dimana
anak-anak dipaksa untuk bekerja secara teratur untuk mencari nafkah bagi diri mereka dan
keluarga mereka, dan akibatnya tidak menguntungkan atau kurangbaik dari segi pendidikan dan
sosial. Kanak-kanak dipaksa menjalankan aktiviti yang biasanya dianggap sebagai
tanggungjawab dewasa. Pekerjaan tersebut boleh merugikan kanak-kanak dengan cara
mengeksploitasi mereka melalui fizikal, mental, moral atau dengan menghalang kanak-kanak
dalam mengakses kepada pendidikan. Oleh itu, secara sederhananya definisi daripada buruh
anak atau pekerja anak adalah pekerjaan yang menjadikan anak tidak bersekolah.

FENOMENA PENGLIBATAN KANAK-KANAK YANG BEKERJA DIBAWAH UMUR

Fenomena mengenai kes kanak-kanak yang bekerja dibawah umur amat memperihatinkan
dimana dari pelbagai belahan dunia terdapat beberapa kes kanak-kanak yang bekerja dibawah
umur mereka. Kes kanak-kanak bekerja ini mencapai jumlah yang amat luar biasa iaitu sejumlah
246 juta pekerja kanak-kanak berumur 5 dan 17 terlibat dalam buruh kanak-kanak, di mana 171
juta terlibat dalam kerja-kerja yang secara alamiah berbahaya kepada keselamatan, kesihatan
fizikal atau mental mereka, dan pembangunan moral. Selain itu, terdapat kira-kira 8.4 juta
kanak-kanak yang terlibat dalam bentuk pekerja kanak-kanak yang 'tidak bersyarat' yang
terburuk, termasuk pekerja paksa dan terikat, penggunaan kanak-kanak dalam konflik
bersenjata, pemerdagangan kanak-kanak dan eksploitasi seksual komersial (ILO (2000) dalam
kajian Rahimah Abdul Aziz & Suriati Iskandar, 2013).

Terdapat beberapa kes terdahulu berkaitan dengan buruh kanak-kanak di Malaysia. Pada
tahun 1989 Burra telah menjalankan kajiannya di Semenanjung Malaysia menjelaskan
terdapatnya penggunaan tenaga buruh kanak-kanak hampir dalam setiap sektor ekonomi
Malaysia, terdapat kira-kira 43,000 kanak-kanak berusia 10 hingga 14 tahun telah mula bekerja
yang mana pada masa itu Malaysia belum mempunyai sebarang undang-undang berkaitan buruh
kanak-kanak (Norhuda Salleh & Dzurizah Ibrahim, 2015).

Fenomena buruh kanak-kanak atau pekerja kanak-kanak juga ditemukan di Sabah, yang
merupakan salah satu negeri daripada negara Malaysia. Berdasarkan hasil daripada pengamatan
ditemukan bahawa kes pekerjaan yang dilakukan oleh kanak-kanak meliputi (1) anak bekerja
di restoran, membawa barang, bekerja sebagai pembantu jualan di kedai runcit, menjual beg
plastik di luar pasar basah; (2) Gadis-gadis bekerja di restoran dan tempat makan atau dalam
perkhidmatan jualan dan kanak-kanak lelaki lebih suka pekerjaan yang lebih fizikal; (3)
kebanyakan kanak-kanak yang lebih tua, mereka yang berumur 15 tahun ke atas terlibat dalam
pekerjaan yang lebih fizikal berbanding dengan anak-anak yang lebih muda (Rahimah Abdul
Aziz & Suriati Iskandar, 2013)

Beberapa contoh kes buruh anak atau pekerja anak yang berlaku dibeberapa negara
sebagaimana ditunjukkan pada gambar dalam jadual dibawah ini:

Kakitangan JKM Batang Padang menahan

seorang kanak-kanak berusia 12 tahun yang
bekerja tanpa pengawasan orang dewasa.

Sumber gambar daripada:

http://www.sinarharian.com.my/edisi/perak/tindak
an-jika-izin-anak-bekerja-1.443110)

Perah keringat kanak-kanak:

Anita impikan kehidupan lebih baik untuk
keluarganya

Sumber gambar daripada:

https://www.hmetro.com.my/node/138950

Perah keringat kanak-kanak:

Kanak-kanak terpaksa membanting
tulang yang masih kecil untuk
membantu keluarga

Sumber gambar daripada:

https://www.hmetro.com.my/node/138950
 Dalam kajian Norhuda Salleh dan Dzurizah Ibrahim (2015) juga menjelaskan bahawa
secara keseluruhannya, buruh kanak-kanak di Sabah adalah dalam bilangan yang besar dan ia
merupakan satu masalah yang besar jika tidak dibendung dari sekarang. Hidup kanak-kanak ini
akan terbiar dan mereka tidak dapat mengecapi hidup seperti kanak-kanak lain seusia mereka
yang sedang menuntut ilmu dan mendapat jagaan penuh daripada ahli keluarga mereka.
Realitinya, mereka terpaksa hidup untuk mencari pendapatan di usia mereka yang masih muda.
Pelbagai jenis pekerjaan yang mereka lakukan akan mendatangkan pelbagai kesan kepada diri,
masyarakat dan alam sekeliling mereka secara sedar ataupun tidak. Hal ini berlaku dan
berleluasa disebabkan banyak faktor pendorong untuk buruh kanak-kanak ini bekerja mencari
pendapatan.

JENIS ATAU KLASIFIKASI BURUH ATAU PEKERJA KANAK-KANAK (CHILD

LABOUR)

Klasifikasi buruh kanak-kanak atau pekerja anak menurut UNICEF dalam kajian daripada
Rahimah Abdul Aziz dan Suriati Iskandar (2013) mengkategorikanna menjadi tiga iaitu:

1. Di dalam keluarga
Kanak-kanak terlibat bekerja dalam rumah tangga tetapi tanpa bayaran atau gaji,
pekerjaan pertanian, kraf tangan / industri rumahan
2. Di dalam keluarga tetapi di luar rumah
Kanak-kanak melakukan pekerjaan yang terdiri daripada buruh migran
(parttime/fulltime), kerja pertanian tempatan, perkhidmatan domestik, kerja pembinaan.
3. Di luar keluarga
Kanak-kanak yang dipekerjakan oleh orang lain, perdagangan yang terampil (misalnya
karpet, bordir), industri pekerjaan / pertambangan tidak terampil, pekerjaan rumah
tangga, pekerjaan komersial di kedai dan restoran, mengemis, pelacuran dan pornografi.

Berdasarkan hasil dapatan kajian daripada Rahimah Abdul Aziz dan Suriati Iskandar
(2013) iaitu jenis-jenis buruh atau pekerja kanak-kanak termasuk buruh domestik atau pekerja
rumah tangga, buruh pertanian, buruh ladang atau buruh tani dan pekerja jalan (penjual, kuli,
dan tukang kasut atau shoeshine).

Merujuk daripada hasil dapatan kajian pula, kanak-kanak ditemukan bekerja dalam
berbagai jenis pekerjaan iaitu berdasarkan pada (1) usia muda mereka, mereka tidak
dipekerjakan di sektor formal, sebaliknya mereka ditemukan bekerja di bidang jasa dan
perdagangan kecil sektor non-formal, (2) kanak-kanak juga ditemukan ada yang bekerja sebagai
buruh di bengkel, di tempat makan dan sektor komersial lainnya (Rahimah Abdul Aziz & Suriati
Iskandar, 2013).

Selain daripada itu pula lamanya kanak-kanak bekerja iaitu majoriti sebanyak 77.0 %
kanak-kanak menunjukkan bahawa mereka bekerja kurang dari satu tahun, sementara 19,2%
kanak-kanak telah bekerja selama 1-3 tahun, dan juga ditemukan bahawa seorang anak telah
bekerja lebih dari 3 tahun.

KESAN NEGATIF

Ada beberapa alasan mengapa kanak-kanak bekerja yang bergantung kepada budaya dari
masyarakat atau negara, kepercayaan keluarga, selain itu yang menjadi alasan lainnya ialah
kondisi atau keadaan sosial-ekonomi. Walau bagaimanapun, penyertaan buruh kanak-kanak
bermakna bahawa mereka dinafikan atau dilucutkan atau dirampas haknya atas pendidikan,
yang sangat penting bagi prospek masa depan mereka, pengembangan peribadi baik secara
langsung atau tidak langsung kepada pembangunan sebuah negara. Mereka tidak menghadiri
sekolah sebagaimana sepatutnya atau tidak cukup masa untuk pengembangan pendidikan.
Maknanya disini bahawa kanak-kanak dieksploitasi dan dilucutkan atau dirampas pendidikan
formalnya sehingga perkara ini boleh menjadi kebimbangan dan perhatian banyak orang. Ini
kerana pendidikan dianggap penting untuk perkembangan peribadi kanak-kanak dan masa
depan. Selain itu, kanak-kanak ini adalah sebahagian daripada modal insan masa depan negara
dan oleh itu mungkin memberi kesan kepada situasi sosial dan ekonomi masa depannya.
 Kesan buruk atau negatif daripada buruh kanak-kanak, dimana masa kecil mereka
dirampas begitu sahaja sehingga prestasi sekolah mereka akan menurun dan menjadikan
perkembangan pendidikan mereka tidak berkualiti. Bukan sahaja itu, masa kanak-kanak atau
masa bermain mereka juga akan hilang kerana mereka akan menjadi orang dewasa yang belum
matang yang sebenarnya belum patut mereka hadapi.

Kajian buruh kanak-kanak yang dilakukan oleh Pertubuhan Buruh Antarabangsa (ILO)
pada tahun 2010, memperlihatkan kesan negatif terhadap kehidupan kanak-kanak yang bekerja
sepenuh masa. Antara lain, situasi tempat kerja yang berbahaya selain waktu kerja yang lama,
terdedah kepada penderaan psikologi, lisan, fizikal dan seksual, kanak-kanak ini juga terpaksa
akur untuk bekerja oleh sebab sesuatu perkara atau individu (Norhuda Salleh & Dzurizah
Ibrahim, 2015). Di samping itu, mereka juga didapati bekerja tanpa upah atau hanya menerima
sedikit upah daripada pekerjaan yang dilakukan serta bekerja dan hidup di jalanan dalam
keadaan yang serba daif. Akibat tidak menerima pendidikan, mereka ini tidak mempunyai
keupayaan untuk lari
dari kitar hidup kemiskinan.

PERUNDANGAN-UNDANGAN BURUH KANAK-KANAK

Di negara Malaysia terdapat perundang-undangan yang berkaitan dengan kanak-kanak iaitu

Seksyen 1A (1) Akta Kanak-kanak dan Orang Muda (Pekerjaan) 1966 mentakrifkan kanak-
kanak sebagai setiap orang yang belum menyelesaikan umurnya empat belas tahun atau seumur
dengan Yang di-Pertuan Agong (Raja). Di Malaysia, di bawah Akta Umur Majoriti 1966 (Age
of Majority Act 1966), umur majoriti ditetapkan pada 18 tahun, dan tidak ada undang-undang
yang mengharamkan buruh kanak-kanak. Namun apabila Akta Kanak-kanak dan Orang Muda
(Pekerjaan) diluluskan pada tahun 1966, ia memansuhkan Ordinan Kanak-Kanak dan Orang
Muda 1947 (Children and Young Persons Ordinance 1947), yang mempunyai umur minimum
8 tahun untuk kanak-kanak bekerja. Akta semasa tidak mempunyai umur minimum.

Buruh kanak-kanak bukan sahaja melanggar undang-undang gaji minimum negara,

tetapi juga mengancam kesejahteraan fizikal, mental atau emosi kanak-kanak. Buruh kanak-
kanak biasanya dianggap sebagai eksploitatif walaupun beberapa saintis sosial menunjukkan
bahawa beberapa jenis pekerjaan boleh diterima.

LANGKAH-LANGKAH MEMBENDUNG FENOMENA PEKERJA KANAK-KANAK

Dalam menangani masalah buruh kanak-kanak ini maka dari beberapa organisasi international
seperti United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC) memberikan dan
meningkatkan perhatian yang lebih mengenai hak kanak-kanak, yang sudah dilakukan lebih
daripada 30 tahun yang lalu. Tujuan pembentukan UNCRC ini sebagaimana disebutkan dalam
peraturan iaitu untuk memanggil perlindungan kanak-kanak dari eksploitasi ekonomi dan dari
pekerjaan yang mengancam kesihatan, pendidikan atau pembangunan mereka (Perkara 32
UNCRC).

Secara amnya, diiktirafkan bahawa kanak-kanak mempunyai hak untuk pendidikan,

mendapatkan menjaga yang baik dan benar dari ibu bapa mereka, kanak-kanak mempunyai hak
untuk berehat dan bersantai, menciptakan kembali hak kanak-kanak iaitu bermain dan
perkembangan semulajadi mereka. Hak kanak-kanak yang meliputi empat bidang luas iaitu hak
untuk:

1. Survival (keberlangsungan hidup), yang merangkumi standard hidup yang mencukupi

dan akses kepada perkhidmatan perubatan;
2. Pembangunan atau pengembangan, termasuk pendidikan, akses kepada maklumat,
aktiviti rekreasi dan kebudayaan, bermain, kebebasan pemikiran, suara hati atau hati
nurani dan agama;
3. Perlindungan, dari segala bentuk eksploitasi, penyalahgunaan dan kekejaman,
pemisahan sewenang-wenang dari keluarga dan dari penyalahgunaan sistem keadilan
jenayah; dan
4. Penyertaan atau partisipasi, termasuk kebebasan untuk menyatakan pendapat dan
menjadi sebahagian daripada keputusan dalam hal-hal yang mempengaruhi kehidupan
orang muda.
 Selain daripada itu pula, bahawasanya pada tahun 1995 Malaysia mengesahkan
UNCRC. Ini bermakna bahawa kerajaan mempunyai tanggungjawab untuk memastikan semua
kanak-kanak di Malaysia memiliki semua hak yang dinyatakan dalam Konvensyen ini, kecuali
untuk tempahan yang dinyatakan atau selagi mereka tidak melanggar Perlembagaan, undang-
undang negara dan dasar kebangsaan kerajaan.

Sebagaimana yang diketahui bahawa kanak-kanak merupakan aset negara terpenting

kerana mereka ini yang akan meneruskan segala pembangunan dan rancangan yang telah diatur
oleh kerajaan. Salah satu inisiatif kerajaan bagi menjaga kesejahteraan dan kepentingan kanak-
kanak ialah dengan meratifikasikan Konvensyen Mengenai Hak Kanak-Kanak atau Konvensi
on the Rights of the Child (CRC) yang telah dilaksanakan pada 17 Februari 1995 (Norhuda
Salleh & Dzurizah Ibrahim, 2015). Konvensyen ini memberi tumpuan terhadap kebajikan dan
kehidupan kanak-kanak yang menjurus kepada aspek kelangsungan hidup (survival),
perlindungan, perkembangan dan penyertaan. Oleh itu, Malaysia begitu beriltizam dalam
memastikan kanak-kanak terus dilindungi dan hak mereka terpelihara bagi memastikan generasi
ini dapat dibimbing dan dibentuk untuk menerajui negara pada masa hadapan.

KESIMPULAN

Dari hasil review 2 jurnal dapat disimpulkan bahawa terdapat banyak sebab yang menyebabkan
banyak anak bekerja, yang pada gilirannya telah kehilangan pendidikan mereka. Tanpa
pendidikan masa depan mereka akan menjadi suram dan mereka akan terus hidup dalam
lingkaran kemiskinan yang ganas.. Ini kerana hanya pendidikan boleh membantu mengubah
dan memperbaiki kehidupan mereka dan masa depan mereka. Oleh itu, langkah-langkah
sedemikian perlu diambil untuk melindungi hak kanak-kanak pendidikan dan masa depan yang
lebih baik.

Langkah-langkah yang sewajarnya harus diambil oleh pihak-pihak yang berkuasa dalam
menyelesaikan hal ini supaya semua buruh kanak-kanak ini dapat hidup seperti kanak-kanak
lainnya. Kebanyakan daripada buruh kanak-kanak di Sabah ini adalah warga asing dan mereka
hanya tinggal dijalanan dan pihak tertentu seharusnya boleh memperuntukan bajet bagi
membantu kanak-kanak ini untuk memberi mereka tempat tinggal yang lebih baik. Kehidupan
mereka amat dekat dengan segala jenis penyakit dan kebanyakan daripada buruh kanak-kanak
ini menghidap penyakit kulit yang teruk dan selsema yang berlarutan.

Oleh yang demikian, semua lapisan masyarakat seharusnya mengambil berat mengenai
isu buruh kanak-kanak ini kerana kanak-kanak ini kebanyakannya tidak mempunyai tempat
bergantung dan sebilangan daripada mereka dipaksa oleh keluarga untuk bekerja melebihi batas
tenaga sedangkan usia mereka tidak mampu untuk melaksanakan pekerjaan tersebut.

RUJUKAN:

Rahimah Abdul Aziz & Suriati Iskandar. (2013). Working children and knowledge of right to
education: A study of child labour in sabah, Malaysia. Asian Social Science, Vol. 9, No.
8. Canadian Center of Science and Education. DOI:10.5539/ass.v9n8p23. URL:
http://dx.doi.org/10.5539/ass.v9n8p23.

Norhuda Salleh & Dzurizah Ibrahim. (2015). Teori Penentuan Agenda dan Pemilihan Berita
Buruh Kanak-Kanak: Satu Kajian Rintis dalam Akhbar Terpilih di Malaysia. Edisi Khas
(Konvokesyen ke-17 UMS). Jurnal Komunikasi Borneo.