PROPOSAL SKRIPSI

HUBUNGAN ANTARA MOTIVASI DAN PERILAKU DALAM

MENYIKAT GIGI TERHADAP INDEKS PLAK GIGI PADA
ANAK USIA 7-12 TAHUN DI SD NEGERI 2 DAUH PURI

NI PUTU RATNA ADYATMI SWARI

1502405001

PROGRAM STUDI SARJANA KEDOKTERAN GIGI DAN

PROFESI DOKTER GIGI
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS UDAYANA
DENPASAR
2018

i
HUBUNGAN ANTARA MOTIVASI DAN PERILAKU DALAM
MENYIKAT GIGI TERHADAP INDEKS PLAK GIGI PADA
ANAK USIA 7-12 TAHUN DI SD NEGERI 2 DAUH PURI

Proposal Skripsi untuk Memperoleh Gelar Sarjana

Pada Program Studi Sarjana Kedokteran Gigi Dan Profesi Dokter Gigi
Fakultas Kedokteran
Universitas Udayana

NI PUTU RATNA ADYATMI SWARI

1502405001

PROGRAM STUDI SARJANA KEDOKTERAN GIGI DAN

PROFESI DOKTER GIGI
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS UDAYANA
DENPASAR
2018

ii
 LEMBAR PENGESAHAN

PROPOSAL SKRIPSI INI TELAH DISETUJUI

PADA TANGGAL 5 JULI 2018

Pembimbing I Pembimbing II

drg. Louise Cinthia Hutomo, Sp.Ort drg. Putu Ika Anggaraeni, Sp.Ort
NIP 197001052008122001 NIK 197710302015112001

Mengetahui

Koordinator Program Studi Sarjana Kedokteran Gigi dan Profesi Dokter Gigi
Fakultas Kedokteran
Universitas Udayana

Dr. dr. Ni Made Linawati, M.Si.

NIP 197902172005012012

iii
 DAFTAR ISI

Halaman
SAMPUL DALAM ............................................................................................ i
PRASYARAT .................................................................................................... ii
LEMBAR PENGESAHAN ............................................................................... iii
DAFTAR ISI ...................................................................................................... iv
DAFTAR GAMBAR ......................................................................................... vi
DAFTAR TABEL .............................................................................................. vii
DAFTAR LAMPIRAN ...................................................................................... viii

BAB I PENDAHULUAN .................................................................................. 1

1.1 Latar Belakang ......................................................................................... 1
1.2 Rumusan Masalah.................................................................................... 2
1.3 Tujuan ...................................................................................................... 3
1.3.1 Tujuan umum .................................................................................. 3
1.3.2 Tujuan khusus ................................................................................. 3
1.4 Manfaat Penelitian ................................................................................... 3
1.5 Ruang Lingkup Penelitian ....................................................................... 4
BAB II TINJAUAN PUSTAKA........................................................................ 5
2.1 Motivasi ................................................................................................... 5
2.1.2 Pengertian dan teori motivasi ......................................................... 5
2.1.2 Fungsi motivasi............................................................................... 6
2.1.3 Metode motivasi ............................................................................. 7
2.1.4 Macam-macam motivasi................................................................. 7
2.2 Perilaku .................................................................................................... 9
2.2.1 Pengertian dan teori perilaku .......................................................... 9
2.2.2 Macam-macam perilaku ................................................................. 10
2.2.3 Ranah atau domain perilaku ........................................................... 10
2.2.4 Strategi perubahan perilaku ............................................................ 11
2.2.5 Perilaku menyikat gigi .................................................................... 12
2.3 Plak Gigi .................................................................................................. 23
2.3.1 Pengertian plak gigi ........................................................................ 23
2.3.2 Mekanisme pembentukan plak gigi ................................................ 23
2.3.3 Komposisi plak gigi ........................................................................ 25
2.3.4 Kontrol terhadap pembentukan plak gigi ....................................... 27
2.4 Indeks Plak .............................................................................................. 27
BAB III KERANGKA BERPIKIR, KERANGKA KONSEP, DAN
HIPOTESIS ................................................................................................... 30
3.1 Kerangka Berpikir ................................................................................... 30
3.2 Kerangka Konsep .................................................................................... 31

iv
 3.3 Hipotesis .................................................................................................. 31
BAB IV METODE PENELITIAN .................................................................... 32
4.1 Desain Penelitian ..................................................................................... 32
4.2 Tempat dan Waktu Penelitian.................................................................. 32
4.2.1 Tempat penelitian ........................................................................... 32
4.2.2 Waktu penelitian ............................................................................. 32
4.3 Populasi dan Sampel ................................................................................ 32
4.3.1 Populasi .......................................................................................... 32
4.3.2 Sampel ............................................................................................ 33
4.3.3 Besar sampel ................................................................................... 34
4.4 Variabel dan Definisi Operasional .......................................................... 36
4.4.1 Variabel penelitian .......................................................................... 36
4.4.2 Definisi operasional ........................................................................ 37
4.5 Alur Penelitian dan Pengumpulan Data................................................... 39
4.5.1 Alur penelitian ................................................................................ 39
4.5.2 Teknik pengumpulan data .............................................................. 40
4.6 Teknik Analisis Data ............................................................................... 41

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................................ 43

LAMPIRAN

v
 DAFTAR GAMBAR

Gambar 1. Sikat gigi manual .............................................................................. 14

Gambar 2. Sikat gigi manual anak-anak ............................................................ 14

Gambar 3. Pasta gigi untuk anak-anak diberikan sebesar sebutir kacang tanah
atau kacang polong ..................................................................................... 15
Gambar 4. Posisi bulu sikat yang digerakkan dengan teknik roll ...................... 17

Gambar 5. Posisi awal kepala sikat gigi dengan menggunakan teknik

Charter ........................................................................................................ 18
Gambar 6. Posisi awal kepala sikat ketika memakai teknik Stillman-McCall .. 19

Gambar 7. Sikat digerakkan dengan teknik teknik Stillman-McCall ................ 19

Gambar 8. Posisi awal kepala sikat gigi ketika menggunakan teknik Bass ....... 20

Gambar 9. A, Tempatkan sikat gigi hingga bulu sikat membentuk sudut 45o
dengan permukaan gigi. B, Gerakkan dari gigi pada bagian paling distal
pada lengkung rahang, dan gunakan dengan menggerakkan ke depan dan
ke belakang ................................................................................................. 20
Gambar 10. A, Posisi sikat gigi yang sesuai pada rongga mulut, ujung bulu
sikat mengarah ke margin gingiva. B, Diagram menunjukkan posisi ideal,
sehingga bulu sikat dapat berpenetrasi ke dalam subgingiva ..................... 21
Gambar 11. Record form untuk Indeks Plak O’Leary ....................................... 29

Gambar 12. Contoh Pencatatan Indeks Plak O’Leary di record form ............... 29

Gambar 13. Konsep Penelitian........................................................................... 31

Gambar 14. Skema Alur Penelitian.................................................................... 39

vi
 DAFTAR TABEL

Tabel 1. Jumlah Sampel Penelitian Masing-Masing Kelas ................................ 36

Tabel 2. Definisi Operasional ............................................................................ 37

vii
 DAFTAR LAMPIRAN

Lampiran I : Lembaran Penjelasan Kepada Calon Responden

Lampiran II : Lembar Pernyataan Persetujuan Subjek Penelitian
Lampiran III : Kuisioner Penelitian
Lampiran IV : Lembar Pemeriksaan Subjek Penelitian

viii