HUBUNGAN INDUSTRI DI

MALAYSIA
Topik Kuliah:
Kesatuan Sekerja

1
PENGENALAN

¢  Kesatuan Sekerja salah satu aktor

hubungan industri
¢  Organisasi pekerja yang dibentuk
untuk memajukan status gaji, kondisi
pekerjaan bagi ahli-ahlinya

2
 OBJEKTIF
①  Melindungi kepentingan ahlinya.
②  Mengawal selia perhubungan antara pekerja dan majikan
mereka.
③  Menjalankan tawar-menawar kolektif dengan pekerja untuk
menyempurnakan Perjanjian Kolektif
④  Mewakili pekerja dalam pertikaian perusahaan dengan
majikan mengenai hal-hal disiplin.
⑤  Mewakili pekerja dalam Mahkamah Perusahaan,
Mahkamah Buruh, dll.
⑥  Menjalankan aktiviti lain untuk menggalakkan aktiviti
sosial,rekreasi dan budaya di kalangan ahlinya.
⑦  Menggalakkan atau mengatur apa-apa tindakan
perusahaan yang sah, termasuk mogok, tertakluk kepada
peruntukan Akta Kesatuan Sekerja 1959.
LATARBELAKANG
¢  Konsep kesatuan sekerja bermula sejak revolusi industri
lagi.
¢  Pergerakan buruh lahir hasil jurang yang ketara di antara
kuasa majikan dengan individu pekerja.
¢  Di peringkat awal, kewujudan kesatuan sekerja di
kebanyakan negara adalah tidak sah. Namun demikian,
kesatuan sekerja terus ditubuhkan dan mulai
memperolehi kuasa politik yang akhirnya melahirkan
perundangan yang bukan sahaja mengesahkan usaha
penubuhan kesatuan sekerja tetapi turut
mengkodifikasikan hubungan di antra majikan dan
pekerja.
¢  Pada hari ini, kerajaan yang menghalang pekerja dalam
kesatuan sekerja dianggap telah melanggar hak asasi
manusia.
4
DEFINISI KESATUAN
SEKERJA
¢  “ Satu perkumpulan pencari upah yang
bertujuan untuk mengekalkan dan
meningkatkan kondisi pekerjaan
mereka” (Webbs, 1920)

¢  “Mana-mana organisasi yang dianggotai oleh

pekerja, yang berusaha untuk menyatupadukan
dan mewakili kepentingan mereka di tempat
kerja dan mengawal perhubungan pekerjaan
secara langsung melalui perundingan kolektif
dengan pihak pengurusan” (Salamon, 1998)

5
DEFINISI (MALAYSIA)
¢  “ Mana-mana organisasi yang didaftarkan di bawah
Akta Kesatuan Sekerja 1959” (Akta Hubungan Industri
1967)

¢  “ Apa-apa pertubuhan atau gabungan pekerja atau

majikan yang berada di Semenanjung Malaysia, Sabah
atau Sarawak:
l  Dalam mana-mana pertubuhan tred, pekerjaan yang
tertentu atau industri yang serupa
l  Sama ada secara sementara atau tetap
l  Mempunyai tujuan yang telah ditentukan
( Akta Kesatuan Sekerja 1959, Seksyen 2 (1)

6
FUNGSI KESATUAN
SEKERJA
¢  “Fungsi merujuk kepada tugas yang perlu dilakukan
dan bagaimana cara ia dilaksanakan”

a.  Kuasa
l  Sebagai kumpulan pendesak dalam masyarakat,
untuk melindungi dan menyokong individu
melalui kekuatan kolektif untuk berhadapan
dengan majikan
l  Kesatuan sekerja pada asasnya merupakan
suatu agensi dan medium kuasa. Hyman (1975)
l  Perlman (1972) – Kesatuan sekerja individualistic
& collectivistic
l  Bain & Price (1980) – Kuasa Kesatuan Sekerja
dalam 3 arah – pergerakan buruh, kerajaan,
majikan

7
FUNGSI KESATUAN
SEKERJA
b. Regulasi Ekonomi
-  Memaksimumkan upah dan
kebajikan lain berdasarkan kerangka
kontrak pekerjaan sedia ada.
-  Mulvey (1976) - Kesatuan sekerja
bertingkahlaku berdasarkan rational
economic dengan memaksimumkan
beberapa aspek upah/hubungan
pekerjaan.
8
 FUNGSI KESATUAN
SEKERJA
c. Regulasi Pekerjaan
-  melindungi dan mengukuhkan kedudukan ahlinya dalam
aspek perhubungan pekerjaan.
-  menghadkan kuasa pengurusan dalam pembuatan
keputusan – agar tindakan dan keputusan yang diambil
adalah hasil dari proses ‘joint-regulation’.
-  Prerogatif majikan- ditentukan melalui peraturan yang
dipersetujui bersama (khususnya peraturan prosedural)
-  Tugas kesatuan sekerja sebagai representatif pekerja
lazimnya ditentang oleh majikan. employee involvement
vs union participation

9
FUNGSI KESATUAN
SEKERJA
d. Perkhidmatan kepada ahli
¢  mekanisme di mana individu boleh mengembangkan diri
dan terlibat dalam proses pembuatan keputusan
¢  Keterlibatan dalam pembuatan keputusan berlaku dalam
2 keadaan :
l  sistem pentadbiran dalaman kesatuan
•  penglibatan dalam aktiviti kesatuan sekerja –
termasuklah dalam pembuatan keputusan berhubung
polisi kesatuan sekerja.
l  Sistem perundingan kolektif
•  Sistem perundingan kolektif – ahli turut serta dalam
menentukan terma dan kontrak pekerjaan mereka
(melalui formulasi tuntutan dan responsen terhadap
cadangan pihak pengurusan) dan mengambil peranan
representasi yang memberikan peluang secara langsung
untuk mempengaruhi keputusan pengurusan.

10
JENIS-JENIS KESATUAN
SEKERJA
¢  Kesatuan kolar biru: Pekerja kolar biru, manual

¢  Kesatuan sekerja kolar putih : Pekerja bukan

manual. Ie perkhidmatan

¢  Closed Union: Terma umum bagi kesatuan yang

menghadkan keahlian kepada kategori pekerja
tertentu sahaja.

¢  General Union : Kesatuan sekerja yang perekrutan

ahlinya tidak terhad kepada kategori industri atau
pekerjaan.

11
JENIS-JENIS KESATUAN
SEKERJA
¢  Horizontal Union /Occupational Union:
Kesatuan sekerja yang merekrut ahli yang bekerja
dalam jenis pekerjaan yang sama dalam mana-
mana sektor. i.e electrician dari pelbagai industri
menganggotai satu kesatuan yang sama

¢  Vertical Union: Kesatuan sekerja yang merekrut

ahli dalam industri yang sama tanpa mengira jenis
pekerjaan.

¢  Skilled Union: Kesatuan sekerja yang keahliannya

terhad kepada kumpulan yang memiliki kemahiran
tertentu.

12
MENGAPA MENYERTAI
KESATUAN SEKERJA?
¢  Motif Ekonomi
l  Memperbaiki terma dan kondisi pekerjaan
melalui usaha kolektif
l  Faedah kewangan
¢  Perlindungan Hak
l  Dilindungi dari diskriminasi majikan
l  Kesatuan sekerja membantu mewujudkan
peraturan yang melindungi hak pekerja
¢  Faktor sosial
l  Teori Hierarki Keperluan Maslow. Keperluan
untuk berada dalam satu kumpulan tertentu.

13
KESATUAN SEKERJA DI
MALAYSIA
¢  Hak untuk berpersatuan
l  Dijamin oleh perkara 10 (1c)
Perlembagaan Persekutuan
l  Isi kandung kontrak pekerjaan tidak
boleh mengandungi unsur yang
menghalang pekerja berpersatuan (Akta
kerja 1955, Seksyen 8). Ini termasuklah:
•  Memasuki kesatuan sekerja berdaftar
•  Menyertai aktiviti kesatuan sekerja sama ada
sebagai pegawai atau ahli
•  Bersekutu dgn mana-mana org untuk
membentuk Kesatuan sekerja berdasarkan
peruntukan Akta Kesatuan Sekerja 1959

14
¢  “Tiada seorang pun boleh
campurtangan, menghalang dan
memaksa seseorang pekerja atau
seorang majikan dalam melaksanakan
haknya untuk menubuhkan dan
membantu peubuhan dan memasuki
sebuah kesatuan sekerja dan
menyertai aktiviti-aktiviti yang
sah” ( Akta Hubungan Industri, 1967)
15
¢  Meskipun terdapat peruntukan
undang-undang untuk menubuhkan
kesatuan sekerja atau kesatuan
majikan, namun hak ini bukanlah
suatu yang mutlak.
¢  Ia mempunyai sekatan berasaskan
kepada keselamatan persekutuan,
ketenteraman awam dan akhlak.
(Perlembagaan Malaysia, seksyen 10
(2c). 16
¢  Implikasi – Malaysia tidak meratifikasikan
sepenuhnya konvensyen 87, Pertubuhan Buruh
Antarabangsa yang menjamin hak untuk
berpersatuan.
¢  Kekangan perundangan sebegini mendedahkan
pekerja kepada kemungkinan majikan bersikap
permusuhan dengan kesatuan sekerja. Antara
taktik yang digunakan adalah seperti
melengahkan permohonan pengiktirafan
kesatuan sekerja, viktimisasi, kenaikan pangkat
kepada pegawai kesatuan sekerja, dan
pembentukan kesatuan dalaman (in-house
union) ( Jomo & Todd, 1994)
17
Keahlian Kesatuan Sekerja di
Malaysia
¢  Siapa yang boleh menjadi ahli?
l  Pekerja berumur 16 tahun ke atas
l  Ahli kesatuan bawah umur 18 tahun tidak
layak mengundi isu berkaitan mogok,
penambahan levi atau perubahan peraturan
dalam kesatuan sekerja yang disertai.
l  Ahli bawah umur 21 tahun tidak boleh
dilantik menjadi pegawai kesatuan sekerja
l  Pelajar tidak boleh menyertai kesatuan
sekerja

18
Jenis Kesatuan Sekerja di
Malaysia
¢  Kesatuan Sekerja Sektor Awam
¢  Kesatuan Sekerja sektor swasta

¢  Kesatuan Majikan

19
BILANGAN KESATUAN SEKERJA
MENGIKUT SEKTOR DI
MALAYSIA, NOV 2014
Bilangan
Sektor Kesatuan Keanggotaaan

Kerajaan 145 455898

Swasta 488 381509

Badan Berkanun 105 81266

JUMLAH 738 918673

BILANGAN KESATUAN DAN KEANGGOTAAN KESATUAN SEKERJA
DI MALAYSIA, 2002- DIS 2015

TAHUN KESATUAN KEANGGOTAAN

2002 581 807,260
2003 609 789,163
2004 611 783,108
2005 621 761,160
2006 631 801,585
2007 642 803,212
2008 659 805,565
2009 680 806,860
2010 690 803289
2011 697 800171
2012 694 889718
2013 706 914677
2014 735 930512
21
2015 729 913169
 BILANGAN KESATUAN SEKERJA MENGIKUT
SEKTOR
DI MALAYSIA, 2002-JULAI 2009

SEKTOR 2002 2003 2004 2005 2006 2008 2009

SWASTA 373 380 380 390 396 421 436

KERAJAAN 128 127 130 127 130 132 137

BADAN 80 88 87 91 92 92 93
BERKANUN
DAN
PENGUASA
TEMPATAN
MAJIKAN 14 14 14 13 13 14 14

JUMLAH 595 609 611 621 631 659 680

22
 BILANGAN KESATUAN SEKERJA
MENGIKUT INDUSTRI
DI MALAYSIA, 2002-JULAI 2009
INDUSTRI 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 JULAI
2009

PERTANIAN, PERHUTANAN 48 55 54 54 55 55 58 58
DAN PERIKANAN

PERLOMBONGAN DAN 2 2 1 1 1 1 1 1
KUARI
PEMBUATAN 149 145 144 146 150 154 159 159

ELEKTRIK, GAS DAN AIR 28 39 39 39 39 40 40 40

PEMBINAAN 11 11 11 11 11 11 11 11

PERDAGANGAN 12 18 18 18 19 21 24 29

PENGANGKUTAN DAN 53 58 61 61 61 62 63 64
TELEKOMUNIKASI
PERKHIDMATAN 278 281 283 291 295 298 303 305

JUMLAH 581 609 611 621 631 642 659 667

24
BILANGAN KESATUAN SEKERJA MENGIKUT INDUSTRI
DI MALAYSIA, 2015
Keanggotaan Kesatuan Sekerja
berdasarkan Jantina di Malaysia –
Nov 2014