INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS

DARULAMAN
06000 JITRA, KEDAH DARUL AMAN

Pemulihan dalam komuniti

(PKBK3123)
Program PDK
 PROGRAM DI PDK
(PEMULIHAN DALAM KOMUNITI)
Pentaksiran dan penilaian

Intervensi Awal

Latihan Urus Diri

Latihan Vokasional

Bengkel Terlindung
 Pentaksiran dan penilaian

• Mengikut David Payne dalam bukunya Applied Educational

Assessment Edisi ke-2 (2003). Pentaksiran ialah integrasi proses
mengumpul maklumat, mngintepretasikan maklumat atau
memberi nilai kepada maklumat itu dan membuat keputusan
berdasarkan interpretasi yang dibuat ke atas maklumat.
• Penilaian ialah proses mendapatkan maklumat secara
bersistem tentang sesuatu diikuti dengan proses memberi nilai
atau interpretasi kepada maklumat itu.
• Penilaian ke atas pelatih di PDK adalah penting supaya
program -program intervensi awal dapat diaturkan sesuai
untuk setiap pelatih mengikut kekuatan -kekuatan dan
kelemahan -kelemahan masing-masing
 Rekod dan
laporan
Analisis
Sampel kerja
Ralat

Analisis
Ujian
Tugasan

Pentaksiran
dan Ujian
Temubual
penilaian Rujukan
Kriteria

Ujian
Pemerhatian rujukan
Instrumen :
norma
• senarai semak
• Rekod anekdot
• rubrik meragkumi Probe Kuiz
pelbagai aspek
 Intervensi Awal

• Intervensi awal – memberi perkhidmatan rawatan,

pemulihan, bimbingan dan khidmat nasihat kepada kanak-
kanak dan juga ibu bapa sebaik sahaja sesuatu kecacatan
dikesan atau dikenalpasti dialami oleh kanak-kanak (Kail,
2001).
• Perkhidmatan ini diberikan seawal yang mungkin agar
kanak-kanak boleh diberikan bantuan dari aspek bahasa,
sosial, emosi dan psikomotor agar perkembangan dalam
aspek tersebut dapat diberikan agar tidak ketinggalan
terlalu jauh dari aspek perkembangan umur dan fizikal
dibandingkan dengan kanak-kanak lain yang seusia
dengannya.
 Terapi
Snoozelan Aktiviti
Terapi Fisio Menggunakan
Motor, Deria
Kemahiran
Aktiviti Bahasa
Rangsangan
Exercise

Kaedah Berkomunikasi
Menggunakan Deria Sentuh Dan
Aktiviti Urus Diri Simbol

Kaunseling Ibu Rawatan Ubat

Bapa
Terapi Pertuturan

Terapi Air
Terapi urut
Terapi pengubahsuaian
tingkah laku
Rawatan ubat
- ubat cegah sawan
- kekurangan hormon tirod (hypothyroidism) akan dibekalkan
dengan hormon tersebut seumur hidup
- Ubat mengurangkan keresahan anak bermasalah tingkah
laku sewaktu menjalani program pengubahsuaian tingkah
laku.
 Latihan Urus Diri

Mencuci
menyikat tangan
rambut
Melipat
baju
Memberus
gigi Cara
penggunaan
Cara makan tandas
dengan betul
 Objektif aktiviti Pengurusan Diri
Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran serta dapat
berdikari dalam kehidupan seharian.

Mengamalkan penjagaan kesihatan dan keselamatan diri

dengan sempurna.

Mengamalkan nilai-nilai murni dalam kehidupan seharian.

Mengamalkan tingkah laku dan sikap positif dalam

menguruskan kehidupan seharian yang lebih bermakna
 Latihan Vokasional

SYARAT-SYARAT:
• Berdaftar dengan Jabatan Kebajikan Masyarakat sebagai orang kurang
upaya anggota/fizikal
• Berkelulusan akademik Sijil Pelajaran Malaysia (SPM)/ Sijil Rendah Pelajaran
(SRP)/ Peperiksaan Menengah Rendah (PMR) mengikut jenis kursus
• Berumur 18 hingga 40 tahun
• Boleh dilatih dengan kemahiran dan boleh mengurus diri
JENIS-JENIS KURSUS
Bil Jenis Kursus Tempoh
1. IT Komputer 8 Bulan
2. Pembantu Tadbir Sistem Maklumat 10 Bulan
3. Juruelektrik 10 Bulan
4. Elektronik 18 Bulan
5. Protestik dan Orthotik 18 Bulan
Kursus Pra Vokasional
Syarat-syarat:
• Berdaftar dengan Jabatan Kebajikan Masyarakat sebagai orang kurang
upaya anggota/fizikal
• Berumur 14 hingga 25 tahun
• Boleh dilatih dengan kemahiran dan boleh mengurus diri
Jenis-jenis kursus
Bil Jenis Kursus Tempoh
1. IT Komputer 24 bulan
2. Membaiki Radio dan TV (Elektronik) 24 bulan
3. Jahitan 24 bulan
4. Lukisan 24 bulan
 Bengkel Terlindung
(sheltered workshop)

Bengkel Daya Klang, Selangor

Bengkel Daya Sungai Petani, Kedah.
Objektif penubuhan Bengkel Terlindung :
• mewujudkan peluang pekerjaan kepada OKU yang tidak mampu bersaing di pasaran
terbuka
• melatih mereka berdikari supaya OKU juga mampu diintegrasikan ke dalam
masyarakat.
Syarat-syarat Kemasukan:
OKU anggota / akal yang telah disahkan oleh pegawai perubatan.
Telah mendapat latihan dari Taman Sinar Harapan (TSH), Pusat Latihan Perindustrian
dan Pemulihan Bangi atau Pusat Pemulihan Dalam Komuniti Setempat.
Sihat tubuh badan dan boleh menguruskan keperluan sendiri.
Berusia 18 hingga 45 tahun.
Terlatih dalam bidang-bidang yang dipohon.
Perkhidmatan yang disediakan oleh Bengkel Daya :
• Khidmat jahitan
• Khidmat percetakan
• Perkhidmatan Am (unit ini menjalankan kerja-kerja ringan sub-kontrak dari
kilang-kilang yang berhampiran, contohnya pemasangan komponen produk-
produk yang berasaskan plastik, getah, aloi dan sebagainya).
• Khidmat kraftangan dan lain-lain
Rekod Anekdot
PENEMPATAN OKU DI
PDK
JENIS DAN TAHAP KECACATAN/
MASALAH
 Ketidakupayaan
Fizikal
Disleksia Sindrom
Down

Jenis
Sindrom Celebral
Asperger Kecacatan/ Palsy
Masalah

Tourette
Autisme
Syndrom
Hiperaktif
 1. Ketidakupayaan Fizikal
Kecacatan badan sama ada kehilangan atau tiada salah
satu anggota badan, kecederaan spinal (spinal injury),
lumpuh seluruh atau sebahagian badan.

Kecacatan anggota boleh

disebabkan oleh penyakit: Muscular
Polio
dystrophy

Osteogenesis
Kudung Kerdil
imperfecta
 Apa itu Penyakit Polio?

• Penyakit ini masuk ke badan

Penyakit Polio/Poliomielitis manusia melalui mulut dan
penyakit akibat jangkitan mencemarkan usus.
virus yang • Boleh berlaku pada bila-bila
menyebabkan kelumpuhan masa jika tidak disuntik
. vaksin polio sebagai
pencegahan.
 Apa itu Muscular dystrophy (masalah
otot)?

Mengakibatkan
Melibatkan Menjadikan kelemahan otot
penyakit otot otot tidak dan susah untuk
berfungsi bergerak
 Apa itu Osteogenesis imperfecta?
 Dikenali sebagai penyakit
tulang rapuh atau “Lobstein
sindrom”.

Osteogenesis
imperfecta
{  Ia adalah satu penyakit
tulang kongenital dicirikan
oleh tulang rapuh yang
terdedah kepada keretakan.
 2. Tourette Syndrome (TS) VIDE0

Gangguan pada saraf otak (neurological) yang mengakibatkan

berlakunya tingkah-laku, perbuatan atau kata-kata diluar
kawalan, tidak disengaja atau berulang-ulang yang dikenali
sebagai tics.

Tics merupakan sentakan/ kekejangan, pergerakan atau bunyi-

bunyian yang tidak sengaja dilakukan oleh manusia.
 3. Sindrom Asperger

Kalau nak tahu lebih lanjut

Merupakan
kecacatan spektrum
tentang kelaku
sindrom asperger boleh lihat movie ini :
autisme

Berbeza
dengan
spektrum
autisma yang Sindrom
punyai Kesukaran untuk
Asperger berinteraksi
masalah
linguistik dan
kognitif.

Tingkah laku yang

berulang dan terhad
 Tahap Kecacatan OKU

Bermasalah Masalah
Hiperaktif Tingkah Laku Pertuturan

Cacat
Spastik Anggota
 Syarat Kemasukan
1. Warganegara Malaysia
2. Berdaftar dengan Jabatan Kebajikan Masyarakat
3. Semua kategori OKU.
4. Tiada had umur. malah
m
Tiada, OKU
pelatih aun
ib e r i el
Adakah d
Walau
dikenakan bagaim
bayaran? waris p anapun,
e r lu m e
sumba mberi
n
sebany gan
a k RM 3
sebulan 0
.
KEMUDAHAN DAN PERALATAN
 KEMUDAHAN
dikhaskan untuk
OKU yang tidak
Pendidikan Peluang Pekerjaan berdaya saing
untuk
• Kemahiran • Bengkel mendapatkan
pekerjaan di
(Jahitan/ Terlindung.
pasaran terbuka.
Pertukangan/ dll) • Lain-lain Ia ditubuhkan
• Program pekerjaan mengikut Kaedah-
Pendidikan Khas mengikut kaedah Worksyop
Integrasi kesesuaian. Terlindung 1979.

Pekeliling Perkhidmatan Bil. 10/1988 yang telah dikeluarkan

dimana kouta 1% peluang pekerjaan di sektor awam
diperuntukkan kepada golongan orang kurang upaya.
 Pengangkutan

• 50% diskaun.
 PERALATAN
• Kaki palsu
• Kalipers
• Dipanggi
• Tongkat tangan/ Bantuan
l ‘White
ketiak Alat Bantuan Cane’
• Alat pendengaran Tiruan dan Tongkat
• dll Alatan putih
Sokongan

Mesin
Braille
KEPAKARAN SUMBER MANUSIA
 Petugas
PDK

Kepakaran
sumber
manusia

Jabatan
Ahli terapi Kesihatan
Malaysia
 Petugas PDK
Kursus
Kemahiran
Kejurulatihan
Diberi latihan/ kursus selama setahun untuk Penyelia
dari tarikh lantikan Pusat
Pemulihan
(kontrak bekerja: 3 tahun)
dalam
Komuniti

Strategi pengajaran Kemahiran asas

dan pembelajaran kaunseling:
berstruktur. -Dapat berhadapan
dengan OKU yang Kemahiran Terapi
- OKU dapat
mengikiti silibus berada dalam
pembelajaran ketidakseimbangan
dengan sempurna emosi dan psikologi
 Siapa yang JKM telah
menubuhkan
terlibat?
-Pengamal
Ahli Terapi
Jawatankuasa
Perubatan Quality Life Care
(QLC)

Peranan QLC: Memberi tumpuan

kepada isu:
 Menyebarkan Jabatan
maklumat “apa itu  Kesihatan
OKU” kepada Kesihatan  Rehabilitasi
masyarakat
 Taklimat tentang
Malaysia  Habilitasi
 Pengesanan
kesihatan seksual dan  Intervensi awal
reproduktif OKU ketidakupayaan
 Memastikan kadar kanak-kanak 0-1
OKU dikurangkan tahun.
dalam kalangan
kelahiran baru
 Ahli Terapi

Memang pakar
dalam bidang terapi Memberi terapi
itu. secara berperingkat

Memberi terapi tu Melakukan intervensi

sesuai dengan tahap awal bagi
OKU mengurangkan tahap
ketidakupayaan OKU.
PENINGKATAN KUALITI
PROGRAM PDK
Apa yang ingin dibincangkan…

Matlamat dan Objektif

Peningkatan Kualiti

Strategi Peningkatan Kualiiti

 Matlamat
Mengurangkan impak
kurang upaya seseorang
atau individu.
Melatih OKU
berinteraksi Memastikan penerimaan
dengan masyarakat terhadap
masyarakat golongan OKU dalam
secara terbuka kehidupan seharian.
ke arah konsep
normalisasi dan
integrasi.
Mengurangkan
sikap
kebergantungan
OKU
 Objektif

Membolehkan Meningkatkan
OKU hidup penglibatan
berdikari masyarakat luar Dapat menghadapi
cabaran dan
keperluan yang
baru mengikut
keperluan semasa
 Strategi Peningkatan Kualiti
Memantau PDK bagi
memastikan pelaksanaannya
menepati objektif
penubuhannya
Meningkatkan
pelaksanaan Program
Pemulihan Meningkatkan
Dalam  Komuniti penglibatan
(PDK) di negeri dan NGO
daerah

Meningkatkan kesedaran
dan penglibatan
masyarakat dalam aktiviti
kesukarelaan
 Strategi Peningkatan Kualiti
Menganjurkan pelbagai
kursus, latihan dan bengkel
Pertambahan
tenaga pekerja
selaras dengan
kadar nisbah Menggunakan
pekerja dan OKU PDK Net
yang baru iaitu 1
pekerja : 5 OKU
berbanding 1 Latihan Bagi Pekerja PDK
pekerja : 10 OKU  untuk memastikan kualiti
pembelajaran dan
program pemulihan di
PDK:
 LAWATAN DAN
PEMERHATIAN DI PUSAT
PDK
 PERLANTIKAN DAN TANGGUNGJAWAB
JAWATANKUASA PDK
• PELANTIKAN DAN PENUBUHAN

i. Pelantikan Jawatankuasa PDK adalah melalui jawatan kuasa PDK

 mesyuarat pemilihan jawatan kuasa PDK dikendalikan oleh Pegawai

Kebajikan Masyarakat Daerah (PKMD)
 Pelantikan untuk menganggotai Jawatan kuasa PDK mestilah di kalangan
ahli yang hadir pada mesyuarat tersebut
 cara pelantikan adalah melalui undi majoriti
 Pelantikan setiausaha mesyuarat adalah budi bicara PKMD
 Mesyuarat pemilihan jawatankuasa PDk hendaklah diadakan setiap 2 kali
setahun
ii. penubuhan jawatankuasa

 setelah pelantikan jawatankuasa PDK dibuat, jawatankuasa perlu

menghantar surat Penubuhan Jawatankuasa PDK kepada PKMD.
 Surat persetujuan pewujudan jawatankuasa PDK hendaklah
dimaklumkan oleh PKMD kepada jawatankuasa tersebut.
 Jawatankuasa boleh mewujudkan jawatan kuasa kecil/biro
mengikut keperluan seperti jawatan kuasa kecil/biro
agama,sukan/kesenian,sosio ekonomi, keselamatan, pendidikan,
pembangunan komuniti dan lain-lain yang bersesuaian.
• KEANGGOTAAN
i. Ahli jawatankuaasa hendaklah tidak kurang daripada 11 orang
dan tidak melebihi 15 orang dan mesti mempunyai sekurang2nya
2 orang ahli wanita atau sekurang2nya 2 orang ahli lelaki.
ii. Pengerusi, setiausaha, bendahari dan ahli jawatankuasa
hendaklah terdiri daripada
- 3 orang di kalangan ibubapa / penjaga OKU
- Seorang OKU dalam komuniti setempat jika ada
- ahli komuniti setempat yang berminat dgn kerja kebajikan
dan sedia berkhidmat secara sukarela.
iii. Setiap permohonan menjadi ahli jawatankuasa PDk perlu mengisi
borang maklumat keahlian.
iv. Segala urusan berkaitan pemilihan jawatankuasa PDk perlu
dikendalikan oleh PKMD
v. Pemilihan pengerusi dan ahli jawatankuasa adalah dibuat
secara undian dgn dihadiri ooleh PKMD / wakil.
vi. keanggotaan bagi 3 jawatan utama iaitu pengerusi ,
setiausaha dan bendahari hendaklah mematuhi kriteria
berikut:
(a) Mestilah warganegara Malaysia
(b) TIDAK BOLEH mempunyai HUBUNGAN KEKELUARGAAN
(c) TIDAK diisytiharkan MUFLIS ATAU DISENARAI HITAMKAN
(d) TIDAK BOLEH memegang jawatan utama di mana-mana PDK
yang lain.
 PENTADBIRAN PDK

Setiausaha (ahli
masy setempat/
Penasihat (PKMD) Pengerusi
OKU/ Ibu bapa
OKU

Ahli Jawatan
Kuasa Bendahari
 Sambungan…

Ex-Officio (Pegawai Juru Audit

jabatan kesihatan (penolong pegawai
daerah, pelajaran,) jkm)

Petugas PDK Penyelia PDK

 PENASIHAT (PKMD)
• Senarai Tugas dan tanggungjawab
1. Menasihati Pengerusi PDK dan memastikan pengurusan adalah
mematuhi Garis Panduan Pengurusan PDK yang ditetapkan
2. menghadiri mesyuarat jawatankuasa PDK
3. menghantar salinan minit mesyuarat kepada Pengarah Negeri
4. mengadakan mesyuarat khas jika pembubaran jwtnkuasa
diperlukan
5. mengadakan perjumpaan dgn jawatankuasa PDK bagi
menjelaskan penggunaaan peruntukan kewangan yang disalurkan
 Program Intervensi

INTERVENSI?

TUJUAN?
Intervensi Kanak-kanak OKU Di PDK
Pemulihan
anggota
(fisioterapi)

Pemulihan cara
Kaunseling   kerja (Occupational)

Pemulihan
pertuturan
PEMULIHAN ANGGOTA (FISIOTERAPI)
Pemulihan yang dijalankan
oleh ahli fisioterapi
bertujuan untuk membantu
OKU mencapai kembali ke
tahap fungsi fizikal tertinggi
mereka.
Pemulihan ditumpukan
kepada pergerakan terkawal
dan seimbang, peningkatan
tenaga dan stamina untuk
kebolehan bergerak yang
lebih baik.

Lebih kerap fisioterapi

dijalankan, maka
pergerakan-pergerakan otot-
otot dan sendi OKU yang
keras akan lebih mudah
dilentur.
PEMULIHAN CARA KERJA (OCCUPATIONAL)

Pemulihan bertumpu kepada

memperbaiki kebolehan
menjalankan aktiviti hidup
seharian, penjagaan diri dan
kemandirian di tempat kerja
dan riadah.
Terapi cara kerja melibatkan
penilaian fungsi kognitif dan
persepsi OKU, kebolehan
menjalankan tugas harian

Terapi cara kerja melibatkan latihan kepada OKU

untuk menyesuaikan diri kepada kekurangan
mereka supaya dapat menjalankan fungsi-fungsi
kehidupan harian dengan paling berkesan, dengan
cermat untuk mengelakkan kecacatan atau
komplikasi.
 PEMULIHAN PERTUTURAN

Dikendalikan oleh ahli

patologi pertuturan bagi
membantu seseorang
memperbaiki
kebolehannya
berkomunikasi. Cara bagaimana bunyi
dibentuk, dan bahasa, yang
melibatkan pemahaman
dan pemilihan perkataan
yang sesuai.
 KAUNSELING

Kaunseling bermakna mendengar luahan pelatih OKU dengan

cara yang tenang dan tidak menghukum.

Kaunseling juga diberikan kepada ahli keluarga yang bermasalah

menghadapi atau menyesuaikan diri dengan tanggungjawab dan
perubahan gaya hidup dalam menjaga seorang ahli keluarga
OKU.
PRASARANA PDK
Pengangkutan

Tandas Kolam renang

Bilik
Dapur pemulihan

Bilik fisioterapi
 Sambungan…
Komputer

Rak kasut Stor

Peralatan
Sukan Surau

Tempat
Pondok
Permainan
 RUJUKAN
JKM. (2016). Majlis Kebangsaan OKU. Dapatan daripada
http://www.jkm.gov.my/jkm/index.php?r=portal/left&id=czJqRVdZKz
ZTNER3WWt4VHpERnBCdz09
KPWKM. (2017). Program Pemulihan dalam Komuniti. Dapatan daripada:
http://pdknet2.karyamedia.net/ms_MY/community-based- rehabilitation-
program-cbr/#1501837059713-47e18c3f-e980
Community-Based Rehabilitation: CBR Guidelines (2010). Retrieved on 8
januari 2018 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK310933/