MAKALAH PEMBELAJARAN BAHASA DAERAH SD

KETRAMPILAN NYEMAK

Dosen Penunjang : Dr. Cerianingsih M.Pd.

KELOMPOK 1 KELAS 5F

Disusun Oleh :

1. Selvia Sekar 2002101186

2. Ian Brillian 2002101187

FAKULTAS KEGURUAN ILMU PENDIDIKAN

PRODI PENDIDIKAN GURU SEKOLAH DASAR

UNIVERSITAS PGRI MADIUN

TAHUN AJARAN 2021/2022

 PAMBUKA

Puji syukur konjuk dhumateng ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung, awit saking sih
rahmat lan hidayahipun, kita saged ngrampungaken makalah kanthi irah-irahan “Katrampilan
Nyemak”. Sing diutus dening dosen kita jenenge Dr. Cerianingtyas, M.Pd. Kawula ngrumaosi
bilih taksih kathah kalepatan wonten ing panyeratan makalah punika, nyuwun pangapunten
ingkang kathah. Menehi saran supaya kita bisa ndandani kesalahane.

Mangkono pambuka iki, mugi-mugi makalah iki migunani kanggo kabeh. Kawulo
ngaturaken agunging panuwun dhumateng panjenengan sedaya.

Tim panulis
 DAFTAR ISI

PAMBUKA ........................................................................................................................i

DAFTAR ISI ......................................................................................................................ii

BAB I PENDAHULUAN...................................................................................................1

A. Latar Belakang................................................................................................................1

B. Rumusan Masalah ..........................................................................................................1

C. Tujuan ............................................................................................................................2

BAB II PIREMBAGAN......................................................................................................3

A. Hakikat saka Nyemak ....................................................................................................3

B. Tujuan lan Fungsi Nyemak ............................................................................................5

C. Jinis-jinis Nyemak .........................................................................................................6

D. Strategi Nyemak Basa ....................................................................................................8

E. Teknik Sinau Katrampilan Nyemak ...............................................................................9

BAB III PANUTUP.............................................................................................................13

A. Kesimpulan ....................................................................................................................13

B. Sarn ................................................................................................................................13

DAFTAR PUSTAKA .........................................................................................................14

 BAB I

PENDAHULUAN

A. LATAR BELAKANG

Nyemak iku cedhak banget tegese ngrungokake lan ngrungokake. Nanging, yen kita sinau
luwih, katelu. Tembung kasebut nduweni teges kang beda. Hearing ditetepake minangka proses
nampa swara saka njaba tanpa nggatekake teges lan pesen swara. Dene nyemak yaiku proses
nyemak kanthi pangerten lan perhatian marang makna lan pesen swara. Dadi, ing proses nyimak
kalebu nyimak, Ing sisih liya, ngrungokake ora kudu ngrungokake. Ing basa Inggris ana istilah
"listening comprehension" kanggo ngrungokake lan "ngrungokake" ngrungokake.

Miturut Poerwadarminta (1984:941) “Nyemak yaiku” ngrungokake utawa nggatekake apa

sing diomongake utawa diwaca dening wong.” Nyemak yaiku proses ngrungokake, ngenali lan
napsirake simbol verbal, dene pangrungu mujudake proses nampa swara kang asale saka njaba
tanpa nggatekake teges.

Yen katrampilan nyemak digandhengake karo katrampilan basa liyane, kayata katrampilan
maca, banjur loro-lorone Kaprigelan basa menika gayutipun raket, amargi kekalihipun minangka
sarana kanggo nampa komunikasi. Bedane dumunung ing jinis komunikasi. Ngrungokake ing
tutul kanthi komunikasi lisan, nalika maca gegandhengan kanthi komunikasi tinulis. Ing babagan
gol, loro-lorone ngemot persamaan, yaiku entuk informasi, njupuk isi, ngerti makna komunikasi.

Katrampilan nyemak ngenggoni kaprigelan ing urutan kaprigelan katrampilan basa,

nuduhake yen katrampilan nyemak minangka katrampilan basa kang kapisan dikuwasani bocah.

B. RUMUSAN MASALAH
1. Apa kang dimaksud nyemak?
2. Apa gunane lan fungsi nyemak?
3. Kepriye jinise nyemak?
4. Kepriye strategi nyemak?
5. Kepriye teknik sinau katrampilan nyemak?

1
C. TUJUAN
1. Kanggo ngerti sipat nyemak.
2. Kanggo mangerteni tujuwan lan fungsi nyemak.
3. Kanggo ngerti jinis nyemak.
4. Kanggo mangerteni strategi nyemak basa.
5. Kanggo mangerteni teknik sinau katrampilan nyemak.

2
 BAB II

PIREMBANGAN

A. Hakikat Saka Nyemak.

Katrampilan nyemak basa lisan kang sipate reseptif (nampa pesen diarani nyemak. Nyemak
mujudake proses ngrungokake lambang-lambang kang diucapake kanthi nggatekake, mangerteni,
apresiasi, lan interpretasi kanthi lengkap kanggo nggayuh informasi, ngrebut isi utawa pesen lan
mangerteni makna komunikasi. ingkang sampun dipunandharaken dening panutur).penutur
lumantar tuturan utawi basa lisan (Tarigan, 1990:25). Ing basa kapisan (basa ibu), angsal
katrampilan nyemak lumantar proses semaput, saengga kompleksitasipun proses entuk
katrampilan ngrungokake uga ora diwujudake.

Faktor-faktor katrampilan nyemak minangka salah sawijine katrampilan basa reseptif (nampa
pesen), yaiku:

1. Acuity yaiku kesadaran anane swara sing ditampa dening kuping, contone krungu swara
musik tanggane krungu swarane bocah liya sing dolanan, krungu swara mesin printer, lan
liya-liyane.
2. Audiotory discrimination yaiku kaprigelan kanggo mbedakake persamaan lan bedane
swara utawa swara, contone swara udan beda karo swara musik, pitakonan wong ora
padha karo pangandikane wong, dhiri lan eri beda swara, lan sateruse.
3. Auding inggih menika proses ingkang wonten gayutipun makna kaliyan seratan ingkang
dipunandharaken.Proses menika nggadhahi pangertosan isi saha teges tembung ingkang
dipunandharaken kanthi titikan, tuladhanipun mangertosi tuturan “sampeyan bisa muter
ing kaca”., "ngobahake tangan munggah lan mudhun" (Buttery lan Anderson, ing
Bromley, 1991).

Yen dideleng saka kahanane, kahanan nyemak ana rong jinis, yaiku situasi nyemak interaktif
lan situasi nyemak ora interaktif. Nyemak interaktif dumadi ing pacelathon adhep-adhepan lan
pacelathon liwat telpon utawa kang padha.Tujuane ing jinis nyemak iki yaiku kegiatan nyemak
lan micara selang-seling. Ing kahanan iki penutur nduweni kalodhangan kanggo takon-takon
kanggo njaluk katrangan, ngajak mitra tutur mbaleni apa sing diomongake, utawa njaluk
ngomong rada alon mengko, iki beda karo ngrungokake ora interaktif, yaiku pamireng bisa. 'Ora

3
njaluk katrangan saka penutur, apa penutur bisa nyuda apa sing diomongake, lan ora bisa njaluk
pacelathon supaya alon-alon. Tuladhane kahanan nyemak ora interaktif, yaiku ngrungokake
tembang, wayang, radio, utawa ngrungokake program upacara.

Paedah nyemak antawisipun saged pikantuk informasi kangge njembarake kawruh lan
pengalaman ngengingi pagesangan, pramila kangge angsal katrampilan nyemak perlu latihan
ingkang intensif. Soedjiatno (1983:18) nyebataken patang penyajian pokok kangge
ngembangaken katrampilan nyemak, inggih menika:

1. Identifikasi tingkat.
2. Paparan kanggo identifikasi lan pilihan tanpa retensi (simpenan).
3. Tingkat identifikasi kanthi pilihan sing dipandu lan retensi jangka pendek.
4. Ukuran identifikasi kanthi pilihan retensi jangka panjang.

Tataran identifikasi inggih menika tataran pambuka, tataran menika dipunwiwiti saking
trampil ngenal maneka warni unen-unen basa, tembung, frasa humas, struktur ukara,
nggatosaken wekdal, modifikasi, saha logika. Dadi, ing tataran iki nyemak kanggo langsung
ngerteni unsur linguistik lan maknane, yaiku unsur segmental lan suprasegmental (intonasi, jeda,
nada, lan stres). Nyemak ing tataran iki uga diarani nyemak basa.

Tataran identifikasi lan seleksi tanpa retensi yaiku prosedur mirengake yen pamiyarsa
diajab bisa ngerteni lan mangerteni unit kontinum swara utawa udara nanging ora mbutuhake
kemampuan retensi (kemampuan kanggo ngapalake, nyimpen, lan ngasilake) asil pangerten
kasebut. Para pamiyarsa namung kedah saged mangertosi, mangertosi tegesipun pranatacara,
ingkang mbetahaken kaprigelan ngenget-enge.

Identifikasi kanthi pilihan sing dipandu lan retensi jangka pendek minangka
prosedur ngrungokake sing mbutuhake ngrungokake kanggo ngenali swara lan kemampuan
kanggo mangerteni, nanging isih ana ing tahapan sing dipandu titik, contone, kanthi menehi
dhaptar pitakonan marang pamireng sadurunge. supaya bisa disinaoni sadurunge materi
diwenehi.

Tataran identifikasi kanthi seleksi lan retensi jangka panjang yaiku tataran nyimak
sing mbutuhake nyimak supaya bisa ngerteni swara ing kontinuum swara sing dawa, bisa
ngerteni makna pesen kanthi bener, lan bisa ngelingi kanthi relatif. wektu dawa. Tuntutan tumrap

4
pamireng ing tahap iki yaiku pamireng bisa ngrungokake tuturan wacana kang dawa, yaiku maca
crita kang narik kawigaten, pawarta koran, pacelathon dawa, tetembungan lan pocapan ekspresif,
pacelathon telpon, geguritan, drama sing direkam, lan sapanunggalane.

Proses nyemak ana 3 tahapan miturut Faris (1993:154), yaiku:

1. Nampa input auditory (masukan auditori), ngrungokake nampa pesen lisan.

2. Nggatekake input auditori, seeder konsentrasi (fisik lan mental) apa sing diandharake
dening penutur.
3. Nafsiraken lan sesambungan kaliyan input auditori.Nyimak boten namung
ngempalaken lan nyimpen seratan, ananging ugi nggolongaken, mbandhingaken, saha
nggayutaken seratan kaliyan kawruh ingkang sampun dipunmangertosi.

Soedjiatno (1983:6) ngandharake yen katrampilan nyemak basa sajrone proses nyemak
wiwitan bisa kaperang dadi:

1. Kemampuan kanggo ngenali lan milih gejala fonetik, bisa arupa nada, stres, jeda,
utawa intonasi umume uga swara segmental saka basa sing ditliti.
2. Kemampuan kanggo ngenali, mbedakake, lan ngetrapake kosakata miturut makna lan
konteks sing cocog.
3. Kemampuan kanggo ngenali, mbedakake, ngetrapake struktur gramatikal miturut
makna sing tepat, kalebu struktur fase lan idiom sing wis ana.

B. Tujuan lan Fungsi Nyemak

Tujuane wong ngrungokake beda-beda gumantung saka tujuane wong kasebut. Tarigan
(1990:35) ngandharake yen wong ngrungokake ana pitung tujuwan, yaiku:

1. Kanggo sinau.
2. Kanggo ngatasi masalah.
3. Kanggo ngevaluasi.
4. Kanggo ngormati.
5. Kanggo komunikasi gagasan.
6. Kanggo mbedakake swara.
7. Kanggo ngyakinake.

5
 Nyemak nduweni peran penting ing urip manungsa. Bromley (1991) nyaranake rong
alasan kanggo mulang bocah ngrungokake utawa ngrungokake, yaiku:

1. Bocah-bocah lan wong diwasa ngentekake wektu kanggo ngrungokake.

2. Kaprigelan mirengaken punika wigati sanget lan boten namung nalika sinau wonten
ing kelas ananging ugi wonten ing gesang padintenan.

Sanajan katrampilan nyemak mujudake katrampilan basa kang lumrahe dikuwasani saben
bocah lumrah, nanging katrampilan nyemak iki kudu diwuwuhi kanthi stimulus lan gladhen
amarga katrampilan basa ora bisa diduweni kanthi optimal yen ora dikembangake lan dilapis,
kalebu nyemak. Gayut kaliyan perkawis ing nginggil, fungsi katrampilan nyemak inggih menika:

1. Dadi dhasar sinau basa, basa kapisan lan basa kapindho.

2. Dadi dhasar kanggo ngembangake katrampilan basa tulis (maca lan nulis).
3. Ndhukung katrampilan basa liyane.
4. Streamlining komunikasi lisan.
5. Nambah informasi lan kawruh.

C. Jinis-jinis Nyemak

Jinis nyemak ingkang saged dipunkembangaken wonten ing pamulangan inggih menika
nyimak informatif, nyimak kritis, nyimak apresiasi, saha nyimak eksplorasi.

1. Nyemak informatif.
Nyemak informatif yaiku kegiyatan ngrungokake informasi kanggo ngenali lan
ngelingi fakta, gagasan, lan sesambungan. Ana sawetara kegiatan sing bisa direncanakake
kanggo ngembangake kemampuan ngrungokake informasi ing bocah-bocah, kayata conto
ing ngisor iki.
1. Ayo utawa kandhani bocah-bocah supaya nutup mata lan mudhunake sirahe ing meja,
banjur takon kanggo mbedakake antarane swara (kertas nyuwek, ngasah potlot,
mbukak lawang, lan liya-liyane) banjur takon apa swara sing bakal teka. .
2. Ajar anak carane nampa pesen telpon singkat.
3. Waca paragraf cekak babagan ilmu pengetahuan banjur takon apa, sapa, kenapa, lan
kapan.

6
 4. Wacanen geguritan utawa crita, wilangan tembung utawa ukara, banjur bocah-bocah
dikon nglengkapi tembung utawa ukara sing ilang (metode cedhak).
2. Nyemak kritis
Nyemak kritis mujudake kagiyatan nyemak kang ditindakake kanthi temen-temen
kanggo menehi pambiji kanthi objektif, nemtokake keaslian, kabeneran, lan kaluwihan,
uga kekurangane materi wacan. Bab-bab kang kudu digatekake sajrone nyemak kritis
yaiku nggatekake panggonan ngendikane panutur, golek wangsulan utawa pitakon
ngenani sabab, pambandhing, lan dudutan.
Sawetara conto kegiatan kanggo ngembangake katrampilan ngrungokake kritis kaya ing
ngisor iki.
1. Maca cerkak banjur ngajak bocah-bocah ngandharake gagasan pokok saka crita sing
dirungokake.Kegiyatan iki bisa dipandu dening pitakonan saka guru.
2. Maca teka-teki lan ngajak bocah-bocah kanggo guess macem-macem jawaban.
3. Ajak bocah nonton crita ing televisi utawa VCD banjur njaluk pesen babagan crita
kasebut.
3. Kreatif utawa apresiatif nyemak
Nyemak kreatif mujudake kegiyatan nyemak sing nduweni ancas kanggo nuwuhake
imajinasi lan kreativitas bocah. Kreativitas mirengaken saged dipuntindakaken kanthi
niru lafal utawi swanten basa manca utawi basa dhaerah ingkang ngandharaken
pamanggih ingkang sami kaliyan panutur, ananging struktur lan pilihanipun tembung
ingkang beda, rekonstruksi pesen ingkang dipunandharaken, nyusun pitedah utawi
pitedah adhedhasar materi ingkang dipunmirengaken. Mirengake kanthi imajinasi kaya-
kaya lagi ngalami pangrasa, nindakake watak solah bawane crita kang diwedharake.
Wonten tigang media ingkang saged dipunginakaken kangge ngembangaken katrampilan
nyemak apresiasi, inggih menika:
1. Musik minangka media sing paling nyata kanggo mbantu bocah-bocah ngapresiasi
lan seneng apa sing dirungokake.
2. Basa irama kalebu kabeh karya sastra.
3. Patung visual, minangka media sing ndhukung kapentingan lan imajinasi.
Sawetara kegiatan sing bisa nambah katrampilan ngrungokake appreciative kalebu:

7
 1. Wacanen kumpulan crita kanggo bocah-bocah, banjur guneman babagan perasaan,
swasana ati, lan gambar sing katon ing crita kasebut.
2. Maca kabeh jinis puisi kanggo bocah-bocah lan mbantu dheweke nanggapi isi
geguritan kanthi visual lan perasaan.
3. Ngundang juru crita kanggo ngunjungi kelas supaya bocah seneng seni khusus.

4. Nyemak Eksploratif
Nyemak eksploratif mujudake kegiyatan nyemak kang ditindakake kanthi temen-
temen kanggo nggayuh informasi anyar. Ing pungkasan kegiatan, penembak eksplorasi
bakal nemokake gagasan anyar, informasi anyar, lan informasi tambahan saka lapangan
tartamtu nemtokake topik anyar, lan nemokake unsur basa anyar.
5. Nyemak pitakon
Nyemak interogatif yaiku nyemak intensif kang mbutuhake konsentrasi lan
seleksi sajrone nyemak interogatif, nyemak ngarahake manungsane kanggo nggayuh
informasi kanthi cara takon utawa takon marang penutur utawa narasumber. Informasi
ingkang dipunkajengaken dipunmirengaken saged antawisipun punapa, sapa, punapa,
pundi, pundi, pundi, punapa, saestu, lan sanes-sanesipun.

D. Strategi Nyemak Basa

Ing ngisor iki ana rong strategi sajrone kagiyatan nyemak basa.

1. Fokus

Fokus ing tuturan panutur nuduhake bisa ngrungokake basa kanthi becik, penutur utawa
penutur biasane nggunakake isyarat visual lan verbal kanggo ngandharake pesen lan ngarahake
perhatian pangguna. Isyarat lisan kalebu ngaso, munggah lan mudhun swara, pocapan alon saka
titik penting, lan pengulangan informasi penting.

2. Cathetan

Nggawe cathetan bisa mbantu ngrungokake amarga nyengkuyung konsentrasi,

nyedhiyakake materi kanggo ditinjau, lan bisa mbantu ngeling-eling.

8
 Supados damel cathetan nalika mirengaken boten ngganggu konsentrasi, saged
dipuntindakaken kanthi cara nyathet kedah prasaja, cekak lan ringkes ngginakaken singkatan
saha simbol, saha cetha.

Wonten enem pitedah ingkang saged dipunginakaken kangge sinau nangkep gagasan inti
nyemak (Tompkins lan Hosskison, 1991: 137), inggih menika:

a. Wujudake gambar ing pikiran.

b. Informasi klompok.
c. Pitakonan.
d. Temokake pola organisasi informasi.
e. Rekam informasi penting.
f. Nggatekake.

E. Teknik Sinau Katrampilan Nyemak

Teknik pamulangan katrampilan nyemak antawisipun

a. Nyemak tembang,
b. Nyemak crita,
c. Nyemak urut-urutan,
d. Nyemak ekstensif,
e. Nyemak pawarta/pidato,
f. Nyemak dhiskusi/debat,
g. Nyemak pariwara.

Tuladhane skenario pembelajaran kaya ing ngisor iki.

a. Nyemak Tembang
Proses sinau ngrungokake tembang bisa ditindakake kaya ing ngisor iki. Tujuwan : Siswa
bisa mangerteni lan napsirake teks tembang macapat kanthi tliti , cepet , lan akurat .
Piranti/Media: Kaset, tape recorder, lan teks tembang. Langkah-langkah pemulangan :
1. Guru paring pambuka ngenani implementasine piwulangan.
2. Muter tembang sing disenengi siswa nalika ditempelake ing papan tulis.
3. Ajak siswa nyanyi bareng.

9
 4. Tanpa musik, siswa menehi kesempatan kanggo nembangake teks tembang kasebut.
5. Siswa kanthi kelompok nemtokake struktur lan isi teks tembang.
6. Siswa laporan asil diskusi ing ngarep kelas lan kelompok liyane menehi komentar.
7. Guru merefleksikan kegiyatan pamulangan ing dina iku.
b. Nyemak Crita

Proses sinau nyemak crita bisa ditindakake kanthi urut-urutane. Tujuwan : Siswa bisa
mangerteni lan napsirake teks kang diwaca kanthi tliti , cepet , lan trep. Piranti/Media: Kaset
crita, tape recorder, lan teks crita. Langkah-langkah pamulangan:

1. Guru paring pambuka bab piwulangan

2. Guru maca teks crita sing disenengi siswa nalika ing papan nempelake gambar paraga
ing teks crita.
3. Ajak siswa melu crita.
4. Siswa menehi kalodhangan nyritakake teks crita nganggo basane dhewe-dhewe.
5. Siswa kanthi kelompok nemtokake struktur lan isine teks crita.
6. Siswa laporan asil diskusi ing ngarep kelas lan kelompok liyane menehi komentar.
7. Guru merefleksikan kegiyatan pamulangan ing dina iku.

c. Nyemak Urut-Urutan.

Proses pasinaon nyimak urut-urutan bisa dijlentrehake kaya ing ngisor iki . Tujuwane:
Siswa bisa mangerteni informasi sing diomongake kancane kanthi tliti, cepet, lan tepat.
Piranti/Media: Cathetan informasi cekak, dawa, lan kurang pepak, Langkah-langkah
pamulangan:

1. Guru menehi katrangan awal babagan teknik pamulangan. utawa miring.

2. Siswa dipérang dadi klompok lan ditata ing mburi
3. Guru nimbali siswa sing paling ngarep/tengen kanggo maca kanthi meneng cathetan
informasi rahasia.
4. Siswa banjur bisik-bisik informasi marang kancane
5. Siswa ing mburi/kiwa tengen ngandharake informasi kasebut kanthi banter.
6. Siswa ing ngarep / tengen nyococokake karo informasi asli.
7. Siswa ngumpulake ngenani kegiyatan kasebut lan guru njelaske.

10
 d. Nyemak Ekstensif

Proses sinau nyemak ekstensif bisa ditindakake kaya ing ngisor iki. Tujuwan : Siswa bisa
ngumpulake informasi kanthi tliti, cepet, lan bener saka macem-macem informasi sing
dirungokake / dirungokake ing topik sing padha. Piranti / media : Kaset , tape recorder , TV , lan
informan . Langkah-langkah sinau:

1. Guru menehi informasi wiwitan.

2. Muter informasi sing direkam ing topik tartamtu.
3. Siswa ngrungokake informasi kasebut.
4. Siswa ing kelompok didhawuhi metu saka kelas utawa kerja ing njaba jam sekolah
kanggo ngrungokake topik sing padha liwat critane wong liya, televisi, radio, lsp.
5. Ing dina/jam candhake, siswa kanthi kelompok nemtokake informasi kang wis
ditampa.
6. Siswa nglaporake asil diskusi lan kelompok liyane menehi komentar.
7. Siswa nyimpulake lan refleksi saka piwulangan.
e. Nyemak Pawarta/Pidato

Proses pamulangan bisa ditindakake kaya ing ngisor iki. Tujuwan : Siswa bisa
mangerteni lan napsirake teks pawarta/pidato sing diwaca kanthi tliti, cepet, lan bener.
Piranti/Media : Kaset pawarta , kaset pidato , tape recorder , lan teks pawarta , teka teki wicara
utawa pidato . Langkah-langkah pamulangan yaiku:

1. Guru menehi pambuka ngenani implementasine pamulangan.

2. Guru muter kaset kang isine pawarta utawa maca pidhato ing ngarep kelas.

3. Siswa menehi kalodhangan kanggo nyritakake teks kanthi basane dhewe-dhewe.

4. Siswa kanthi kelompok nemtokake struktur lan isine teks pawarta.

5. Siswa laporan asil diskusi ing ngarep kelas lan kelompok liyane menehi komentar.

6. Guru refleksi babagan kegiyatan pamulangan ing dina iku.

6. Nyemak Dhiskusi/Debat

11
 Proses pamulangan nyemak dhiskusi/debat saged dipunandharaken kados ing ngandhap
menika. Tujuwan : Siswa bisa mangerteni lan nafsirake dhiskusi/debat kang ditindakake kanthi
tliti, cepet lan bener. Piranti/Media : topik dhiskusi. Langkah-langkah sinau :

1. Guru menehi pambuka ngenani implementasine

2. Guru mbentuk kelompok diskusi, kelompok siji rembugan ing ngarep kelas, kanca
liyane ngrungokake.
3. Menehi kalodhangan saben kelompok kanggo mbagekake asil diskusi/debat
nganggo basane dhewe-dhewe
4. Siswa kanthi kelompok nemtokake struktur lan liya-liyane menehi komentar.
5. Siswa nyritakake asil diskusi ing ngarep kelas lan kelompok
6. Guru refleksi babagan kegiyatan sinau dina kui.

7. Nyemak Pariwara

Proses sinau ngrungokake utawa nyemak pariwara bisa ditindakake kaya ing ngisor iki.
Tujuwan : Siswa bisa ngerti lan napsirake pariwara sing diparingake kanthi tliti, cepet, lan bener.
Piranthi/Media : Kaset iklan produk dan tape recorder. Langkah – langkah pasinaonan :\

1. Guru menehi pambuka ngenani materi pamulangan.

2. Siswa ngrungokake kaset iklan produk kang gegayutan karo kabutuhane siswa.

3. Siswa ing kelompok nemtokake struktur lan isi teks iklan.

4. Siswa laporan asil diskusi ing ngarep kelas lan kelompok liyane menehi komentar.

5. Guru merefleksikan kegiyatan pamulangan ing dina iku.

12
 BAB III

PANUTUP

A. Kesimpulan

Inti saka Nyemak yaiku minangka sarana, minangka katrampilan, minangka seni, minangka
proses, minangka respon, lan minangka pengalaman kreatif. Nyemak diarani sarana, amarga ana
kegiyatan kang ditindakake dening pawongan nalika nyemak, kang kudu ngliwati tataran
midhanget swara kang wis diandharake lan bebarengan napsirake unen-unen kasebut supaya bisa
nafsirake lan mangerteni isine. tegesipun rerangkening swara minangka kaprigelan.komunikasi
amargi lumantar aura lan kaprigelan lisan, mirengaken minangka seni tegesipun kagiyatan
mirengaken mbetahaken disiplin, konsentrasi, partisipasi aktif, pangertosan lan pertimbangan,
kados dene tiyang sinau musik, akting utawi seni rupa. Minangka proses nyemak, ana
gegayutane karo proses katrampilan kang kompleks, yaiku katrampilan nyemak, mangerteni,
mbiji, lan katrampilan kognitif nanggapi. indriya cukup apik lan nduweni kemampuan kanggo
napsirake pesen sing ana ing tuturan sing mriksa titik lan, nyemak minangka pengalaman kreatif
kalebu pengalaman sing nyenengake, nyenengake, lan marem.

B. Saran

Minangka guru, guru kudu nggawe siswa nyemak piwulangan basa Jawa kanthi kreatif lan
inovatif supaya siswa bisa nyemak basa Jawa kanthi bener lan bener, lan bisa dimangerteni lan
ditindakake dening siswa.

13
 DAFTAR PUSTAKA

Depdikbud, 1985. Menyimak dan Pengajarannya. Jakarta: Universitas Terbuka

Kamidjan. 2008. Mendengarkan. Surabaya: UNESA Universitas Negeri Surabaya.

Tarigan, Djago dan Henry Guntur Tarigan. 1987. Teknik Pengajaran Keterampilan Berbahasa.
Bandung: Penerbit Angkasa.

Tarigan, H. G. 1999. Menyimak, sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung: Angkasa.

14