Rumus Asimilasi Nasal Berhomogran

X X

+kons +kons

-kont -kont

SL _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ SL

LL =

[ + nasal] TA TA

[F] [F]

Analisis

Rajah di atas menjelaskan bahawa konsonan obstruen menyebarkan fitur titik artikulasi
yang dimilikinya secara regresif (dari kanan ke kiri) kepada nodus supralaringgal yang
dimiliki oleh konsonan nasal & serentak dengan itu konsonan nasal menggugurkan nodus
(fitur) titik artikulasi yang dimilikinya dengan menyahhubungkan garis hubung di antara
nodus supralaringgal dengan nodus titik artikulasi. Kesannya, konsonan nasal mimilki
titik artikulasi yang sama dengan titik artikulasi yang dimiliki oleh obstruen.

Rumus Pengguguran Obstruen Tidak Bersuara

akar

+ kons

- kont

TL
[ - Bersuara ] SL

TA

[F]
Rajah di atas menjelaskan bahawa obstruen [-bersuara] mengalami pengguran pada nodus
akar. Dengan penggurguran nodus akar tersebut, obstruen [- bersuara] yang hadir pada
sempadan awalan bahasa BM terpaksa digugurkan selepas proses asimilasi.

1. Representasi bagi Proses Asimilasi NOTB dan pengguguran Obstruen Tidak Bersuara
/p/ dalam Perkataan /meŋ+pegaŋ/ [megaŋ]
a. Struktur dalaman

N KO N N KO

X X X X X X X X

m e ŋ p e g a ŋ

b. proses asimilasi

N KO N N KO

X X X X X X X X

m e ŋ p e g a ŋ

--------------------
 TA TA

Dorsal Labial

c. proses pengguguran Obstruen tidak bersuara /p/

N KO N N KO

X X X X X X X X

m e m p e g a ŋ

d. proses pengguguran obstruen nasal /m/ dan vokal tengah /e/

N KO N N KO

X X X X X X X X

= =

m e m e g a ŋ
e. pengsukukataan semula

N KO N N KO

X X X X X X X X

m e g a ŋ

f. struktur permukaan

N N KO

X X X X X

m e g a ŋ

[ Representasi fonetik : me.gaŋ]

Analisis

Rajah di atas menunjukkan proses asimilasi yang berlaku dalam sempadan awalan dan kata
dasar. Kata dasar bagi proses ini ialah /pegang/ yang bergabung dengan imbuhan /men/ akan
berlaku proses asimilasi di sempadan awalan tersebut dalam bahasa miri yang menghasilkan
output /megang/. Struktur dalam bagi proses ini adalah /men+pegang/. Perubahan konsonan
nasal /ŋ/ kepada /m/ untuk berasimilasi dengan obstruen tidak bersuara /p/.Obstruen tidak
bersuara /p/ telah menyebarkan fiturnya iaitu labial kepada konsonan nasal velar /ŋ/ dan
membentuk konsonan nasal labial /m/.Selepas itu, obstruen tidak bersuara /p/ digugurkan dari
nodus akar.Ini bermakna /p/ mengalami pengguguran keseluruhan fitur yang
dimilikinya.Selepas itu, berlaku pula pengguguran konsonan nasal /m/ dan vokal tengah /ə/
pada imbuhan awalan tersebut. Maka konsonan nasal /m/ terpaksa mengalami proses
ambisilabik iaitu pengsukukataan semula ke posisi onset yang diduduki oleh konsonan /p/
yang telah digugurkan. Oleh itu, terbentuklah output /məŋ+pegang/ , /məmegang/ [megaŋ].

Rumus Pengguguran Obstruen Bersuara

akar

+ kons
TL - kont
[+ Bersuara]

SL

TA

[F]

1. Representasi bagi proses Asimilasi NOB dan Pengguguran Obstruen Bersuara /d/
dalam Perkataan /məŋ+dəŋar/ [nəŋa]
a. Struktur dalaman /məŋ+dəŋar/

N KO N N KO
 X X X X X X X X

m e ŋ d e ŋ a r

b. Proses asimilasi

N KO N N KO

X X X -------------------- X X X X X

m e ŋ d e ŋ a r

TA TA

Dorsal Koronal

c. Proses Pengguguran Obstruen Bersuara /d/

N KO N N KO

X X X X X X X X

m e m d e ŋ a r
d. Proses Pengguguran Obstruen Nasal /m/, vokal tengah /ə/ dan konsonan /r/

N KO N N KO

X X X X X X X X

= = =

m e n e ŋ a r

e. Pengsukukataan semula

N KO N N KO

X X X X X X X X

n e ŋ a

f. Struktur permukaan / output

 N N

X X X X

n e ŋ a

[Representasi fonetik : ne. ŋa]

Analisis

Rajah di atas menunjukkan proses asimilasi yang berlaku pada sempadan imbuhan dan
awalan kata dasar dialek melayu Miri. Selepas proses asimilasi yakni nasal velar /ŋ/ dengan
obstruen bersuara /d/, obstruent bersuara /d/ digugurkan dari nodus akar. Hal ini kerana nasal
velar /ŋ/ telah mempengaruhi obstruen bersuara /d/ dan mengakibatkan fitur nasal dorsal yang
berasimilasi dengan nodus akar iaitu koronal obstruen bersuara /d/.Ini bermakna /d/
mengalami pengguguran fitur yang dimiliknya.Seterusnya, proses ambisilabik berlaku iaitu
pengsukukataan semula ini apabila /n/ ke posisi onset iaitu gatra X kosong. Kesannya,
perkataan /məŋ + deŋar/ [neŋa]

Kesimpulan

Dalam dialek melayu Miri ini berlaku asimilasi separa dan juga berlaku asimilasi total.
Contoh asimilasi separa yang berlaku dalam dialek Miri ialah pada kata [miŋŋuʔ] iaitu fonem
/minggu/. Dalam contoh ini hanya berlaku asimilasi separa pada akhir perkataan iaitu dengan
kehadiran glottis [ʔ]. Manakala contoh bagi asimilasi total ialah [nuduʔ] yang bermaksud
memasak. Dalam perkataan ini berlaku asimilasi pada semua fonem yang ada dalam
/memasak/. Keadaan ini jelas menunjukkan dialek melayu Miri ini berlaku asimilasi total dan
asimilasi separa. Dalam dialek melayu Miri ini juga berlaku proses pengguguran obstruen
bersuara dan proses pengguguran Obstruen tidak bersuara seperti yang ditunjukkan di atas.