PRSASTI DALEM KUBAKAL tumut, I dewa gedong arta, I dewa
RING DESA KURAMAS pagedangan, I dew anggungan, I
dewa nusa, I dewa bangle. Sri watu 1b. Pangaksamaningulun ri bhatara renggong jyesta atmajanira hyang mami sang ginelari sarining angantya kaprabon aji, I gusti batan ongkaratmanam jeruk kaputra de rakryan Mantram hradaya sunilayam, sidha patandakan maka adining mantri, yogi swaram, sira anugraha anawaka kerta wirya sang prabhu wiyakti ri purwa nira sang wus lepas, luputa singa purusa, widagda amoring mami ring tulah pamidi, mwang swacitaning asewaka, nguni weh sawigrahaing mala papa pataka, tan purusa sakti ta yeng prang, ari murti kataman upadrawa de bhatara padanira sang prabhu wibuhing hyang mami, wastu paripurna kaprabon, sri haji watu renggong, anemuaken ayu, kateka tekeng kula selumra prabawa sang prabhu, gotra Santana mami , namostu dumoh tang sasab marana, gemuh … jagaditaya. 3a. … tikang rat, akweh yan katakana Purwakaning tatwa carita linging kotamanira sang prabhu, kunang pamancangah, yaya huwus para arya, para ksatriya, para warga winyakreta ring babad sira dalam makabehan, pada sumuyug stiti kubakal, angajaraken saturunan ira bakti ri jeng aji, pada magehaken dalem kubakal, o ….. sesananya sowang-sowang. Kunang 2a. … yeng bali, yeki mulaning caritanya. apan titahing dumadi, ri sampuning Tucapa sapamadegan ira cili ketut panamaya leyep sira dalem ring gelgel,ri sampun ira madeg ratu, umantuking niskala, aninggalaken abiseka sira dalem ketut samara sira putra rowang siki laki-laki, jyesta kepakisan, apan pekik kaya arjuna, apuspata sira I dewa agung mayun, sweca pura ngaraning kutanira. Sira kang ari apuspata sira dawa agung prabhu wibuhing keswaryan, apan anom sagening. Anging lagya alit- sanghyang tohlangkir angawatara, alit, kampu dening paman ira, sira pinaka catraning bali rajya, sira luwirnira I dewa gedong arta, I dewa madeg ring gelgel, saka warsa 1302 pagedangan, I dewa Nusa, … tekeng 1322. Sira makanggeh dalem 3b. … I dewa anggungan, I dewa bangli. kapartama mareng gelgel. Paripurna Iku ngemban sang raja putra, tekang bali rajya sapamadegan ira. winong wong dening para mantri, Ri sampuning alawas sira mutering rikala samngkana praptang wang kali bali rajya tekaning panamaya, mur yuga, wangun bedane kriyana patih sira mantuking sunyata. Sira dalem batan jeruk rinangsukan dening tri ketut, … meda : loba, moha, murka. Iku 2b. … nurunang putra jyesta putranira angliputi. Karana batan jeruk, apuspata dalem sri watu renggong rumebut ikang puri, wus saheka praya lawan I dewa anggungan, inujuk ujuk sira I dewa anggungan, malinggih ring akah dadi angalap kangkenang angadeg ratu. Laju rabi … pinanjara sang raja putra kalih, gelis 5a. … sira ring akah, raris ngambil keni kapaling de kriyan kubon tubuh, kawulane kiyai pasek tangkas, amarga mongpong laleyaning bata, risampun ira makuren wekasan hana ri kuluaning pasar, ring purine kriyan putranira 8 diri, lanang tatiga, istri panulisan, mijil ring pakandelan. lalima. Sesampun putrane pada duur 4a. …..hana ta arinira sang raja putrid kala mangkana muwah ta sira I dewa pinerang de batan jeruk, dening anggungan kesah saking akah sahika, geger punang wong bali, angungsi gunung besakih, raris tumulung tikang puri, maka adi para jumenek ida I rika. Caritayang arya, hanane I gusti panatih, I gusti putrane sane ring akah, kesah abyan tubuh, I gusti tabanan, tegeh kekalih sane lanang-lanang angungsi kori, kaba-kaba, buringkit, abiyan jagat bangle, sametone sane alitan semal, nguniweh tangkas, ngeraris jumenek ring bangle. brangsinga, pagatepan, pada tumut Tucapa sametone sane luhuran sah angepung kriyan batan jeruk, saking bangle jumujug sira maring wekasan kasoran paperange batan bumi kaubakal, risampun arda jeruk matinggal saking gelgel, praya masuwe sira hana ring kaubakal, … mantuk ke bungaya tinut buri, 5b. … tucapa rauh ida dalem saking dening yuda pejah sira ring gelgel lunga ke kaubakal, kapanggih jungutan, rinebut sira dening wong putrane I dewa anggungan, irika akweh, awastra sira suda mala, wenten renteh wacana ida dalem, akampuh lumut, …. kumon anake I dewa anggungan 4b. … asekar pucuk lamba. Kunang para ngraris jumenek ring kaubakal, kasatriya, para arya kang sapaksa lan mapan maming ruwa prenahira, ida saheka ring batan jeruk, pada dalem raris asung biseka ring matinggal saking gelgel, aduduan putrane I dewa anggungan, pangungsine, hana kaler gunung pinaraban sira dalem kubakal, ida wawengkon bumi buleleng. Hana dalem kubakal raris kaambil putra mangungsi ka karangasem, de I gusti abiyan saking bumi samngkana pradataniya, sideman sane maparab I gusti ayu jit henengakna. Mangke tucapa I dewa mategil, ika karanane I dewa anggungan sapatine batan jeruk anggungan awarang ring I Gusti erang hyun ira raju matinggal saking abiyan saking jagat sideman. gelgel, angungsi bumi poh gending Sesampune suwe sira pa … wawengkon bumi buleleng, 6a. … kuren, raris ida dalem kubakal sawatara tigang tahun lawase madruwe putra aparab I dewa gede malinggih ring poh gending, mwah poh tegeh. I dewa gede poh tegeh sira kesah sangke rika angungsi bumi sane ngawangun bale agung sawiji akah, sesampun pitung tahun ida matampul hululikur, kalih ngambel pusaka gong piturun babaktan kala purnamaning kapat, saking majapahit, risada kala munggwing daging sane kabaosang nemoning rahina becik ida dalem sajeroning paheman, sampun kubakal mawacana ring I dewa gede kailikitayang jeroning surat. Surat ika poh tegeh, uduh kita tanayan mami winaca de nira I dewa gede poh poh tegeh kita kinon dening hulun tegeh, ri sedenging ngawacen, …. nyangkep aken sehananya kang 7b. … kadacit rauh ida dalem sagening wong ingkene ring kubakal, praya rauh saking basukih, simpang ring motsaha ri kasukertaning kubakal, kubakal, watek mpu mangkana juga wekasnya anyangra kahyangan ira sang ing paheman sahananiya, bhatara, muwah kasukertaning prasama turun angayap jeng aji pakraman, a … pranamya gorawa matur, kewala I 6b. … pan kita pinarcaya sawongin dewa gede poh tegeh kari amaca kubakal, dadya wenang kita surat sambilang matur ring dalem, nitahang, didine pada weruh ring irika raris Ida dalem mawacana : ageman, titahing kamanusan, uduh nanak poh tegeh tan yukti ulah mangarjanaken darma sadguna, mangkana, matur sinambi amaca anung wenang kita angajaraken titi serut, wawu mangkana pangandikan kramaning dadi wang. Mangkana dalem, sigra I dewa poh tegeh ling nira dalem kubakal nyungsung tumedun tan sah mekul cokor Ida nuhun sira I dewa gede poh tegeh, dalem dinuluraning atur : singgih pan tan dadya piwal, ri sakecan ira bhatara kang kawula aneda samata bapa. Ri kala purnamaning kapat paduka, ampunana kajugulaning irika sira I dewa gede poh tegeh patik bha … nyangkepang sehananiya kang hana 8a. … tara apan wimuda tan tetesing ring kubakal, makadi para pasek kramaning anyaraka, tan wanuh kwehnya : 700 diri, muwah rencang parameswara ngangge kawula : niya pitung bangsit, magenah ring uduh nanak tan angapa, lah bale agung sane kawangun. Luwir papareng ulungguh lawaning hulun, sang tumut ring jeroning pasamuan dadya prasama lungguh katekeng makadi, … bala prasama. Irika sira dalem 7a. … I pasek gelgel, I pasek nongan, I murwanyu mojar : uduh nanak kita pasek tembakung, I pasek denpasar, poh tegeh, kenken demene jani, I pasek den bukit, I pasek toh jiwa, I lautang tunasang teken aku, raris pasek bunga, I pasek plaga, I pasek umatus sira poh tegeh : singgih tembahu, I pasek waringin, malih I pukulun tityang nunas didine inarep Bandesa, I tangkas, I gaduh, I arep dening wang maka dasar ipun ngukuhin, I kabayan, I dangka, I den patik maweruha salahin, punika sane kasangkepan rikasuksemaning pati lawan urip, antuk I da I dewa gede poh tegeh, mwang swadarmaning nagara, magenah ring pasamuan bale agung patataning desa pakraman. Irika dalem manangraha dening ujar mamangle maboma magagunungan manohara, henti renaming hulun maplo rumenga saturanta. 9b. … kan, kunang warnaning kapas 8b. … lah mangke pirengakna den warna sanga utama warna pitu syanggata talinganta mangrenga. madia warna lima nista warna telu Gaguwating urip linging sastra nistaning nista. Mapatulangan singa agama ya gegen, linagi-lagin, bang, gajah mina kawasa, lembu dulurana kaprayascitaning kaya, cemeng. Wadaha bilang bucu malilit wak, manah, rideniyan wredikang kawat mas makober magambar sila, bhudi hayu, yeka maka wayang, maubes ubesan manuk pamurtiyaning dharma, maka dewata, munggah gender, matatak sahaya kalanta mahurip, ayua ima api undag telu, mabale lunjuk, bhaktine ring widhi kapujaning sawana matatakan roning gedang bhatara kawitan ginong ta lana, kaikik, matumpang salu mwang anyiwi kahyangan ira maplengkungan, marurub kajang, bhatara, rumaketaken patataning wenang ngaskare, mamanah toyo, pakulawargan, dija jua magenah, kapuput antuk padanda siwa buda, yadiyan wirya, yadin daridra, tan matirta pangentas, nista madia dadi lali asanak, apang mamisan, metama. Duluranna damar kurung, maming rwa, pangakune manyama angenan. Muah rikalanin nindihin kawangsan, tegeg angagem pangeroras, yogya mamadia, gegaduhan, setate bakti ngadalem mapisan jati matatak angsa, kayang kawekas, sopacara. 9a. … apan sakeng dalem jatinie nguni, 10a. … kading lagi, amamaca putru pasaji hyang anggungan makekawitante, tekaning parwa, mawayang gedog ayua kite anggalap wangsa sangkeng angandayang pagagitan, maduluran wadu, sakeng pancer puruse juga. dane punia, makadi ring sang muput Masih takita ring samania, pamekas yadnya, dulurin budi rahayu, suci ring sahanan hananin wanging nirmala, lamakane sida lepas saking kubakal, sekungan dening catur karya ayu, sira sanghyang atma parimita, muah asih punia bakti, mulih muliheng niskala. Muah kayeke make suadarmanta rikalanin buating sasebelan yan sang mati urip. Kunang kalaning kapattianta, tulus matanem, roras dina yan atitiwa wenang kita anggange sebelania, yaning atitiwa pitung dina anggehaning ratu, apan kita terah sebelania, yang rare pejah durung kesatria kebrahmanan, nanging aje kepus pungsed kulawarga salikur sira anggange tumpang muang dina sebelania, kunang rame banusa, apang tumpang lan banduse renaming rare petang dase dua dina ne anggih anggihanku. Sajawaning ye sebel, yaning bebanjaran telung ento wenang, mahuncal makakitir dina sebelania. Manih pawekasku aje kita lali ring kahyangane ring basakih, betara ring giri toh langkir, ngalanturang swadarmaning yayah, betara gumawe ugering anyiwi kahyangan, 10b. … betara istri danu, muah yan kita muah pamidandaning wang yan tan anyugi manek tan dadi apisan, ping satinut ring parikrama. Sira juga rua juga, apang nguni sira empu purusa tan surudin pabaratan, pradah anggajawa angga bali. Muah pascad ring sarasaning haji ngayomi yan kita adua sanak istri listu ayu sangaminta sarana, ika karanane tanwenang kene papanjingan, sumayan sayan trepti ring kubakal. tanyogya dadi juru sarad, yan kita Kasuwen I gusti ngurah poh tegeh predo ring piteket dalem, kena soda madruwe putra lanang aparab I gusti kite, salampahlakune tan nemu wayahan kubakal, sira kang angelari rahayu. Katekeng sentana putu sakna pakertining yayah, angulih ulih buyut, mentik punggel macarang kasutreptyane ring kubakal, empak madon reges. Yan kita pageh presama lawan warga sadaya satinut kadi tatuaning dalem, dadi kita sura ring pari jaya ring satru, dirge yusa saparanta, 12a. … krama. I gusti wayahan kubakal muah kasempolih bahan sang muter akuweh sentanannia, sami ngangge bumi. Samangkane panungrahan terah kubakal ngelingin namaning nira dalem, ring idewa gede poh kawitan nira dalem kubakal saking tegeh katekeng katurunania delaha. panungrahan nira dalem ring gelgel, 11a. … inayuaken desang wanging makecatraning bali rajia. Arawas pahemam, nyungsung nuun rawas wekangkala, sampun sayan adnyananira dalem. Tankatakene wredi senta nira dalem kubakal ring gupian nira presama ring tengahing bumi kubakal, kasarengin antuk saba, ring smpuning puput, dalem warga sami, makadi pasek gelgel, mawali mareng suawesman nira ring bandesa, tangkas, ngukuhin, gaduh, sueca pura. Alawas lawas puekang salahin, pasek ler bukit, matangnian kala, sampun manggeh ling ira idewa sang saya suptrepti patatane ring gede poh tegeh ring kubakal, inuring kubakal. Ridenian mangkane pare warga makabehan makadi kasuwen karenga olih ira I gusti panji warga pasek, tangkas, muah rencang sakti sang dumamelang jagate ring nia presama, dadiate sayan renes ler bukit, ngaran buleleng, ewa patatane ring kubakal, makadi citanira yan I gusti stanan nira betara muah hyang 12b. … kubakal kinatwangan ring kubakal, kawitan. Tucape idewa gede poh para warga prasama sumuyug pada tegeh madrue oka lanang maparab I wot sari, dinalih praya amada gusti ngurah poh tegeh, ni madani kawiryanira ring buleleng, 11b. … nimitanian magelar gusti ngurah, irika raris I gusti panji sakti apan sira I narep arep deni sang nyayagayang parangkit ikang prang, wanging kubakal. Inanggihanglurah maka adi prajurit kang tustameng maka nayakaning jagat, dane sane prang, dinuluring kabekelan, praya anglurug bumi kubakal, risampun kubakal, samangkana caritanya sayaga, sigra mangkat bala yodeng nguni, sampun inunggwakenaning den bukit, angmuk rempak ring ring lepihaning prasasti. Waluiakena kubakal, balbal ikang wadwa punang carita, nguni sadaweg rereg panepining kubakal, malayu jagate ring kubakal linurug, dening nguninga ring tuwan ira, irika I gusti bala yodane I gusti panji sakti, hana kubakal apulih-pulih, amapag santanan ira I Gusti kubakal pamuking wang den bukit, dadi mangaran I wayahan Kubakal polih rame ikang perang, dwaning I gusti matinggal ngungsi kuramas, … panji sakti twagana ring perang, 14a. … ri sampun pada matinggal saking sering anjaya satru, makadi bumi kubakal, kala mangkana 13a. ….. blangbangan, duk ngawaliang sasentana nira dalem kubakal pada kaprabon ira I dewa agung jambe, nyineb kawangsan, nora hana kari saking I gusti agung maruti, dadya ngangge nama kayeng lagi, mawedi alah pamaguting prajurit kubakal, yan kaciriyan tekaping satru akweh angemasin pejah, wastu prasama ngangge title wayahan, rereg jagate ring kubakal, sesaning made, senamaning sesamaniya, kadi pejah pada sumamburat pada inunggwaken ring purana prasasti, aninggal desa, imper roning kayu akweh turunannya dalem kubakal, aking katempuhing angin aderes, hana manadi pulasari, hana manadi miber tumiba ring separaning genah, pasek, mangke turunan ira dalem iwa mangkana santanane sira dalem kubakal kang kesah ring panagareng kubakal pada matinggal saking kuramas, juga anyineb wangsa, mari kubakal, ngungsi sadesa-desa, hana ngaran I Gusti, ngaran I wayahan ka culik, kea bang, hana ring tiying kubakal, mangkana pradatanya tali, hana nyujur padang longlongan, nguni. Wantunan carita iki, ke mananga, kerending, hana sesampun iwayahan kubakal jumujug ring segah, hana kesaban, jumenek ring kuramas, ineman deni bayun, tongtangan, sangkan gunung, sang haneng ku … … 14b. … ramas maka adi sang adi mukyeng 13b. … hana juga adoh lakuniya ring ler kuramas. Caritanen salawase bukit, ring desa sepang, bumi haneng kuramas I wayahan kubakal buleleng, hana ngungsi klungkung, dadya akweh santananya hana ne jumenek ring banjar poh gending, ngaran I Gyanta, I gwanta. Katah hana jumujug ring kuramas malih Santana nira dalem kubakal, wewidangan jagat gianyar, katurunan dane I wayahan kubakal, samangkana pangungsine para angaran I Mudung, I muding, I santanane dira dalem kubakal, mudeng, I tomblos, I lantur, I ura, I dening mangkana dadya tistis kisid, I pogan, I urip, nil uh curik, I asamun ring kubakal, tan hana kari keser. Mangkana pretisantanane I santanan dalem malinggih ring wayahan kubakal kang hana ring kuramas. Mwah sampun sida pagehakna ring ambek tiruning para angawangun parhyangan linggih santana tekeng wekas, moga pada bhatara kawitan maka cihna eling ring dharma sedana, separan pangubaktine ring kawitan, apan sagenahe sida anemu rahayu … kawitan ngaraning wa … 16a. … yu. Puput sin wara medangsya 15a. …ngsa, yan tan weruh ring kawitan, nuju purnamaning sasih katiga saka tan weruh rigkawngsan, yan tan 1926, tanggal 30 agustus 2004. weruh ring kawangsan sato Kasurat ring griya gede aan saking ngarannya, mangkan kojaring aji. pinunas I wayan kembar, mwah para Mangke sakaturunane sira dalem sanak nya sadaya, kaurunan dalem kubakal, maka adi sang jenek kubakal ring kuramas. tamolahing kuramas, den pada menget ring katatwan, kadi piteket ira dalem ring gelgel nguni, satrehe pada menget ring ageman ayua manastapa yan tan pawibawa, si dadi wang tapwa kagengakna ring ambek, apan kramaning dumadi, pada ngawa suba asuba karma, ya ta nimitanikang manusa, beda beda rupa mwang laksananya, matangnya hana manemua wibawa, hana daridra, hana surupa, hana wirupa, kunang deyaning sang menget ri kotamaning dadi manusa, … 15b. … apaning manusa wenang tumulung awaknya saking sangsara masadana suba karma, ya matangnyan yogya sila rahayu raksan, masadanang tapa, kerti mwang yasa, tapa ngaran amiteting indriya, tan kroda, tan wak purusya, tan mawera, kerti ngaranya den tulus idepe agawe hayu saluir pawangunan, maka adi parhyangan, pahumahan, mwah sakaluir wewangunaning desa pakraman, den pada asri tinon, mwah yasa ngaranya : ikang cita nirmala mayadnya, makadi panca yadnya. Ikang laksana mangkana yogya