Anda di halaman 1dari 14

LAPORAN PRAKTIKUM FISIKA DASAR III

“PERCOBAAN PEMANTULAN”
Disusun untuk memenuhi tugas mata kuliah
Praktikum Fisika Dasar III
Yang dibimbing oleh Ibu Lia Yuliati

Disusun oleh:
Nama : Ratna Dwi Wulansari
NIM : 180321614524
Kelas/Offering : AB/PFD6
Kelompok : 02

JURUSAN FISIKA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS NEGERI MALANG
November 2019
PRAKTIKUM PEMANTULAN
A. Tujuan
Praktikum pemantulan ini memiliki tujuan untuk menerapkan teori ralat
dengan benar, menentukan jarak fokus cermin cekung dengan cara meletakkan
benda di jauh tak hingga, menentukan jarak fokus cermin cekung melalui
pengukuran jarak benda dan jarak bayangan, dan menentukan jarak fokus cermin
cembung melalui pengukuran jarak benda dan jarak bayangan.

B. Dasar Teori

C. Alat dan Desain


Dalam percobaan pemantulan ini menggunakan alat-alat yatitu cermin
cekung, cermin cembung, cermin datar, layar, bangku optik, mistar, dan lilin.
Skema percobaan di susun berdasarkan gambar 6, 7, dan 8 dibawah ini.
D. Prosedur percobaan
1. Cermin Cekung
Untuk mencari fokus pada cermin cekung menggunakan benda tak hingga,
Praktikan menyusun cermin cekung dan layar seperti gambar 6. Menggunakan
genting sebagai benda tak hingga, layar di geser-geserkan hingga mendapat
bayangan yang paling jelas di layar. Jarak fokusnya adalah jarak cermin terhadap
layar di bayangan paling jelas, praktikan mencatat data tersebut di tabel data
pengamatan.
Selain menggunakan bayangan tak hingga, digunakan benda yaitu lilin untuk
mencari jarak fokus melalui letak benda dan bayangan di ruang 2 dan 3. Dengan
susunan seperti gambar 7 dapat menentukan letak bayangan dan benda di ruang 2.
Untuk ruang 3 benda dipindahkan ke ruang 3 dengan layar layar berada diantara
benda dan cermin, dapat diketahui letak benda dan bayangannya. Dari percobaan
menggunakan benda di ruang 2 dan 3 dapat menenmukan jarak benda ke cermin
maupun jarak bayangan ke cermin (jarak layar ke cermin), menggunakan
perhitungan dapat menentukan jarak fokus cermin cekung.
2. Cermin cembung
Untuk mencari fokus pada cermin cembung menggunakan susunan alat seperti
gambar 8 dan bantuan cermin datar sebagai layar untuk mencari letak bayangan.
Objek berupa lilin akan memiliki bayangan yang berdempet dengan benda di
cermin cembung. Maka dari itu, di gunakan cermin datar dengan menyejajarkan
cermin datar dengan bayangan yang terlihat di cermin cembung.

E. Data Pengamatan
1. Cermin Cekung
a. Benda Tak Hingga
Tabel 3. Jarak Fokus pada Benda Tak Hingga

No Jarak Fokus (cm)

1 15 ± 0,05

2 15,3 ± 0,05
3 15,5 ± 0,05

4 15,5 ± 0,05

5 15,7 ± 0,05

b. Benda di Ruang II dan Ruang III


Tabel 5. Benda di Ruang II dan Ruang III

Benda di Ruang II Benda di Ruang II


No
p (cm) q (cm) p (cm) q (cm)

1 20 ± 0,05 47,5 ± 0,05 46 ± 0,05 24 ± 0,05

2 20 ± 0,05 44,5 ± 0,05 46 ± 0,05 23 ± 0,05

3 20 ± 0,05 47,4 ± 0,05 46 ± 0,05 23,9 ± 0,05

4 20 ± 0,05 50,3 ± 0,05 46 ± 0,05 24,1 ± 0,05

5 20 ± 0,05 46,2 ± 0,05 46 ± 0,05 24 ± 0,05

2. Cermin Cembung
Tabel 6. Cermin Cembung

Kedudukan benda Kedudukan Kedudukan cermin


No
(cm) Cermin Datar (cm) Cembung (cm)

1 25 ± 0,05 47,5 ± 0,05 0

2 25 ± 0,05 41 ± 0,05 0

3 25 ± 0,05 32 ± 0,05 0

4 25 ± 0,05 35 ± 0,05 0

5 25 ± 0,05 39 ± 0,05 0

NST mistar : 0,1 cm


F. Analisis Data
1. Metode analisis

Rumus ralat yang digunakan sebagai berikut

𝛴𝑓
𝑓=
𝑛

2
∑(𝑓 − 𝑓 )̅
∆𝑓 = √
𝑛(𝑛 − 1)

∆𝑓
𝑅𝑓 = 𝑥 100 %
𝑓

𝑝𝑥𝑞
𝑓=
𝑝+𝑞

2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3

2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3

2. Sajian Hasil
a. Cermin cekung
1. Benda di Jauh Tak Hingga
No 𝑓 (cm) 𝑓 − 𝑓 (cm) (𝑓 − 𝑓)2 (cm)
1 15 4,88 23,8144
2 15,3 5,18 26,8324
3 15,5 5,38 28,9444
4 15,5 5,38 28,9444
5 15,7 5,58 31,1364
𝛴 15 4,88 23,8144

∑𝑓
𝑓̅ = = 15,4 cm
𝑛
∑(𝑓−𝑓̅ )2 139,672
𝑆𝑓 = √ 𝑛(𝑛−1) = √ = 2,64265 cm
20
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 17 % (2AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15 ± 2,6) cm dengan ralat relatif sebesar 17%

2. Benda di Ruang II
No Benda di Ruang II
p (cm) q (cm)
1 20 47,5
2 20 44,5
3 20 47,4
4 20 50,3
5 20 46,2

o Percobaan 1
pxq 20 𝑥 47,5
𝑓 = p+q = = 14,07 cm
20+47,5
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2
2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
20 2 47,5 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
20 + 47,5 3 20 + 47,5 3
= √0,000281
= 0,01676 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,1191% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (14,07 ± 0,02) cm dengan ralat relatif sebesar 0,1191%

o Percobaan 2
p × q 20 × 44,5
𝑓= = = 13,80 cm
p + q 20 + 44,5
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2
2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
20 2 44,5 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
20 + 44,5 3 20 + 44,5 3
= √0,000262
= 0,01619 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,1173% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (13,80 ± 0,02) cm dengan ralat relatif sebesar 0,1173%

o Percobaan 3
p × q 20 × 47,4
𝑓= = = 14,07 cm
p + q 20 + 47,4
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
20 2 47,04 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
20 + 47,04 3 20 + 47,04 3
= √0,00028
= 0,01675 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,1191% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (14,07 ± 0,02) cm dengan ralat relatif sebesar 0,1191%

o Percobaan 4
p × q 20 × 50,3
𝑓= = = 14,31 cm
p + q 20 + 50,3
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
20 2 50,3 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
20 + 50,3 3 20 + 50,3 3
= √0,000298
= 0,01728 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,1207% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (14,31 ± 0,02) cm dengan ralat relatif sebesar 0,1207%
o Percobaan 5
p × q 20 × 46,2
𝑓= = = 13,96 cm
p + q 20 + 46,2
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
20 2 46,2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
20 + 46,2 3 20 + 46,2 3
= √0,000273
= 0,01652 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,1183% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (13,96 ± 0,02) cm dengan ralat relatif sebesar 0,1183%

o Rata-rata benda di ruang II


∑(𝑓 ⁄𝑆𝑓 2 )
𝑓̅ =
∑(1⁄𝑆𝑓 2 )
14,07 13,8 14,07 14,31 13,96
((0,01676)2 + (0,01619)2 + (0,01675)2 + (0,01728)2 + (0,01652)2 )
= 1 1 1 1 1
((0,01676)2 + (0,01619)2 + (0,01675)2 + (0,01728)2 + (0,01652)2 )
= 14,03 cm
1
𝑆𝑓 = √
∑(1⁄𝑆𝑓 2 )
1
=√ 1 1 1 1 1
((0,01676)2 + (0,01619)2
+ (0,01675)2 + (0,01728)2 + (0,01652)2 )
= 0,007463 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,05318% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 ̅ = (14,03 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,05318%

3. Benda di Ruang III


No Benda di Ruang III
p (cm) q (cm)
1 46 24
2 46 23
3 46 23,9
4 46 24,1
5 46 24
o Percobaan 1
p × q 46 × 24
𝑓= = = 15,77 cm
p + q 46 + 24
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
46 2 24 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
46 + 24 3 46 + 24 3
= √0,000223
= 0,01491 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,0946% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,77 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,0946%

o Percobaan 2
p × q 46 × 23
𝑓= = = 15,33 cm
p + q 46 + 23
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
46 2 23 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
46 + 23 3 46 + 23 3
= √0,000233
= 0,01527 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,09959% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,33 ± 0,02) cm dengan ralat relatif sebesar 0,09959%

o Percobaan 3
p × q 46 × 23,9
𝑓= = = 15,73 cm
p + q 46 + 23,9
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
46 2 23,9 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
46 + 23,9 3 46 + 23,9 3
= √0,000224
= 0,01495 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,0951% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,73 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,0951%

o Percobaan 4
p × q 46 × 24,1
𝑓= = = 15,81 cm
p + q 46 + 24,1
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
46 2 24,1 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
46 + 24,1 3 46 + 24,1 3
= √0,000222
= 0,014884
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,0941% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,81 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,0941%

o Percobaan 5
p × q 46 × 24
𝑓= = = 15,77 cm
p + q 46 + 24
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
46 2 24 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
46 + 24 3 46 + 24 3
= √0,000223
= 0,014918 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,0946% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,77 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,0946%

o Rata-rata benda di ruang III


∑(𝑓 ⁄𝑆𝑓 2 )
𝑓̅ =
∑(1⁄𝑆𝑓 2 )
15,77 15,33 15,73 15,81 15,77
((0,01492)2 + (0,01527)2 + (0,01493)2 + (0,01488)2 + (0,01492)2 )
= 1 1 1 1 1
((0,01492)2 + (0,01527)2 + (0,01493)2 + (0,01488)2 + (0,01492)2 )
= 15,69 cm
1
𝑆𝑓 = √
∑(1⁄𝑆𝑓 2 )
1
=√ 1 1 1 1 1
((0,01492)2 + (0,01527)2
+ (0,01493)2 + (0,01488)2 + (0,01492)2 )
= 0,006702
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,04273% (4AP)
𝑓
Jadi 𝑓 ̅ = (15,69 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,04273%

b. Cermin cembung
No Cermin cembung
p (cm) q (cm)
1 25 47,5
2 25 41
3 25 32
4 25 35
5 25 39

o Percobaan 1
p × q 25 × 47,5
𝑓= = = 16,38 cm
p + q 25 + 47,5
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
25 2 47,5 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
25 + 47,5 3 25 + 47,5 3
= √0,00022
= 0,01485 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,9065% (3AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (16,38 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,9065%

o Percobaan 2
p × q 25 × 41
𝑓= = = 15,53 cm
p + q 25 + 41
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
25 2 14 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
25 + 41 3 25 + 41 3
= √0,000188
= 0,01372 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,08837 % (3AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,53 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,08837%

o Percobaan 3
p × q 25 × 32
𝑓= = = 14,04 cm
p + q 25 + 32
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
25 2 32 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
25 + 32 3 25 + 32 3
= √0,000151
= 0,01231 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,8770% (3AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (14,04 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,877%
o Percobaan 4
p × q 25 × 35
𝑓= = = 14,58 cm
p + q 25 + 35
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2

𝑆𝑓 = |( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
25 2 35 2

𝑆𝑓 = |( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
25 + 35 3 25 + 35 3
= √0,000162
= 0,01273 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,08732% (3AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (14,58 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,08732%

o Percobaan 5
p × q 25 × 39
𝑓= = = 15,23 cm
p + q 25 + 39
2 2
𝜕𝑓 2 2 𝜕𝑓 2 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝜕𝑆𝑖 3 𝜕𝑆0 3
2 2 2 2
𝑆0 2 𝑆𝑖 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × ∆𝑆𝑖 | + |( ) × × ∆𝑆0 |
𝑆0 + 𝑆1 3 𝑆0 + 𝑆𝑖 3
2 2 2 2
25 2 39 2
𝑆𝑓 = √|( ) × × 0,05| + |( ) × × 0,05|
25 + 39 3 25 + 39 3
= √0,000179
= 0,01338 cm
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,08784% (3AP)
𝑓
Jadi 𝑓 = (15,23 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesa0,08784%
o Rata-rata lensa cekung
∑(𝑓 ⁄𝑆𝑓 2 )
𝑓̅ =
∑(1⁄𝑆𝑓 2 )
16,38 15,53 14,04 14,58 15,23
((0,01485)2 + (0,01372)2 + (0,01231)2 + (0,01273)2 + (0,01338)2 )
= 1 1 1 1 1
((0,01485)2 + (0,01372)2 + (0,01231)2 + (0,01273)2 + (0,01338)2 )
= 15,05 𝑐𝑚
1
𝑆𝑓 = √
∑(1⁄𝑆𝑓 2 )
1
=√ 1 1 1 1 1
((0,01485)2 + (0,01372)2 + (0,01231)2 + (0,01273)2 + (0,01338)2 )
= 0,005955
𝑆𝑓
𝑅𝑓 = × 100% = 0,03957% (3AP)
𝑓
Jadi 𝑓 ̅ = (15,05 ± 0,01) cm dengan ralat relatif sebesar 0,03957%

G. Pembahasan
H. Kesimpulan
I. Daftar Rujukan
Giancoli, D. 2014. Prinsip dan Aplikasi. Jakarta: Erlangga

Halliday, David. Resnick, Robert. Waler, Jearl. 2013. Fundamentals of Physics

Extended 10th Edition.Instructors Solutions Manual-Wiley.

Jewett, Serway. 2014. Physics for Scientist and Engineers with Modern Physics,
Ninth Edition. Boston: Brooks/Cole Cengage Learning.
Tim Praktikum Fisika Dasar 3. 2019. Modul Praktikum Fisika Dasar III. Malang:

Jurusan Fisika FMIPA Universitas Negeri Malang.

Anda mungkin juga menyukai