TEMA 3: TRANSFORMASI DESA DAN PEMBANDARAN

15.3 : DASAR DAN STRATEGI PEMBANGUNAN DESA DI MALAYSIA 1.Program pembangunan in situ pembangunan fizikal desa seperti penyediaan kemudahan asas yang lengkap -bekalan elektrik,air,jalan raya,telekomunikasi.PPRT serta pusat pertumbuhan ekonomi dan pasaran hasil pertanian -sesetengah desa yang berpotensi dipilih khusus dan dinaik taraf menerusi projek desa wawasan -kemudahan fizikal pertanian Rancangan Pengairan Muda dan Kemubu -untuk memb aik pulih dan memodenkan kampung-kampung tradisional. -ada 2 jenis program insitu di Malaysia: a)kawasan penanaman padi MADA dan KADA b)kawasan bukan penanaman padi getah,kelapa sawit,kelapa,buah-buahan -dibiayai oleh Bank Dunia dan Bank pembangunan Asia. 2.Program pembangunan pertanian bersepadu (IADP) -kesepaduan antara tenaga,sumber berpotensi dan agensi utk memajukan sektor pertanian luar bandar -IADP menyelaras dan mengintegrasikan agensi pembangunan yang beroperasi secara berasingan dan bertindan lapis. Agensi RISDA,FAMA,MAJUTERNAK,MAJUIKAN,LPP,MARDEC,MARDI,MADA.KADA,LKW disusun semula dan disepadukan. -Tujuan IADP: a)meningkatkan pengeluaran pertanian b)memodenkan pertanian luar bandar dengan teknologi moden c)memperbaiki sistem perkhiodmatan pertanian d)memodenkan kehidupan petani e)membentuk sikap berdaya saing petani -agensi yang memainkan peranan Jab.Pertanian,Jab.Haiwan,FAMA,LPP,LPN,LTN dll. -menitikberatkan reformasi tanah pertanian. 3.Penyelerekkan dan penyebaran industri ke desa kaw-kaw desa yang berpotensi akan dikenalpasti dan dibina kilang pembuatan atau pemprosesan FTZ dengan kemudahan disediakan di luar bandar untuk menarik pelabur asing. pihak kerajaan menyediakan infrastruktur fizikal dan sosial promosi kepada pelabur dan kerjasama antara kerajaan persekutuan dan negeri peralihan perindustrian dari kaw maju ke luar bandar dapat percepatkan pembangunan di luar bandar dan memperlahankan pembangunan di bandar. 4.Rancangan pembangunan wilayah (RPW) secara khusus strategi pembangunan di wilayah mundur tiga sumber di RPW dijana adalah 1

a) sumber galian b)sumber tanah yang subur c)sumber hutan untuk dibalak Sumber tanah salah satu sumber utama yang dibangunkan dengan sektor pertanian dan perladangan Contoh RPW ialah JENGKA,DARA,KETENGAH,KESEDAR,KEJORA 5.Membandarkan kawasan luar bandar yang berfungsi sebagai pusat pertumbuhan baru Tiga matlamat a)menggiatkan atau mencergaskan pembangunan ekonomi di kawasan yang masih lembab b)melegakan kesesakan di kawasan bandar raya yang sudah padat dan tepu bina. c)mengimbangi pembangunan antara kawasan khususnya antara bandar dengan lur bandar. Mengabungkan strategi penyelerakkan industri dan program pembangunan wilayah pertanian Langkah-langkahnya: a) mewujudkan bandar baru di kawasan pembangunan wilayah b)membandarkan pekan-pekan yang berpotensi c)pembandaran simpang d)mewujudkan bandar industri 6.Program-program lain Memperbaiki taraf sosial pendidikan,kesihatan,pen gangkutan dan perhubungan dll Universiti tempatan atau cawangan dibuka di luar bandar.Contohnya,UUM di Sintok,UiTM di JENGKA ,Machang dan Dungun Kerajaan membantu golongan nelayan,petani,peniaga kecil serta usahawan IKS dengan bantuan modal atau kredit,nasihat dll.

15.5: KONSEP DAN PROSES URBANISASI DI MALAYSIA Konsep Urbanisasi Proses perubahan sesuatu kawasan daripada luar bandar kepada bandar Juga berlaku apabila petempatan bandar berkembang menjadi bandar yang lebih besar dan kompleks. Meliputi 4 aspek; a) pertambahan jumlah dan peratus penduduk yang tinggal di bandar b) perluasan saiz banadar dengan pertambahan bangunan,ruang perniagaaan,kawasan petempatan bandar,peningkatan sistem dan jaringan pengangkutan,fungsi bandar dll. c) perubahan struktur dan kegiatan ekonomi d) perubahan cara hidup penduduk. Di Malaysia jumlah penduduk digunakan untuk mengukur tahap urbanisasi di sesebuah bandar.Contohnya; a) kurang daripada 50 000 - bandar kecil b) 50 000 hingga 100 000 bandar sederhana c) lebih daripada 100 000 bandar besar

Proses Urbanisasi Berlaku melalui pertambahan bilangan bandar-bandar Kawasan yang sebelum ini tiada bandar akan berkembang membentuk bandar. Antara program: a) bandar-bandar di RPW b) bandar-bandar satelit c) bandar-bandar industri

Tahap Perkembangan Pembandaran di Malaysia a) Pembandaran awal (Abad ke-15) Hanya bertumpu kepada satu atau dua pusat sahaja yang mempunyai pelbagai fungsi Contohny:Melaka pernah muncul sebagai pusat bandar dengan pelbagai fungsi seperti pusat perdagangan,pentadbiran,penyebaran agama dan kebudayaan,penempatan penduduk dll. Melaka dibantu oleh kedudukannya yang strategik Merupakan satu-satunya negeri yang membentuk bandar krn dasar kolonialisasi. b) Pembandaran pada zaman penjajahan Muncul beberapa pusat-pusat petempatan yang kemudian menjadi bandar. Pusat ini berfungsi sebagai pengumpulan dan pengedaran bahan mentah sebelum dihantar ke negara penjajah. Tarikan sumber bijih timah telah menyebabakan penjajah membawa masuk migran dari China dan penduduk tempatan ke kawasan tersebut. Kehadiran para migran ke kawasan tersebut telah mengembangkan kawasan itu menjadi bandar. 3

Antara bandar yang muncul ialah Taiping,Larut,Ipoh,Kuala Lumpur dll. Kemasukan migran telah mempercepatkan proses urbanisasi kerana kaum cina merupakan pelopor dan pendominasi sektor ekonomi moden khususnya perniagaan,perdagangan,perkhidmatan dll. Semasa Jepun proses ini tergendala kerana dasar anti cina Selepas Jepun wujud Rancanganm Briggs iaitu penempatan semula orang cina di kampung baru yang akhirnya menjadi pekan dan bandar kecil Contohnya: bandar Sungai Ruan,Karak Jinjang dan Tanjung Sepat

c) Pembandaran selepas kemerdekaan Selepas merdeka banyak peluang pekerjaan khususnya dalam sektor pentadbiran dan perkhidmatan di bandar yang ditinggalkan penjajah Berlaku migrasi besaar-besaran dari desa ke bandar untuk memenuhi peluang pekerjaan,melanjutkan pelajaran,menikmati kemudahan dll Bandar-bandar utama spt KL,George Town,Ipoh,Johor Bahru dll mula dibanjiri migran desa dan pinggir bandar. Bandar tersebut berkembang pesat sedangkan kawasan lain ketinggalan dan wujudnya di dualisme ekonomi. d) Pembandaran selepas tahun 1970-an Untuk pembangunan yang lebih seimbang dan menyeluruh kerajan perlahankan edaran migrasi melalui pembangunan wilayah dan Rancangan Penempatan peneroka di tanah-tanah FELDA Kerajaan juga menghasilkan pusat-pusat pertumbuhan ekonomi baru bagi wilayah agar tidak tertumpu di bandar-bandar utama. Bandar-bandar baru mula dibuka.contohnya; bandar Jengka di JENGKA,bandar Muadzam Shah di DARA Namun tahun 1980-an wujud migrasi desa ke bandar kerana perkembangan pesat sektor perindustrian tertumpu di bandar-bandar besar Di FELDA berlaku migrasi untuk generasi kedua dan ketiga. e) Pembandaran era 1990-an dan abad ke -21 Perkembangan bandar menjadi sangat pesat kerana perkembangan sektor perindustrian. Bandar KL menjadi padat dan tepu hingga mewujudkazn fenomena rebakan bandar/limpahan bandar,kesesakan,pembetungan,setingggan dll. Alternatifnya kerajaan menyebarkan proses urbanisasi ke pinggir bandar dan luar bandar Pinggir bandar yang berpotensi akan dimajukan dan dibangunkan sebagai bandar satelit atau bandar baru.Contohnya Sungai Way,Setapak,Cheras dan bandar industri iaitu bandar baru Nilai dan Senawang. Penyelerakan industri telah mewujudkan Bandar Baru Kertih di Kemaman,MEC City di Gambang sebagai bandar berasaskan elektronik. Pada abad ke -21 Malaysia memasuki era teknologi maklumat (IT) turut mengembangkan proses urbanisasi.Contohnya; Koridor raya Multi Media dan bandar Cyber Jaya di Selangor

15.6: FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PROSES URBANISASI DI NEGARA SEDANG MEMBANGUN a) Faktor Sejarah Penjajahan dan kemasukan migran telah membawa kepada pembentukan dan perkembangan petempatan luar bandar menjadi bandar spt ibu negara,bandar pelabuhan dan bandar-bandar di kaw pedalaman krn eksploitasi sumber alam.Cthnya: KL,Jakarta,Manila,Singapura dll. Niat sebenar penjajah utk eksploitasi sumber alam ttp secar tidak langsung kadar urbanisasi pesat melalui pertambahan penduduk,kemudahan,perkhidmatan dll. Keadaan ini berupaya memperkembangkan sektor ekonomi moden spt perniagaan,perindustrian,perniagaan dll. b)Faktor perkembangan ekonomi moden Urbanisasi bergantung kepada kemajuan industri Ini kerana perindustrian menawarkan peluang pekerjaan yang menjadi tumpuan penduduk Penduduk memerlukan kemudahan pembandaran spt bank, telekomunikasi, pendidikan, kesihatan dll. Kesannya pusat-pusat perkhidmatan akan bertambah dan bandar akan bertambah besar dan fungsinya semakin penting.Cthnya Shah Alam-Petaling Jaya berkembang kerana perindustrian. Di Malaysia terdapat banyak bandar baru yang diwujudkan khusus untuk industri.Cthnya Bandar Baru Nilai di Negeri Sembilan Selain perindustrian perkembangan sektor ekonomi moden akan menyebabkan urbanisasi spt perniagaan,perkhidmatan bank,kewangan,insurans dll. c) Faktor politik, dasar, dan rancangan kerajaan Di negara sedang membangun perkembangan bandar yang sedia ada dan pertambahan bandar baru dipengaruhi oleh keputusan kerajaan Rancangan pembangunan wilayah telah membangunkan beberapa bandar baru spt Jengka, bandar Muadzam Shah dan bandar Al-Muktafi Billah Shah Bandar ini diwujudkan utk keperluan penduduk yeng bertambah pesat Selain itu terdapat juga bandar-bandar satelit spt Petaling Jaya,Putrajaya dan Selayang utk mengelakkan limpahan pembandaran di KL Wujud juga bandar industri spt Nilai,Senawang,Sungai Way,Kertih d)Faktor politik,dasar, dan rancangan kerajaan di negara sedang membangun perkembangan bandar baru atau perkembangan bandar sedia ada bergantung kepada keputusan kerajaan. Rancangan Pembangunan Wilayah telah membangunkan beberapa bandar baru iaitu bandar Jengka, bandar Muadzam Shah, dan bandar Al Muktafi Billah Shah. Bandar ini diwujudkan untuk keperluan penduduk yang bertambah dengan pesat. Selain itu wujud bandar satelit seperti Selayang, Petaling Jaya, Putrajaya utk mengatasi limpahan bandar KL Bandar Nilai, Senawang, Sungai Way diwujudkan utk perindustrian 5

e)Faktor kemudahan sosial termasuk kemudahan asas Kemudahan sistem pengangkutan, pendidikan khususnya pendidikan tinggi, kemudahan kesihatan, elektrik, bekalan air, perhubungan dll Jaringan pengangkutan mempengaruhi proses rebakan bandar krn jaringan dan sistem pengangkutan akan menentukan ketersampaian antara sesuatu tempat. Kewujudan pendidikan tinggi khususnya universiti mempercepatkan lagi pembudayaan masyarakat bandar ke arah kehidupan moden, penyebaran inovasi-inovasi baru, R&D dll. f)Faktor kependudukan atau demografi Meliputi dua elemen penting iaitu proses migrasi dan pertumbuhan semula jadi bandar Jumlah penduduk merupakan petunjuk penting utk mengukur tahap urbanisasi yang dialami oleh sesebuah kawasan atau bandar. Pertambahan penduduk belangsung melalui migrasi masuk dari luar bandar atau bandarbandar atau dari bandar-bandar yang lain Faktor ini mempengaruhi urbanisasi bandar-bandar spt Bangkok,Jakarta,Manila, dan Ho Chi Minh iaitu bandar primat. Akibat migrasi perkembangan sangat pesat sehingga tidak ditandingi oleh bandar lain dalam negara tersebut Pertambahan penduduk juga ada disebabkan oleh kelahiran dalam bandar. Bandar raya primat melebihi lima juta orang

15.7 : KADAR DAN TREND PEMBANDARAN DUNIA KINI Kadar Pembandaran Satu angka (peratus) yang mengukur pertumbuhan penduduk bandar secara tahunan atau secara purata Diplotkan dalam bentuk graf garis Trend Pembandaran Pola pertambahan penduduk bandar samada mendadak, sederhana atau perlahan(gradual) Berbeza apabila membandingkan pertumbuhan penduduk bandar di negara maju dengan pertumbuhan penduduk bandar di negara sedang membangun

Trend Pembandaran di Negara-negara Sedang Membangun B enua Asia, Benua Afrika, dan Benua Amerika Latin menunjukkan trend peningkatan yang tinggi Negara-negara dunia ketiga kini sedang mengalami pertambahan penduduk bandar yang pesat Faktor-faktor yang mempengaruhi trend pembandaran pesat di Benua Asia dan Benua Afrika. a)Pembangunan ekonomi bandar yang pesat selepas tahun 1970 Pelbagai sektor ekonomi moden spt perniagaan,perkhidmatan,perindustrian,kewa ngan dll berkembang dengan pesat di bandar sejajar dengan dasar kerajaan. Sektor yang paling penting ialah perindustrian Perindustrian mempercepatkan proses migrasi desa ke bandar krn industri menawarkan peluang pekerjaan, pendapatan lumayan dan kemudahan atau insentif yang menarik. Menjadi daya tarikan utama golongan muda desa berhijrah dan menambahkan bilangan penduduk di bandar. Kebanyakan negara membangun perpindahan penduduk dari desa ke bandar adalah 60% 80 %. b) Kemunduran sektor ekonomi desa khususnya sektor pertanian Ekonomi desa mundur dan ketinggalan.Sektor pertanian tradisional tidak mampu menampung lebihan buruh di desa. Kawasan desa mengalami tekanan penduduk,saiz pertanian semakin sempit,penduduk semakin bertambah dan sumber pengeluaran terhad untuk menampung keperluan penduduk Kesannya buruh-buruh pertanian berhijrah ke bandar demi mengejar keperluan dan kemewahan hidup Wujud dualisme ekonomi antara bandar dan luar bandar.Bandar mnejadi pesat c) Kestabilan politik dan ekonomi Selepas perang dunia kedua politik dunia menjadi stabil dalam jangka masa panjang.Banyak negara dunia ketiga sudah merdeka dan bebas dari belunggu penjajahan 8

Trend Pembandaran di negara Maju Menunjukkan peningkatan yang gradual

Faktor-faktor yang mempengaruhi trend pembandaran di negara-negara maju yang perlahan a) Sejarah perkembangan negara-negara maju Mengalami proses pembandaran yang lebih awal berbanding dengan benua Asia,Afrika, dan Amerika Latin Proses pembandaran yang pesat berlaku sejak Revolusi Perindustrian iaitu awal abad ke 19 berbanding Asia yang bermula penghujung abad ke 19 Perbezaan hampir satu abad menyebabkan negara dunia ketiga ketinggalan Negara-negara maju mengalami trend pembandaran yang perlahan atau gradual kerana proses urbanisasi sudah mencapai tahap maksimum Cthnya:United Kingdom,Perancis,Amerika Syarikat dan Kanada jumlah penduduk bandar adalah 70% - 80%. b) Pengaruh Revolusi Industri Telah menukarkan budaya,organisasi dan kehidupan masyarakat Eropah ke arah moden Berlaku migrasi beramai-ramai dari desa ke bandar kerana perindustrian yang menawarkan peluang pekerjaan yang luas kepada penduduk Muncul pusat-pusat perindustrian spt Paris,Chicago,Boston dll. Perkembangan perindustrian yang pesat akhirnya mencantumkan bandar-bandar industri

dan peperangan Ini memberi ruang kepada kebanyakkan negara untuk melaksanakan polisi dan program pembandaran negara ke arah pemodenan dan kemajuan sosioekonomi. Program pembandaran yang lebih sistematik dilaksanakan spt pembangunan bandar kecil,sederhana melalui penyelerakan industri dari pusat ke pinggir bandar atau wilyah kurang maju. Ini memyebabkan trend pembandaran menjadi pesat dan banyak negar dunia ketiga muncul sebagai Negara Industri Baru (NIC) spt Korea Selatan,Taiwan, dan Hong Kong.

membentuk megalopolis yang pertama dari Boston ke Washington dengan 40 juta penduduk Urbanisasi di bandar ini pada tahap tepu/maksima dan kini perlahan.

d) Faktor Demografi Pertambahan penduduk diupengaruhi oleh faktor semulajadi yang berpunca daripada peningkatan kadar kelahiran dan pengurangan kadar kematian penduduk dalam bandar Pertambahan penduduk bandar akibat migrasi dari desa ke bandar adalah 60 80% Terdapat 3 faktor kadar pertumbuhan penduduk bandar tinggi: i) peningkatan taraf kesihatan dan teknologi perubatan mampu mengubati penyakit merbahaya dan megurangkan kematian bayi. ii) kegagalan program kawalan penduduk khususnya perancangan keluarga akibat taraf pendidikan yang rendah serta halangan agama dan adat yang masih kuat dipegang oleh migran di bandar. ii) amalan perkahwinan pada usia muda dan meningkatkan aras kesuburan dan seterusnya kadar kelahiran. e) Pembandaran yang memusat kepada bandar utama sahaja. Proses urbanisasi di negara-negara dunia ketiga memperlihatkan trend pembandaran yang memusat kepada bandar-bandar utama adalah ketara. Bilangan penduduk bandar utama semakin lama semakin bertambah spt di Caracas,Mexico City, Lima dll Asia Tenggara bandar Kuala Lumpur,Bangkok,Jakarta,Manila dll Trend pembandaran yang memusat di bandar utama mewujudkan bandar raya primat. Antaranya Bangkok,Manila dan Mexico City. Kewujudan bandar raya primat menunjukkan 9

c) Pertumbuhan penduduk semula jadi bandar di negara-negara maju Kadar pertumbuhan penduduk di bandar perlahan berbeza di benua Asia dan Afrika Cthnya: United Kingdom 0.3% hingga 0.4% antara tahun 1993 hingga 1997 Benua Asia dan Afrika melebihi 2.0% setahun. Antara faktor-faktornya; a) peningkatan taraf pendidikan dan sosioekonomi menyebabkan program perancangan keluarga berjaya. b) perubahan sikap dan status qua masyarakat maju lebih mementingkan kerjaya c) mengamalkan saiz keluarga kecil di samping amalan perkahwinan lewat mengurangkan kadar kesuburan d) Arah aliran pembandaran Di negara maju trend pembandaran tertumpu kepada penyebaran pembandaran dari pusat bandar ke pinggir kawasan bandar Bandar-bandar di benua maju berada pada tahap tepu bina dan telah membentuk megalopolis. Penyebaran lebih kepada bandarbandar sederhana,bandar kecil dan kawasan pedalaman Pembangunan di negara maju lebih seimbang sifatnya berbanding di negara sedang membangun krn penyebaran ke kawasan lain.

pembangunan yang dialami oleh negara berkenaan adalah tidak seimbang atau tidak menyeluruh Tumpuan di bandar utama meyebabkan wujudnya masalah setinggan, pengganguran,dan kemiskinan,pencemaran dll.Pembandaran ini dinamakan pembandaran palsu.

10

15.8 : Taburan Bandar Secara Primat Konsep sebuah bandar terbesar di sesebuah negara atau wilayah yang saiz penduduknya berganda-ganda jumlahnya berbanding dengan bandar kedua atau tidak dapat ditandingi oleh bandar-bandar lain yang ada di negara tersebut. Ia berlaku disebabkan oleh proses pembandaran dan migrasi secara memusat ke bandar utama sahaja. Selain itu berlakunya pemusatan fungsi bandar.Segala fungsi akan terlonggok di sini. Contoh; Bangkok,Manila, dan Jakarta

Faktor-faktor

1. Tumpuan pembangunan ekonomi Berlaku pada era penjajahan atau pada awal kemerdekaan Bandar raya utama masih menjadi tumpuan pembangunan sama ada dalam bidang perindustrian, perkhidmatan,perniagaan,pusat pentadbiran dll. Dengan adanya pemusatan fungsi bandar ini maka bandar raya utama menjadi daya tarikan yang kuat untuk menarik penduduk berhijrah ke situ.Pada masa sama bandar-bandar kecil yang lain terus malap. 2. Faktor penjajahan masa lampau Pihak penjajah berpegang pada dasar untuk tidak menyebarkan pembangunan ke kawasan lain kecuali di sebuah kawasan bandar sahaja untuk memudahkan mereka membuat kawalan Bandar utama ini akan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan dan perkhidmatan bandar seperti sistem pengangkutan yang cekap,bekalan air dan elektrik, kemudahan kilang memproses,kemudahan pelabuhan dll menjadi asas untuk bandar tersebut berkembang pesat. 3. Faktor demografi Migran yang berpindah ke bandar raya utama lazimnya terdiri daripada golongan muda yang memiliki kadar fertiliti yang tinggi.Golongan muda ini berkahwin, berlaku penambahan dalam kadar kelahiran penduduk di bandar raya kerana kadar fertiliti tersebut. Apabila pertumbuhan penduduk semula jadi ini dicampurkan dengan jumlah migran yang memasuki kawasan bandar raya maka saiz penduduk di bandar utama akan meningkat berkali-kali ganda berbanding dengan bandar yang lain.Keadaan ini sekaligus meyebabkan bandar raya utama itu mengalami darjah primasi yang tinggi.

Masalah

1. Masalah perumahan Persaingan guna tanah bandar khususnya dari migran yang berpindah masuk akan menyebabkan harga rumah menjadi mahal dan tidak mampu dibeli oleh golongan berpendapatan rendah. Keadaan ini diburukkan lagi dengan penawaran rumah kos rendah tidak sepadan dengan jumlah permintaan penduduk bandar yang 11

ramai. Kesannya wujud fenomena petempatan setinggan di kawasan bandar raya primat.

2. Masalah persaingan,penganggurandan kemiskinan bandar Akibat aliran migrasi berlebihan dari kawasan luar bandar yang tidak berkemahiran dan berkelulusan turut timbul. Sebahagian besar daripada migran yang berhijrah masuk ini memiliki kelulusan dan kemahiran yang rendah untuk diserapkan ke dalam sektor ekonomi formal di bandar. Oleh itu kebanyakkan migran melibatkan diri dalam sektor informal seperti sektor pembinaan sebagai tenaga buruh yang hanya menerima pendapatan rendah relatif dengan kos hidup yang tinggi di bandar.Kesannya para migran ini terushidup dalam kemiskinan.Cth di Jakarta,Manila Wujudnya pembandaran palsu. 3. Masalah sosial Jenayah,pelacuran,penyakit berjangkit dll Turut mengalami kesesakan lalu lintas 4. Masalah alam sekitar fizikal Pencemaran udara,air ,bau, dan bunyi yang dihasilkan daripada kenderaan, perindustrian, pembakaran sampah, dan pelupusan sisa domestik yang tidak terkawal Kekurangan kawasan hijau menyebabkan fenomena pulau haba Sistem saliran parit dan longkang yang tidak diselenggarakan dengan baik menyebabkan banjir kilat

12

Strategi Pembandaran di Malaysia: Perancangan dan Pelaksanaan a) Pembandaran pinggir bandar Beberapa bandar dimajukan dan dilengkapkan dengan kemudahan-kemudahan pembandaran yang moden dan canggih melalui kaedah rebakan atau bandar satelit Antara bandar yang menerima kesan daripada proses rebakan bandar raya Kuala Lumpur adalah Selayang, Sungai way, Gombak, Ampang, Damansara dan Bukit Bintang. Bandar-bandar ini berfungsi sebagai pusat kediaman,kawasan perniagaan, dan pusat rekreasi. Menerusi bandar satelit pula, wujud bandar baru yang dibina jauh dari bandar induk yang berfungsi sebagai pusat perindustrian dan kediaman namun fungsi asas seperti pentadbiran masih dipegang oleh bandar induk Bandar satelit dihubungkan dengan bandar induk melalui sistem pengangkutan yang cekap.Cthnya bandar Petaling Jaya yang berindukkan bandar raya Kuala Lumpur. b) Pembandaran kawasan mundur Kawasan yang jauh di kawasan pedalaman dan jauh daripada bandar utama turut diwujudkan bandar-bandar baru bagi tujuan memberi kemudahan pembandaran kepada penduduk sekitarnya. Program ini dilaksanakan awal tahun 1970-an serentak dengan Lembaga Kemajuan Wilayah (LKW) Antara bandar yang wujud ialah pembangunan bandar Jengka bagi wilayah Jengka, bandar Muadzam Shah bagi wilayah Dara dan bandar Al-Muktafi Billah Shah bagi wilayah Ketengah. c) Pembandaran pekan-pekan berpotensi Di laur bandar terdapat pekan-pekan berpotensi untuk dimajukan dan dijadikan sebagai bandar kecil atau bersaiz sederhana. Dengan ini kawasan desa yang terpinggir boleh menikmati kemudahan pembandaran yang akan disediakan. Antara pekan-pekan kecil yang telah dimajukan dan dinaikkan taraf menjadi bandar spt bandar Maran,Permaisuri Setiu Terengganu dan bandar Jertih di Besut Terengganu. Pekan-pekan yang berpotensi di persimpangan jalan utama dimajukan dan dimodenkan dengan industri,perumahan,kemudahan bandar dan sebagainya.Cthnya MEC City di laluan utama Kuantan-Kuala Lumpur dan Bandar Baru Mentakab di persimpangan Mentakab. d) Mewujudkan bandar industri Melalui dasar penyelerakan industri ke luar bandar,kerajaan telah menggalakkan pelaburan industri ke kawasan-kawasan luar bandar yang berpotensi. Dengan terbinanya kawasan perindustrian di kawasan luar bandar,keperluan terhadap kemudahan asas dan prasarana yang setanding dengan kawasan bandar turut dimajukan di kawasan tersebut,Cthnya Bandar Baru Nilai Di pantai timur Semenanjung Malaysia melalui projek koridor industri kedua di Malaysia iaitu dari Pengkalan Chepa hingga Mersing telah melahirkan bandar-bandar baru industri seperti Bukit Rakit, Kertih, Bnadar Gebeng dan Peramu di Pahang, Mersing

13

Kemajuan industri bergantung kepada kemudahan pembandaran spt kewangan,pemasaran,bank dll.

15.9 : FENOMENA PEMBANDARAN Rebakan Bandar Satu proses perluasan saiz dan pengaruh bandar dari kawasan pusat bandar ke pinggir bandar Dikaitkan dengan limpahan pembandaran Sejajar dengan perkembangan sistem dan jaringan pengangkutan kerana pengaruh ketersampaian pergerakan antara kawasan pusat bandar dengan kawasan pinggir bandar amat penting Bandar Kuala Lumpur dikatakan limpahan pembandaran bergerak ke semua arah.Cthnya, ke selatan bandar raya Kuala Lumpur sejajar dengan Lebuh Raya Persekutuan(KL-Seremban), ke utara sejajar dengan lebuh raya utara-selatan.Manakala ke timur sejajar dengan lebuh raya Kuala Lumpur-Karak Pada masa kini perebakan pembangunan bandar raya Kuala Lumpur pula menghala ke kaw Sepang yang dihubungkan melalui sistem jalan raya,lebuh raya,sistem kereta api laju (ERL) dan koridor raya multi media (MSC). Subbandar Merujuk kawasan pinggir bandar Berfungsi sebagai penyokong kepada pusat bandar Pembentukannya berkait rapat dengan proses rebakan bandar dan ketepuan pembangunan di pusat bandar. Kawasan pinggir bandar akan menampung beberapa fungsi bandar yang tidak sesuai untuk berada di pusat bandar.Cthnya fungsi sebagai kawasan petemapatan dan perindustrian.Dalam kes Kuala Lumpur kawasan-kawasan seperti Gombak,Selayang,Ampang dan Cheras merupakan subbandar kepada bandar raya tersebut. Penduduk akan menjadikan subbandar ini sebagai tempat kediaman walaupun bekerja di pusat bandar Perhubungan antara pusat bandar dan pinggir bandar terus berlaku melalui mobiliti penduduk,pekerja, dan pegerakan barangan dan perkhidmatan Terdapat sesetengah kawasan petempatan yang sudah membentuk bandar-bandar baru.

14