PRINSIP PENGAJARAN

DAN PEMBELAJARAN

Hasil Pembelajaran
Pada akhir kuliah ini pelajar dapat:
1. Memahami, menggunakan dan
menghayati prinsip pengajaran dan
pembelajaran Bahasa Melayu

FALSAFAH SESEORANG GURU PROFESIONAL

Bahawa:
Guru diperlukan kerana adanya klien yang
penting (pelajar),

Setiap klien ini mempunyai kebolehan untuk

maju dalam pembelajaran,

Pembelajaran klien yang berkesan secara

berterusan dicapai melalui pengajaran yang
cekap dan berkesan secara berterusan.

FALSAFAH GURU PROFESIONAL

Justeru:

Guru mempunyai obligasi/tanggungjawab sosial

dan moral (spiritual) untuk memaksimunkan
pembelajaran kliennya
Prinsip kaizen (pembaikan berterusan) perlu
dihayati dan diamalkan oleh guru untuk
memperbaiki semua aspek pengajaran dan
pembelajaran

Mindset memelihara status quo, sentiasa

mahu berada dalam zon selesa perlu
dipecahkan
Anjakan paradigma ke arah pembaikan
berterusan memerlukan pengetahuan,
kemahiran, kemahuan berlandaskan usaha,
iltizam, komitmen dan pengorbanan

Kerangka Pengajaran
4 Domain utama:
1. Perancangan dan Penyediaan
2. Persekitaran bilik darjah
3. Pengajaran dan Pembelajaran
4. Tanggungjawab Profesional
(Charlotte Danielson (1996). Enhancing Professional Practice: A
Framework for Teaching)

Domain 1: Perancangan dan Penyediaan

Komponen penting perancangan dan penyediaan,
guru perlu:
K1a: Menunjukkan pengetahuan kandungan mata pelajaran
dan cara menyampaikan
Pengetahuan isi pelajaran dan pedagogi asas
Pengetahuan mengenai perkaitan penting di antara
topik-topik dan konsep-konsep
Pengetahuan mengenai pedagogi yang bersesuaian
Isu-isu mata pelajaran yang sentiasa dikemaskini

Sambungan..
K1b : Menunjukkan pengetahuan
tentang latar belakang pelajar

Pengetahuan mengenai ciri-ciri pelajar

mengikut kumpulan umur
Pengetahuan mengenai stail pembelajaran
pelajar yang berbeza
Pengetahuan mengenai kemahiran dan
pengetahuan pelajar
Pengetahuan mengenai minat dan warisan
budaya pelajar.

Sambungan..
K1c : Memilih objektif pengajaran
Nilai objektif pengajaran
Kejelasan objektif pengajaran
Kesesuaian untuk pelajar-pelajar yang
berbeza keperluan pembelajaran
Perimbangan antara pelbagai jenis
pembelajaran dan perpaduan dalam dan
di antara mata pelajaran.

Sambungan.
K1d: Menunjukkan pengetahuan mengenai
sumber-sumber pengajaran-pembelajaran

Sumber-sumber pengajaran
Sumber-sumber pembelajaran

Sambungan..
K1e: Mereka bentuk prosedur pengajaranpembelajaran secara bersepadu
Kerelevanan aktiviti-aktiviti pembelajaran dan
perkembangannya
Alat/bahan pengajaran dan pembelajaran
yang menyokong objektif pengajaran
dan penglibatan pelajar
Penggunaan pendekatan kumpulan mengikut
objektif pengajaran dan keperluan pelajar
Kejelasan struktur pelajaran dan pembahagian masa
mengikut aktiviti-aktiviti pengajaran dan pembelajaran

DOMAIN 2:PERSEKITARAN
BILIK DARJAH
Komponen penting berhubung dengan
Persekitaran bilik darjah.

Guru perlu:
K2a : Mewujudkan suasana hormat
menghormati dan hubungan baik
Interaksi guru dengan pelajar
Interaksi sesama pelajar

Sambungan.
K2b : Mengurus budaya pembelajaran
Kepentingan isi kandungan
Kebanggaan pelajar terhadap usaha hasil
kerja
Ekspektasi terhadap pembelajaran dan
pencapaian

Sambungan.
K2c: Menguruskan prosedur bilik darjah

Pengurusan kumpulan pembelajaran

Pengurusan waktu peralihan
Pengurusan alat/bahan pengajaran dan
pembelajaran
Pelaksanaan tugasan bukan mengajar
Penglibatan kakitangan sokongan

Sambungan.
K2d: Mengurus tingkah laku pelajar
Ekspektasi

mengenai standard tingkah

laku pelajar
Pemantauan tingkah laku pelajar
Respons kepada tingkah laku tidak baik

Sambungan.
K2e: Mengurus ruangan fizikal
Keselamatan daya penyusunan perabot
Kemudahan dalam pembelajaran dan
penggunaan sumber-sumber fizikal

DOMAIN 3: PENGAJARAN
Komponen penting dalam proses pengajaran
Pembelajaran
Guru perlu:
K3a: Berkomunikasi dengan jelas dan tepat
Kejelasan arahan dan prosedur
Penggunaan bahasa secara lisan dan bertulis
yang betul dan jelas serta sesuai dengan pelajar

Sambungan.
K3b: Menggunakan teknik penyoalan dan
perbincangan
Kualiti soalan
Teknik perbincangan dan pola interaksi
pelajar
Pola penglibatan pelajar

Sambungan..
K3c: Menunjukkan kelenturan (fleksibiliti)
dan daya responsif
Pelarasan pelajaran
Respons kepada soalan dan minat pelajar
Usaha berterusan membantu
pembelajaran pelajar dengan pelbagai
keperluan.

DOMAIN 4: TANGGUNGJAWAB
PROFESIONAL.
Guru perlu:
K4a: Membuat refleksi tentang pengajaran
Penilaian yang berterusan untuk
keberkesanan dan kecekapan pengajaran
Saranan memperbaiki pengajaran dan
pembelajaran pada masa depan

Sambungan.
K4b: Berhubung dengan ibubapa
Maklumat mengenai program kurikulum
dan ko-kurikulum
Maklumat mengenai kemajuan setiap
pelajar
Penglibatan ibubapa dalam program
sekolah

Sambungan.
K4c: Menyumbang kepada sekolah dan
daerah
Sokongan dan kerjasama dengan rakan
sejawatan
Perkhidmatan dalam aktiviti-aktiviti
sekolah
Penglibatan dalam projek sekolah dan
daerah

Sambungan..

K4d: Meningkatkan tahap profesional

Peningkatan pengetahuan isi kandungan
dan kemahiran pedagogi
Khidmat kepada profesion perguruan

Sambungan
K4e: Menunjukkan keprofesionalan
Khidmat kepada pelajar yang memerlukan
bantuan
Sokongan dalam kemajuan pelajar yang
diabaikan dan mempersoalkan
anggapan negatif terhadap pelajar

Pembelajaran Kognitif Berasaskan

Kajian Empirik
1. Pembelajaran
adalah berorientasi
matlamat

2. Pembelajaran mengaitkan
maklumat baru dengan
pengetahuan sedia ada.

APAKAH
PEMBELAJARAN
6. Pembelajaran
dipengaruhi
pertumbuhan/perkembangan

5. Pembelajaran berlaku
mengikut fasa tetapi
tidak linear

3.Pembelajaran
melibatkan
pengurusan
maklumat

4. Pembelajaran adalah
proses memperolehi
struktur kognitif dan
metakognitif

BEBERAPA PRINSIP PEMBELAJARAN

Pelajar perlu bersedia untuk belajar (Kesediaan pembelajaran)

Pelajar perlu faham sebab-sebab untuk belajar (Motivasi )
Tahap kesukaran isi pelajaran yang sesuai (Isi pelajaran secukup mudah
untuk dikuasai dan secukup sukar untuk mencabar/meransang pelajar)
Pembelajaran tidak boleh diwakilkan (Pembelajaran dilakukan sendiri oleh
pelajar melalui aktiviti-aktiviti pembelajaran dan bukan dilakukan oleh guru
atau orang lain)
Persekitaran pembelajaran suasana sekolah, bilik darjah, sumber-sumber
pendidikan, guru-guru penyayang sesuai dan mencukupi (Persekitaran
pembelajaran yang kondusif)
Guru bertindak sebagai penggerak, pendorong, penyokong dan pemudah
cara kepada pelajar (Sokongan emosi dan intelek yang berterusan)

Model Asas Pengajaran dan

Pembelajaran
Penentuan
Objektif
Pembelajaran

Pra-penilaian pelajar

Gelung
Maklum

(Kesediaan
pembelajaran
pelajar)

Balas
Prosedur
Pengajaran dan
Pembelajaran
(Proses P&P)

Penilaian Prestasi
Pelajar Berdasarkan
Objektif
Pembelajaran

Model Asas Pengajaran dan Pembelajaran

Model asas pengajaran dan pembelajaran merupakan

panduan yang sistematik bagi mereka bentuk,
melaksana dan menilai serta memperbaiki pengajaran.

Bertujuan memaksimumkan kecekapan dan

keberkesanan pembelajaran pelajar dan meminimumkan
kerisauan mereka, justeru objketif pembelajaran yang
dirancang tercapai (pembelajaran berlaku).

PENGUJIAN, PENGUKURAN DAN

PENILAIAN

PENGUJIAN, PENGUKURAN DAN PENILAIAN

Pada akhir kuliah pelajar dapat:

1. Membezakan antara pengujian, pengukuran
dan penilaian.
2. Membezakan antara pengujian formal dan
tak formal
3. Menggunakan penilaian formatif dan sumatif
dalam pengajaran dan pembelajaran
ekonomi.
4. Menerangkan tujuan pengujian dan penilaian
dalam pendidikan perdagangan.
5. Memberikan contoh soalan ujian

HASIL/PRODUK DALAM BIDANG

PENDIDIKAN
Pendidikan

Tingkah laku dan

Pencapaian
(Pengetahuan
dan Kemahiran)

KONSEP PENGUJIAN, PENGUKURAN DAN PENILAIAN

Pembentukan
Alat Ujian

Menjalankan
Pengujian

Memeriksa dan
Memberi markah

Membuat
pengukuran
Membuat Penilaian

DEFINISI
UJIAN
Bahan bertulis atau bercetak yang dibentuk untuk
menguji sesuatu kemahiran. Merujuk kepada alat yang
digunakan untuk membuat pengujian.
PENGUJIAN
Proses sesuatu kemahiran diuji.
PENGUKURAN
Proses mendapatkan nilai kuantitatif untuk mengukur
sesuatu kemahiran.
PENILAIAN
Proses mentafsir atau memberi nilai yang bercorak
kualitatif tentang sesuatu kemahiran berdasarkan jumlah
markat pencapaian pelajar yang diukur secara
kuantitatif.

JENIS-JENIS PENGUJIAN
Pengujian Formal

Ditadbirkan dalam sesuatu keadaan yang rasmi, dalam

tempoh masa yang khas dan ditempat tertentu.
Situasi pengujian adalah sangat formal dan terkawal.

Pengujian Tak Formal

Tidak terhad pada situasi dan masa yang tertentu.

Dijalankan secara lisan dan spontan dalam proses
pengajaran dan pembelajaran

JENIS-JENIS PENILAIAN
Penilaian Formatif
Merupakan pentaksiran yang sistematik yang sentiasa
dijalankan semasa proses pengajaran dan
pembelajaran.
Maklumat dapat digunakan serta-merta untuk membantu
pelajar dan guru untuk mencapai objektif pengajaran.
Guru dapat mengambil langkah yang sesuai untuk
mengatasi kelemahan-kelemahan pelajar dan
mengubahsuai strategi pengajarannya sendiri.

sambungan

Penilaian formatif dilaksanakan secara tidak

formal di dalam kelas untuk mendapatkan
maklumat yang menunjukkan sejauh mana
sesuatu kemahiran telah dikuasai oleh murid.
Ianya juga boleh dilaksanakan secara formal
dengan menentukan topik pembelajaran yang
dinilai, peringkat pencapaian yang dikehendaki
dan menyenaraikan perkara-perkara yang akan
diuji.
Segala kelemehan dan kesukaran yang
dihadapi oleh pelajar perlu ditentukan dan
dibincangkan. Jika didapati ramai antara pelajar
gagal menguasai sesuatu perkara, konsep atau
kemahiran, guru perlu membuat ulangan dalam
pengajaran.

PENILAIAN SUMATIF
Merupakan pengukuran secara
menyeluruh taraf pencapaian selepas satu
peringkat pengajaran dan pembelajaran.
Skop penilaian meliputi sebahagian besar
perkara dan kemahiran yang telah
dipelajari.
Penilaian dijalankan secara formal pada
akhir sesuatu peringkat pembelajaran.

TATATINGKAT ILMU DALAM

BIDANG KOGNITIF

Soalan penilaian yang dikemukakan perlu

disesuaikan dengan peringkat ilmu yang
PENILAIAN
hendak dicapai (objektif pengajaran).
SINTESIS
ANALISIS
APLIKASI
PEMAHAMAN
PENGETAHUAN

1. PENGETAHUAN

Soalan jenis pengetahuan memerlukan

pelajar mengenal atau mengingat kembali
fakta, konsep, prinsip dan formula yang
telah dipelajari.

Contoh:
Namakan tiga jenis kos yang dihadapi
oleh pengeluar.
Namakan tiga jenis pengangkutan barang
yang terdapat pada masa ini.

2. KEFAHAMAN

Soalan jenis kefahaman bertujuan supaya

pelajar dapat mengembangkan kemahiran serta
menyatakan idea utama dengan menggunakan
perkataan sendiri setelah membuat
perbandingan.
Contoh:
Mengikut kefahaman anda, apakah yang
dimaksudkan dengan insuran?

3. APLIKASI
Dalam soalan aplikasi, sesuatu masalah
dikemukakan untuk memberi peluang kepada
pelajar menggunakan pengetahuannya dalam
situasi yang ditemui sehari-hari.
Contoh:
Mengapakah kehendak manusia sukar
dipenuhi?
Sekiranya anda ingin menjadi seorang
usahawan berjaya, apakah ciri-ciri yang patut
ada pada di anda?

4. ANALISIS
Soalan jenis analisis memerlukan pelajar
membeza dan memisahkan idea atau objek
mengikut kelas atau kumpulannya. Di samping
itu pelajar juga perlu memahami hubungan
antara komponan atau bahagian-bahagian yang
telah dikelaskan itu.
Contoh: Bincangkan cara pengiklanan yang
digunakan oleh pengilang sabun dan bahan
pembersih. Dengan cara apakah agar syarikat
ini dapat mempengaruhi permintaan
pengeluaran?

5. SINTESIS

Soalan sintesis memerlukan pelajar

menggunakan imaginasi dan pemikirannya
dengan menggabungkan unsur-unsur atau idea
untuk menghasilkan sesuatu yang baru.
Contoh:
Apakah arah aliran moden yang anda ramalkan
berlaku dalam sektor perindustrian negara
dalam sepuluh tahun akan datang?
Bagaimanakah pelaburan kita dapat disesuaikan
untukmenampung aliran baru dalam sektor
perindustrian itu?

6. PENILAIAN
Soalan berbentuk penilaian memerlukan pelajar
membuat pemilihan, diskriminasi, memberi
rasional dan menyatakan pendapatnya dengan
hujah-hujah tertentu setelah membuat
pertimbangan yang perlu.
Contoh:
Iklan adakalanya merupakan maklumat sahaja
dan adakalanya memujuk. Walau
bagaimanapun, matlamatnya supaya orang
membeli. Sejauhmanakah mengikut fikiran
anda, kenyataan ini betul?

MODEL HUBUNGKAIT ANTARA OBJEKTIF

PENGAJARAN DAN PENILAIAN
Menyatakan objektif
spesifik

Pelajar dapat membezakan cek terbuka

dengan cek tertutup

Mengajar isi pelajaran

sesuai dengan obektif
spesifik

Menganalisis dan mengisi cek

terbuka dan cek tertutup

Menilai perlakuan
pelajar

Meminta pelajar membezakan antara

cek terbuka dan cek tertutup

JENIS-JENIS UJIAN

Ujian Objektif
Ujian Esei/Subjektif
Ujian Objektif

mudah diperiksa
tiada subjektiviti jawapan tepat
perlukan maa untuk menyediakan
jarang mengukur kebolehan berfikir pelajar atau
aplikasi
pengetahuan

sambungan
Jenis-jenis Ujian Objektif
1. Pelbagai pilihan

mencungkil pengetahuan
gabungkan sebab dan kesan
menguji kebolehan membanding dan membezakan

Prinsip-prinsip membentuk ujian

Setiap soalan ada 4 atau 5 pilihan

Jawapan betul perlu jelas
Elakkan jawapan yang terlalu panjang
Beberapa jawapan betul tetapi ada pilihan yang
terbaik
Bentuk soalan secara positif bukan negatif

sambungan
Kebaikan
Kurang peluang meneka
Boleh mengukur pertimbangan dan ingatan
Disesuaikan dengan isi pelajaran yang berbeza
Kelemahan
Sukar membentuk soalan penilaian
Mengukur ingatan tentang maklumat spesifik

sambungan

Padanan
Boleh digunakan untuk berbagai bahan
pengajaran tetapi bukan cara terbaik untuk
mengukur kefahaman dan pertimbangan.
Perinsip-perinsip
1. Arahan perlu jelas dan ringkas
2. Item dalam satu senarai yang hendak
dipadankan hendaklah lebih daripada item
dalam senarai kedua
3. Item dalam kedua-dua senarai perlu diletakkan
dalam halaman yang sama

sambungan

Contoh padanan:
Padankan agensi kerjaan dengan
pernyataan berikut ini dalam usaha untuk
memajukan industri desa.
1. Mendirikan bazar, arked dan ruang niaga
untuk memasarkan hasil industri desa.

MARA

2. Memasarkan hasil kraftangan di seluruh

Malaysia.

KARYANEKA

3. Menyediakan kursus-kursus khas seperti

pembuatan dan pemperosesan makanan
dengan teknologi baru.

KEMAS
MARDI

Mengisi tempat kosong

Menguji ingatan fakta

Prinsip-prinsip
1.
Jawapan merupakan satu idea penting sama ada
satu perkataan, ayat atau angka.
2.
Elakkan soalan yang mempunyai lebih dari satu
tempat kosong.
3.
Elakkan soalan yang tidak memerlukan jawapan
spesifik.
Kebaikan
-

Kurang peluang meneka

Menguji ingatan tantang fakta

Kelemahan
-

Tidak mengukur pertimbangan

Sukar untuk dibentuk

sambngan

1.

2.

Soalan lengkapan
Mel udara kelas pertama adalah
_______ daripada mel udara kelas
kedua.
Surat udara ringan dan nipis, tidak
memerlukan sampul untuk dikirim ke luar
negeri dan dinamakan ___________.

sambungan

Ujian Benar/Salah
Untuk

menentukan sama ada pelajar telah

menguasai konsep, fakta-fakta penting dan
boleh membezakan konsep.

Prinsip-prinsip penting
Gunakan

ayat betul atau salah

Elakkan ayat yang mengelirukan
Elakkan menggunakan perkataan seperti
selalunya atau biasanya.

sambungan

Kebaikan

Boleh mengukur pengetahuan secara meluas dengan

cepat
Senang dibentuk dan dperiksa

Kelemahan

Pelajar meneka jawapan

Mengukur kebolehan membaca dan bukan
pengetahuannya
Kurang kebolehpercayaan

- Untuk mengelakkan pelajar meneka, minta

mereka berikan sebab atas pilihan yang dibuat.
Markah diberi atas alasan yang diberi.
- Menolak markah bagi jawapan yang salah.

sambungan

1.

2.

Soalan Benar/Salah
Dividen adalah pembahagian
keuntungan tahunan kepada pemegang
syer (Benar/Salah)
Blue Chips terdiri daripada syer utama
yang berharga tinggi di pasaran
(Benar/Salah)

JENIS-JENIS UJIAN
2. Ujian Esei/Subjektif
- Menilai kemajuan pelajar
- Mengukur kefahaman maklumat
Kebaikan
-

Pelajar berfikir sebelum menjawab

Meningkatkan kebolehan berkomunikasi
Mudah disediakan

Kelemahan
-

Sukar memberi gred

Masa yang panjang untuk menyemak jawapan
Tulisan pelajar mungkin sukar dibaca
Menguji sebahagian kecil isi pelajaran

sambungan
Prinsip-prinsip

Menentukan apakah maklumat yang dikehendaki

jawapan yang spesifik dan perlu soalan yang
spesifik
Elakkan soalan yang terlalu umum.

7 kategori jenis soalan esei

1.

2.
3.
4.
5.
6.
7.

Mengingatkan maklumat
Membandingkan maklumta
Hubungan sebab dan kesan
Memberi definisi dan huraian
Penilaian
Perbincangan
Penyelesaian masalah

sambungan

Prosedur terbaik
Sediakan skema jawapan
- Bandingkan jawapan murid dengan skema
jawapan guru
- Elakkan rasa simpati atau pilih kasih semasa
memeriksa jawapan.
-

JADUAL PENENTUAN UJIAN

Jadual yang mengandungi isi kandungan dan

objektif pelajaran yang akan diuji pada sesuatu
masa pengajaran atau peringkat pengajaran.
Merupakan satu perancangan yang rapi dalam
membentuk soalan ujian.

Menyediakan Ujian Berdasarkan Objektif

Pelajaran

Langkah-langkah menyediakan ujian:

1. Nyatakan objektif pengajaran yang
spesifik yang pelajar boleh lakukan di
akhir pengajaran.
2. Tuliskan ringkasan isi pelajaran yang
akan diajar.
3. Sediakan satu Jadual Penentuan Ujian
yang menerangkan sifat ujian mengikut
tahap kognitif selaras dengan objektif
pelajaran.
4. Bentuk item-item soalan mengikut Jadual

Contoh:
Tajuk: Pendapatan Individu
Langkah 1 : Objektif Pelajaran
1.
Setiap pelajar dapat menyatakan maksud pendapatan
individu. (Pengetahuan)
2.
Setiap pelajar dapat menyenaraikan jenis-jenis
pendapatan individu besertakan contoh. ( )
3.
Setiap pelajar dapat mengira pendapatan yang
diperolehi berdasarkan kajian kes yang diberikan. ( )
4.
80% pelajar dapat menghuraikan punca pendapatan
individu tanpa merujuk kepada teks. ( )

Langkah
2: Ringkasan
isi individu
pelajaran
1.
Maksud
pendapatan
2.
Jenis-jenis pendapatan individu

Upah

Sewa

Untung

Bayaran Pindahan

Dividen
3.
Punca pendapatan individu

Bekerja sendiri

Bekerja dengan orang lain

Punca-punca lain

Langkah 3: Pembentukan Jadual Penentuan Ujian

OBJEKTIF
PELAJARAN
ISI KANDUNGAN

Maksud pendapatan individu

Jenis-jenis pendapatan individu

Upah
Sewa
Untung
Bayaran Pindahan
Dividen

1
2
2
1
2

Punca pendapatan individu

Bekerja sendiri
Bekerja dengan orang lain
Punca-punca lain

Jumlah

Ap As

Pe

1
1
1
1
1
1

1
1
1

1
1
1

14 8

1
1
1

1
1
1

3 3

Langkah 4: Bina Item Soalan

Bina sebanyak 29 item soalan sama ada

soalan objektif ataupun soalan esei
mengikut Jadual Penentuan Ujian.

RANCANGAN PELAJARAN

SUKATAN PELAJARAN
RANCANGAN PELAJARAN

PERSEDIAAN MENGAJAR

Bagaimana Merancang Pelajaran

Tuliskan tarikh semester persekolahan
dan tentukan berapa minggu di dalam
tiap-tiap semester.
Tentukan hari-hari pelajaran hendak
diajar dan berapa kali seminggu. (4
waktu seminggu)
Tentukan berapa kali mengajar dalam
setahun.

Contoh dalam setahun terdapat dua

semester dan tiap semester ada 13
minggu dan tiap-tiap minggu ada 2 hari
untuk mengajar pelajaran tersebut. Ini
bererti ada 2 X 13 X 2 x 2 = 104 waktu
mengajar setahun.

Seterusnya bahagikan isi sukatan

pelajaran kepada tajuk-tajuk kecil
mengikut jumlah selepas ditolak hari-hari
yang tidak digunakan untuk mengajar.

Tentukan waktu mengajar bersih setelah

ditolak hari-hari cuti yang jatuh hari
mengajar, masa ujian, peperiksaan.

Tuliskan tajuk-tajuk melintang dengan

hari dan tarikh untuk tiap-tiap semester.
Rancangan pelajaran yang telah
dirancang di peringkat semester
hendaklah ditulis semula pada rancangan
kerja mingguan dan seterusnya
dimasukkan di dalam persediaan
mengajar harian dengan lebih terperinci

CONTOH
RANCANGAN
PENGAJARAN